فهرست مطالب
نشریه راهبردهای توسعه روستایی
سال دوم شماره 3 (پیاپی 7، پاییز 1394)
- تاریخ انتشار: 1394/10/20
- تعداد عناوین: 8
- مقاله پژوهشی
-
صفحات 246-258لزوم بهره گیری از منابع آبی غیرمتعارف مانند رواناب های سطحی و فاضلاب تولیدشده موضوعی است که امروزه به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر به ویژه در کشور ایران نمایان می باشد. این موضوع برای شهرهای ایران مخصوصا استان تهران به صورت خاص مطرح است. مطالعه حاضر به بررسی ارزش اقتصادی کاربرد رواناب های سطحی آلوده در بخش کشاورزی جنوب استان تهران با استفاده از رهیافت تابع تولید در دو منطقه آلوده و منطقه پاک پرداخته است. نتایج نشان می دهد که میانگین عملکرد تولید گندم در میان کشاورزانی که از آب آلوده (فاضلاب) بهره می گیرند 376 کیلوگرم در هکتار بیشتر از کشاورزانی است که از آب پاک استفاده می کنند. ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب در نمونه کشاورزانی که از آب آلوده جهت آبیاری استفاده می کنند به میزان 110 ریال بیشتر از ارزش آن در نمونه کشاورزانی است که از آب کانال های تمیز بهره می گیرند. بر اساس نتایج این مطالعه ارزش کل پساب تولیدی استان تهران در سال 1405 ه.ش برابر با 335480 میلیون ریال خواهد بود. اولویت بندی منافع آبیاری با فاضلاب از دیدگاه کشاورزان نشان می دهد که در دسترس بودن و قابل اطمینان بودن فاضلاب نسبت به سایر منابع آبی و کم هزینه بودن استفاده از آن به عنوان مهم ترین منفعت محسوب می گردد. افزایش عملکرد محصول و بهبود حاصلخیزی خاک در اثر آبیاری با فاضلاب در اولویت های بعدی قرار گرفته است. این علل نشان می دهد که چرا کشاورزان با وجود منع قانونی کاربرد فاضلاب تصفیه نشده همچنان از این منبع آب آبیاری بهره می گیرند.کلیدواژگان: ارزش اقتصادی، تابع تولید، جنوب استان تهران، رواناب های سطحی آلوده
-
صفحات 259-274مقوله اقتصاد روستایی غیر زراعی اکنون به شدت موردتوجه کشورهای توسعه یافته برای استفاده از تمامی ظرفیت های اقتصادی نواحی روستایی قرارگرفته است. در این راستا گردشگری روستایی که جزئی از صنعت گردشگری به حساب می آید می تواند با شناسایی پتانسیل ها و برنامه ریزی اصولی و مناسب، نقش موثری در توسعه مناطق روستایی و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی برعهده داشته باشد. در این مطالعه ضمن شناسایی پتانسیل های گردشگری روستایی، ارزیابی و سطح بندی روستاهای دارای جاذبه گردشگری مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به متفاوت بودن جاذبه ها در مناطق روستایی کشور و همچنین به منظور اجتناب از کلی نگری و به منظور دستیابی به نتایج دقیق و کاربردی، روستاهای دارای جاذبه گردشگری استان آذربایجان شرقی به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید. در این مطالعه از تحلیل سلسله مراتبی چند معیاره برای اولویت بندی نواحی روستایی از بعد گردشگری روستایی استفاده شده است. این تکنیک بر اساس مقایسه زوجی بنا نهاده شده و امکان بررسی گزینه های مختلف را به مدیران و برنامه ریزان می دهد. جامعه آماری تحقیق، متخصصانی بودند که در زمینه گردشگری روستایی دانش و تجربه کافی داشتند. نتایج نشان داد که روستاهای مورد مطالعه از لحاظ اولویت توسعه در سه سطح قرار دارند که این سطوح می توانند مبنایی برای برنامه ریزی و تصمیم گیری مدیران بخش گردشگری استان آذربایجان شرقی باشند.کلیدواژگان: تحلیل سلسله مراتبی، جاذبه های گردشگری، گردشگری روستایی، آذربایجان شرقی
-
صفحات 275-293اهمیت آب به عنوان مایه ی حیات و شرط لازم در شکل گیری و بقای اجتماعات روستایی در شرایط اقلیمی و جغرافیایی ایران و نیز به عنوان محرک اصلی و محور توسعه ی کشاورزی، لزوم مدیریت مصرف شایسته و کارآمد آن را ضروری تر می سازد. از این رو، حضور مسئولانه و فعال بهره برداران در مدیریت سامانه های آبیاری بر مبنای اصول و مبانی رهیافت مدیریت مشارکت مدار می تواند سهم به سزایی در مدیریت پایدار منابع آبی کشور داشته باشد. هدف مطالعه پیمایشی حاضر، شناسایی عوامل موثر بر مشارکت روستاییان در مدیریت و بهره برداری از شبکه ی آبیاری و زهکشی دشت لیشتر شهرستان گچساران است. جامعه ی آماری این پژوهش، شامل 417 نفر از بهره برداران و روستاییان تحت پوشش شبکه بوده است که از این میان، تعداد 163 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده به عنوان نمونه ی آماری انتخاب شدند.