فصلنامه ره آورد نور
سال چهاردهم شماره 53 (پیاپی 70، زمستان 1394)

«پژوهیار»، اولین نرم افزار مدیریت استناددهی و سازمان دهی منابع با قابلیت پشتیبانی از زبان فارسی است که بستر نرم افزاری آن به صورت متن باز، تحت مجوز نشر عمومی گنو(1) (نسخه 3) توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) عرضه می شود و سپس با برنامه نویسی بومی، به پوشش نیازهای کاربران خطوط راست به چپ، علاوه بر کاربران زبان های لاتین و اروپایی چپ به راست، پرداخته است.
این برنامه که نخستین نرم افزار استناددهی و سازمان دهی منابع پژوهشی در ایران است، پژوهشگران را در امر تحقیق و مستندسازی نتایج پژوهشی، گردآوری، سازمان دهی و ایجاد دسته بندی های گوناگون منابع علمی یاری می کند و با بهره مندی از این نرم افزار می توانند به گونه مناسبی و بر اساس شیوه نامه استناددهی مورد نظر خود، به استناددهی و درج کتابنامه حاصل پژوهش خود در کتاب، پایان نامه و مقاله بپردازند.
«پژوهیار»، دارای قابلیت های بسیاری، از جمله: ذخیره و طبقه بندی اطلاعات، استفاده از برچسب های مختلف و جست وجوی اطلاعات ذخیره شده است. همچنین، پیوند محکمی با منابع برخط (Online) دارد؛ به گونه ای که هنگام جست وجو و بازیابی اطلاعات از کتاب، مقاله، صفحات وب، تصاویر و ده ها قلم دیداری و شنیداری دیگر، پژوهشگر به طور خودکار می تواند منابع خود را در نرم افزار ذخیره کند و سپس با شیوه های مختلف به این اقلام متنوع اطلاعاتی در متن در حال نگارش خود استناددهی نماید.

به دست آوردن سیر اشتقاق تصریف از ریشه تا کلمه، پیداکردن کلمات مرتبط و در نهایت، تشکیل خانواده کلمات مربوط به هم، شرایط مساعدی را برای محققان پردازش زبان طبیعی فراهم می کند تا بتوانند از مرحله لفظ به دامنه وسیع لغات هم معنا، آنتولوژی، شبکه معنایی، تحلیل محتوا و در نهایت، درک معنا قدم بگذارند. در این بین، ساخت درخت سلسله مراتبی کلمات مرتبط با هم از ریشه(صرفی) تا برگ(کلمات متن)، اهمیت بسزایی دارد. در این مقاله، به چندین فایده از فواید «تحلیلگر صرفی نور» اشاره شده است. بعضی از این موارد، عملیاتی شده و هم اکنون در حال استفاده هستند و بعضی دیگر نیز نزدیک به اجرا می باشند. از جمله این موارد، بهره برداری در شناسایی خودکار سیر اشتقاق تصریف و تشکیل درخت سلسله مراتبی می باشد. عناصر داخل این درخت، همگی توسط تحلیلگر صرفی نور تولید می گردند. بعد از آن، عملیات دسته بندی و در نهایت ایجاد درخت مذکور صورت می پذیرد. تمام مسیرهای موجود از برگ ها تا ریشه، موضوعیت دارند که در این نوشتار به چند فایده از آن اشاره شده است.

یکی از چالش های پیش روی پردازش زبان طبیعی زبان عربی، رفع ابهام میان تحلیل های صرفی ممکن یک کلمه به تناسب جایگاه آن کلمه در جمله است. یک تحلیلگر صرفی، به ازای هر کلمه ورودی، ممکن است بیشتر از یک جواب صرفی داشته باشد. تشخیص اینکه کدام یک از تحلیل های ممکن، تحلیل صحیح کلمه مورد نظر است، توسط ابزارهای رفع ابهام صورت می گیرد. این مقاله، به یکی از قوی ترین ابزارهای رفع ابهام اشاره می کند که به صورت خاص، برای تحلیلگر صرفی نور (Noor Morphological Analyzer) طراحی شده است. این ابزار که ابهام زدای صرفی نور (Noor Morphological Disambiguation) نامیده شده، ترکیبی از الگوریتم های یادگیری و قاعده محور است. آزمایش های این تحقیق نشان می دهد که رفع ابهام صرفی نور می تواند با دقت 88 درصد خروجی های تحلیلگر صرفی نور را رفع ابهام نماید.

