بررسی تاثیر عصاره های هیدروالکلی و عصاره ی آبی زردچوبه و شیرین بیان بر انگل Leishmania major (MRHO/IR/75/ER) در شرایط آزمایشگاهی

در حال حاضر ترکیبات پنج ظرفیتی آنتی موان درمان اصلی لیشمانیوز جلدی می باشند. استفاده از این ترکیبات دارای محدودیت‎هایی از قبیل عدم تاثیر به روش خوراکی، طولانی بودن دوره ی درمان، عدم پاسخ درمانی در حدود 15-10 درصد موارد و داشتن سمیت شدید روی قلب و کلیه ها می‎باشد. از ریزوم زردچوبه Curcuminها به دست می‎آید که از مشتقات فنلی موثر بر لیشمانیا می‎باشند. Licochalcone A ماده ی موثر استخراج شده از ریشه ی شیرین بیان است. تزریق داخل صفاقی آن از ایجاد زخم در موش های Balb/c که به L.major آلوده شده‎اند، به طور کامل جلوگیری می کند. در سری تحقیقاتی که به منظور غربالگری گیا هان دارویی سنتی کشور در دست انجام بود، دو گیاه زردچوبه و شیرین بیان انتخاب شدند و اثر ضد لیشمانیایی آن ها در محیط کشت مورد بررسی قرار گرفت.

از عصاره ی خشک شده ی گیاه رقت‎های 4/0، 5/0، 1، 5/2، 5 و 10 میلی گرم در میلی لیتر تهیه شد. 400 میکرولیتر از سوسپانسیون انگلی به هر کدام از اپندروف‎ها در سه سری اضافه شد. در نمونه ی شاهد منفی فقط 500 میکرولیتر (400 میکرولیتر محیط کشت به علاوه ی 100 میکرولیتر محلول بافر نمکی خنثی) اضافه شد. از آمفوتریسین B با غلظت 1/0 میلی گرم در میلی لیتر به عنوان شاهد مثبت استفاده شد. سپس میانگین تعداد پروماستیگوت در هر سه سری تعیین و فراوانی انگل زنده در هر زمان برای هر غلظت محاسبه و نتایج به صورت IC50 بیان شد.

غلظت 2 میلی گرم در میلی لیتر عصاره ی تام زردچوبه سریع باعث کشته شدن تمام پروماستیگوت‎ها شد. در مقایسه با غلظت 2/0 میلی گرم در میلی لیتر عصاره ی تام پس از 88 ساعت انگل‎ها را از بین برد. غلظت های پایین شیرین بیان یعنی 1 و 5/0 میلی گرم در میلی لیتر اثری مشابه شاهد منفی داشتند. با افزایش غلظت عصاره تا 16 میلی گرم در میلی لیتر اثر ضد انگلی افزایش یافت و تعداد پروماستیگوت‎های بیشتری کشته شدند.

نتایج این تحقیق نشان داد که عصاره ی تام هر دو گیاه زردچوبه و شیرین بیان در غلظت های به کار رفته در محیط کشت دارای اثر ضد لیشمانیایی می باشند. اثر کلی شیرین بیان در مقایسه با زردچوبه خیلی کمتر است و در دوزهای بالاتری انگل را از بین می برد.