نشریه مطالعات برنامه ریزی آموزشی
پیاپی 8 (پاییز و زمستان 1394)

هدف اصلی مقاله حاضر، ارائه یک الگوی عملیاتی است که بتواند در آیندهپژوهی های میانمدت حوزه
مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، راهنمای پژوهشگران قرار گیرد. مقاله حاضر، ماحصل پژوهشی از نوع
مدلسازی کیفی در حوزه آیندهپژوهی است که در آن با تلفیقی از فنون سناریوپردازی، تحلیل محتوا و
تحلیل روند ، به توسعه الگو پرداخته شده است. توسعه چهارچوب نظری الگو بر مبنای تلفیق هدفمند
فنون مطرح آیندهپژوهی و آزمون آن به صورت پیمایشی در زمینه موضوعی تربیت سرمایه های انسانی،
انجام یافته است. بهعنوان یافته قابل توصیه، عمیق شدن در یک سناریو نسبت به پرداختن به
سناریوهای مختلف، ارجحیت دارد. همچنین سناریو باید مبتنی بر یک چهارچوب نظری بوده و دارای
بخشهای پیشبینی و تجویزی باشد.

پژوهش حاضر بهمنظور ارزیابی مدارس هوشمند و سنتی از نظر کارایی در ایجاد یادگیرندگان خود تنظیم در راستای تحول نظام برنامه پنجم توسعه کشور انجام گرفته است. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی مقایسه ای بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشآموزان دوره متوسطه اول در - مدارس هوشمند و سنتی استان مازندران و گلستان بوده که از این میان به روش نمونه گیری خوشه ایتعداد 026 نفر بهعنوان نمونه انتخاب گردیده اند. برای گردآوری داده ها پرسشنامه مهارت های خودتنظیم 6 بهدست آمده است. روش های / پنتریچ و دی گروت ) 1336 ( استفاده شده است. پایایی پرسشنامه 32 آماری مورد استفاده، شامل آمار توصیفی )میانگین و انحراف معیار( و آمار استنباطی )تحلیل واریانس چندمتغیری، t مستقل و تحلیل تعقیبی شفه( بوده است. یافته ها نشان داد که باورهای انگیزشی شامل خودکارآمدی و ارزشگذاری درونی به استثنای اضطراب امتحان( و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی )شامل راهبردهای شناختی و فراشناختی( و نیز نمره کلی مهارتهای خودتنظیم در دانشآموزان مدارس هوشمند بیشتر از دانش آموزان مدارس سنتیبوده است. نتیجه آنکه برنامه هوشمندسازی مدارس در راستای تحول نظام آموزشی در برنامه پنجم توسعه کشور توانسته در ایجاد یادگیرندگان خودتنظیم با یادگیری فعال و تحول در نظام آموزشی از یادگیری حافظه مدار به یادگیری متفکرانه و خلاق و نیز شکل گیری نظام آموزشی یادگیرنده محور در کنار نظام آموزشی معلم محور و بهعنوان مکمل آن بهدرستی عمل نماید.

پژوهش حاضر با هدف تبیین چارچوب صلاحیت های حرفه ای مربیان و استادکاران آموزش فنی و حرفه ای انجام شده است. تبیین صلاحیت های حرفهای مذکور می تواند به بهبود برنامه ریزی آموزشی هنرستانهای فنی و حرفهای کمک دهد. پژوهش به شیوه توصیفی از نوع تحلیل اسنادی انجام و طی آن گزاره ها بهوسیله استنتاج مبتنی بر تحلیل مفاهیم و متن تحلیل شده اند. جامعه پژوهش کلیه کتب، مقاله ها و پژوهش های مرتبط با موضوع پژوهش بود که به کمک فرم فیشبرداری، بررسی شد. نتایج نشان داد؛ صلاحیت های حرفه ای مربیان و استادکاران آموزش فنی و حرفه ای را میتوان در سه بعد؛ صلاحیت های شخصی، صلاحیت های تخصصی حرفه ای )مولفه های؛ دانش، بینش و مهارت( و - صلاحیت های اخلاقی اعتقادی )مولفه های؛ وجدان کاری، توسعه توانمندی، اعتدال اجتماعی، روابط اجتماعی، انضباط اداری و ایمان درونی( طبقهبندی نمود. چارچوب ابعاد و مولفه های مذکور بهوسیله 01 گویه مصداقی نشانگر، تکمیل شده است. مقاله ضمن بحث پیرامون چارچوب صلاحیت های حرفه ای مذکور، پیشنهادهایی را نیز ارایه کرده است.