ابزار اصلی مورد استفاده جهت گردآوری داده ها، پرسشنامه ای ساختارمند بوده است که روایی آن بوسیله ی اساتید گروه توسعه ی روستایی دانشگاه یاسوج و کارشناسان مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ از 633/0 تا 923/0 برآورد شد. یافته ها نشان داد که متغیرهای سرمایه ی اجتماعی، نگرش نسبت به اثربخشی مشارکت، عوامل اجتماعی- فرهنگی، عوامل ساختاری، تجربه ی کشاورزی، سابقه ی مشارکت کشاورزان در طرح های مشارکتی، رابطه ی مثبت و معنی داری با مشارکت در مدیریت و بهره برداری از شبکه ی آبیاری داشته است. در مقابل، رابطه ی عوامل اقتصادی، نگرش نسبت به نهادهای مربوطه، عوامل فنی، مدت اقامت در روستا، سطح تحصیلات، مساحت و تعداد قطعات اراضی زراعی و اراضی تحت پوشش شبکه، با مشارکت کشاورزان معنی دار نبوده است. فزون بر آن، نتایج حاصل از رگرسیون خطی چندگانه حاکی از آن است که متغیرهای عوامل ساختاری و تجربه ی کشاورزی، حدود 44 درصد از تغییرات متغیر میزان مشارکت در شبکه ی آبیاری و زهکشی را تبیین می کنند.کلیدواژگان: مشارکت آب بران، مدیریت شبکه ی آبیاری و زهکشی، دشت لیشتر
-
صفحات 295-305تالاب هامون جازموریان یکی از حساس ترین اکوسیستم های موجود در جنوب شرق کشور می باشد که به دلیل احداث سد در اراضی بالادست و عدم تامین آب زیست محیطی در حال نابودی است. طبیعت این تالاب با توجه به موقعیت جغرافیایی و ایجاد سد انحرافی بمپور و سد مخزنی جیرفت بر روی رودخانه های اصلی منتهی به آن به سوی خشکی پیش می رود. یکی از راهکارهای پیشنهادی عده ای از محققان، جهت احیای محیط های آبی، آیش گذاری بخشی از اراضی فاریاب استفاده کننده از آب پشت سدها و رهاسازی این منابع می باشد. از این رو، پژوهش حاضر با به کارگیری اطلاعات 212 پرسشنامه در سال 1393 به منظور امکان سنجی اجرای طرح کم کاشت در راستای احیای تالاب جازموریان انجام شده است. برای نیل به این هدف از روش دومرحله ای هکمن که متشکل از دو الگوی پروبیت و رگرسیون خطی می باشد، استفاده شد. نتایج الگوی پروبیت نشان می دهد که متغیر های سطح زیرکشت، میزان تحصیلات، اشتغال، تعداد اعضای خانوار و درآمد کشاورزان دارای اثر معنی داری بر تمایل به مشارکت آن ها در احیای تالاب جازموریان می باشد. در حالی که مطابق با نتایج الگوی رگرسیون خطی، متغیرهای سطح زیرکشت، سن، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل، تعداد اعضای خانوار و درآمد اثر معنی داری بر میزان تمایل به مشارکت کشاورزان در احیای تالاب جازموریان است. براساس نتایج مطالعه، 61 درصد از کشاورزان منطقه مورد مطالعه تمایلی برای مشارکت در طرح پیشنهادی ندارند. لذا پیشنهاد می شود در صورت تمایل دولت به اجرای طرح کم کاشت، با تدوین برنامه های جانبی مناسب و ارائه راهکارهای قابل پذیرش توسط کشاورزان، درصد مشارکت افراد در اجرای این طرح افزایش داده شود.کلیدواژگان: احداث سد، اکوسیستم های پایین دست، آیش گذاری اراضی کشاورزی آبی، مدل دو مرحله ای هکمن
-
صفحات 307-324تحقیق توصیفی- پیمایشی حاضر با هدف بررسی مسائل و مشکلات مدیریت پسماندهای روستایی در روستاهای شهرستان قزوین صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق، کلیه خانوارهای روستایی شهرستان قزوین بودند (31338N= ) که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه ای برابر با 464 نفر محاسبه و از طریق روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی انتخاب و مورد مطالعه واقع شدند. روایی ابزار تحقیق پرسشنامه از طریق پانلی از اساتید و کارشناسان صاحب نظر در این زمینه تایید شد. با انجام مطالعه مقدماتی و محاسبه آلفای کرونباخ برابر با 90/0 برای شاخص سنجش مشکلات پایایی پرسشنامه به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS و تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در مجموع شش عامل با نام های مشکل مدیریت دفع نهایی پسماندهای خانگی (01/17 درصد)، مشکل فرهنگی- آموزشی پسماندهای خانگی (11/14 درصد)، مشکل بهداشتی پسماندهای خانگی (11/12 درصد)، مشکل دانشی و بهداشتی پسماندهای کشاورزی (97/8 درصد)، مشکل دانشی پسماندهای خانگی (99/6 درصد) و مشکل آموزشی پسماندهای کشاورزی (47/5 درصد) در مجموع 68/64 درصد از واریانس کل مربوط به مشکلات مدیریت پسماندهای روستایی را در منطقه مورد مطالعه تبیین نمودند.کلیدواژگان: پسماندهای خانگی، پسماندهای کشاورزی، توسعه روستایی، قزوین
