بررسی ظرفیت های بافت فرسوده و توانمندسازی آن (مطالعه موردی: شهر بافق)

تحولات شهرنشینی در دهه های اخیر با تغییرات عمده در بافت های شهری همراه بوده است. فرسودگی بافت و پیامد فرسودگی که در نهایت به از بین رفتن منزلت آن در اذهان شهروندان می شوند در اشکال گوناگون از جمله کاهش و یا فقدان شرایط زیست پذیری و ایمنی و نیز نابسامانی های کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، تاسیساتی قابل دریافت و شناسایی است. رویکرد حاکم بر این پژوهش «توصیفی –تحلیلی» است. جامعه آماری محلات بافت فرسوده شهر بافق براساس طرح جامع شهر است. شهر بافق دارای مساحتی بالغ بر 1327 هکتار شامل 25 محله بوده که 21 هکتار از آن را بافت فرسوده شامل محلات باغ قاضی، کاکامیر، حوض بازو و محلات باغ لردو، چهار پرگار و باغ بزرگ تشکیل می دهند. بررسی ها نشان می دهد از کل محدوده بافت فرسوده در سال 1389 در حدود 6 هکتار مربوط به کاربری مسکونی است و در ارتباط با تاسیسات و تجهیزات از نظر شبکه گازرسانی و سیستم محل دفع زباله از وضعیت مناسبی برخوردار نیست به ویژه که جمع آوری زباله توسط شهرداری به نحو مطلوب صورت نمی گیرد و آلودگی زیست محیطی به شدت در محدوده بافت دیده می شود. کاربرد مدل ANP در اولویت بندی عوامل تاثیرگذار بر ناکارایی بافت فرسوده شهر نشان می دهد شاخص های اقتصادی و مدیریتی، و در مرتبه بعد عوامل کالبدی، به ویژه وجود بناهای تخریبی و مرمتی بیشترین تاثیر را در ناکارآمدی بافت دارند. بررسی ها بر اساس الگوی تحلیلی SWOT در ارتباط با شاخص ها و عوامل تاثیرگذار روشن می سازد که در زمینه مطالعات طبیعی محیطی، کاربری اراضی، شبکه معابر، مسکن، اقتصادی، مشارکت ساکنین و مدیریتی سازمانی، سازمان های متولی مدیریت بافت فرسوده در شهر بافق موفق نبوده اند و از قوت ها و فرصت های موجود در جهت کاهش نقاط ضعف و تهدیدات موجود در محدوده بافت فرسوده شهر بافق با برنامه عمل نکرده اند به طوری که ارزیابی عوامل داخلی با 81/1 و ارزیابی عوامل خارجی با 13/1 نشان دهنده این موضوع است. در نهایت راهبردها و برنامه هایی چون قائل شدن نقش قانونی برای شورایاری های محلات در امر بهسازی و نوسازی، حمایت و تشویق از تجمیع قطعات ریزدانه، مشخص کردن متولی واحد بافت های مسئله دار، واگذاری بافت های فرسوده از طریق طرح های جامع و ارائه تسهیلات مالی به ساکنین در امر ساماندهی بیشترین تاثیر را در مدیریت مطلوب بافت فرسوده شهر بافق دارند.