اصل حمل بر صحت: اعتبار و کاربست

در احادیث متعددی بر ضرورت حمل بر صحت و به دست دادن بهترین تفسیر از رفتار و گفتار دیگران تاکید شده است. عالمان دین از این احادیث اصل حمل بر صحت را استنتاج کرده و آن را، بیشتر، در عرصه فقه به کار گرفته و بر آن آثاری مترتب ساخته اند. نگارنده در این جستار، کوشیده است تا پس از گزارش و دسته بندی این احادیث، ابعاد مختلف این اصل را کاویده و کاربست آن را در عرصه اخلاق و تفسیر رفتار دیگران به دست دهد. از این منظر، اصل حمل بر صحت بیش از آن که کارکردی فقهی داشته باشد، ناظر به نوعی عقلانیت است که با انکار آن امکان هر گونه فهمی از دیگران منتفی می شود. چنین نگرشی به این اصل، فضای فهم عقلانی و صید حقایق را بر ما می گشاید و ابزاری برای کشف و فهم واقعیت می گردد و از تحریفات شناختی ما می کاهد. با این نگاه، نویسنده بحث فعلی را در ده قسمت پی گرفته است تا شرایط و حدود کاربست این اصل را بکاود و عقلانیت آن را، بر اساس سنت حدیثی و با استفاده از یافته های روان شناختی، تبیین کند.