-
صفحات 325-336گردشگری روستایی را می توان کلیه فعالیت های تفریحی و گردشگری در مناطق روستایی که بر پایه کشاورزی، دامداری، ماهیگیری، هنرها و صنایع دستی، آداب و رسوم محلی و غیره انجام می گیرد، نامید. هدف اصلی این پژوهش بررسی تعیین کننده های جذب گردشگران در مناطق روستایی از دیدگاه اهالی روستای اسفیدان بوده است. جمعیت این مطالعه، خانوارهای ساکن در روستای اسفیدان بوده است (544 خانوار). حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، 226 سرپرست خانوار برآورد گردید. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که روایی صوری آن بوسیله پانلی از متخصصان تایید و برای بررسی پایایی آن نیز آزمون راهنما اجرا شد که آلفای کرونباخ آن 79/0 به دست آمد. نتایج نشان داد که سازه های تعیین کننده جذب گردشگران در چهار عامل زیرساختی، زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی جای گرفتند.کلیدواژگان: توسعه روستایی، گردشگری روستایی، تفرجگاه، اسفیدان
-
صفحات 337-350این پژوهش باهدف بررسی میزان آگاهی و استفاده ی زنان روستایی از خدمات دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 5018 زنان روستایی باسواد و بالای 15 سال در 16 روستای دارای دفاترفناوری اطلاعات و ارتباطات شهرستان شهرضا بود که با استفاده از فرمول کوکران، 190 زن روستایی به عنوان نمونه ی آماری انتخاب و پرسشنامه به روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب به صورت تصادفی در روستاها توزیع گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد بیشترین میزان آگاهی از خدمات به ترتیب اولویت، آگاهی از خدمات پایه، خدمات اجتماعی، خدمات آموزشی، خدمات اطلاع رسانی و خدمات اقتصادی است و بیشترین میزان مراجعه به این دفاتر، به ترتیب برای دریافت خدمات پایه، خدمات اطلاع رسانی، خدمات اجتماعی، خدمات آموزشی و خدمات اقتصادی می باشد. نتایج حاصل از آزمون فریدمن نشان می دهد تفاوت معنی داری در سطح یک درصد بین آگاهی زنان روستایی از پنج گروه خدماتی مذکور وجود دارد به طوری که بیشترین میزان آگاهی آنان از خدمات پایه و کمترین آگاهی آنان از خدمات اقتصادی می باشد. همچنین بین مراجعه زنان روستایی به دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطاتجهت دریافت پنج گروه خدماتی مذکور در سطح یک درصد تفاوت معنی دار وجود دارد به طوری که بیشترین میزان مراجعه جهت دریافت خدمات پایه است.کلیدواژگان: دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی، خدمات دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات، زنان روستایی، شهرستان شهرضا
-
صفحات 351-365نیاز رو به رشد بشر به مواد غذایی طی دهه های اخیر وابستگی به سموم و آفت کش های شیمیایی را به طور فزاینده ای افزایش داده است. به سبب آثار تخریبی سموم شیمیایی، پذیرش فناوری های زیستی و غیر زیستی هم سو با کشاورزی پایدار از قبیل کنترل آفات با بهره گیری از دشمنان طبیعی آن ها، موردتوجه محققین بخش کشاورزی قرارگرفته است. از این رو در این مقاله فرایند پذیرش فناوری کنترل بیولوژیک در مزارع گوجه فرنگی شهرستان جیرفت طی سال های 1388 تا 1392 موردمطالعه قرار گرفت. اینکه چرا برخی گوجه فرنگی کاران سریع تر کنترل بیولوژیک را پذیرفته اند با استفاده از مدل تحلیل بقا بررسی شد. این مدل امکان مطالعه فرایند پذیرش را در قالب یک مدل پویا فراهم می کند. نتایج به دست آمده حاکی از تاثیر منفی متغیر سن و تاثیر مثبت متغیرهای سطح زیر کشت، نگرش نسبت به کنترل بیولوژیک بود. در این مطالعه به سبب استفاده از مدل تحلیل بقا امکان بررسی تاثیر متغیرهای قیمت محصول در سال های مختلف و سال آگاهی بر سرعت پذیرش کنترل بیولوژیک فراهم شد. بر این اساس مشخص شد در سالی که قیمت محصول بالاتر است، احتمال پذیرش افزایش می یابد و همچنین هر چه کشاورز زودتر از فناوری کنترل بیولوژیک آگاه شود سرعت پذیرش این فناوری افزایش می یابد. بر اساس نتایج تحقیق، پیشنهاد می شود با افزایش سطح آگاهی کشاورزان نسبت به مزایای کنترل بیولوژیک زمینه افزایش سرعت پذیرش این فناوری در منطقه مورد مطالعه فراهم شود.کلیدواژگان: پذیرش فناوری، غذای سالم، مدل تحلیل بقا، مدیریت آفات
