نشریه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار
پیاپی 23 (تابستان 1394)

استفاده از تسهیلات مسکن به عنوان ابزار تامین مالی به خصوص برای اقشار کم درآمد، هدف این پژوهش بررسی میزان تاثیر مستقیم و غیر مستقیم عوامل تاثیر گذار بر قیمت اوراق حق تقدم استفاده از تسهیلات با توجه به افزایش بی رویه قیمت مسکن در ایران و همچنین استفاده گسترده از اوراق حق تقدم جهت مسکن در بازه زمانی 1385-1391 در ایران می باشد که بدینمنظور هفت فرضیه تدوین و جهت تخمینمدلوتجزیهوتحلیلداده ها،روشخودتوضیحباوقفه های گسترده (ARDL) وآزمونهم انباشتگی روش بنرجی، دولادو و مسترمورداستفادهقرارگرفتهاست. نتایج تجربی نشان می دهد که در تخمین تاثیر مستقیم متغیرها، متغیر های قیمت زمین، نرخ بازده دارندگان سپرده ممتاز، نرخ ارز و متغیر نرخ تورم و همچنین در تخمین تاثیر غیر مستقیم، متغیر های فوق (به جزء قیمت زمین که با توجه به کلیدی بودن به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است)، هم انباشته بوده و دارای رابطه بلند مدت با همدیگر می باشند. متغیر قیمت زمین و نرخ ارز دارای تاثیر منفی و معنی داری ومتغیر نرخ بازده دارندگان سپرده ممتاز دارای تاثیر مثبت و معنی داری ومتغیر نرخ تورم دارای تاثیر نامعناداری با قیمت اوراق حق تقدمتسهیلات مسکن در ایران می باشند. و متغیر نرخ تورم، نرخ ارز دارای تاثیر مثبت و معنی داری و متغیر نرخ بازده دارندگان سپرده ممتاز دارای تاثیر نامعناداری با قیمت زمین در ایران می باشند، که این متغیر ها با تاثیر گذاشتن بر متغیر قیمت زمین، قیمت اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن را به طور غیر مستقیم دچار نوسان می کنند.

پیش بینی سود هر سهم و ارزیابی سودمندی سودهای گذشته برای پیش بینی، از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده و بدین منظورازروش هاومدل های متفاوت به منظورپیش بینی سودهای آتی شرکت هااستفاده شده است. در این راستا، در پژوهش حاضر، مدل های سری زمانی توضیحی جمعی میانگین متحرک ARIMAوشبکه های عصبی مصنوعی از نوع پرسپترون چند لایه (MLP) مورداستفاده قرارگرفتند وپیش بینی هابرای سودهای فصلی شرکتهای پذیرفته شده دربازاربورس اوراق بهادارتهران وبراساس داده های فصلی سالهای 1386تا 1391انجام پذیرفت. نتایج نشان دادکه مدل شبکه های عصبی مصنوعی به طورمعناداری، خطاهای کوچکتری رادرپیش بینی نسبت به مدل-هایARIMAایجادمی کنندودرنتیجه پیش بینی سودهای فصلی این شرکت ها، توسط شبکه های عصبی مصنوعی وباروشMLP ازتوان بیشتری نسبت بهARIMAبرخورداراست.

