فهرست مطالب
مجله پژوهش های دانش زمین
پیاپی 27 (پاییز 1395)
- تاریخ انتشار: 1395/09/30
- تعداد عناوین: 9
-
-
صفحات 1-27در این پژوهش به پیش بینی یخبندان های سبک و سنگین استان اردبیل با استفاده از خروجی مدل ریزمقیاس لارس دبلیو جی در دهه های آینده پرداخته شده است. داده های ورودی مدل های مورد استفاده در این پژوهش شامل متغیرهای بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و تابش در مقیاس روزانه می باشند. در این پژوهش با استفاده از خروجی دو مدل اقلیمی HADCM3 و BCM2 تحت سناریوی A1B، آغاز و پایان وقوع یخبندان های سبک و سنگین در سه بازه زمانی 2030- 2011، 2065- 2046 و 2099- 2080 مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت، نقشه های پهنه بندی تاریخ های آغاز و پایان وقوع یخبندان های سبک و سنگین این استان ترسیم گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که دوره یخبندان از آغاز یخبندان های سبک و سنگین تا پایان آنها کوتاه می باشد. شروع یخبندان های سبک در همه ایستگاه ها با تاخیر همراه بوده که این تاخیر در خلخال و مشکین شهر بیشتر است. از نظر شروع یخبندان سنگین نیز ایستگاه های خلخال و پارس آباد بیشترین تاخیر را نشان می دهند. ایستگاه های خلخال و مشکین شهر نسبت به دو ایستگاه دیگر با تغییرات بیشتری از نظر تاریخ های پایان یخبندان سبک همراه هستند که این بیانگر کاهش طول دوره یخبندان در این دو ایستگاه است. ایستگاه های خلخال و پارس آباد بیشترین کاهش زمان رخداد یخبندان های سنگین را در دهه های آینده نشان می دهند که بیانگر شرایط اقلیمی گرمتر در دهه های اخیر و آینده می باشد.کلیدواژگان: پیش بینی، استان اردبیل، ریز مقیاس نمایی، یخبندان سبک، یخبندان سنگین، پهنه بندی
-
صفحات 28-43
خشکسالی ها از مخرب ترین رویدادهای آب وهوایی هستند که باعث خسارت های قابل توجهی هم در بخش منابع طبیعی و هم در زندگی انسان ها می شوند. حوزه آبخیز رودخانه میناب به دلیل وجود سد استقلال و اهمیت منابع آب های سطحی و زیرزمینی و واقع شدن دشت های قابل توجه در این حوزه انتخاب شده است. فراوانی خشکسالی با استفاده از دو شاخص RDI و SPI در ایستگاه های بارانسنجی معرف واقع در دشت های این حوزه تعیین شد. نتایج نشان داد هر دو شاخص SPI و RDI بیشترین فراوانی خشکسالی ملایم و متوسط را برای منطقه برازش دادند. شاخص SPI براساس فرضیه سنجه کارآمد، سازگاری بهتری با منطقه مورد مطالعه نشان داد. بنابراین شاخص برای ارزیابی روابط خشکسالی و منابع آب انتخاب شد. سپس به منظور بررسی تاثیر خشکسالی بر منابع آب سطحی رابطه این شاخص با تغییرات متوسط دبی سالانه ایستگاه های هیدرومتری نزدیک هر دشت سنجیده شد. نتایج نشان داد این رابطه با همبستگی بالا معنی دار می باشد. در مرحله بعد به منظور بررسی اثر خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی، با استفاده از رابطه همبستگی دو متغیره، ضریب تاثیر برداشت و خشکسالی بر تغییرات سطح آب زیرزمینی محاسبه شد و معلوم گردید افت سطح آب همه دشت های مورد مطالعه متاثر از خشکسالی با ضریب تاثیر بالا است به جز دشت مسافرآباد که چاه های آن در سفره دوم واقع شده و بخش عمده تغذیه آبخوان آن، از طریق سازندهای سخت ارتفاعات صورت می گیرد و تاثیرپذیری کمتری از بارش دشت دارد.
