شبیه سازی جریان رودخانه با استفاده از مدل هیدرولوژیکی- توزیعی WetSpa در حوزه آبخیز چهل چای در استان گلستان

در این مقاله کاربرد مدل هیدرولوژیکی توزیعی مکانی WetSpa در پایه زمانی روزانه ارائه می شود. مدل داده های ارتفاع، کاربری اراضی، و خاک را با استفاده از GIS ترکیب و هیدروگراف جریان روزانه رودخانه و توزیع مکانی ویژگی های هیدرولوژیکی حوزه را پیش بینی می کند. مدل WetSpa برای محاسبه رواناب از روش استدلالی اصلاح شده (روش ضریب رواناب مبتنی بر رطوبت خاک) استفاده می کند. رواناب حوزه با استفاده از مدل انتقال موج پخشی مبتنی بر شیب، سرعت جریان و ویژگی های توزیعی در طول مسیرهای جریان روندیابی می شود. آبخیز چهل چای با مساحتی حدود 9/254 کیلومترمربع در شرق استان گلستان واقع شده است. دامنه تغییرات ارتفاعی حوزه بین 194 تا 2547 متر، شیب متوسط 34 درصد و بارش میانگن سالانه حوزه تقریبا 5/766 میلی متر می باشد. داده های آب و هواشناسی سال های 1381 تا 1385 شامل داده بارش از سه ایستگاه (لزوره، دوزین و نراب)، دما و تبخیر اندازه گیری شده از 2 ایستگاه (لزوره و دوزین)، به عنوان داده های ورودی مدل استفاده شد. سه نقشه پایه شامل توپوگرافی، کاربری اراضی و تیپ خاک با اندازه سلول های 90 متر در 90 متر در GIS تهیه شدند. آنگاه هیدروگراف های شبیه سازی شده با هیدروگراف های اندازه گیری شده برای همان دوره های 3 و 2 ساله موجود مقایسه شدند. نتایج شبیه سازی تطابق به نسبت خوبی بین هیدروگراف های محاسبه شده و اندازه گیری شده در خروجی حوزه نشان داد. مدل بر اساس معیار ناش- ساتکلیف، هیدروگراف های روزانه را با دقت نسبتا خوبی بیش از 50 و 57 درصد به ترتیب برای دوره های واسنجی و ارزیابی برآورد کرد.