در دی ماه سال 1384 جلسات تحلیل و طراحی پایگاه کتابخانه دیجیتال در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی شروع شد و پس از گذشت دو سال، مراحل طراحی و پیاده سازی اولیه فنی آن انجام گردید. در سال 1387 پس از راه اندازی آزمایشی پایگاه، ورود اولیه اطلاعات با فایل سازی دیتاهای موجود در مرکز و اسکن تصاویر کتاب ها، روی پایگاه بارگذاری شد و در آذرماه 1388 هم زمان با عید سعید غدیر طی مراسمی توسط ریاست محترم مرکز جناب آقای دکتر حمید شهریاری و با سخنرانی حجت الاسلام مهدی خاموشی ریاست محترم سازمان تبلیغات اسلامی، در سالن اجتماعات مرکز رونمایی شد.
اکنون پس از گذشت یک دهه و با آغاز طراحی نسخه جدید پایگاه، بر آن شدیم قابلیت ها و امکانات این پایگاه را که در مسیر رشد و تحول خود فراز و نشیب های بسیاری داشته است، مروری نماییم.

گسترش روبه رشد تغییرها و تحول های محیطی و سازمانی در دهه های اخیر، سازمان های پژوهشی را در ارائه برنامه ریزی مناسب برای پاسخگویی به نیازهای اساسی جوامع انسانی، با چالش جدی روبه رو ساخته است. سرعت این تغییر و تحول، در کشور اسلامی ما به قدری زیاد است که الزام هایی را برای سازمان ها و مراکز پژوهش دینی در کارآمدساختن توان و امکانات خود برای پاسخگویی به نیازهای روبه گسترش جوامع اسلامی ایجاد نموده است.
«پژوهشگاه علوم وحیانی معارج»، وابسته به بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء، با شناساندن و ارتقای توان دانش های اسلامی و جهت دهی آنها به سوی نیازهای عینی و واقعی جامعه انسانی معاصر، با رویکرد اندیشه و آرای حکیم متاله، حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی، گامی اساسی در این راستا برداشته است. این پژوهشگاه با آگاهی از نیازهای روز جامعه و مدیریت آنها، بهره وری بهینه از فناوری های نوین، حرکت در این جهت را ضروری دانسته و در این بین، با توجه به پیشرفت سریع فناوری های ارتباطی و رسانه ای، استفاده از ابزارهای ارتباطی نوین را راهکار بهینه و مناسبی جهت انتقال این گونه پیام ها و مفاهیم به مخاطبان دیده و آن را در دستور کار خود قرار داده است. از جمله این اقدام ها، راه اندازی و ارتقای پایگاه پژوهشگاه علوم وحیانی معارج (http://maarej.esra.ir) می باشد. در این نوشتار، به معرفی مهم ترین بخش های این پایگاه می پردازیم.

نویسنده اثر، از دیدگاه های گوناگون بر اثر تاثیر دارد و گاه دقیق نبودن یا مبهم بودن نویسنده یک اثر، سبب مهجور شدن آن در میان متخصصان علم می شود. از همین روی، در ادوار گوناگون، فهرست کردن آثار نویسندگان و ثبت و ضبط آنها، مورد اهتمام بزرگان علم بوده است. در این نوشته، با توجه به اهمیت نویسنده اثر در شناخت درست محتوای آن، به بررسی برخی فعالیت های صورت گرفته در پایگاه های مرکز نور برای نظام بخشی به نویسندگان اثر در بازیابی محتوا و نیز ناهمسانی ها و کاستی های موجود در ثبت نام نویسندگان در این پایگاه ها می پردازیم و راه هایی برای حل این معضل پیشنهاد می دهیم.