کلیدواژگان: آب سطحی، آب زیرزمینی، خشکسالی، دشت میناب، SPI، RDI -
صفحات 44-64پیوند میان حمل و نقل و کاربری زمین از اصول بنیادین در برنامه ریزی حمل و نقل شهری محسوب می شود و به طور جدایی ناپذیری در ارتباط با یکدیگر قرار می گیرد. شناخت این پیوندها پیش از گسترش سیستم های حمل و نقل ضمن هدایت توسعه و تقلیل بی عدالتی های فضایی در شهرها می توانند منجر به وضع قوانین و مقررات کاربری زمین کنشگرایانه شوند. بر این اساس در این پژوهش، تاثیرات شبکه حمل و نقل عمومی (مترو وBRT) بر کاربری زمین در منطقه 7 شهرداری تهران مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا برای هر یک از متغیرهای عمده تحقیق شاخص هایی تعریف و با استفاده از آزمون اسپیرمن به مقایسه شاخص ها و میزان همبستگی آنها در یک بازه زمانی ده ساله (1390-1380) پرداخته شده است. مقایسه این شاخص ها نشان دهنده رابطه مستقیم ودر مواردی رابطه معکوس بین متغیرهای تحقیق است. همچنین در ادامه از مدل SWOT برای شناسایی نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت های منطقه در رابطه با حمل و نقل عمومی و در نهایت از مدل QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix) جهت تکمیل و ارائه استراتژی های پیشنهادی مدد گرفته شده است. نتایج کلی تحقیق بیانگر تاثیرگذاری حمل و نقل عمومی (یعنی مترو و BRT) بر کاربری زمین در راستای تبدیل و یا تغییر کاربری ها در منطقه بوده است. به طورکلی می توان بیان نمود که این روند موجبات دسترسی آسان به حمل و نقل عمومی گشته و باعث ترغیب توسعه و تحولات ساختار کالبدی منطقه شده است. از اثرات توسعه حمل ونقل همگانی در این منطقه می توان به کاهش سهم کاربری های مسکونی و در مقابل افزایش سهم کاربری های تجاری و اداری، آموزشی، بهداشتی و فضای سبز اشاره کرد.کلیدواژگان: حمل و نقل همگانی، کاربری زمین، خطوط مترو و BRT، منطقه 7 شهرداری تهران
-
صفحات 65-82ته نشین شدن رسوبات سیلاب ورودی به سیستم پخش سیلاب سبب تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک می گردد. سیستم پخش سیلاب همچنین با کنترل آب و رسوب حوزه بالادست منجر به تغییرات مورفومتریک مخروط افکنه می گردد. هدف از این مطالعه ارزیابی ویژگی های فیزیکو شیمیایی خاک و بررسی تغییرات مکانی بخش های مختلف مخروط افکنه دشت ذهاب تحت تاثیر سامانه پخش سیلاب واقع در بالادست آن در آبخیز دشت ذهاب می باشد. به این منظور ویژگی های فیزیکی و شیمیایی در 42 نمونه خاک در عرصه پخش سیلاب و شاهد اندازه گیری شد. همچنین تغییرات مکانی مخروط افکنه قبل و بعد از احداث سامانه پخش سیلاب ارزیابی شد. مقایسه میانگین داده ها با استفاده از آزمون واریانس نشان داد که مقادیر سدیم، فسفر، پتاسیم، نیتروژن، آهک، pH، هدایت الکتریکی خاک در عرصه پخش و شاهد اختلاف معنی داری ندارد (05/0کلیدواژگان: پخش سیلاب، خصوصیات فیزیکو شیمیایی خاک، مخروط افکنه، دشت ذهاب
-
صفحات 83-107سازندهای آسماری و جهرم به ترتیب با سن الیگوسن- میوسن پیشین و ائوسن توالی ضخیم آهکی با لایه های نازک انیدریتی، آهک دولومیتی، دولومیت و با میان لایه های شیل هستند که در میدان نفتی گل خاری در غرب گسل قطر- کازرون و زون چین خورده زاگرس و زیر زون فارس ساحلی مورد پژوهش قرار گرفته اند. انحلال، آشفتگی زیستی، سیمانی شدن، نئومورفیسم، سیلیسی شدن، میکریتی شدن، تراکم و دولومیتی شدن فرایندهای دیاژنزی مشاهده شده در سازندهای آسماری و جهرم می باشند. مهم ترین آنها سیمانی شدن، دولومیتی شدن و انحلال