-
Pages 246-258Appropriate use of non-conventional water resources such as surface runoff and sewage produced an issue that has emerged as a necessity particularly on Iran. This thread is specifically in Tehran. This study analysis the economic value of sewage in Agricultural Sector in South of Tehran with production approach In the contaminated area and a clean area. The results show that the average yield of wheat production among the farmers from polluted water is 376kg per hectare more than farmers who use clean water and the economic value of water is 110 Rials more than farmers who use clean water. According these results, the total value of wastewater in Tehran in 1405 would be equivalent to 335,480 million Rials. Prioritize the interests of irrigation with wastewater from an agricultural perspective suggests that availability and reliability of wastewater than other water sources and low cost of its use is the most important benefit. The next priority result of irrigation with wastewater is increasing crop yield and improving soil fertility. This explains why farmers despite the legal prohibition of the use of untreated sewage continue to utilize this source of irrigation water.Keywords: Economic Value, Production Function, South of Tehran province, untreated surface water
-
Pages 259-274Rural non-farm economy is seriously considering for use the full capacity of rural economy in developing countries. Rural tourism is a part of the tourism industry; it can through the identification of potential play an important role in rural development, diversification of the national economy and national development. The main purpose of this study was investigation and evaluation of rural tourism attractions. In order to prevent from generalization and to achieve exact and applicable results, villages with tourist attractions in East Azarbaijan has been chosen as the area of study. Analytic Hierarchy Process is used to prioritize rural areas. This technique is based on a comparison of test and reviews the various options to managers and planners. The population of the study was experts who have knowledge and experience in the field of rural tourism. Findings indicated that the studied villages are three levels of development priorities, the levels can be a basis for planning and decision-making of managers in East Azarbaijan Province.Keywords: Analytic Hierarchy Process, Tourism Attractions, rural tourism, East Azarbaijan
-
Pages 275-293The importance of water as a source of life and a requisite for survival of rural areas and also, the main driver of agricultural development made it necessary to manage its usage efficiently. Thus, it is really necessary that water users have a responsibe and active participation in the management of water systems. The purpose of this survey research was to identify factors affecting rural people's participation in the management and exploitation of irrigation and drainage network in the Lishter Plain of Gachsaran County. Data was collected from a sample of 163 villagers secelcted based on stratified random sampling procedure. In the survey, data gathering tool was a close ended questionnaire. Its validity was verified using the face validity procedure. Its reliability was also calculated using Cronbach's alpha reliability from 0.633 to 0.923 based on a pilot study scores. The results showed that social capital, attitude towards participation, farming experience and prior participation experience have a positive and statistically significant effect on management and exploitation of irrigation systems, while other variables such as economic concerns, attitude towards official staff, the period of residency in village, educational level, planting area, number of farms and irrigation network coverage had no significant effects. The results of multiple linear regression indicated that structural factors and farming experience can explain about 0.439 of the variance of dependent variable that is participation in the management and exploitation of irrigation network of the study area.Keywords: Participation, Irrigation Management, Lishter
