مجله پژوهش های دانش زمین
پیاپی 7 (پاییز 1390)

یکی از مهمترین اکوسیستم های پویا رودخانه ها هستند و آگاهی از روند تغییرات و پیش بینی کیفیت آینده آن، امکان پیش بینی مشکلات احتمالی آینده و برنامه ریزی برای آنها را فراهم می سازد. حوضه آبریز میناب از دو شاخه اصلی رودان و جغین تشکیل شده که در حوالی برنطین به هم متصل می شوند. در این تحقیق با هدف بررسی تغییرات کیفی آب با استفاده از نقشه های توپوگرافی و کاربری اراضی، وضعیت توپوگرافی حوضه مشخص گردید. با مطالعات میدانی و کتابخانه ای، عوامل طبیعی و انسانی تاثیر گذار بر کیفیت آب شناسائی شده و نمونه آب از نقاط مختلف رودخانه در طول مدت مطالعه جمع آوری و سپس مورد آنالیز قرار گرفت. برای بررسی تغییرات کیفیت، پارامترهای آماری مهم برای شاخص های کیفی محاسبه و برای طبقه بندی آب آشامیدنی رودخانه با روش دیاگرام پایپر و استیف و از دیدگاه مصارف در امور آبیاری و کشاورزی نیز با روش دیاگرام ویلکوکس مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به روابط به دست آمده هدایت الکتریکی آبهای سطحی با باقیمانده خشک و یونهای کلراید، سدیم و منیزیم رابطه بسیار خوبی داشته است اما با یون بی کربنات رابطه مناسبی ندارد. براساس دیاگرام ویلکوکس نمونه های انتخابی در گروه آبهای قسمت جیم قرار می گیرند. براساس نمودار استیف در بیشترین نمونه ها کلراید فراوان ترین یون و میزان سولفات کم ترین می باشد. براساس نمودار پایپر بیشترین تراکم نمونه ها در سالهای مختلف در منطقه شور قرار می گیرد. براساس نتایج این تحقیق، گسترش اراضی کشاورزی تا لبه حاشیه رودخانه جغین، تجاوز به حریم رودخانه، استفاده از سموم دفع آفات، علف کش ها، برداشت حجم زیادی از آب رودخانه جهت مصارف کشاورزی، تراکم کشت بالا، عدم مدیریت مناسب زراعی، سبب کاهش دبی و افزایش میزان غلظت آلاینده ها در طول رودخانه در پایین دست شود.

هرساله هزاران کیلومتر جاده جنگلی احداث می گردد که به وسیله آن میلیون ها هکتار پوشش گیاهی و درختی تخریب و میلیون ها متر مکعب خاک جابجا می گردد. تحقیق حاضر در جاده جنگلی، جنگل آموزشی-پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس به منظور بررسی تاثیر برخی از عوامل توپوگرافی و سن جاده بر سطوح فرسایش حاشیه جاده تا فاصله 150 متری انجام گردید. ابتدا نقشه های شیب، جهت شیب و ارتفاع منطقه تهیه گردید. سپس عارضه های فرسایشی اطراف جاده در منطقه مطالعاتی با استفاده از GPS مورد مساحی قرار گرفتند. نتایج حاصل از مساحی عارضه ها نشان داد که حداکثر تاثیر جاده بر عارضه های فرسایشی تا فاصله 48 متری از حاشیه جاده می باشد. همچنین نتایج آنالیز واریانس یک طرفه نشان می دهند که بین مساحت عارضه های فرسایشی با طبقات مختلف شیب، ارتفاع و سن جاده به ترتیب اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد و با جهت شیب اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد وجود دارد. به طوری که شیب های 15-30 درصد، جهت شمال غربی، ارتفاع 600-800 متر و طبقه سنی 3 سال دارای بیشترین مساحت فرسایشی می باشند. همچنین نتایج مدل رگرسیونی ارائه شده نشان داد که شیب منطقه مهمترین عامل موثر بر افزایش سطوح فرسایشی می باشد و بعد از شیب منطقه، سن جاده مهمترین عامل تاثیرگذار بر گستره تخریب حاصل جاده های جنگلی در منطقه مورد مطالعه می باشد.

در این مقاله، نخست جغرافیای شرکتهای ارائه دهنده خدمات حسابرسی منعکس و سپس پیوند کارکردی و مکانی آنها با شبکه شهرهای جهانی مورد بررسی قرار گرفتهاست. هدف از این بررسی درک پیوندهای فراملی تهران بواسطه APS حسابرسی در شبکه شهرهای جهانی بوده است. جامعه آماری مقاله 200 شرکتحسابرسی فعال در تهران و حجم نمونهشرکت بوده است که با استفاده از روش های اسنادی، میدانی مورد قرار گرفتهاند. از نرمافزارهای ArcGIS10. 1 و SPSS برای تحلیلهای فضایی و آماری استفادهشده است. در این پژوهش دریافتهایم که: 1- شرکتهای حسابرسی در بخش کانونخدمات شرکتی کلانشهر متمرکز شده اند و عوامل مکانی و کارکردی در مکانگزینی آنها موثر بودهاند. 2- در بخش APS حسابرسی، تهران پیوند ضعیفی با شبکه شهری جهانی دارد. در نتیجه، تهران از نظر حضور این کارکردها در شبکه، «شهرجهانی» محسوب نمیشود.

