نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی
پیاپی 33 (بهار 1393)

در این پژوهش تاثیر غلظت های مختلف سولفات منگنز بر روی برخی پارامترهای فیزیولوژیکی در گیاه آفتابگردان بررسی گردید. پس از کشت بذرها در پتری دیش، گیاهک های 5 روزه به گلدان هایی با بستر شنی مرطوب شده با محلول غذایی هوگلند در شرایط کنترل شده (16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی، دمای 25 درجه سانتی گراد در روز و 18 درجه سانتی گراد در شب) انتقال یافتند. گیاهان 20 روزه تحت تیمارهای مختلف سولفات منگنز با غلظت های 0، 250، 350 و1500 میکرومولار قرار گرفتند و پس از 30 روز جهت آنالیزهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی برداشت شدند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت سولفات منگنز در محیط، تبادلات گازی ، رنگیزه های فتوسنتزی و قند های محلول کاهش و میزان قند نامحلول افزایش یافت.

به منظور بررسی اثر امواج الکترومغناطیسی بر محتوای رنگیزه های فتوسنتزی آنتی اکسیدانی گیاه نعنا، ظروف پتری حاوی بذرهایی که به مدت 5 ساعت در آب خیسانده شده بودند همراه آب و بذرهای خشک بدون آب، به فاصله هر هشت ساعت یکبار، هر بار به مدت نیم ساعت (چهار بار در یک شبانه روز) تحت پرتودهی امواج الکترومغناطیس با شدت یک میلی تسلا قرار گرفتند. بذرها پس از تیمار به خاک گلدان منتقل شدند. مطالعه بر روی برگ گیاهان 30 روزه انجام شد. آنالیز شیمیایی عصاره استنی برگ بیانگر کاهش میزان کلروفیل a و b در نمونه تحت تیمار نسبت به شاهد بود. این کاهش بین نمونه های شاهد و تیمار مرطوب، معنی دار بود ولی اختلاف معنی داری بین نمونه های شاهد و تیمار خشک دیده نشد. میزان کاروتنوئید ها و آنتی اکسیدان های غیرآنزیمی از جمله ترکیبات فنلی، فلاوونوئیدی و پرولین در نمونه های تحت تیمار نسبت به شاهد افزایش معنی داری نشان داد. در مورد سنجش فعالیت آنتی اکسیدان های آنزیمی نظیر کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز نیز افزایش معنی داری بین نمونه های تحت تیمار مرطوب نسبت به شاهد دیده شد، اما بین نمونه های تحت تیمار خشک و شاهد تفاوت، معنی دار نبود.

پرایمینگ یکی از تکنیک های بهبود بذر است که می تواند باعث افزایش درصد، سرعت جوانه زنی و سبز شدن بذر ها در شرایط محیطی تنش زا از قبیل شوری، دما و خشکی شود. به منظور بررسی تاثیر محلول های مختلف پرایمینگ بذر بر مولفه های جوانه زنی وفیزیولوژیکی ذرت فوق شیرین، رقم basin در شرایط متفاوت شوری آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. بدین منظور بذور ذرت با محلول های کلرید پتاسیم 2 درصد، نیترات پتاسیم 3 درصد، پلی اتیلن گلایکول (8000) 10درصد، دی هیدروژن پتاسیم فسفات 1 درصد به همراه شاهد در دمای 20 درجه سانتی گراد به مدت 24 ساعت تیمار شدند. پس از اعمال تیمارهای پرایمینگ، بذور در سطوح مختلف شوری شامل 0، 50، 100 و 150 میلی مولار قرار گرفتند. تجزیه داده ها نشان داد که پرایمینگ بر مولفه های جوانه زنی (طول ساقه چه و طول ریشه چه) و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی (آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز) تاثیر معنی داری داشت. به طورکلی نتایح نشان داد پرایمینگ باعث بهبود مولفه های جوانه زنی ذرت فوق شیرین در شرایط تنش شوری شد و مقاومت گیاه ذرت فوق شیرین را در مقابل تنش شوری در مرحله جوانه زنی افزایش یافت.

