فهرست مطالب

نشریه توسعه پایدار جنگل
پیاپی 3 (پاییز 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/09/16
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محبوبه محبی بیجارپس*، تیمور رستمی شاهراجی، سلیمان محمدی لیمایی صفحات 205-217
    تامین نیازهای اقتصادی اجتماعی از اهداف اصلی آگروفارستری است. هدف این تحقیق، بررسی آگروفارستری به عنوان روشی برای توسعه اقتصادی اجتماعی روستاهای گیلان بود که در آن ها سیستم های آگروفارستری به صورت سنتی اجرا می شدند. بدین منظور برای جمع آوری اطلاعات، روستای نارنج بن پایین واقع در شهرستان لنگرود انتخاب و داده ها از روش پیمایش با تکنیک پرسشنامه ای جمع آوری شد (همه کشاورزان مورد آماربرداری قرار گرفتند). فعالیت اصلی کشاورزی در این روستا چایکاری است که به همراه آن محصولاتی از قبیل مرکبات، صنوبرکاری و شالیکاری نیز به عمل می آید. به منظور مقایسه نتایج از آمار توصیفی و آزمون های آماری استفاده شد. نتایج آزمون تجزیه واریانس نشان داد که بین میزان سود بدست آمده از سیستم های مختلف اختلاف معنی داری وجود دارد. همچنین همبستگی مثبت و معنی داری بین میزان سود و متغیرهای میزان تحصیلات و سن افراد وجود دارد. نتایج نرخ بازدهی سرمایه گذاری نیز نشان داد که صنوبرکاری نسبت به سایر کاربری ها (شالیکاری، مرکبات و چایکاری) نرخ بازدهی بیشتری دارد. همچنین نتایج نشان داد که سیستم های آگروفارستری باعث ایجاد اشتغال می شوند. بنابراین سیستم های آگروفارستری علاوه بر توسعه اجتماعی، باعث توسعه اقتصادی نیز می شوند.
    کلیدواژگان: آگروفارستری، توسعه اجتماعی، توسعه اقتصادی، لنگرود
  • مریم شیخ حسین فرد *، منوچهر نمیرانیان، وحید اعتماد صفحات 219-229
    در این مطالعه ساختار و تنوع گونه های چوبی در پارک شریعتی واقع در شهرستان خرم آباد مورد ارزیابی قرار گرفت. با روش آماربرداری به صورت منظم تصادفی 30 قطعه نمونه انتخاب و در هر قطعه نمونه نوع گونه های چوبی، تعداد، قطر برابر سینه تمام درختان، ارتفاع تمام درختان و درختچه ها و نیز قطر بزرگ و کوچک تاج تمام درختان و درختچه ها اندازه گیری شد. شاخص های یکنواختی سیمپسون و تنوع گونه ای سیمپسون و شانون - وینر، هیل و بریلوئین برای بررسی تنوع گونه های چوبی در این پارک بکار گرفته شد. نتایج نشان داد که در پارک شریعتی میانگین تنوع شانون (886/0)، سیمپسون (469/0)، هیل (729/1) و بریلوئین (591/0)، همچنین میانگین شاخص یکنواختی سیمپسون (746/0) و میانگین غنای گونه ای (36/2) است. به منظور تشریح مشخصات ساختاری پارامترهای منحنی ارتفاع، منحنی پراکنش قطری همچنین متوسط قطر و ارتفاع، متوسط سطح مقطع درختان به ترتیب 74/21 سانتی متر، 14/10 متر و 352/403 سانتی متر مربع در هکتار بدست آمدند. با توجه به نتایج بدست آمده پارک شهری شریعتی از تنوع و غنای گونه ای کمی برخوردار است.