ناآگاهی از توان خاک به همراه مدیریت غلط و روش های بهره برداری نادرست، استفاده غیر منطقی انسان را از سرزمین باعث گردیده است که خود عامل کاهش بیش از حد منابع است. در بررسی قابلیت اراضی جهت استفاده بهینه و حفظ منابع منطقه فامنین ابتدا لایه های توپوگرافی پوشش گیاهی و خصوصیات سنگ شناسی و خاکشناسی منطقه در محیط GIS تهیه شده و با مطالعات میدانی اصلاح شد. سپس بر اساس استانداردها و دستورالعمل موسسه تحقیقات آب وخاک تیپ ها و واحدهای مختلف اراضی تفکیک گردید، که این مطالعات منجر به تعیین 10 واحد کاری همگن شد. برای این واحدهای همگن قابلیت اراضی برای کاربری های مختلف از طریق حفر پروفیل و نمونه برداری از خاکهای موجود و تجزیه و تحلیل این داده ها در قالب مدل ارزیابی اراضی ایرانی تعیین شد. با مروری بر نتایج ارزیابی اراضی منطقه فامنین که با هدف مدیریت و بهره برداری بهینه و در راستای توسعه پایدار به انجام رسید مشخص گردید که تنها 36 درصد از اراضی منطقه دارای توان و قابلیت خوب برای کشاورزی آبی هستند و 40 درصد از اراضی منطقه مناسب برای زراعت دیم و 60 درصد از اراضی دارای قابلیت خوب برای مرتعداری هستند. با مقایسه کاربری های فعلی منطقه با این نتایج ارزیابی مشاهده می شود که در حدود 10 درصد از منطقه انطباق کامل بین کاربری فعلی و قابلیت اراضی وجود دارد و نشان دهنده این است که در منطقه فامنین اکثر اراضی بیش از توان خود مورد بهره برداری قرار می گیرند که این خود در دراز مدت منجر به از دست دادن منابع موجود خواهد شد.

سه گونه از دوکفه ای های متعلق به خانواده های Trigoniidae و Megatrigoniidae از راسته Trigoniida و مربوط به سه زیر جنس Linotrigonia (Oistotrigonia) ،Pterotrigonia (Pterotrigonia) و Pterotrigonia (Notoscabrotrigonia) از سازند کژدمی، در تاقدیس های میش و آنه واقع در حوضه زاگرس مورد شناسایی قرار گرفتند. Trigoniida دارای گسترش جهانی در زمان کرتاسه (بریاسین تا مایستریشتین) بوده و افراد مختلف این راسته در نواحی با دمای نسبتا کم نواحی بین قطب تا استوا زیست می نمودند. بسیاری از افراد این راسته درون زی حاشیه ای (Marginal infaunal) بوده و ساکن آب های کم عمق و با انرژی نسبتا بالای نزدیک ساحل بوده و روش تغذیه ای آن ها استفاده از مواد غذایی معلق در آب بوده است.

تجزیه و تحلیل روزن داران کف زی سازندهای آسماری و رازک، منجر به تشخیص 18 جنس و 24 گونه شد که بر اساس آن 2 بیوزون Nummulites vascus-Nummulites fichteli) وArchaias asmaricus-Archaias kirkukensis-Miogypsinoides complanatus) برای سازند آسماری و 1 بیوزن (Borelis melo curdica-Borelis melo melo) برای سازند رازک شناسایی گردید. بر طبق این بیوزون ها سن سازند آسماری روپلین تا چاتین و سن سازند رازک بوردیگالین می باشد. اجتماع دانه های کربناته سازند های آسماری و رازک در برش مورد مطالعه با توجه به حضور فراوان فرامینیفرهای کف زی بزرگ به همراه دوکفه ای، بریوزوئر، اکینودرم، مرجان به صورت لخته ای، گاستروپد و به مقدار کم تری جلبک قرمز و جلبک سبز در رخساره های فورامول و فورآلگال-فورامول قابل طبقه بندی می باشند. حضور خرده های جلبک سبز، مرجان، بریوزوئر و دوکفه ای نشان دهنده ی گذر از اجتماع هتروزوئن به سمت فتوزوئن می باشد که به اجتماع هتروزوئن مثبت موسوم است.

در این مقاله، نوع برش در پهنه ی گسلی زندان (میناب) - در شمال شرق استان هرمزگان و محدوده ی باختری دهستان فاریاب از توابع شهرستان رودان - مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. پهنه ی گسلی زندان به عنوان یکی از مهم ترین پهنه های گسلی ایران با سازوکار فشارشی راستگرد شناخته شده است، این در حالی است که برداشت های صورت گرفته در منطقه، علاوه بر مولفه ی برشی راستگرد، در برخی از موارد مولفه ی برشی چپگرد را نیز نشان می دهد. شواهدی که بر این موضوع دلالت دارند عبارتند از: صفحات گسلی و خطوط لغزش، بودینهای شکلاتی، بودین های دومینو، فابریک C-S و مطالعات میکروسکوپی بر روی میلونیت های منطقه. وجود بودین های شکلاتی که در شرایط تغییر جهت کشش شکل می گیرند، هم چنین تعیین جهت تنش دیرین به روش برگشتی توسط نرم افزارهای مربوطه، برای صفحات گسلی- که به دو گروه گسل، دارای سازوکار برشی راستگرد و چپگرد تقسیم شده اند- حاکی از تغییر جهت در بردارهای تنش، به طور پیشرونده در منطقه است، به طوری که در شرایط برش راستگرد، راستای تنش بیشینه NE-SW و در شرایط برش چپگرد راستای تنش بیشینه WNW-ESE است. با توجه به این نکته که بررسی های میکروسکوپی بر روی میلونیت های منطقه - که به مراتب قدیمیتر ازآبراهه های جوان مشاهده شده با جابهجایی افقی راستگرد هستند- موید حرکت برشی چپگرد است، میتوان این گونه اظهار نظر نمود که حرکت برشی چپگرد قبل از مولفه ی برشی راستگرد که در زمان حال حاکم است وجود داشته است.