است که سیمانی شدن تاثیر منفی بر روی کیفیت مخزنی دارد ولی دولومیتی شدن باعث افزایش تخلخل بین بلوری و انحلال باعث افزایش تخلخل حفره ای، قالبی و بین دانه ای شده اند. مهم ترین تخلخل ها شامل بین دانه ای، درون دانه ای، بین بلوری، قالبی، شبکه ای، حفره ای و شکستگی است. هر چند تخلخل حفره ای و بین دانه ای اهمیت بیشتری نسبت به بقیه دارند. تخلخل حفره ای در جایگاه نخست قرار دارد و بیشتر در بخش بالایی سازند جهرم و بخش زیرین سازند آسماری مشاهده گردید. میزان تخلخل بین دانه ای در جایگاه دوم قرار دارد. فرایندهای دیاژنزی سازندهای آسماری و جهرم نشان دهنده تاثیر مجموعه ای از فرایندهای دیاژنزی هم زمان با رسوب گذاری در بستر دریا و پس از رسوب گذاری در طی تدفین کم عمق و تا عمیق و بالا آمدگی است. به طور کلی تخلخل این میدان، نشان می دهد که توان مخزنی متوسط بوده و فرایندهای دیاژنزی در افزایش کیفیت مخزنی تاثیر گذار بوده اند.کلیدواژگان: تخلخل، دیاژنز، زاگرس، مخزن آسماری، جهرم، میدان نفتی گل خاری
-
صفحات 108-125نفوذ کمپلکس الوند (نفوذی ها در طی ژوراسیک شکل گرفته اند) در سنگ های رسی دگرگون شده میزبان (شیستها) سبب ایجاد هورنفلس های رسی و میگماتیت های آناتکسی در هاله دگرگونی توده شده است. مهمترین واکنش های توسعه مذاب در سنگ های رسی دگرگون شده موجود در هاله الوند عبارتند از:بیوتیت سیلیمانیت / آندالوزیت = فلدسپارپتاسیم اسپینلکردیریت مذاب و بیوتیت سیلیمانیت/ آندالوزیت پلاژیوکلاز کوارتز= فلدسپارپتاسیمگارنت مذاب که عمدتا مرتبط با فرآیند ذوب بدون سیال می باشد. با استفاده از تعادل ترمودینامیکی کانی ها و واکنش های تعادلی چندگانه، فشار و دمای اوج دگرگونی مجاورتی در سنگ های میگماتیتی به ترتیب 5-4 کیلوبار و750 درجه سانتیگراد، تخمین زده شده است. ایزوپلیتهای (خطوط هم تراز) اشباعی و سطح اشباعی برای سیالات CO2 و H2O در کردیریت بطور قوی وابسته به فشار است. در مقابل، آزاد سازیH2O بوسیله کانی کردیریت متعادل با مذابی که در طی واکنش های ذوب آبزدایی بیوتیت بوجود می آید بوسیله توزیع H2O بین مذاب گرانیتی و کردیریت یاDW که معادله آن عبارت است از [DW=wt%H2O (melt) / wt%H2O (Crd) ] کنترل می شود که عمدتا وابسته به حرارت است. فعالیت (اکتیویته) کل سیالات در کردیریت موجود در مزوسوم میگماتیت هاaH2O (0. 62) aCO2 (0. 15) کمتر از 77/0 در این دما-فشار تعین شده است. درصد آب موجود در مذاب و کردیریت ها به ترتیب 7/3 و 1/1 درصد وزنی تخمین زده شده است که بر این اساس DW در این سنگ ها 36/3 محاسبه شده است. این مقدار DW سبب کاهش 15-30 درصدی مذابی می شود که از سنگ های رسی بوجود می آید.کلیدواژگان: کردیریت، اکتیویته سیالات، سنگهای میگماتیتی، هاله الوند
-
صفحات 126-148حضور خوب و فراوان فرامینیفرا پلانکتیک میوسن در بسیاری از نقاط دنیا سبب شده که توجه به فرم های بنتیک کمتر باشد. ایران مرکزی از جمله مناطقی است که به جهت ویژگی های محیطی، فرامینیفرهای بنتونیک حضور خوب و فراوانی را نشان می دهند. در این تحقیق فرامینیفرا کوچک غیر پیچشی با پوسته هیالین در برش چینه شناسی دوبرادر در ناحیه الگو مورد بررسی قرار می گیرد که با حضور خوب و فراوان خود شامل 12 جنس و 37 گونه از 12 خانواده می باشند. در میان این جنس و گونه ها، گونه های:scalprata miocenica، Bolivina Bolivina antiqua، Bolivina catanensis، Bolivina striatula،، Bulimina pyrula، Bulimina costata، Fursenkoina acuta، Lagena substriata، Lagena reticulata-striata، Latibolivina sp. ، Globulina sp. cf. G. spinusa، Nodosaria raphanistrum، Reussella spinulosa، Uvigerina multicostata برای اولین بار از سازند قم گزارش می شوند.کلیدواژگان: ایران مرکزی، سازند قم، فرامینیفرا بنتیک هیالین، ناحیه الگو