    کلیدواژگان: تنوع گونه های چوبی، غنای گونه ای، یکنواختی گونه ای
  • معصومه منصوری*، ضیاءالدین باده یان صفحات 231-240
    جنگل‏ های زاگرس اگر چه از نظر تولید چوب مطرح نیستند، اما از جنبه زیست ‏محیطی، حفاظت منابع آب و خاک، پناهگاه حیات ‏وحش و تولید محصولات فرعی متنوع نقش انکار ‏ناپذیری در پایداری بوم سامانه و معیشت ساکنان این مناطق ایفا می‏ کنند. این جنگل‏ ها رویشگاه یکی از گونه‏ های درختی با ارزش به نام پسته وحشی (بنه) می‏ باشد که از گذشته ‏های دور مورد بهره‏ برداری ساکنان این مناطق قرار می‏ گرفته است. بنه گیاهی است دو پایه که علاوه بر محصول چوبی یکی از گونه ‏های تولیدکننده محصولات فرعی (سقز) می ‏باشد. با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی این محصول، با تدوین روش‏ های درست بهره ‏برداری، تولید و استمرار این فرآورده ‏ها تضمین خواهد شد. همچنین به علت اینکه منبع درآمد مستمری برای مردم خواهد بود، در نهایت منجر به حفاظت مستمر منبع تولید (جنگل‏) خواهد شد. در همین راستا، این تحقیق به بررسی روش بهره‏ برداری سقز، در جنگل‏ های شهرستان خرم ‏آباد به عنوان منطقه مورد مطالعه و نقش آن در اشتغال‏ زایی در بخش منابع طبیعی پرداخته است. نتایج این مطالعه نشان داد میزان کل تولید برآورد شده سقز 13610 کیلوگرم و مجموع درآمد کل طرح 3691712500 ریال می‏ باشد. بنابراین استفاده از توان بالقوه مناطق جنگلی و معرفی توان تولید محصولات فرعی آن می‏ تواند کمک موثری در ایجاد انگیزه لازم برای حفاظت و توسعه جنگل ‏های زاگرس و از طرف دیگر ادامه حیات اقتصادی و اجتماعی ساکنان آن مناطق باشد.
    کلیدواژگان: ارزش اقتصادی، جنگل های زاگرس، محصولات فرعی
  • سلیمان محمدی لیمایی *، رقیه هیبتیان صفحات 241-249
    هدف از این تحقیق شناخت مهم ترین شرکای صادراتی و وارداتی در صنعت چوب ایران در یک دوره 30 ساله و بررسی رابطه بین صادرات و واردات چوب آلات خام با متغیرهای کلان اقتصادی از جمله جمعیت، تولید ناخالص داخلی، قیمت جهانی نفت و میزان تولید چوب آلات خام در داخل کشور می باشد. از آنالیزهای رگرسیونی جهت بررسی میزان صادرات و واردات چوب آلات استفاده شد تا مشخص شود که صادرات و واردات چوب با شرکای تجاری تابع کدام یک از متغیرهای کلان اقتصادی است. نتایج نشان داد که از لحاظ وزنی بیشترین صادرات چوب از ایران به کشورهای عراق، ارمنستان و کویت بوده و در مقابل بیشترین واردات چوب به ایران از سه کشور روسیه، اتریش و فنلاند صورت گرفته است. تحلیل رگرسیونی نشان داد که دو متغیر کلان جمعیت و تولید ناخالص ملی در کلیه آنالیزها رابطه مستقیمی با واردات از تمامی کشورهای شریک داشته اند. همچنین آنالیز رگرسیونی نشان داد که رابطه معنی داری بین میزان صادرات به کشور ارمنستان با مقدار تولید چوب داخل کشور وجود دارد.
