مجله علوم پیراپزشکی و بهداشت نظامی
سال نهم شماره 1 (پیاپی 15، تابستان 1393)

سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS)، سیستمی است که داده ها در یک پایگاه داده به صورت همزمان ذخیره می شوند تا در محل و زمان مناسب و مطابق با نیازهای خاص کاربر در دسترس کاربران مجاز قرار گیرند. سیستم اطلاعات بیمارستانی در دهه های اخیر از یک سیستم فاقد انسجام درونی به سیستمی منسجم تبدیل شده است. اغلب بررسی ها نقش عامل انسانی را بسیار با اهمیت و تعیین کننده ارزیابی کرده اند ودر حقیقت بی توجهی به عوامل انسانی به عنوان بزرگترین علت عدم موفقیت سیستم های اطلاعاتی در دستیابی به اهداف خود شناخته شده اند.
پژوهش حاضر به روش تحقیق کیفی با رویکرد فنومنولوژی اجرا شده و داده ها به روش مصاحبه عمیق (independent interview) با مدیران ارشد بیمارستانی که درقالب گروه کانونی 8 نفره متشکل از کارکنان بهداشتی، پزشکان، پرستاران و پرسنل درمانی می باشداجرا گردید. نمونه گیری مبتنی بر هدف از بین افرادی که در گذشته یا حال بکارگیری این سیستم را تجربه کرده بوده، صورت گرفت. برگزاری جلسات مصاحبه حدود 90 تا120 دقیقه در بیمارستان امام رضا (ع) بطول انجامید و برای شرکت کنندگان سوالاتی مطرح شد. پس از جلسات و گزارش گیری نتایج، اعضاء تیم پژوهش به بحث و نتیجه گیری در مورد برنامه پرداختند.
مشکلات نرم افزاری و سخت افزاری مربوط به برنامه، مشکلات نیروی انسانی، مدیریت، نظارت و در نهایت مشکلات آموزشی مرتبط با آموزش های مقدماتی کامپیوتر و عدم آموزش ضمن خدمت پرسنل مربوطه می باشد. لازم به ذکر است که کاربران جهت بهره برداری بهینه از سیستم اطلاعات بیمارستانی آموزش کافی نمی بینند. مسئولین سایت بیمارستان نیز جهت کسب مهارت در بکارگیری برنامه و آشنائی با خطاهای سیستم آموزش نمی بینند.
با توجه به هدف اصلی سیستم اطلاعات بیمارستانی که افزایش رضایتمندی مراجعین به موازات کاهش هزینه های بیمارستانی می باشد، برای نیل به این اهداف تغییرات اساسی در سیستم آموزشی و بازخورد در مسئولین انفورماتیک سیستم ضروری می باشد و قدم اول در این مسیر پذیرش کاستی ها و واقعیت های موجود و حرکت به سوی حل مشکلات و تقویت تسهیل کننده ها در بکارگیری سیستم می باشد.

گاز های خون شریانی (Arterial blood gas [ABG]) یکی از مهم ترین تست های آزمایشگاهی برای تعیین وضعیت pH، میزان اکسیژن و دی اکسید کربن خون و سطح بیکربنات می باشد. همچنین می توان مقادیر لاکتات و هموگلوبین و الکترولیت ها و... را نیز از این تست به دست آورد.ارتفاع محل و فشار هوا می تواند بر روی آنالیز گاز های خون شریانی و سطح آن تاثیرگذار باشد، خلبانان با قرارگیری در شرایط کم فشار در ارتفاعات بالا در معرض تغییرات گاز های خون شریانی قرار دارند، بررسی این تغییرات می تواند گام های مهمی در راستای ارتباط این تغییرات با عوارضی که حین پرواز در ارگان های مختلف خلبانان رخ می دهد باشد.
این تحقیق از نوع نظری و از لحاظ روش به شیوه تحلیل محتوا (Content Analysis) انجام گرفته و لازم به ذکر است از مطالبی استفاده شده که صحت آن ها در مقالات متعدد به اثبات علمی رسیده و صرفا نظریه یا تئوری نیست. در روش جمع آوری و گردآوری اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای، اینترنتی و ترجمه متون حیطه طب نظامی(طب هوا و فضا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
گاز های خون شریانی (ABG) در شرایط مختلف تغییراتی را نشان می دهند. آنالیز گاز های خون شریانی شامل: pH، HCO3-، PO2، Base exces،sPCO2، SO2 است. همچنین می توان میزان SBCe (غلظت بی کربنات در خون) و و نیز Total را نیز از آنالیز گاز های خون شریانی به دست آورد.
در زمینه بررسی گازهای خون شریانی و به خصوص تغییرات آنها در ارتفاعات و شرایط هایپوبار مطالعات اندکی انجام شده است. اغلب این مطالعات به بررسی افرادی که به ارتفاعات صعود کرده اند و تغییرات گازهای خون شریانی در این ارتفاعات محدود است.تحقیقات مشابه در شرایط هایپوبار در چامبر یا حین پرواز در هواپیما بر روی تغییرات گازهای خون شریانی صورت گرفته ولی تحقیقاتی که در ارتفاعات صورت گرفته مانند بررسی Somogy و همکاران در کوهنوردان یک آلکالوز متابولیک را باتوجه به هیپوکسی موجود که باعث هایپو ونتیله شدن با تحریک کمورسپتور شده مشاهده شد.