-
Pages 295-305The Jazmoryan Wetland seems to dry out due to its geographical location and construction of Bampour Diversion Dam and Jiroft Reservoir Dam on major rivers flowing to this wetland. One of the solutions proposed by some researchers to restore the aquatic environments is to fallow some parts of irrigated lands fed by water behind the dams and release these resources. Thus, the present study was done to investigate the feasibility of implementing low-crop planting plan to restore Jazmoryan wetland. Required information were collected by completing 177 questionnaires from farmers in Jiroft County. In order to analyze the factors affecting the participation of farmers in the project, a two-stage Heckman method consisting of two patterns of probit and linear regression, was used. Results of Probit pattern show that the variables of acreage, education, occupation, number of household members and income of farmers had a significant effect on their willingness to participate in the restoration of Jazmoryan wetland. While according to the results of the linear regression pattern, variables of acreage, age, education, marriage status, number of household members and income had a significant effect on the willingness of farmers to participate in the restoration of Jazmoryan wetland. According to the study, 61% of farmers were not willing to participate in the proposed plan. It is suggested that if the government is willing to implement low-crop planting project, the percentage of participation in the plan will be increased by developing appropriate lateral plans and presenting solutions which are accepted by the farmers.Keywords: Dam Construction, Ecosystems of Downstream, Not Cultivating Irrigated Lands, Two, Stage Heckman Pattern
-
Pages 307-324This descriptive- survey research was conducted to investigate rural waste management problems in Qazvin Township. The statistical population consisted all rural households in Qazvin Township (N=31338) which base on Cochran sampling formula and by using randomized multi-stage sampling method 464 of them were selected and studied. The research tool was a researcher made questionnaire which its content and face validity verified by an expert panel in this field. The reliability of research tool was acquired by conducting a pilot study and calculation cronbach alpha coefficient equals with 0.9. Data were analyzed with SPSS/Win 18 software and exploratory factor analysis technique was used. Factor analysis revealed that six factors named as final disposal problem of household waste management (17/11 percent), Educational and cultural problems of household waste (14/11 percent), Health problems of household waste (12/11 percent), Knowledge and health problems of agricultural wastes (8/98 percent), knowledge problem of household waste (6/99 percent), and Education problem of agricultural waste (5/47 percent), were explained 64.68 percent of total waste problems in the regionKeywords: Agricultural waste, Household waste, Problems, bottlenecks, Qazvin
-
