فهرست مطالب
فصلنامه فضای جغرافیایی
پیاپی 25 (بهار 1388)
- 184 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1388/05/01
- تعداد عناوین: 8
-
صفحه 1
محاسبه تابش خورشیدی رسیده به یک سطح افقی کاربرد های زیادی در محاسبات مصرف انرژی دارد. روش های زیادی برای پیش بینی تابش خورشیدی رسیده به یک سطح افقی در سطح زمین ارائه شده که این روش ها برای اقلیم ها و شرایط خاص مقدار تابش خورشیدی را صحیح پیش بینی می کنند و یا بر اساس داده های اندازه گیری شده در آن منطقه به دست آمده اند. بنابراین ارائه روش مناسب برای پیش بینی صحیح میزان تابش خورشیدی برای اقلیم های مختلف ایران ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق با استفاده از داده های اندازه گیری شده میانگین ماهانه و روزانه تابش کل خورشیدی توسط سازمان هواشناسی کشور برای یک دوره 14 ساله (1992-2005)، روش جدیدی برای برآورد میزان تابش کل خورشیدی رسیده به یک سطح افقی ارائه شده است. نتایج نشان می دهند که رابطه جدید ارائه شده و همچنین روش واتانابه به شرطی که ضریب صافی هوا به صورت صحیح برآورد شود، برای شهرهای مختلف ایران نتایج خوبی به دست می دهد.
کلیدواژگان: تابش کل خورشیدی، ضریب صافی هوا، سطح افقی، اقلیم ایران -
صفحه 23شبکه های زهکشی و چشم اندازهای رودخانه ای به صور گوناگون نسبت به وقوع تغییرات در بستر جریان عکس العمل نشان می دهند. تشکیل تراس های رودخانه ای، تغییر نیمرخ طولی و مقطع عرضی وهمچنین جابجایی های جانبی در مسیر جریان رودخانه ها از جمله این عکس العمل ها محسوب می شوند که با تشدید فرسایش نیز همراه می گردند. در محدوده مورد مطالعه (واقع در مختصات 27 /°46 تا 42/°47 طول شرقی و 58 /°36 تا 44 /°37 عرض شمالی، و قرارگرفتن در دامنه شرقی کوهستان سهند)، حضور شبکه زهکشی معکوس، وجود تراس های رودخانه ای، گسل ها، چین خوردگی ها و بالاآمدگی گنبدهای نمکی، نشان دهنده فعالیت های نئوتکتونیکی در حوضه هستند. در این مقاله، تحلیل های مورفومتریک در حوضه قرنقو بر روی شبکه زهکشی به منظور تعیین اثرات نئوتکتونیک بر روی ویژگی های رودخانه ها، با استفاده از روش های هیپسومتریک وشاخص های مورفوتکتونیک و ژئومورفیک صورت گرفت. نتایج این بررسی ها وتحلیل ها نشان داد که فعالیت های نئوتکتونیک برشبکه زهکشی حوضه کاملا تاثیرگذاشته است. توپوگرافی و اشکال ژئومورفیک وهمچنین معماری دره ها با بالاآمدگی ها در بخش های جنوبی و میانی حوضه در رابطه هستند. حضور شکستگی ها و بی نظمی ها در نیمرخ طولی رودخانه ها، جابجایی های جانبی در مسیر جریان آنها و غیرعادی بودن شبکه زهکشی از اثرات بالاآمدگی های تکتونیکی محسوب می شوند. ارقام حاصل از بکارگیری شاخص های مختلف نیز نشان دهنده فعال بودن تکتونیک در بخش های مختلف حوضه، بویژه در بخش های میانی وجنوبی آن است.
