نشریه مدیریت استاندارد و کیفیت
سال سوم شماره 2 (پیاپی 8، تابستان 1392)

در دنیای صنعتی رو به پیشرفت و در حال تکامل امروز، رویکردهای کیفی و استقرار نظام های مدیریت کیفیت به عنوان سکویی مهم برای جهش های بزرگ کیفی در عرصه مباحث پیشرفته تر کیفیت مطرح است . لذا اجرای بهینه نظام های مدیریت کیفیت و دیگر نظام های کیفی، امری بدیهی و لازم الاجرا به نظر می رسد. از مطالعه و تحقیق و پژوهش بر روی عوامل مختلف موثر در نیل به چنین مقصودی، به خصوص در سازمان های دفاعی، نظیر سازمان صنایع دفاع به عنوان بزرگترین صنعت دفاعی کشور، با توجه به پیچیدگی ها و ظرافت های فرآیندهای متنوع تولیدی، بهره مندی از علوم و فنون موثر آماری مهندسی کیفیت به عنوان ابزارهایی مفید و کاربردی، ضروری به نظر می رسد. لذا در این پژوهش ضمن مرور ادبیات درباره موضوعات کلان نظام های مدیریت کیفیت، به بررسی اهمیت و جایگاه فنون آماری مهندسی کیفیت در صنایع نوین امروزی پرداخته سپس با روش کتابخانه ای و مطالعه گزارشات ممیزی مرکز استاندارد دفاعی ایران از جنبه نظری، و نیز با روش پیمایشی و مصاحبه اکتشافی از جنبه عملی، در پی یافتن میزان اهمیت فنون آماری مهندسی کیفیت در سازمان صنایع دفاع می باشیم تا با تجزیه و تحلیل اطلاعات فوق به فنون آماری که دارای بیشترین اهمیت و پرکاربرد ترین آنها باشند، برسیم و از این رهگذر فنون موثر آماری را شناسایی نموده و برای پوشش به شاخص های موضوعات راهبردی نظامهای مدیریت کیفیت، از آن بهره جوییم.

توجه به ریسک در طراحی محصولات یکی از موضوعات کلیدی و پراهمیت میباشد. ریسکها میتوانند باعث اختلال در دستیابی به نتایج و اهداف یک طرح شوند و یا حتی رسیدن به هدف را متوقف نمایند. به همین منظور مدیریت ریسک به عنوان یک مبحث علمی وارد ادبیات مدیریت پروژه و طراحی شده است. اولین گام در مدیریت ریسک شناخت ریسکها و طبقه بندی آنها می باشد. در این مقاله سعی شده است روش های مختلف شناسایی ریسک مورد بررسی قرار گیرد. این روش ها میتواند با توجه به ماهیت پروژه ها و نوع طراحی ها مورد استفاده قرار گیرد.

عملکرد سازمانها برآیند عملکرد مدیران و رهبران آنها می باشد، لذا یافتن رهبران مناسب با مهارت های مناسب برای تصدی جایگاه های مناسب وظیفه ای خطیر و حیاتی در سازمان های امروزی محسوب میشود. نتایج پژوه شهای متعدد انجام گرفته بعد از دهه هشتاد میلادی، حاکی از آن است که تاکید بر توسعه و جانشین پروری مدیران به صورت داخلی، منجر به دستیابی به موفقیت های بیشتری برای سازمان نسبت به سایر رقبا خواهد گردید. این امر موجب گردیده تا شرکتها، اهمیت پرورش مدیران و تربیت رهبران از طریق توسعه بازارهای داخلی منابع انسانی را بیش از پیش درک نمایند. در همین راستا، مدل خط سیر رهبری بعنوان یک چارچوب عملیاتی برای پیاده سازی همزمان فرایندهای ارزیابی، توسعه و جانشین پروری مدیران ارائه شده است. این مدل دارای هفت سطح رهبری میباشد و با تعریف مهارتها و شایستگی های کلیدی مورد نیاز برای موفقیت در گذار از پایینترین سطح مدیریت سازمانی (مدیریت بر خود) به بالاترین سطح آن (مدیریت بر شرکت)؛ به سازمانها کمک می نماید تا رهبرانی شایسته را برای تصدی مناصب مدیریتی تربیت نمایند. لذا در این مقاله تلاش میگردد تا پس از مرور ادبیات مدیریت بر مدیران و تئوری های مربوط به توسعه و جانشینپروری مدیران، راهکارهای پیاده سازی و عملیاتی کردن مدل خط سیر رهبری، تبیین گردند.