پرورش قدرت تفکر یکی از اهداف اصلی آموزش محسوب می شود. تفکر در مورد تفکر در راستای بهبود فرایند فکر، در قلب تفکر انتقادی جای دارد. آموزش رشته های پزشکی و پیراپزشکی یکی از حیطه هایی است که صاحب نظران تلاش زیادی برای بهبود کیفیت آن می کنند و مهارت های تفکر انتقادی را برای رشته های علوم پزشکی لازم و ضروری می دانند. در همین رابطه، فدراسیون جهانی آموزش پزشکی، تفکر انتقادی را یکی از استانداردهای آموزش پزشکی برشمرده است. تفکر انتقادی در مبحث اعتباربخشی دانشکده ها نیز از جمله نکات کلیدی می باشد و یکی از معیارهای موسسات اعتباربخشی، اندازه گیری رشد تفکر انتقادی در دانشجویان است. در این مقاله مروری سعی شده است تا خوانندگان با مفهوم تفکر انتقادی و اهمیت آن در آموزش حوزه علوم پزشکی آشنا شوند.

فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخشهای مختلف زندگی بشری، دسترسی سریع به اطلاعات و انجام امور بدون در نظر گرفتن فواصل جغرافیایی و فارغ از محدودیت های زمانی را امکان پذیر نموده به گونه ای که محوری ترین دستاورد این فناوری است. از سوی دیگر.مدیریت بحران،به طیفی از فعالیت های طراحی شده اشاره داردکه برای تداوم کنترل بر بحران و شرایط اضطراری موجود براساس اصول طراحی شده برای کمک به مصدومین و افراد بحران زده به کار گرفته می شود هدف از نگارش این مقاله بررسی نقش کاربردی ابزارهای فن آوری ارتباطات واطلاعات در مدیریت بحران می باشد.
این پژوهش یک مقاله مروری می باشد که بر اساس مطالعات کتابخانه ای و جستجو های اینترنتی در پایگاه داد های وجستجوی پیشرفته در Googleصورت گرفته است در این بررسی مقالات کاربرد ابزارهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات از جمله تله مدیسین و سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته شده است.
یافته های حاصل از این پژوهش بیانگر این است که ضرورت استفاده از تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات به ویژه در مدیریت بحران سرنوشت ساز و حیاتی است. در این مقاله با پرداختن به قا بلیت فن آوری های نوین به کار گرفته شده در مدیریت بحران نظیر پزشکی از راه دور (تله مدیسین) و سیستم اطلاعات جغرافیایی سعی بر بیان کاربرد موارد یاد شده به خصوص در مواقع بحرانی که استفاده بهینه از زمان حرف اول را می زند می نماید. در دنیای امروز تله مدیسین به عنوان ابزاری ذیقیمت در ارایه مراقبت های بهداشتی و درمانی با کیفیت به بیماران ومصدومین به خصوص در شرایط بحرانی از فواید با ارزشی برخوردار است...در زمان بروز حوادث طبیعی با کمک گرفتن از بانک اطلاعات مکانی که در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی GISطراحی می گردداین سیستم یک ابزار تحلیلی اطلاعاتی فضائی است که با بهره گیری از آن می توان به وسیله ی تهیه لایه های اطلاعاتی نظیر؛ محل دقیق استقرار سکونتگاه ها، جمعیت شهری، راه های ارتباطی، خطوط آب، برق، و مخابرات و.... ،رودخانه ها و شبکه های آبی، چشمه ها، قنات و چاه ها، مراکز آتش نشانی، مراکز امدادی، مراکز انتظامی و... باپهنه بندی نواحی خطر خیز نواحی شهری به پیش بینی و آماده باش جهت بروز هر گونه حادثه ناگوار اقدام نمود.
مدیریت بحران شدیدانیازمند بهره گیری از فن آوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی می باشد.. به کارگیری اثر بخش و موثر این گونه تکنولوژی ها مستلزم شناسایی و آشنایی با کاربرد های ابزارهای فن آوری از جمله تله مدیسین و سیستم اطلاعات جغرافیایی بوده که می تواند از طریق روش های مختلف از جمله برگزاری دوره های آموزشی میسر شود.