    کلیدواژگان: آنالیز رگرسیون، تولید ملی، صادرات چوب، واردات چوب
  • شیدا خسروی، رحیم ملک نیا*، مهدی خدری زاده صفحات 251-268
    هرچند جنگل های زاگرس از لحاظ تولید چوب صنعتی جایگاه چندانی ندارند، اما محصولات غیر الواری این جنگل ها می توانند نقش مهمی در اقتصاد خانوارهای روستایی ایفا کنند. این مطالعه که در بخش نمه شیر از توابع شهرستان بانه در استان کردستان انجام گرفت، به بررسی انواع راهبردهای معیشتی مردم روستایی و جنگل نشین، نقش اقتصادی هر یک و به خصوص سهم اقتصادی انواع مختلف محصولات غیر الواری جنگل می پردازد. نتایج نشان می دهد که متوسط درآمد خالص سالانه خانوارهای مورد مطالعه حدود 6/189 میلیون ریال بود که مبادله کالا در مرز ایران و عراق با سهم 5/42 درصد از درآمد خالص سالیانه، اصلی ترین راهبرد معیشتی مردم جنگل نشین است و پرداخت های انتقالی نظیر یارانه ها با 1/17 درصد در جایگاه دوم قرار دارند. درآمد حاصل از بهره برداری از محصولات غیر الواری جنگل که سومین راهبرد معیشتی است، حدود 3/12 درصد درآمد خالص سالیانه را تشکیل می دهد و این میزان بیشتر از سایر منابع درآمدی نظیر کشاورزی، باغداری و دامداری سنتی بوده است. همچنین بیشترین سهم درآمدهای غیرنقدی مربوط به بهره برداری از محصولات غیر الواری جنگل بوده است. در میان انواع مختلف این محصولات، بیش ترین سهم درآمدی مربوط به چرای دام در جنگل بوده و بهره برداری از گزو، سرشاخه زنی درختان بلوط (گلازنی) و جمع آوری بذر بلوط به ترتیب در رتبه های بعدی جای دارند. با توجه به نتایج بدست آمده، به منظور تضمین پایداری جنگل های شهرستان بانه و معیشت مردم جنگل نشین، اجرای برنامه های مدیریت مشارکتی جنگل و ساماندهی بهره برداری سنتی پیشنهاد می شود.
    کلیدواژگان: بانه، پرداخت های انتقالی، چرای دام در جنگل، مبادله کالا در مرز، محصولات غیر الواری جنگل
  • حسن علایی*، نبی الله یارعلی صفحات 269-283
    با توجه به تقاضای روزافزون مردم به تفرجگاه ها و مراکز تفریحی، تحلیل های اقتصادی و اجتماعی و بررسی کامل خواسته های مردم جهت فراهم آوردن امکانات و تسهیلات لازم، امری ضروری است. در این تحقیق از روش هزینه سفر منطقه ای، جهت ارزش گذاری اقتصادی تفرجگاه جنگلی لاویج، استفاده شد. این روش بر مبنای استفاده از نقشه، دیدگاه و خصوصیات اقتصادی-اجتماعی بازدیدکنندگان از تفرجگاه و نیز افزایش هزینه و مسافت دسترسی به منطقه می باشد. اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه های تکمیل شده توسط بازدیدکنندگان، محاسبات آماری بر اساس پراکنش خواستگاه بازدیدکنندگان و تخمین هزینه های سفر نشان داد که تفرجگاه جنگلی لاویج دارای ارزش اقتصادی بالایی است. ارزش های پولی بدست آمده برای این تفرجگاه، به موقعیت برتر طبیعی و چشم اندازهای زیبای پیرامون آن، نسبت داده شد. در این مطالعه ارزش اقتصادی تفرجگاهی جنگل لاویج، 330597530 ریال برآورد شد. نتایج حاصل از این تحقیق، اطلاعات ارزشمندی را جهت دستیابی ارتقاء سطح تفرجگاهی جنگل لاویج فراهم می آورد.
    کلیدواژگان: ارزش گذاری اقتصادی، تفرجگاهی، تفرج، جنگل لاویج، روش هزینه سفر
  • صبا پیرو، اکبر نجفی*، سید جلیل علوی صفحات 285-296
    عرض عملیات خاکی، به عنوان یکی از مهم ترین پارامترهای تعیین کننده حجم خاکبرداری و خاکریزی، در هزینه و تخریب ناشی از عملیات جاده سازی در جنگل موثر است. هدف از این پژوهش بررسی امکان پیش بینی عرض عملیات خاکی جاده های جنگلی است. برای نیل به این هدف دو روش شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون خطی چندگانه بکار گرفته شده است. برای این منظور، 192 مقطع عرضی در جاده های جنگلی سوردار-واتاشان مورد بررسی قرار گرفتند. در هر مقطع داده های مربوط به پارامتر های فیزیوگرافی شامل شیب طبیعی دامنه، درجه سختی زمین و بافت خاک به عنوان متغیرهای مستقل و عرض عملیات خاکی به عنوان متغیر وابسته جمع آوری شدند. مدل های پیش بینی عرض عملیات خاکی با استفاده از شبکه عصبی پیش خور با الگوریتم یادگیری پس انتشار خطا و رگرسیون خطی چندگانه با روش گام به گام به ترتیب در محیط نرم افزار های 6/7MATLAB و R ساخته شدند و آزمون های همبستگی و تجزیه واریانس نیز در محیط 19SPSS صورت گرفت. بر اساس آماره های ضریب تبیین، مجذور میانگین مربعات خطا، میانگین مطلق خطا و درصد خطا، مدل شبکه عصبی توانست موفق تر از رگرسیون خطی چندگانه، عرض عملیات خاکی را پیش بینی کند به طوری که 2R و RMSE به ترتیب در مدل شبکه عصبی 65/0 و 13/2 و در مدل رگرسیونی 24/0 و 28/8 بدست آمد. نتایج این پژوهش زمینه را برای طراحی شبکه عصبی مصنوعی با قابلیت پیش بینی مناسبی برای عرض عملیات خاکی جاده های جنگلی در شرایط توپوگرافی جنگل های کوهستانی فراهم می آورد.