انتخاب شریک تجاری یکی از موضوعات مهم و اولیه در ایجاد اتحادها است و به عنوان پیش شرط موفقیت یک اتحاد به شمار میرود. به موازات بنگاه ها و شرکت هایی که برای انتخاب شرکای راهبردی خود، معیارها و مکانیزم های تصمیم گیری در خصوص این موضوع را در فرایندهای عملیاتی خود برجسته کرده اند، محققان مدیریت نیز به توسعه نظریه ها و معیارهای انتخاب شریک پرداخته اند. رویکردهای نظری به انتخاب متحد تجاری را میتوان در دیدگاه های منبع محور، هزینه مبادلات، قدرت بازار، یادگیری سازمانی، وابستگی منابع، نظریه نهادی و دیدگاه های جامعه شناسی جستجو کرد و معیارهای مورد استفاده برای انتخاب متحد تجاری را میتوان با این نظریه ها تبیین کرد.
در این مقاله ابتدا مفهوم اتحاد راهبردی بررسی و سپس رویکردهای نظری به انتخاب متحد تجاری تشریح میشود، سپس به بررسی و مرور مطالعات و تحقیقات انجام شده در خصوص معیارهای انتخاب متحد پرداخته و نهایتا با جمع بندی ادبیات بررسی شده، مدلی پیشنهادی برای انتخاب متحد تجاری ارائه شده است.

عملکرد کلی یک سازمان، پدیده ای پیچیده است و میبایست تمامی مفاهیمی را که یک سازمان برای دستیابی به موفقیت و انجام فعالیتها مورد توجه قرار میدهد را پوشش دهد. علیرغم تحقیقات زیاد و متنوعی که سازمانها در دستیابی به الگوی مناسب ارزیابی عملکرد سازمان انجام می دهند و همچنین بدلیل جامعیت مفهوم عملکرد و ساختار چند بعدی آن اکثر نیازهای سازمان پاسخ داده نشده است. از طرفی الگوی مطلوب میبایست متناسب با سطح بلوغ، نوع سازمان، سطح پیچیدگی و میزان انتظارات مدیران و کاربران همان سازمان باشد. الگوهای متنوع و تکامل یافته ای که در این حوزه معرفی شده است هر کدام خاستگاه خود را داشته و مظروف مشخصی را در خود جای می دهند بنابراین سازمان های بهره بردار تمایل به طراحی الگویی با حداکثر تطبیق پذیری سازمانی را برای خود دارند. این مقاله با در نظر گرفتن دیدگاه نظام مند (باز) و مبتنی بر الگوی منطق، عینکی را به مخاطب خود ارائه میکند که در طراحی الگوی مناسب سازمان از آموزه های دیگر الگوها بهرهبرداری کند و یا انتخاب یک الگو را از بین دیگر الگوها، با شناخت نسبی مناسبی انجام دهد. روش تحقیق انتخاب شده در این پژوهش، مطالعه تطبیقی بوده است که در نهایت مجموعهای از مفاهیم و مولفه های مورد استفاده طراحان را در چهار لایه ورودی، فرایند، خروجی و پیامد، به مخاطبین ارائه می کند.

دراین مقاله به بررسی مراحل اجرای سیستم لجستیک پیشرفته نظامی پرداخته شده. ابتدا مدیریت زنجیره تامین پیشرفته نظامی را معرفی می شود و مراحل آن را بدون درنظر گرفتن سیستم شناسایی از طریق امواج رادیویی1 توضیح داده، سپس به معرفی سیستم RFID و قسمتهای مختلف آن پرداخته شده. در ادامه به بررسی جایگاه RFID در مراحل مختلف اشاره شده لجستیک نظامی پرداخته شده و راه های تقلیل هزینه ها را بررسی و سپس توصیه هایی جهت هرچه بهتر شدن این سیستم در لجستیک نوین ارائه داده شده است.

مساله ارزیابی و انتخاب تامین کننده، بصورت گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. رویکردهای تصمیم گیری متنوعی برای این مساله پیشنهاد گردیده است و در مدیریت زنجیره تامین معاصر، عملکرد تامین کنندگان بالقوه، بر اساس شاخصهای زیادی مورد ارزیابی قرار می گیرند. با توجه به اهمیت تکنیک های تصمیم گیری در انتخاب تامین کننده و ساخت مدلهای تصمیم گیری کارآمد، در این مقاله مروری، بر تحقیقات انجام شده در این خصوص بین سالهای 0002 تا 2102 انجام می گیرد. ابتدا با استفاده از تحلیل تصمیم گیری(روش شناسی) متودولوژیک در چهار جنبه شامل مسائل تصمیم گیری، تصمیم گیرندگان، محیطهای تصمیم گیری و رویکردهای تصمیم گیری، مرور نظام مند انجام شده بین سالهای 8002 تا 2102 مورد بررسی قرار گرفته و مدلهای مورد استفاده در این سالها مطرح می شوند. همچنین میزان استفاده از مدل های تصمیم گیری در بین 321 مقاله مورد بررسی، بیان می شوند. سپس مروری کوتاه بر مدل های مورد استفاده بین سالهای 0002 تا 8002 صورت گرفته و رایجترین روش های مورد استفاده، شاخصهای ارزیابی ای که بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند و ضعف های موجود در روش ها بیان می گردند.