اضطراب از شایعترین اختلالات روانپزشکی می باشد و در بر گیرنده ی تغییرات جسمی، روانی و رفتاری است و در رویارویی با تهدید و خطر به طور خودکار رخ میدهد. اختلالات اضطرابی منجر به مرگ و میر بیش از حد، استفاده مفرط از خدمات مراقبت سلامت و اختلال عملکرد میشوند و با سایر اختلالات روان مانند اسکیزوفرنی، افسردگی، سوء مصرف مواد و بیماری های جسمی همراه می باشند و نیز خطر خودکشی را افزایش می دهند. همچنین اضطراب مزمن میتواند احتمال ابتلا به پارکینگسون، آلزایمر و میزان مرگ و میر به علل قلبی- عروقی و پرفشاری خون را افزایش دهد. اجرای دستورالعمل های مراقبت پرستاری مبتنی بر شواهد، یکی از شیوه های جدید در ارتقای کیفیت مراقبت های پرستاری و افزایش رضایت مندی بیماران بویژه در بخش های اعصاب و روان به حساب می آیند.

روش های ثبت پتانسیل های میدانی خارج سلولی، از معتبرترین تکنیک های تشخیصی در حوزه درمان و پژوهش به شمار می رود. این روش ها با توجه به دقت بالا، به تصویر کشیدن آنی تغییرات در فعالیت سیستم عصبی و ارزان و قابل دسترس بودن از جمله تکنیک های رایج در آزمایشگاه های تحقیقاتی محسوب می گردند.
این مقاله با جستجو و مطالعه مقالات متعدد الکترونیکی و کتب معتبر، در حیطه اساس تکنیک های رایج در آزمایشگاه ها و مراکز تحقیقات، گردآوری شده و سعی در به تصویر کشیدن انواع روش های ثبت پتانسی های میدانی خارج سلولی نموده است.
در این مطالعه ثبت پتانسیل های میدانی خارج سلولی به دو روش ثبت در محیط In vivo (موجود زنده) و In vitro (محیط آزمایشگاهی) به طور مفصل شرح داده شد. ازجمله می توان به نحوه جراحی حیوان و کاشت الکترود های ثبات در روش In vivo و هم چنین نحوه ی ضبط امواج مغزی اشاره نمود. نتایج این مطالعه همچنین نحوه تهیه مقاطع مغزی و چگونگی زنده نگهداشتن آنها به منظور ثبت پتانسیل های میدانی خارج سلولی در محیط In vitro را با جزئیات کامل شرح داده است.
با توجه به اینکه تجهیزات این روش ها توسط مهندسین ایرانی ساخته و به مراکز درمانی و تحقیقاتی ارائه می گردد، آشنا شدن با این تکنیک ها موجب می شود تا محققان جوان با بکار گرفتن روش های قابل اجرا و دقیق بتوانند در امر تحقیق و پژوهش گامی موثر بردارند. این مطالعه ضمن معرفی انواع روش های ثبت پتانسیل های میدانی خارج سلولی، چگونگی و نحوه انجام هر کدام از تکنیک ها را به طور مجزا و با جزئیات بررسی خواهد نمود.