Pages 325-336Rural tourism can be all resorts and tourism activities in rural areas based on agriculture, livestock, fishing, arts and crafts, local customs, etc. The aim of this study was to investigate determinants of tourism in rural areas from the viewpoints of Esfidan residents. The population of the study was, the households in the village Esfidan (544 households). Sample was estimated 226 Head of household through simple random sampling. Questionnaire was the instrument of data collection that its face validity was confirmed by a panel of experts and its reliability was assessed by a pilot test, which its Cronbach's alpha was 0.79. The results showed that the structures of the tourism were clustered in the four factors: infrastructure, environmental, social and economic. In the end, according to the results of this research, recommendations were presented.Keywords: Keywords: rural development, rural tourism, resorts, Esfidan
-
Pages 337-350This study aimed to investigate rural women's awareness and use of from rural ICT services offices. The statistical population consisted of 5018 over 15- year- old literate rural women in 16 villages with ICT offices in Shahreza County. Using Cochran formula, 190 rural women were selected as sample and stratified proportional sampling randomly questionnaire distributed by stratified sampling with proportional allocation in the villages. The results shows the highest level of awareness of the services are awareness of basic services, social services, educational services, information services and financial services respectively and the highest referring to the offices are to receive basic services, information services, social services, educational services and economic services respectively. The results of the Friedman test showed a significant difference between rural women's awareness of five groups of services at 1 percent confidence in a way that their highest awareness is of basic services and their least awareness is of financial services. Furthermore, there is significant difference between rural women's referring to ICT offices to receive five groups of services at 1 percent confidence in a way that their most referring to ICT offices is to receive basic services.Keywords: Rural ICT offices, services offices, ICT, Rural women, Shahreza County
-
Pages 351-365The human need for food, during recent decades has increased dependence on pesticides and chemical pesticides. Due to the destructions effect of chemical toxins, adoption of bio and non-bio technologies Identical with the sustainable agriculture such as pest control by natural enemies, is taken into consideration by agriculture researchers. so, the process of adopting biological control technology is investigated in the farms of tomato in Jiroft County during the period of 2010 until 2014. Why some farmers are faster to adopt this technology is investigated using duration analysis, which allows the timing of an event to be explored in a dynamic framework. The empirical results highlight the negative importance of age variable, and positive effect of farm size and attitude to control biologic. In this study due to the use of survival analysis model it was possible to evaluate the effect of time dependent variables include product price and years of knowledge about control biologic on speed of adoption. Therefore, it became clear that if in a year the price of the product is increase the probability of adoption is increased as well as if the farmer has been informed about biological control technology earlier the technology adoption rate increases.Keywords: Biological Control, Safe food, Survival models, Technology adoption
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.