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف شوری خاک بر خصوصیات فیزیولوژیک گیاه پنبه (Gossypium hirsutum L.) و مشخص نمودن ژنوتیپ های متحمل، آزمایشی در شرایط گلدانی به شکل آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. ژنوتیپ های مورد بررسی شامل: Coker×349، Opal، Bol 539، N200، Acala sj2×seland، Sahel، Sepid و شوری (NaCl) ، به عنوان فاکتور دوم با دو سطح، غیر شور (6/0 دسی زیمنس بر متر) و شور (5/16 دسی زیمنس بر متر) بود. نتایج نشان داد اثر شوری برمیزان سدیم، کلر، فعالیت کاتالازو پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز برگ معنی دار بود. همچنین مطابق با داده های بدست آمده با افزایش شوری فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در برگ افزایش یافت. با توجه به صفات مورد بررسی به نظر می رسد ژنوتیپ های Acala sj2 ×Seland و Sepidاز مقاومت بیشتری نسبت به شوری برخوردار بودند.

تنش کم آبی یکی از موانع اصلی در تولید محصولات گیاهی در بسیاری از نقاط دنیا به ویژه مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران محسوب می شود. اسیدسالیسیلیک و مشتقات آن می توانند در سازش گیاهان در مقابل تنش های محیطی شرکت کرده و با سایر متابولیت های سلولی بر هم کنش داشته باشد. در این تحقیق اثر دو غلظت از سالیسیلات (4-10 و7-10 مولار) تحت دو تنش خشکی ملایم (25 درصد ظرفیت اشباع خاک) و شدید (15 درصد ظرفیت اشباع خاک) بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی شامل کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز در برگ و ریشه گیاه شنبلیله مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت نیل به این هدف ابتدا گیاه شنبلیله (L. Trigonella foenum Graecu) تحت شرایط گلدانی کشت شد. در اواسط دوره رویشی گیاهان به مدت 60 روز تحت تیمار دو سطح از تنش خشکی قرار گرفتند. همزمان با شروع اعمال تنش خشکی سالیسیلات در دو غلظت 4-10 و 7-10 مولار هفته ای سه بار بر روی اندام هوایی گیاهان محلول پاشی شد. پس از گذشت یک ماه از شروع تیمارها گیاهان جهت سنجش پارامترهای مورد نظر برداشت شدند. در این تحقیق مشخص شد اعمال تنش خشکی باعث افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی ریشه و برگ گیاه به غیر از آنزیم آسکوربات پراکسیداز گردید. محلول پاشی سالیسیلات در غلظت های مختلف موجب کاهش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی برگ و افزایش فعالیت آنها در ریشه شد.

این تحقیق در سال 1388 به منظور بررسی تاثیر مقدار کلروفیل، کاروتنوئید، کافئین، تئافلاوین، تئاروبیجین و تانن در تعیین کیفیت چای خشک حاصل از کلون های انتخابی چای موجود در ایستگاه های تحقیقات تابعه مرکز تحقیقات چای کشور انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 13 تیمار و 3 تکرار انجام شد. نمونه ها برای سنجش میزان کلروفیل و کاروتنوئید و نیز اندازه گیری صفات کیفی از جمله کافئین، تانن، تئافلاوین، تئاروبیجین، به آزمایشگاه های مرکز تحقیقات چای کشور منتقل شدند. تجزیه تحلیل داده ها به کمک نرم افزارهای رایانه ای SPSS و MSTAT-C انجام گرفت. مقایسه میانگین ها به روش دانکن و شفه نشان داد میانگین ژنوتیپ ها نسبت به صفات مختلف در گروه های متفاوتی قرار می گیرند. در بین 13 کلون مورد آزمایش میزان رنگدانه کلروفیل وکاروتنوئید در کلون شماره 10 (با نام 100) از کمترین مقدار برخوردار بود و میزان پلی فنل های تئافلاوین ، تئاروبیجین ، تانن و کافئین نیز در کلون 10 بالاترین مقدار را نشان داد. برآورد همبستگی صفات نشان داد که مقدار رنگدانه ها با فاکتورهای تعیین کیفیت از جمله تئافلاوین (پلی فنل) ، تئاروبیجین (پلی فنل) ، کافئین (آلکالوئید) ، تانن (پلی فنل) دارای همبستگی منفی معنی دارو با مقدار کلروفیل دارای همبستگی مثبت معنی داری بود. از نتایج حاصله چنین به نظر می رسد که کلون 10 با مقدار محصول زیادتر، رنگدانه های کلروفیل و کاروتنوئیدکمتر، تئاروبیجین، تئافلاوین، تانن و همچنین کافئین بیشتر، دارای عملکرد متناسب تری می باشد.

