بررسی همبستگی و روابط علی خصوصیات کمی در ذرت (Zea mays L.) در شرایط نرمال و تنش گرما

به منظور شناخت مهم ترین صفات موثر بر عملکرد در اینبرد لاین ها و هیبریدهای ذرت، آزمایشی در سال های 1388 و 1389 در شهرستان شوشتر انجام شد. 15 اینبرد لاین در سال 1388 و 28 هیبرید در سال 1389 در دو تاریخ کاشت 15 تیرماه (انطباق زمان گرده افشانی و پرشدن دانه با تنش گرما) و 5 مرداد ماه (بدون تنش) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج رگرسیون مرحله ای نشان داد که در اینبرد لاین ها در شرایط تنش گرما صفات تعداد دانه در بلال، تعداد انشعابات گل تاجی و درصد پروتئین دانه و در هیبریدها صفات وزن ماده خشک دانه، عمق دانه و طول پدانکل داخل برگ وارد مدل شدند. در شرایط بدون تنش در اینبرد لاین ها صفات دوره پرشدن دانه و تعداد ردیف دانه و در هیبریدها تنها صفت دوره پرشدن دانه وارد مدل شدند. در شرایط تنش در اینبرد لاین ها صفت تعداد دانه در بلال، در هیبریدها صفت وزن ماده خشک دانه و عمق دانه و در شرایط بدون تنش در اینبرد لاین ها و هیبریدها صفت دوره پرشدن دانه بالاترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد دانه نشان دادند. در مجموع به نظر می رسد صفاتی که بیشترین اثر مستقیم را بر ژنوتیپ ها در هر شرایط دارند، معیاری مناسب جهت بررسی توان تولید در ژنوتیپ های ذرت بوده و در برنامه های به نژادی برای تولید عملکرد دانه باید مورد توجه قرار گیرد.