    کلیدواژگان: بافت خاک، درجه سختی زمین، شیب دامنه، عرض عملیات خاکی
|
  • Mahboob Mohebi Bijarpas *, Teymour Rostami Shahraji, Soleiman Mohammadi Limaei Pages 205-217
    Providing socio-economic needs is one of the goals of agroforestry systems. The purpose of this research was to investigate of agroforestry as a method for socio-economic development of some villages of eastern Guilan’s that traditionally performed the agroforestry systems. In order to collect the data, Narenj Bon Paeen village located in Langaroud city was selected and questionnaire survey and interviews with farmers (all residents in the village) was applied. In this village tea plantation is the main activity which is accompanied with other agricultural products (e.g. citrus plantation, poplar plantation and paddy). In order to compare the results, descriptive statistics were used. The ANOVA test showed that there was a significant difference between the profit derived from different systems. Also results showed that there was a significant and direct relationship among profit variable with literacy level and age of farmers. The results of IRR showed that poplar plantation had more IRR than the other land uses (citrus plantation, poplar plantation and paddy). Also the results showed that agroforestry systems may provide employment. Therefore, agroforestry systems provide economic improvements in addition to social developments.
    Keywords: Agroforestry, social development, economic development, Langaroud
  • Maryam Sheikh Hossein Fard*, Manoochehr Namiranian, Vahid Etemad Pages 219-229
    This study the woody species diversity in Shariati Park of Khorramabad township was evaluated. A number of 30 sample plots were sampled of park using systematic random sampling technique and in each sample plot characteristics of plant species, number of species, diameter at breast height of all trees, height of all trees and shrubs as well as large and small diameters of crown were measured. Simpson's evenness index as well as Simpson, Shannon-Weiner Hill, and Brillouin diversity indices were used to assess woody diversity in this park. The results show that Shariati Park had the average Shannon (0.886), Simpson (0.469), Hill (1.729) and Brillouin (0.591) also this park has the average Simpson evenness index (0.746) and the average species richness (2.36). In order to explain the structural parameters of height, diameter distribution curves, mean of diameter, height of Shariati Park were 21.74 cm and 10.14 m, and mean basal area equal to 403.352 cm2 obtained. Based on these results, the diversity and species richness are fewness in urban Shariati Park.
    Keywords: Woody diversity, species evenness, species richness
  • Masoomeh Mansoori *, Ziaodin Badehyan Pages 231-240
    Lorestan forests are not considered for timber products, but they can play undeniable role in stability of ecosystems and livelihoods of inhabitants, soil and water resources protection, wildlife sanctuary, and various byproducts of these areas. Valuable tree species of wild pistachio is grown and has been used by residents in these areas. Wild pistachio is a deciduous plant; producing wood products and the resources of byproducts like turpentine. Based on the importance and economical value of turpentine, by codifying an accurate method, the exploitation and production of this product will be guaranteed. Since this will be considered as a sustainable income, it can provide an appropriate conservation of forest as production source. Accordingly, this research aims to investigate the exploitation method of turpentine in the forests of Khoramabad township and its role at employment in the section of natural resources. The results showed that the total amount of turpentine was estimated to be 13610 kg, and the total income was equal to 3691712500 Rials. Therefore, using the capability of forest areas and introducing the potential of forest for byproducts can be an invaluable help in providing the motivation for conservation and development of Zagros forests and on the other hand continuing the economic and social life of the inhabitants.