-
صفحات 149-168نقشه شکستگی های ساختاری منطقه اخلمد با توجه به ویژگی های مورفولوژیک و ساختاری مناسب، به کمک تکنیک های دورسنجی و پردازش داده های ماهواره ای ترسیم شد. در این مقاله ابتدا شکستگی ها از نظر روند به 6 دسته تفکیک شدند. بیشترین تعداد و تنوع گسلی در شرق منطقه قرارداشت. از مقایسه مقادیر طول شکستگی ها، مشخص شد که تعداد گسل های هر دسته با افزایش طول به صورت نمایی کاهش می یابد. در بررسی پارامتر فاصله نیز نتایج مشابهی گرفته شد و مشخص شد که تعداد گسل ها با افزایش فاصله بندی به طور نمایی کاهش می یابد. سپس نقشه های منحنی میزان برای 3 پارامتر تراکم، تجمع و نقاط تلاقی شکستگی ها ترسیم گردید و مشخص شد که هردو فاکتور تراکم و تجمع در بخش های شرقی، مرکزی و شمالی و فاکتور تراکم تلاقی شکستگی ها در بخش شرقی منطقه بیشترین مقدار خود را نشان می دهد. نتایج فوق نشان از معتبر بودن تشخیص شکستگی ها براساس تکنیک های دورسنجی دارند.کلیدواژگان: تجمع، تراکم و تلاقی شکستگی، طول گسل، فاصله گسل
-
صفحات 169-184در شمال شرقی دلیجان، در زون ساختاری ایران مرکزی و کمربند ماگمایی ارومیه دختر مجموعه ای از سنگ های رسوبی، پیروکلاستیک، آتشفشانی و توده های نفوذی و نیمه عمیق رخنمون دارد. جایگیری توده نفوذی در درون رسوبات آهکی و سنگ های پیروکلاستیک سبب کانی سازی آهن اسکارنی و آلتراسیون سنگ های میزبان شده است. جهت بررسی آلتراسیون ها و تعیین الگوهای شناسایی کانی سازی آهن های اسکارنی منطقه، دورسنجی با استفاده از روش های پردازشی مختلف تصاویر ماهواره ای سنجنده ETM ماهواره لندست انجام شده است. بر این اساس روش های نسبت باندی، آنالیز مولفه های اصلی، فیلترگذاری انطباقی؛ بهترین الگوریتم ها جهت استخراج آلتراسیون ها می باشد و روش های ترکیب رنگی، نسبت باندی، کروستا و الگوریتم LS-Fit نتایج مطلوبی جهت آشکارسازی کانی های آهن دار ارائه می کنند. دورسنجی به روش های مذکور برای تعیین آلتراسیون های پروپلیتیک و بارزسازی کانی های آهن دار جهت اکتشاف مقدماتی کانسارهای اسکارنی آهن دار پیشنهاد می گردد، همچنین به علت عدم ارتباط آلتراسیون های رسی با کانسار اسکارنی در منطقه مورد مطالعه، بررسی این نوع آلتراسیون جهت شناسایی کانسار آهن ناکارآمد می باشد.کلیدواژگان: آلتراسیون پروپلیتیک، آهن های اسکارنی، دلیجان، دورسنجی، ETM
-
Pages 1-27In this research, Forecasts and analysis of light and heavy frosts occurrence in Ardabil Province using outputs of LARS-WG Downscaling in the coming decades will be discussed. The Inputs data of models used in this study included the variables of rain, minimum temperature, maximum temperature and radiation in the daily scale. In this study, using the output of BCM2 & HADCM3 climate models under scenario A1B, the beginning and end of the light and heavy frosts in three periods during 2011-2030, 2065-2046 and 2099-2080 were examined and finally, zoning maps of the start and end dates of heavy and light frosts were constructed. The results showed that frost is short from the beginning to the end of light and heavy frosts. The