شناسایی معیار های مناسب برای انتخاب سهام هایی که بازدهی بالاتر به همراه ریسک پایینتر داشته باشند از مسایل مهم پیش روی سرمایه گذاران و از موضوعات اصل مدیریت سرمایه گذاری می باشد. در تحقیق حاضر ابعاد مختلف پارادایم های سرمایه گذاری ارزشی و رشدی مورد بررسی قرار گرفته اند. جامعه آماری پژوهش،شامل شرکتهای پذیرفته شده دربورس اوراق بهادارتهران بوده،نمونه آماری متشکل از 131شرکت ازبین جامعه ، برای بازه زمانی1386 تا 1390 است .در ابتدا با وزن دهی به هریک ازشرکت های نمونه بوسیله هفت شاخص(شش معیار هاگن بعلاوه معیار P/E) از طریق مدل AHP ،سپس تفکیک و رتبه بندی سهام ها از طریق مدل SAW در هریک از سالهای تحقیق پرداخته شد. سپس با توجه به اهمیت رابطه بین ریسک و بازده ،تاثیر ریسک سیستماتیک و ریسک عدم نقدشوندگی ،بر بازده سهام مورد بررسی قرار گرفته است . نتایج تحقیق نشان می دهد که بین ریسک بازار(بتا) و بازده واقعی سهام رشدی رابطه خطی معکوس برقرار است . این رابطه قوی و معنا دار است. از طرفی بین ریسک بازار(بتا) و بازده واقعی سهام ارزشی رابطه خطی مستقیم برقرار است . همچنین نتایج این تحقیق نشان می دهد که بین ریسک نقدشوندگی و بازده واقعی سهام رشدی و ارزشی (در هر دو) رابطه خطی مثبت وجود دارد ولی میزان و شدت رابطه بازده واقعی با ریسک نقدشوندگی در شرکت های رشدی بسیار بیشتر از شرکت های ارزشی دیده شد.

معمولاشرکت هاازساختارسرمایه هدف شان انحراف دارند وممکن است تنها زمان برای تعدیل ساختارسرمایه خوداقدام کنندکه مزایای این تعدیل بیش ازهزینه های آن باشد. براساس نظریه توازن پویامی توان استدلال نمودکه هر یک ازشرکت ها با توجه به ویژگی های خاص خود،باهزینه های تعدیل متفاوتی مواجه شده ودرنتیجه باسرعت های متفاوتی به سمت اهرم هدف شان حرکت می کنند. براین اساس،درپژوهش حاضرعدمتقارن سرعت تعدیل ساختارسرمایه در بین شرکت های پذیرفته شده دربورس اوراق بهادارتهران موردبررسی قرارگرفته است. بدین منظور،دراین پژوهش اطلاعات 115 شرکت در دوره زمانی 1381 تا 1390 جمع آوری شده وازمدل تعدیل جزئی آستانه ای و روش گشتاورهای تعمیم یافته استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه هانشان دادکه شرکت های دارای کسری مالی وسرمایه گذاری بیشتروسودآوری ونوسان درآمدکمترنسبت به شرکت های دارای ویژگی های متضاد باسرعت بیشتری ساختارسرمایه خودرا تعدیل می کنند. در واقع این شرکت هابه دلیل مواجهه باهزینه های بحران مالی بالاتر و یا هزینه های تعدیل پایین تر،انگیزه بیشتری برای تعدیل ساختارسرمایه خود دارند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که شرکت های موردبررسی باسرعت های مختلفی به سمت اهرم های هدف شان حرکت می کنند.

هدف این مقاله بسط و توسعه روش هایی مبتنی بر ساختار های شبکه ای و دارای پایه و مبنای ریاضی است که توانایی تشخیص حباب قیمت را در بورس اوراق بهادار تهران داشته باشد. در این مطالعه هدف ارائه مدلی برای تخمین حباب قیمت در بورس اوراق بهادار تهران است. به همین منظور به روش غربالگری نمونه ای به حجم 504 سهم شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب گردید و اطالعات مربوط به قیمت و حجم معامالت آنها طی سال های 0830 تا 0830 گردآوری شد و سپس از طریق آزمون های تسلسل ، کشیدگی و آزمون وابستگی دیرش ، سهم های منتخب به دو دسته حباب دار و بدون تقسیم بندی شدند. در گام بعد با بررسی روند بازدهی تجمعی ، حجم معامالت سهم حباب دار و تاریخ شروع تشکیل حباب قیمت تعیین گردید و از طریق مدلهای ماشین بردار پشتیبان و مدل ترکیب گوسی و همچنین با استفاده از اطالعات مربوط به اندازه شرکت، شفافیت اطالعات، نسبت P/E و نقدشوندگی سهام یکسال قبل از تشکیل حباب قیمت آنها، مدلی برای پیش بینی حباب قیمت سهام شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران طراحی گردید. در پایان نیز قدرت پیش بینی مدلها با استفاده از داده های گروه های آزمایش مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به اینکه قدرت پیش بینی مدل ماشین بردار پشتیبان به دلیل خطای باال در تشخیص با توانایی صحت پیش بینی فقط معادل %30.45، و همچنین مدل ترکیب گوسی با کارایی برابر %33.55 ، به علت ضعف در کشف قیمت های حبابی بورس تهران، برای به کارگیری و استفاده با هدف تفکیک سهام حبابدار از بدون حبابها نامناسب شناخته شدند.