کلیدواژگان: نئوتکتونیک، شبکه زهکشی غیر عادی، بالا آمدگی های تکتونیکی، شاخص های ژئومورفیک و مورفوتکتونیک، دامنه های شرقی کوهستان سهند، حضوه رود قرنقو -
صفحه 51با توجه به افزایش روز افزون جمعیت، شهر اهر و شهرک های موجود در دشت اهر روز به روز به آب نیاز بیشتری پیدا می کنند. منابع آب سطحی نیز کفاف تامین آب مساحت زیادی از زمین های کشاورزی این منطقه را نمی نماید. به دلیل همین محدودیت از دیرباز توجه به سوی منابع آب زیرزمینی جلب شده است. پژوهش های زمین شناسی و زمین ریخت شناسی به دلیل ارائه ی شاخص هایی برای اکتشافات آب زیرزمینی و هدایت سریع پژوهشگران برای کشف نقاط دارای منابع آب زیرزمینی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند. مهم ترین اشکال زمین ریخت شناسی قابل مطالعه از نظر آب های زیرزمینی، مخروط افکنه ها و پادگانه های آبرفتی می باشند. لذا در این تحقیق سعی بر این است که بین اشکال و فرایندهای زمین ریخت شناسی دشت اهر و منابع آب زیرزمینی آن رابطه ای برقرار شود تا بر اساس آنچه که در طبیعت دیده می شود، منابع آب زیرزمینی حدس زده شود. نتیجه مطالعه نشان می دهد دشت سیلابی در امتداد رودخانه اهر چای از نظر آب زیرزمینی غنی می باشد.
کلیدواژگان: دشت اهر، منابع آب زیرزمینی، اشکال زمین ریخت شناسی -
صفحه 73پس از فروپاشی شوروی (سابق)، ساختار ژئوپلیتیکی کشورهای حوزه دریای خزر متحول شده است. در این میان هر یک از کشورهای این حوزه، از لحاظ ژئوپلیتیکی اهمیت خاصی پیدا کرده اند. دو کشور ایران و روسیه به دلیل قدمت تاریخی از ثبات ژئوپلیتیکی برخوردارند اما سه جمهوری تازه استقلال یافته یعنی قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان برای استمرار و استقلال، استراتژی برقراری روابط با قدرت های فرامنطقه ای را در پیش گرفته اند. بنابراین این کشورها علی رغم دارا بودن ژئوپلیتیک مشترک دارای نگرش های متفاوت می باشند. بر این اساس سؤال اصلی در این مقاله این است که: (عوامل تاثیرگذار بر تحولات ژئوپلیتیک کشورهای حوزه دریای خزر کدامند؟) به نظر می رسد موقعیت ژئوپلیتیکی جدید حوزه دریای خزر ناشی از عواملی چون ملیت، جمعیت، اقتصاد و غیره بوده است. هدف از ارائه مقاله، بررسی ساختار ژئوپلیتیکی کشورهای حوزه دریای خزر بخصوص جمهوری اسلامی ایران می باشد.
کلیدواژگان: ژئوپلیتیک، استراتژی، کشورهای حوزه دریای خزر، همگرایی، واگرایی، قدرتهای فرامنطقه ای -
صفحه 95یکی از مخاطرات اقلیمی مهم در محیط طبیعی و انسانی، پدیده تگرگ است. میزان خسارت تگرگ بسته به اندازه تگرگ و شدت رگبار آن، متفاوت است. شناخت روش های مقابله با این پدیده، مستلزم بررسی ماهیت وقوع و توزیع زمانی و مکانی آن در مناطق مهم می باشد. برای این منظور در این مطالعه از داده های 14 مورد بارش تگرگ مربوط به ایستگاه هواشناسی تبریز در طی دوره آماری بین سال های 2005- 1987 استفاده شده است. روش های مورد استفاده در این مطالعه شاخص های ناپایداری در تشکیل تگرگ نظیر شاخص هایLCL، CCL و K می باشد. نتایج نشان می دهد که در ایستگاه تبریز هر اندازه سطح یخبندان کمتر از 3000 متر باشد، احتمال وقوع تگرگ کمتر و هر چقدر فاصله سطح یخبندان تا قله ابر زیاد باشد، احتمال وقوع تگرگ بیشتر خواهد شد.
