فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی
سال دوم شماره 4 (پاییز 1385)

این مقاله به بررسی تحول زبانهای هند و اروپایی و شاخه های گوناگون آن می پردازد.در مقدمه،مختری درباره اقوام هند و اروپایی،زبان،اصطلاح،مهاجرت،محل زندگی و دیگر موضوعات بحث می شود.در فصل اول،واکه های کوتاه و بلند،واکه های مرکب کوتاه و بلند،غلطان ها و خیشومی های واکه دار کنکاش می شود.در فصل دوم،انسدادهای بی واک،انسدادهای بی واک دمیده،میا نی ها ،میانی های دمیده،سایشی ها،خیشومی ها،غلطانها و نیم واک ها،بررسی و در پایان،از نوشته ها نتیجه گیری می شود.

برخی با عنایت به آیات و احادیثی که در ذم شعر و شاعری امده است،به ویژه خواندن آن در مسجد و یا شب جمعه،آن را مکروه دانستنند و بنابراین در صدد مخالفت با شعر و شاعری برآمدند.برخی نیز از ان تبری جسته و تنها با شعر تعلیمی بسنده کردند،حال آنکه سرودن شعر از اصل حرام یا مکروه نبوده و اگر مدتی هم از آن جلوگیری شده،به سبب جریان شعر در بدگویی و غزلهای رکیک بوده است.تحقیق حاضر نشان می دهد شعر نه تنها در اسلام تقبیح نشده است،بلکه سیره پیامبر(ص) و ائمه(ع) نشانگر این است که به شعر استناد و استدلال کرده اند.به طور مثال به فرمان نبی اکرم(ص) برای حسان بن ثابت در مسجد منبری نصب کرده بودند تا او از آن موضع در حضور آن حضرت ،مشرکان را هجو کند و پیامبر در حق او فرمود«اللهم ایده بروح القدس».آن حضرت آنقدر برای شعر ارزش قائل بودند که مردم را به حفظ و ثبت و ضبط آن امر می فرمودند،چنان که آنها را به تعلیم و تعلم قرآن دستور می دادند و آن را یاری دین و جهاد در راه خداوندو تعالی دین می دانستند و می فرمودند«الله کنوز تحت العرش مفاتیحه السنه الشعرا»(مدرس رضوی 1344:75).

اسرار التوحید از کتابهای مهم عرفانی است.این کتاب علاوه بر اینکه ما را بااخلاق و رفتارو گفتار شیخ ابوسعید ابی الخیر(و.357ه.ق) آشنا می سازد،بر روح و روان ما اثر تربیتی می گذارد.تصحیح کنندگان این اثر شریف،در بعضی از عبارات نتوانسته اند تصحیح لازم را انجام دهند،به طور مثال لغت را بدون داشتن و دانستن شناسنامه آن معنی کرده اند.این مقاله کوشیده است بعضی از این نارسایی ها راجبران کند.بنابراین،در ان به توضیح پیل گل،تنبلیت،گوسفند علفی و هم پشتی پرداخته شده است.امید است که این کار خدمتی در راه بارور کردن متون نظم و نثر به شمار آید.

هدف نهایی آفرینش،عبودیت و بندگی حق تعالی و در واقع،بهترین حالت بنده مومن و نقطه اوج و کمال انسانیت اوست،به ویژه اگر با ادب و توجه به معانی و اسرار و حقایق عبادات آراسته گردد،چرا که موجب طراوت و تازگی ایمان،روشنی و صفای قلب،نزول رحمت الهی و رسیدن به بالاترین مراتب قرب و سعادت وکمال انسانی میگردد.این مقاله بر آن است که با الهام از دیدگاه مولانا و با تکیه بر مثنوی معنوی او،به روش توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای،برای رسیدن به اهداف مورد نظر به تحقیق بپردازد.امید است که این نوشتار در ایجاد شوق عبادت با حضور دل و بهره مندی بیشتر از مواهب و برکات آن مفید باشد.

اندیشه شک و بدبینی،غنیمت شمردن فرصت و عشرت جویی،تذکر مرگ و تاسف بر ناپایداری زندگانی و بی اعتباری روزگار،از اصول معانی ای است که خیام در رباعیات خود به شیوه های گوناگون پرورده است.البته این تفکر و تذکرها با او آغاز نشده و جزو کهن ترین تامل های بشری است.در ادب فارسی نیز از رودکی تا فردوسی و از فردوسی تا سعدی و حافظ،هیچ سخنور مهمی نیست که از آن سخن نگفته باشد.
در این مقاله،ضمن بیان رگه هایی از اندیشه های خیامی در آثار سخن سرایان پیش و پس از خیام،تاپیر آشکار آن برآثار سعدی در چهار بخش نقد و بررسی شده است.

گریز از دنیای ناخوشایند پیرامون و تلاش برای ساختن جهان آرمانی از مضامینی است که ویلیام باتلرییتس_شاعر انگلیسی ایرلندی تبار_و سهراب سپهری_شاعر معاصر ایرانی_به ان پرداخته اند.این نوشته بیانگر ان است که این دو شاعر فبا وجود پس زمینه فرهنگی و محدوده جغرافیایی متفاوت، به شیوه ای نسبتا یکسان به این موضوع نگریسته اند.از آنجایی که مسائلی که باعث گریز این دو شاعر از دنیای پیرامون خود شده است و نیز آنچه آنان در دنیای آرمانی خود در پی آن بوده اند هنوز در زمانه ما موضوعیت دارد،این نوشتار فرصتی است برای طرح دوباره آن.در بخش نخست این مقاله،به اشعاری که بیانگر گریز این دو شاعر از دنیای پیرامون خود هستند اشاره می شود.در بخش دوم تلاش بر این است که با مروری بر این اشعار،برخی از ویژگی های جهان مطلوب این دو شاعر ذکر شوند.