نشریه علوم رایانشی
سال دوم شماره 4 (پیاپی 7، زمستان 1396)

در عصر فناوری و پیشرفت علم، جایگاه اطلاعات و حفظ امنیت داده‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. حتی دولت‌های قدرتمند از نفوذ رخنه‌گرها و جاسوسان در امان نیستند و همواره مهم‌ترین و حساس‌ترین اطلاعات آن‌ها، در حال شنود و در معرض افشا شدن می‌باشد. پنهان‌نگاری یکی از روش‌های اصلی در بهبود امنیت و حفاظت از داده‌ها است. هدف پنهان‌نگاری، انتقال پیام در کانال‌های ارتباطی در قالب متن، تصویر، صوت، ویدیو و غیره به‌طور مخفیانه می‌باشد. از بین قالب‌های مذکور، برای ذخیره‌سازی فایل متنی حافظه کمتری مورد نیاز است. پنهان‌نگاری متن، یکی از پیچیده‌ترین روش‌های پنهان‌نگاری می‌باشد. روش‌های پنهان‌نگاری مبتنی بر متن را می‌توان در متن‌های صفحات وب و متن‌های ساده استفاده کرد. در این مقاله به بررسی روش‌های موجود پنهان‌نگاری متن پرداخته می‌شود و عملکرد آن‌ها مورد مقایسه قرار می‌گیرد.

یک راه کاهش مصرف انرژی در شبکه‌های حسگر بی‌سیم، ‌خوشه‌بندی حسگرها است. دو مسئله مطرح در این زمینه عبارتند از این‌که چگونه سرخوشه‌های مناسب انتخاب شوند و چگونه داده‌های تجمیع شده از سرخوشه‌ها به چاهک ارسال شوند. در این پژوهش پیشنهاد می‌شود که در هنگام انتخاب سرخوشه‌ها، این نکته لحاظ شود که سرخوشه‌ها در ارسال داده‌های یکدیگر به چاهک نقش خواهند داشت، تا بتوان سرخوشه‌هایی را انتخاب کرد که ارسال چندگامی داده‌ها را با مصرف انرژی کمتری انجام دهند. در روش پیشنهادی، از الگوریتم ژنتیک برای انتخاب سرخوشه‌ها استفاده می‌شود که در آن هر کرومزوم، یک نحوه انتخاب سرخوشه‌ها را نشان می‌دهد. برای ارزیابی هر کرومزوم، مسیریابی چندگامی بین سرخوشه‌های آن به روش «مسیریابی با حداقل گام» طراحی می‌شود. برازندگی کرومزوم در الگوریتم ژنتیک، با توجه به «انرژی مصرفی برای انتقال داده از حسگرها به سرخوشه‌ها» و «انرژی مصرفی مسیر چندگامی بهینه برای رساندن داده‌ها از سرخوشه به چاهک» محاسبه می‌گردد. برای ارزیابی، روش پیشنهادی برای شبکه‌هایی شامل 4 تا 40 سرخوشه شبیه‌سازی شد و مقایسه نتایج آن با دو روش که مسیله‌های انتخاب سرخوشه‌ها و مسیریابی چندگامی را جداگانه حل می‌کنند، نشان داد که حل همزمان دو مسئله به طور متوسط طول عمر شبکه را 37 درصد بهبود می‌دهد.

در محیط‌های ابری، منابع پردازشی متنوعی در اختیار کاربران قرار دارد و آن‌ها فقط برای منابعی که استفاده نموده‌اند هزینه می‌پردازند. زمان‌بندی وظایف و مصرف انرژی از جمله مسایل مهم در رایانش ابری می‌باشند که بسیاری از محققان بر روی این مسایل کارکرده‌اند. زمان‌بندی وظایف یک مسئله بهینه‌سازی NP-Hard است و بسیاری از الگوریتم‌های فرامکاشفه‌ای برای حل این مسایل ارایه‌شده است. در این سیستم‌ها سازوکار زمان‌بندی شامل دو مرحله است: اولویت‌بندی کارها و انتخاب ماشین‌مجازی. چالشی که به ‌عنوان حیطه مطالعه در این مقاله انتخاب‌شده مسئله زمان‌بندی وظایف در محیط ابر است. در این مقاله، یک روش زمان‌بندی با استفاده ازالگوریتم گرگ خاکستری با در نظرگرفتن اولویت و مهلت زمانی هر وظیفه و تخصیص نزدیکترین ماشین مجازی به وظیفه موردنظر صورت گرفته که مصرف انرژی و زمان اجرای کل وظایف به حداقل می‌رساند. نتایج شبیه‌سازی نشان می‌دهد که الگوریتم پیشنهادی بهتر از الگوریتم بهینه کلونی مورچگان عمل نموده و میزان مصرف انرژی را 18% و زمان اجرای کل وظایف را تا 4% بهبود بخشد.