دین و فرهنگ، از مهم ترین و اساسی ترین مولفه های رشد جامعه اسلامی به شمار می رود. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نیز با تشخیص به هنگام و درست این موضوع، فعالیت های عدیده ای را در جهت توسعه و عمق بخشی به امور دینی و فرهنگی انجام داده است. از جمله این فعالیت ها، راه اندازی «گروه فرهنگ دینی و تبلیغ» است که تاکنون خدمات مفیدی را با بهره گیری از توانمندی های فناوری اطلاعات و ارتباطات، به دوستداران حوزه فرهنگی و دینی عرضه نموده و گام های بلندی در این مسیر برداشته است.
نظر به اهمیت موضوع و آشنایی بیشتر خوانندگان و علاقه مندان به این نوع مباحث، گفت وگویی را با حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم احمدی نژاد، مسئول گروه فرهنگ دینی و تبلیغ معاونت پژوهشی مرکز نور انجام داده ایم که از نظر شما می گذرد. راه اندازی و مدیریت وبگاه های متعدد و سامان دهی پروژه های ارزشمند دینی و فرهنگی در فضای مجازی، از فعالیت های ارزنده این گروه به شمار می رود.

فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی و در نتیجه آن، افزایش استفاده از شبکه های ارتباطی در سراسر جهان و در دسترس بودن اطلاعات و منابع مختلف در این شبکه ها و نیز رواج استفاده از منابع دیجیتال، چالش ها و تغییرات وسیعی را در زمینه حق مولف(1) و مالکیت فکری آثار به وجود آورده است. این چالش های بزرگ، ناشی از گسترش فناوری های جدید در محیط دیجیتال می باشد.
بدیهی است که امروزه افراد با استفاده از فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی نظیر: اینترنت و تلفن همراه، دسترسی بدون مانع به اطلاعات و منابع، بازتولید(2) و تغییر شکل منابع به یکدیگر بدون تغییر در ماهیت و کیفیت منابع و اشاعه اطلاعات در محیط دیجیتال، می توانند به حجم عظیمی از تبادل اطلاعات دست یابند.
این عوامل باعث در هم شکسته شدن قوانین مربوط به حق مولف شده است. از این رو، ، تغییر و روزآمدسازی در قوانین حق مولف، از اهمیت بسیاری برخوردار است.

1.تولید نرم افزار عشق و عطش به صورت کتاب گویا
2.دومین نسخه از نرم افزار پژوهیار عرضه شد
3.عرضه رایگان نرم افزار اندرویدی نهج البلاغه نور
4.اولین تلویزیون اینترنتی کشور راه اندازی شد
5.دانش نامه بقیع شریف منتشر شد
6.مجموعه آثار محمدجواد مغنیه تولید شد
7.نرم افزار نگارخانه قانون ابن سینا تولید شد
8.کانال تلگرام پاسخگویی به سوال های دینی راه اندازی شد
9.دبیرخانه مسابقات بازی های رایانه ای راه اندازی شد
10.نرم افزار «رساله» با قابلیت های جدید عرضه شد
11.نسخه جدید پایگاه اینترنتی دفتر مقام معظم رهبری افتتاح شد
12.افزایش 4 برابری فضای ابر پژوهیار
13.اعتبار ویژه همایش ها در مشابه یاب سمیم نور

1.شرکت qualcomm نسل بعدی پردازشگرهای خود را معرفی کرد
2.رکورد انتقال داده های دیجیتالی شکسته شد
3.با استفاده از GoTenna همیشه در دسترس باشید
4.آشنایی با رقیب جدی تلگرام