کلیدواژگان: تگرگ، تبریز، شاخص K، شاخص های ناپایداری -
صفحه 109راهبرد ورود صنایع به نواحی روستایی به عنوان راهکاری برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهای در حال توسعه تلقی می شود. مسلم است که نواحی صنعتی روستایی باعث جذب صنایع کوچک در روستاها و موجب تقویت اقتصاد روستایی، افزایش ارزش افزوده مواد تولیدی، ایجاد مشاغل و صرفه جویی در مصرف سرمایه ها می شود. در این مقاله به منظور ارزیابی تاثیر واحدهای صنعتی در توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی، ده روستا (که در این بین پنج روستا برخوردار از صنایع و پنج روستا فاقد صنایع هستند) پیرامون شهر بومهن که در 40 کیلومتری کلانشهر تهران واقع شده، به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. نتایج به دست آمده از این تحقیق که با استفاده از روش های آماری (پارامتری و ناپارامتری) و مطالعات میدانی در سال 1386 به دست آمده، بیانگر آن است که در دو جامعه نمونه از ده شاخص برگزیده، افزایش درآمد، رضایت و ثبات شغلی و عدم مهاجرت و انگیزه ماندگاری، تغییر در الگوی مصرف، تغییر در ترکیب سنی جمعیت، مشارکت در امور روستا، استفاده از رسانه های ارتباط جمعی، سواد، بیمه، کمیت مساکن روستایی) در روستاهای مورد مطالعه تفاوت معناداری را نشان می دهند.
کلیدواژگان: واحدهای صنعتی، فرایند توسعه روستایی، بومهن، شاخص های توسعه اقتصادی و اجتماعی -
صفحه 135ایران به عنوان یکی از بازیگران عرصه بین المللی با توجه به ویژگی های خاص که برخی ناشی از وقوع انقلاب اسلامی در این کشور بوده و برخی دیگر حاصل وقوع تحولاتی خاص (نظیر جنگ ایران و عراق) در تعامل با بازیگران بین المللی و کشورهای دیگر فراز و نشیب های مختلفی را پشت سر گذاشته، برخی دیگر از این تحولات در روابط از ماهیت ایدئولوژیک نظام جمهوری اسلامی ایران برمی خیزد که همانند تمام نظام های ایدئولوژیک چهارچوب خاص و رفتارهای مشخص را در عرصه بین الملل به بار آورده است. در این میان نوع روابط ایران با کشورهای قدرتمندی چون انگلستان حائز اهمیت می باشد. از آنجا که انگلستان یکی از قدرت های مهم تاثیر گذار در مسائل داخلی و نیز روابط خارجی کشورهای منطقه بوده و همواره در طول تاریخ خود روابط ویژه ای با ایران داشته، رقابت سنتی آن کشور با روسیه در ایران و تاثیر گذاری های فراوان آن کشور در اغلب وقایع تاریخی در ایران و وضعیت خاص آن کشور درآستانه پیروزی انقلاب اسلامی در ایران همگی دست به دست هم دادند تا روابط ویژه ای میان آن کشور و جمهوری اسلامی از 22 بهمن 1357 به وجود آید. در این مقاله روابط ایران و انگلستان از منظر ژئوپلیتیک بررسی گردیده که در صورت تدوین چهارچوب استقرار رابطه پایدار دو جانبه و ارائه پیشنهاد علمی و عملی با کشور انگلستان می تواند به ارتقاء سطح علمی و تکنولوژی کشورمان و همراهی با سیاست های خارجی در ابعاد بین المللی منجر گردد.
کلیدواژگان: ژئوپلیتیک، ایران، انگلستان، روابط متقابل -
صفحه 9In Iran the hazardous waste produced from factories and hospitals has grown rapidly over the past years. A study throughout the country shows the need for new capacity to meet the growing waste demand. One of the most important factors, which should be considered in new hazardous material disposal center construction process, is the location of the disposal center. The suitability of selected site for waste disposal affects the amount of generated energy and the cost of disposal production. Suitable sites should be determined on the basis of technical, economic and socio-environmental issues. Therefore, multiple criteria should be considered in this process. GIS along with appropriate models and spatial analysis method can be used to define the suitability of different locations for the construction of disposal centers or landfills. This research has focused on determining suitable locations for construction of a suitable disposal site. At first, important parameters in hazardous material disposal sitting were identified. Then, the maps of studied area were prepared and integrated. Boolean overlay index, and fuzzy logic model were used for integrating of maps. Finally the suitable locations for the construction of hazardous material disposal site were selected using each model.
-
Page 1
Global solar radiation has many applications in estimating energy consumption in buildings. Although several methods predict solar radiation in various places at the earth's surface based on measured weather data, presenting a method is necessary for exact estimation of the global solar radiation in Iran climates. The daily average global solar radiation has been measured by Irimo for a 14 years period (1992-2005) which was used to obtain a new method of predicting the global solar radiation. Results show that if exact clearness index can be calculated, the new method and the proposed method by Watanabe would be the best option for Iranian climates.
