ارایه چارچوبی مناسب جهت بررسی وضعیت کیفی رودخانه مرزی اترک

رودخانه اترک یکی از منابع اصلی تامین آب استان های خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان بوده که از اهمیت ویژه ای نیز به دلیل تشکیل قابل توجهی از مرز ایران و ترکمنستان برخوردار است. متاسفانه کمبود اطلاعات کمی و کیفی به دلیل نداشتن سیستم پایش مناسب یکی از مهم ترین چالش ها در بررسی کیفی آب این رودخانه است. هدف اصلی تحقیق مذکور ارایه چارچوبی مناسب جهت بررسی کیفی این رودخانه با توجه به محدودیت های ذکر شده است.
در گام اول با انتخاب ایستگاه هایی مناسب در طول رودخانه وضعیت کلی کیفیت آب با استفاده از مدل شاخص کیفی آب (WQI) تعیین گردیده است. گام دوم این تحقیق به بررسی و طبقه بندی وضعیت تروفیکی بازه های مختلف رودخانه اختصاص یافته و در نهایت نیز با توجه به محدودیت های مدل WQI، مدل کیفی رودخانه بر مبنای شاخص کیفی مهم کل جامدات محلول (TDS) بر مبنای مدل توصیه شده اکنور (1976) ارایه شده است.
نتایج این تحقیق بر مبنای مدل WQI به طورکلی بیان گر قرارگیری کیفیت آب رودخانه در بیشتر ایستگاه های مورد بررسی در دسته متوسط می باشد. نتایج بررسی وضعیت تروفی این رودخانه نیز مشخص نمود که بخش عمده ای از بازه رودخانه در وضعیت مغذی قرار دارد. در نهایت نیز یافته های حاصل از مدل سازی کیفی بر مبنای مدل اکنور مشخص نمود که عمده شوری در هر چهار ایستگاه مورد بررسی شامل شوری جریان پایه بوده و بنابراین منشا طبیعی دارد.
با توجه به کمبود اطلاعات کمی و خصوصا کیفی در غالب رودخانه های کشورهای در حال توسعه، متدولوژی ارائه شده در این تحقیق می تواند جهت اطلاع کلی از وضعیت کیفی دیگر رودخانه نیز مورد استفاده قرار گرفته تا با استفاده از نتایج آن بتوان تخمینی از روند مدیریتی و اصلاحات لازم را در ارتباط با کیفیت آب به انجام رسانید.