1.بدون آنتی ویروس، رایانه را اسکن کنید
2.نکاتی لازم برای نگهداری از لپ تاپ
3.مدیریت مسدود شده ها در جی میل
4.منوی Start را خودتان تغییر دهید
5.بازنشانی تنظیمات ویندوز 10 به روز اول
6.بازیابی یادداشت های حذف شده در iOS
7.چگونه به icloud دسترسی پیدا کنیم؟
8.با God Mode همه چیز در اختیار شماست
9.نام رایانه خود را در ویندوز 10 تغییر دهید
10.فعال سازی پیمایش نرم در مرورگر اپرا
11.غیرفعال سازی بالن های اطلاع رسانی ویندوز
12.روش استخراج تصاویر از فایل های آفیس
13.افزایش سرعت مک
14.اگر رمز ویندوزتان را فراموش کرده اید، بخوانید
15.حذف نوار عنوان در مرورگر فایرفاکس
16.شخصی سازی شکل پوشه های ویندوز با تصاویر دلخواه
17.Li-Fi، صد برابر سریع تر از Wi-Fi
18.اعمال محدودیت زمانی برای ورود به حساب های کاربری محلی در ویندوز10
19.آزادکردن حجم انبوهی از درایو ویندوز با کاهش حجم فایل Hibernate
20.شیوه به اشتراک گذاری فایل ها در آفیس 2016
21.کار با همکاران روی یک فایل به طور هم زمان در2016 Word
22.حل مشکل کارنکردن برخی کلیدهای صفحه کلید در ویندوز 10
23.انتقال آسان از ویندوز Home10 به Pro بدون از دست دادن برنامه های نصب شده
24.منوی مخفی در محدوده جزئیات Windows Explorer ویندوز 7
25.تبدیل حالت نمایش صفحه دسکتاپ ویندوز 10 به یک پوشه استاندارد

1.آیا می توان هارد فرمت شده را به صورت قبل، یعنی به همان صورت پوشه بندی شده پیش از فرمت، بازیابی کرد؟
2.لطفا توضیحی کامل و آسان درباره تعویض فن سی.پی.یو، به خصوص چگونگی استفاده از خمیر سی.پی.یو ارائه کنید.
پرسش بعدی اینکه گاهی مودم رایانه ام از کار می افتد؛ یعنی با وجود روشن بودن همه چراغ های آن، هیچ صفحه ای را باز نمی کند؛ ولی با خاموش و روشن کردن مودم، مشکل رفع می شود. دلیل آن چیست؟
3.نام درایوهای هارددیسکم را تغییر داده ام؛ ولی درMy computer تغییری نشان داده نمی شود؛ البته این تغییرات، مثلا در برنامه Disk Defragment ویندوز ثبت می شود. مشکل از کجاست؟
4.آیا امکان دارد یک شرکت برنامه ای بنویسد که فایل های Word را دریافت کرده و فرمت جدید و اختصاصی تولید کند؟ دقیقا مثل ادوبی آکروبات که فرمت پی.دی.اف را با حجم پایین تولید می کند.
پرسش دیگر اینکه چطور می توانم دو هارد را هم زمان به رایانه وصل کنم؛ به طوری که تا نخواهم، با هم ارتباطی نداشته باشند؛ ولی در عین حال، به هر دو دسترسی داشته باشم؟
5.ویندوز سیستم بنده، 7 است. می خواهم DNS وایرلسم را تنظیم کنم؛ ولی گزینهproperties ، در Local Area Connection و هم در Wireless Network Connection غیر فعال است و هر چه روی آن کلیک می کنم، صفحه مربوطه باز نمی شود و فقط در حالت SAFE MODE باز می شود. مشکل از کجاست؟
6.مدل لپتاپ بنده،HP probook s4540 است و ویندوز 7 روی آن نصب است. وقتی لپتاپ با باطری کار می کند، به محض اینکه شارژر را به آن وصل می کنم، نمایشگر لبتاپ خاموش و روشن می شود؛ اما سیستم ریست نمی شود. برای حل این مشکل چه باید کرد؟