-
Page 23Drainage networks and fluvial landscapes are responses to changes on river beds. These responses including fluvial traceses, changing longitudinal profiles and cross sections and lateral migration are associated with the increase of erosion rates. In study area (located at 47º 42' to 46º 27' E and from 37º 44' to 36º 58' N, situated on eastern slopes of Sahand Mountain), transverse drainage network, fluvial terraces, faults, folds and salt domes prove neotectonic activity. The results of investigation on longitudinal profiles of rivers using hypsometric approach and indexes, show that tectonic activity has affected drainage networks in Garangoo basin. Topographic and geomorphic features and river valley streams relate to uplift at the middle and southern sections of Garangoo basins. Also presence of knick points on longitudinal profiles and anomalies at drainage networks are related to tectonic activity in the study area.
-
Page 51Considering the daily increasing number of Ahar population and the existence of Ahar plain, the need for water is becoming more and more. Surface water sources cannot meet the needs of vast stretches of agricultural lands in this district. Due to this limitation the attention has been paid to the groundwater resources. Geological and geomorphologic sciences have special inclination toward carrying out research to explore groundwater tables.Important geomorphologic features can be studied with regard to groundwater, including alluvial plains and terraces. Therefore, in this article we have tried to find a relation between geomorphologic features and processes in Ahar plain with groundwater resources. Results indicate that flood plains along Ahar Chai river are full of groundwater.
-
Page 73After the fragmentation of former Soviet Union, the geopolitical structure of the Caspian countries has been changed. Each country in this region has therefore special importance, concerning geopolitical aspect. Iran and Russia have geopolitical stability, because of historical background, but three newly established republics namely, Kazakestan, Turkmenistan and Azerbaijan adopt making relationship strategy with ultraregional powers for endurance and independence. Therefore, these countries have different views in spite of having common geopolitic conditions. Accordingly, the main question in this article is: “What are the influential factors on geopolitical changes of the Caspian countries?” It appears that new geopolitical position of the Caspian area is related to factors such as nationality, population and economy.The purpose of presentating this article is the study of geopolitical structure in the Caspian countries, especially Islamic Republic of Iran.
-
Page 95Hail is one of the crucial climatic extremes in human and natural environments. The extent of damage caused by hail is different depending on the hail size and its shower size. Understanding the methods of managing this crisis depends on our knowledge about the nature of hailing and its tempro- spatial distribution in special areas. For this purpose, in this study 14 samples of hail rain data were selected from Tabriz between 1987- 2005.Instability indexes in hail formation such as lifting condensation level)LCL(, convective condensation level (CCL) and K index have been used. Results show that as long as the height of frost is lower than 3000 the probability will be reduced. Therefore, if the level of frost is higher than clouds, the probability of hail will increase.
-
Page 109The strategy of industry enhancement in rural regions is main goal of economic and social development in developing countries. The matter is evident in rural industry development that causes small industries to grow in rural areas and reinforce rural economy, through which product material price would increase, and it might cause employ ment and save in capital disposal. In this article for assessment of industry development in economic and social aspects of rural areas, ten regions (5 with industry and 5 without industry) in periphery of Boomehen city were selected. The study area has located 40 km far from Tehran. Results show that using statistical methods (parametric and non- parametric) with ten variables (food, clothing, quantity of settlement, employment satisfaction, live motives, etc.) various significance levels were specified.
-
Page 135Iran as one of international players due to the specific characteristics has undergone ups and downs in cooperation with international players and other countries some of which are derived from Islamic Republic dominance and some others are from the occurence of special changes (like Iran- Iraq war).Other changes in these relations derive from idealogic nature of Islamic republic of Iran that is like all ideological systems and has created special framework and specific behaviors in international area. The kind of Iran's relation with powerful countries like England is important. Because England is one of the influential powers and also exterior issues of regional countries and have had special relations with Iran during the history. Traditional competition of that country with Russia in Iran and it's extremely influential power in most historical events in Iran and also it's special condition at the beginning of Islamic Republic’s victory all caused the creation of special relations with Iran from 22th Bahman, 1357. In this article Iran and England relations are investigated from geopolitical point of view. It can improve the scientific and technological level of Iran by making a bilateral stable relations framework and providing practical and theoretical suggestion with England. It also leads to external policies in an international dimension
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.