تعیین مقدار آلکالوییدهای مختلف گونه‎ Papaver bracteatum Lindl. جمع آوری شده از نقاط مختلف ایران به روش HPLC

گیاه‎ ‎خشخاش ایرانی (Papaver bracteatum Lindl.) از خانواده پاپاوراسه و یکی از‎ ‎گیاهان دارویی مهم می‎ ‎باشد که شامل ایزوکینولین آلکالوییدها است. ایزوکینولین آلکالوییدها یک گروه مشخص از متابولیت-های ثانویه تیرهپاپاوراسه هستند. از جمله آلکالوییدهای گیاه خشخاش ایرانی کدیین و تبایین می باشد که به صورت وسیعی به سبب خواص دارویی مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین تعیین مقدار این آلکالوییدها در گیاهان مناطق مختلف ایران ضروری است. به منظور تعیین بهترین رویشگاه طبیعی گونه مذکور که بیشترین غلظت کدیین و تبایین را تولید نماید، نمونه گیاه از نقاط مختلف رویشگاهی آن جمع آوری گردید.
روش تحقیق: با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا ( HPLC ) منحنی استاندارد با حضور دو آلکالویید فوق (کدیین و تبائین) ترسیم گردید و استخراج آلکالوییدی از نمونه ها انجام و توسط دستگاه HPLC ‎تعیین مقدار گردید.
نتایج و بحث: مقدار درصد کدیین در کپسول خشک در منطقه زنجان، پلور، جاده چالوس، سیاه بیشه و مازندران به ترتیب 002/0، 001/0 ‎، 003/0 ‎، 004/0 ‎و 004/0 و مقدار درصد تبایین به ترتیب 06/0، 31/0،‎ 34/0، 61/0 و 3/3 به دست آمد. غلظت نقاط مختلف برای کدیین از 001/0 تا 004/0 و برای تبایین از 06/0 تا 3/3 درصد متغیر بود. گیاه جمع آوری شده در منطقه زنجان بالاترین درصد کدیین و تبایین را داراست (34/3 درصد).
توصیه کاربردی/صنعتی:کپسول جمعیت های خشخاش متعلق به منطقه زنجان ایران دارای مقادیر بیشتری تبایین و کدیین می باشد که دارای کاربردهای دارویی فراوانی هستند؛ بنابراین جمعیت جمع آوری شده از زنجان با هدف استخراج کدیین و تبایین مورد مصرف صنایع دارویی توصیه می شود.