سرطان یک مشکل رایج در کلیه کشورهای جهان است. مطابق اطلاعات و آمار مرکز تحقیق سرطان بریتانیا ، در سال 2012 تعداد موارد جدید ابتلا به سرطان در جهان بیش از 1/14 میلیون نفر بوده که بیش از 2/8 میلیون مورد آن منجر به فوت شده است. همچنین مطابق اطلاعات و آمار انستیتوی ملی سرطان تنها در ایالات متحده امریکا تعداد موارد جدید ابتلا به سرطان در سال 2016 بیش از 1 میلیون و ششصد هزار نفر بوده است که از این میان بیش از 35 درصد موارد فوت خواهند شد. سرطان سینه و دستگاه تناسلی (در خانم ها) و پروستات (در آقایان) در حدود 30 درصد از سرطان های شایع را تشکیل می‌دهند و به همین دلیل، پیش‌گیری و تشخیص این نوع سرطان ها در افراد مبتلا بسیار حایز اهمیت است. یافته‌های اخیر نشان می‌دهد که برخی از بیماران در طول بیماری ممکن است دچار همبودی سرطان، به معنای دارا بودن دو یا چند بیماری سرطان به‌صورت همزمان، باشند. این بیماران، نسبت به سایر بیمارانی که تنها به یک نوع سرطان مبتلا هستند، از شانس کمتری برای بقاء برخوردارند. در این مقاله، به مروری بر تحقیقات انجام شده در زمینه پیش‌بینی میزان بقا در همبودی سرطان، با استفاده از تکنیک‌های یادگیری ماشین پرداخته شده است.

اینترنت اشیاء فناوری نوظهوری است که در آن برای هر موجودیت امکان ارسال و دریافت داده از طریق شبکه‌های ارتباطی مختلف فراهم می‌گردد؛ اشیاء به هر چیزی گفته می‌شود که قابلیت جمع‌آوری داده ‌ها، کنترل شدن و یا ارتباط از راه دور را داشته باشد. این فناوری تاثیر شگرفی بر جنبه‌های مختلف زندگی بشر خواهد داشت، لذا لازم است برای ارتباطات بین اشیاء مختلف پروتکل‌ها و فناوری‌های مناسبی انتخاب گردد. در این مقاله به بررسی برخی پروتکل‌ها و استانداردهای حاضر اینترنت اشیاء در لایه‌های مختلف کاربرد، کشف خدمات، زیرساخت، پیوند داده و انتقال می‌پردازیم و دسته‌بندی پروتکل‌ها و استانداردها را به‌صورت خلاصه در جدولی همراه با هدف، مزایا و ویژگی‌های هر یک از این پروتکل‌‌ها و استانداردها ارایه خواهیم کرد.

ITIL فرایندهای مدیریت خدمات فناوری اطلاعات را دریک چرخه زیست ارایه و به روش هایی برای هریک از فرایندهای این چرخه تعریف می‌کند، اما روش هایی برای چگونگی اجرای این اقدامات و همچنین ارزیابی پیاده‌سازی آن ارایه نمی‌کند؛ بنابراین، وقتی‌که بر روی پیاده‌سازی پروژه‌های ITIL کار می‌شود، تصور یک ایده روشن ازآنچه پیاده‌سازی ITIL انجام می‌دهد و محک‌زنی و کنترل دستاوردهای آن کاری دشوار است. این همان‌جایی است که TIPA ظهور پیدا می کند. TIPA یک رویکرد مرحله‌ای را نشان می‌دهد که بر اساس سطح قابلیت و مقایسه دستاورد های سازمان‌ها می‌باشد. چارچوب TIPA جعبه‌ابزاری دارد که به انجام ارزیابی‌ها به یک روش استاندارد کمک می‌کند. این چارچوب یک رویکرد دقیق و ساختاری را فراهم می‌کند که اجازه درک سطح قابلیت به‌دست‌آمده توسط ITIL در سازمان را می‌دهد. به همین ترتیب، یک برنامه‌ی پیشرفت را می‌توان مستقیما از نتایج ارزیابی TIPA در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و طولانی‌مدت تهیه نمود.