در پژوهش حاضر جلبک. Chlorella vulgaris Beijernick پس از جمع آوری و تخلیص، در محیط کشت BG-11 دارای آلومینیوم (AlCl3) با غلظت های 0 و 300 میکرومولار، 1/7=pH و دمای 2±25 درجه سانتی گراد در شرایط اتوتروفی و هتروتروفی به مدت 21 روز رشد داده شد. به منظور ایجاد شرایط اتوتروفی، شدت نوری 1500 لوکس با تناوب نوری 20 ساعت روشنایی و 4 ساعت تاریکی و به منظور ایجاد شرایط هتروتروفی، تاریکی مطلق به همراه 05/0 گرم قندهای متفاوت گلوکز و سوکروز فراهم شد. در هر مورد بقا و رشد (براساس کدورت سنجی و شمارش سلولی) ، pH محیط کشت، وزن تر، محتوای پروتئین کل، محتوای رنگیزه ای (کلروفیل a، کلروفیل b و بتا کاروتن) و محتوای آلومینیوم درونی نمونه در فاز لگاریتمی رشد مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج، آلومینیوم موجب افزایش معنی دار رشد، pH و وزن تر در تیمار اتوتروفی حاوی 300 میکرومولار آلومینیوم نسبت به سایر تیمارها گردید. تحت تاثیرآلومینیوم، مقدار کلروفیل a در سلول های اتوتروفChlorella vulgaris Beijernick. تقریبا دو برابر مقدار آن درسلول های هتروتروف، در حالی که مقدار کلروفیل b، در سلول های اتوتروف نصف مقدار آن در سلول های هتروتروف را نشان داد. مقدار بتاکاروتن در کشت های هتروتروف در مقایسه با مقدار آن در سلول های اتوتروف 31 درصد کاهش یافت. کاهش اندک محتوای پروتئین کل تحت شرایط هتروتروفی مشاهده شد. بقای نمونه در تاریکی مطلق طی دوره 21 روزه کشت حفظ شد، اما در شرایط تاریکی مطلق، نمونه تمایل به گلوکز را نشان داد. نمونه در شرایط هتروتروفی گلوکز، بدون فاز تاخیری، رشد را نشان داد که نشان از قابلیت خوگیری سریع ارگانیسم با شرایط هتروتروفی دارد. به نظر می رسد ویژگی های عنوان شده، جلبک سبز تک سلولی. Chlorella vulgaris Beijernick را از جنبه های گوناگون، نمونه ای کارا و توانمند می شناساند.

به منظور بررسی تاثیر شوری و آسکوربات بر درصد جوانه زنی، پارامترهای رشد و محتوای پرولین و گلیسین بتائین دانه رست 4 روزه دو رقم پدیده و گلدشت گیاه گلرنگ، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در آزمایشگاه تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان اجراشد. فاکتورهای آزمایشی شامل دو رقم پدیده و گلدشت گیاه گلرنگ در چهار سطح شوری از کلرید سدیم (85، 170، 255 و 340 میلی مولار) و آسکوربات (2 میلی مولار) در شرایط پتری دیش بود. نتایج نشان داد که در هر دو رقم با افزایش غلظت کلریدسدیم پارامترهای رشد نظیر درصد جوانه زنی، طول و وزن خشک ریشه و اندام هوایی به طور معنی داری کاهش یافت و با افزودن آسکوربات از اثرات بازدارنده تنش شوری بر پارامترهای یاد شده کاسته شد. همچنین با افزایش شوری مقدار پرولین افزایش و مقدار گلیسین بتائین کاهش یافت. کاربرد همزمان آسکوربات با نمک باعث کاهش مقدار پرولین و همچنین افزایش گلیسین بتائین نسبت به تیمارهای شوری گشت. مقایسه نتایج نشان داد. استفاده از آسکوربات در هنگام تنش شوری توانست باعث ایجاد مقاومت در برابر تنش در ارقام پدیده و گلدشت گیاه گلرنگ شود.