    Keywords: Economic value, Zagros forests, byproducts
  • Soleiman Mohammadi Limaei *, Roghayeh Heybatian Pages 241-249
    The aim of this study was to determine the major wood import and export countries in Iran during 30 years and to determine the relation between wood import and export with some major macroeconomics variables such as population, gross domestic product, world oil price and the amount of domestic wood production. Regression analysis was used in order to study the relation between import and export with mentioned macroeconomics variables. Results show that Iran most wood exported countries based on wood weight were Iraq, Armenia and Kuwait during the study period, respectively. The most wood imported countries to Iran based on wood weight were Russia, Austria and Finland. Results showed that population and gross domestic products had direct relation to wood import at all countries. Regression analysis showed that there is only a significant relation between wood export to Armenia and domestic wood product.
    Keywords: Regression analysis, national income, wood export, wood import
  • Sheyda Khosravi, Rahim Maleknia *, Mehdi Khedrizadeh Pages 251-268
    Zagros forests are not economically important as a source of industrial wood. However, at the local level, non-timber forest products play an important role in supporting rural livelihoods. This study was conducted to examine the financial importance of the different types of livelihood strategies; and investigate non-timber forest products (NTFPs) role in household economy of rural people and forest dwellers. The study was carried in Namehshir district of Kurdistan province, northern Zagros forests, Iran. The results showed that the average annual net income in the sample population was 189,600,000 Rials. Net income from NTFPs that made up 12.3% of the total household net income, contributed the third most important income sources after income from the cross-border trade between Iraq and Iran with 42.5% and government transfer payments with 17.1%. However, NTFPs income was higher than other income sources such as agriculture, horticulture and livestock and has the largest share in subsistence income. Moreover, the study revealed that among all types of NTFPs, livestock grazing in the forest provides the highest income. Oak Manna, tree fodder and oak seed were the next most important sources of NTFPs income for households, respectively. From findings of this research, establishing the participatory forest management and organizing the traditional operations are recommended to ensure sustainability of the forests and the livelihoods of forest dwellers.
    Keywords: Baneh, cross, border trade, government transfer payments, livestock grazing in the forest, non, timber forest products
  • Hassan Alaei *, Nabioallah Yarali Pages 269-283
    According to daily increasing request of people for promenades and amusement centers, social and economic analysis and full review of people requirements is a key factor in providing required facilities. Zonal travel cost method was used in this study for economic valuation of Lavij forest. This method is based on map, overview, socio-economical characteristics of visitors of promenade and also increasing in cost and distant from region. Obtained data from completed questionnaire by visitors, statistical calculations regarding to distribution of visitors and estimating travel costs showed that Lavij forest has high promenade-economic value. Monetary value depends on beter natural location and beautiful sights around it. Results showed that the daily recreational value of Lavij forest is 330597530 Iranian Rials. Results provided some valuable information to graduate promenade level of Lavij forest.
    Keywords: Promenade, economic valuation, promenade, Lavij forest, travel cost method
  • Saba Peyrov, Akbar Najafi *, Seyed Jalil Alavi Pages 285-296
    Prediction of roadway is one of the main effective factors on fill and cut slope volume, cost and disturbance in forest road constructions. The objective of this study was to develop models for prediction of forest roadway using artificial neural network (ANN) and multiple linear regression (MLR). For this purpose, 192 cross profiles were measured on the Soordar-Vatashan forest roads. Within each sample, hillside gradient, slope direction, rock share ratio and texture of soil were recorded as the inputs and roadway was recorded as the output. The models were developed by artificial neural network with back propagation learning algorithm, multiple linear regression with stepwise analyses, correlation analyses and independent One-Way ANOVA using MATLAB 7.6.0, R and SPSS 19 software. According to coefficient of determination (R2), multiple correlation coefficient (r) and root mean square error (RMSE) and percent error, the ANN was more successful than regression model in prediction of roadway. (p
    Keywords: Hillside gradient, roadway prediction, rock share, soil texture