درتصمیم گیری بهمنظورسرمایه گذاری، دوعاملازاهمیت بسزایی برخوردار بوده و مبنای سرمایه-گذاری می باشد. ایندوعاملریسک و بازده هستند. امروزه مدیریت ریسک به همان اندازه کسب حداکثر بازده برای سرمایه گذاران مهم و حیاتی است. تاکنون معیار های مختلفی برای تعیین ریسک پرتفوی معرفی شده است بتای نامطلوب یکی از معیارهای ریسک نامطلوب می باشد، این معیار تغییر پذیری بازده شرکت نسبت به بازده بازار را تنها در دوره هایی بررسی می کند که بازده بازار کمتر از میانگین بوده و یا از مقدار «بازده بدون ریسک» یا «حداقل بازده قابل قبول سرمایه گذار» کم تر باشد. هدفاصلیپژوهشحاضرحلمسئله انتخاب سهم برای پرتفوی با کمترین ریسک نامطلوب با استفاده از حل مدل برنامه ریزی خطی در شرایط فازی می باشد. بدینمنظوربااستفادهازاطلاعاتقیمت9سهمپذیرفتهشدهدربورساوراق بهادارتهران از سال1374تا سال1392، مدل خطی فازی توسط روش پیشنهادی حل شده و وزن هر سهم و مقدار ریسک نامطلوب سبد بهینه بدست آمده است.

هدف اصلی این پژوهش تجزیه و تحلیل معیارهای انتخاب پرتفوی با استفاده از تکنیک دیمتلاست.جامعه آماری پژوهش حاضر مدیران مالی و سرمایه گذاری تمامی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار میباشد وابزار مورد استفاده پرسشنامهاست که تعداد 15 پرسشنامه بین خبرگان بازار سرمایه توزیع، و در نهایت 10 پرسشنامه جمع آوری گردید و جهت پاسخگویی به پرسشهای پژوهش و تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش دیمتل استفاده شد. با تجزیه و تحلیل معیارهای پژوهش با استفاده از تکنیک دیمتل مشخص گردید که در بین هشت معیار معرفی شده برای انتخاب پرتفوی، معیار رشد فروش بیشترین تاثیرگذاری را بر روی سایر معیارها، و بیشترین ضریب وزنی را در کل سیستم داراست. به عبارتی با اهمیت ترین معیار و دارای بیشترین تاثیر و تاثر در کل سیستم است. همچنین معیار نسبت قیمت بر درآمد بیشترین تاثیرپذیری را از سایر معیارهای پژوهش دارد. نتایج این پژوهش میتواندبرای شرکتهای سرمایه گذاری،مدیران مالی،تحلیلگران اوراق بهادار،بانکهاوبانکداران،موسسات بیمه وپژوهشگران این رشته کاربردداشته باشد.

یکی از جذابترین حوزه های تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان، بهینه سازی مالی است. مسئله انتخاب سبد سرمایه گذاریتک دوره ای از مسائل کلاسیک حوزه مالی می باشد اما این مدل بر پایه سه فرض محدودکننده بنا شده است. از این رو در این پژوهش، ابتدا مدلی تحت عنوان مدل بهینه سازی سبد سرمایه گذاری چند دوره ای احتمالی میانگین-نیم واریانس-چولگی با در نظر گرفتن هزینه معاملات را ارائه می کنیم. حل مسئله سبد سرمایه گذاری چند دوره ای به خاطر غیرخطی بودن مسئله، خیلی چالش انگیز است بنابراین پس از مدلسازی مس‍ئله با استفاده از الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات چند هدفه و تک هدفه اقدام به حل مدل ارائه شده می کنیم. نتایج نشان می دهد که الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات چند هدفه نتایج بهتری نسبت به الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات تک هدفه ایجاد می کند.