در کشورهای مختلف، استقرار و فعالیت نظام های آموزشی به یک جریان عادی و مستمر تبدیل شده است که هر ساله بخش عظیمی از منابع مادی، در قالب بودجه های دولتی و هزینه های شخصی، در این راه صرف می شود. تجزیه و تحلیل هزینه آموزشی و این که بودجه آموزش از کجا می آید و چگونه مصرف می شود برای برنامه ریز آموزشی از ضروریات است. در این راستا پژوهش حاضر درصدد است که روند هزینه های کل و سرانه آموزشی دانش آموزان و همچنین رابطه میان هزینه ها و ستانده های آموزشی را در مناطق آموزش و پرورش شهر تهران طی سال های 1313 1313 مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد. -جامعه آماری پژوهش، مناطق نوزدهگانه آموزش و پرورش شهر تهران می باشد که داده های آمااری آموزشی دانش آموزی از طریق مراجعه به مستندات دفتر طرح و برنامه، سنجش و ارزیابی و سیستم - بکفای آموزش و پرورش، و داده های مالی از دفتر بودجه و تشکیلات سازمان آموزش و پرورش شهر تهران برای یک دوره شش ساله جمع آوری شده است. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی می باشد. در بررسی روند هزینه های آموزشی و وضعیت دانش آموزی از آمار توصیفی و برای ارزیابی تابع هزینه بهمنظور بررسی رابطه بین هزینه ها و ستانده های آموزشی از رگرسیون ساده و چندگانه استفاده شده است. نتایج بهدست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد، میانگین تعداد داناش آماوزان طای 1 درصد کاهش داشته است، روند هزینه های آموزشی و سرانه آموزشی / سال های مورد مطالعه حدود 21 نیز چه با قیمت جاری چه با قیمت ثابت طی این دوره افزایش داشته است، و رابطه میان هزینه های آموزشی و ستانده های آموزشی رابطه ای معنادار می باشد و متناسب با مباحث نظری تعداد دانش آموزان بهطور کل 30 درصد تغییرات متغیر وابسته یعنی هزینه سرانه را تبیین می کنند.

هدف از پژوهش بررسی رابطه بین مشغولیت تحصیلی با دستاوردهای تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه بوعلی سینا همدان بود. با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی تعداد 922 نفر مطابق با جدول کرجسی و مورگان انتخاب شدند. جهت گردآوری داده های موردنیاز از پرسشنامه های استاندارد مشغولیت تحصیلی و دستاوردهای تحصیلی استفاده شد. برای بهدست آوردن روایی پرسشنامه ها از روش محتوایی و صوری استفاده شد. ضریب پایایی نیز از طریق آلفای کرونباخ برآورد گردید. تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی مانند، فراوانی، در صد، میانگین، انحراف معیار و آمار استنباطی: کالموگروف اسمیرونوف، آزمون t تک نمونهای، ضریب همبستگی پیرسون، t برای گروهای مستقل، تحلیل واریانس یکطرفه، مدل معادلات ساختاری و تحلیل مسیر براساس نرم افزار LISREL استفاده شد. نتایج نشان داد که: وضعیت مشغولیت تحصیلی و دستاوردهای تحصیلی دانشجویان در دانشگاه بوعلیسینا همدان بالاتر از حد متوسط است. بین مشغولیت تحصیلی و دستاوردهای تحصیلی رابطه مثبت و معنادار وجود داشته و اینکه بین مشغولیت رفتاری، هیجانی و شناختی با دستاوردهای تحصیلی رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین بهجز میانگین مشغولیت تحصیلی دانشجویان دختر که بزرگتر از میانگین مشغولیت تحصیلی دانشجویان پسر است در بقیه موارد تفاوت معناداری دیده نشده است.

مقاله حاضر بررسی توسعه شایستگی های کارآموزان فنی و حرفه ای از طریق کاربست رویکرد کل نگر، مبتنی بر مدل چهار مولفه ای ) 4C/ID ( در آموزشهای غیررسمی فنی و حرفه ای است. روش پژوهش از نوع شبهآزمایشی بوده و از طرح پیشآزمون و پس آزمون با گروه کنترل استفاده گردید. نمونه آماری شامل 34 نفر از فراگیرانی که در دوره آموزش مهارت «وورد» در آموزشگاه آزاد حافظ شهر مشهد شرکت کرده بودند، که به شیوه نمونه گیری در دسترس، یک گروه از این 34 نفر بهعنوان گروه آزمایش و دیگری بهعنوان گروه گواه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل 3 پرسشنامه جهت سنجش رضایت از دوره، نگرش نسبت به دوره و یک آزمون پیشرفت تحصیلی بود. نتایج نشان داد که بهکارگیری رویکرد کلنگر براساس مدل چهار مولفهای در آموزشهای غیررسمی فنی و حرفهای باعث اثربخشی دوره های 4/ آموزشی ) 44 p> ( میشود. درخصوص مولفه های تشکیلدهنده اثربخشی نتایج نشان داد که فراگیران در دوره طراحی شده براساس مدل چهارمولفهای) 4C/ID 4/ (رضایت بیشتر ) 441 p= ( نگرش مثبت تر 4/441( p= 4/ ( و یادگیری بهتری ) 42 p= ( نسبت به دوره مبتنی بر شیوه رایج داشتند.

هدف کلی این پژوهش مقایسه عملکرد تحصیلی پذیرفته شدگان دوره های کارشناسی ارشد براساس نوع ورود)استعداد درخشان و آزمون سراسری( در دو دانشکده مدیریت و روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران بود. روش پژوهش توصیفی پیمایشی بود - . جامعه آماری پژوهش حاضرر شرام 113 نفرر از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشکده روانشناسی و علروم تربیتری و 101 نفرر از دانشرجویان کارشناسیارشد دانشکده مدیریت بود؛ که با توجه به تعداد اندک آنها همگی مورد پژوهش قرار گرفتند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. برای تجزیه و تحلیر اطلاعرات از آزمون های مان ویتنی، کروسکال والیس، و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. نتایج حاص از پژوهش نشان داد که بین عملکرد تحصیلی و نوع پذیرش )استعداد درخشان و آزمون سراسری( در جنسیت های مختلف، تفاوت معناداری وجود دارد؛ ولی بین عملکرد تحصیلی و دانشکده مح تحصی ، سن و رشته تحصیلی دانشجویان، تفاوت معناداری وجود ندارد.