beginning of light frosts at all stations had been delayed and this delay is more in Khalkhal and Meshkin-Shahr. From the start view of heavy frosts, Khalkhal and Parsabad stations show the greatest delays. Khalkhal and Meshkin-Shahr stations are associated with more changes of dates the end of the light frosts rather than two other stations which explains the decrease during the frost period in two stations. Khalkhal and Parsabad stations show the largest decline of the occurrence of heavy frosts in the coming decades that reflects the warmer climate conditions in recent and the future decades.Keywords: forecast, Ardebil province, downscaling, light frost, heavy frost, zoning
-
Pages 28-43
Droughts are the most destructive weather events which caused considerable damage to the natural resource sector as well as in human life. Minab river basin was selected because of Esteghlal dam and importance of groundwater and surface water resources and the plain located in this basin. The frequency of droughts was determined using RDI and SPI in rain gauge stations located in the study area. The results showed that both SPI and RDI index for mild and moderate drought frequency region were fitted. SPI based on the effective theory, showed better adaptability with the study area. Therefore the index was selected to assessment drought and water resources relationships. Then in order to evaluate the effect of drought on surface water resources the relationship between the annual mean changes discharge in hydrometric stations near the plain. The results showed that this relationship is statistically significant correlation. In the next step the effects of drought on groundwater resources were calculated by using the bivariate correlation, coefficient harvest and drought effects on groundwater level changes and were found to fall in the water level of all plains were affected by the drought, with high impact factor, except plain Mosaferabad because wells located on the second table and major portion of aquifer recharge it through hard formations highlands done and plain rain is less affected.
Keywords: Surface water, Ground water, River Minab plain, RDI Index drought, SPI Index drought -
Pages 65-82Introducing a large volume of floods containing lots of minerals and suspended charges with different origins, would gradually alter physical and chemical properties of soil, almost by intense sedimentation and initiating soluble and fine materials to sediments. On the other hand, water spreading system would alter morphometric properties of alluvial fan by controlling water and sediments of upstream zone. Evaluation of physical and chemical properties of soil in Zahab plain watershed and spatial variation of its alluvial fan are the purpose of this research. In order to evaluate these properties, 42 samples and control samples were taken from altered and non-altered soil in depth of 20cm. And also in order to monitor spatial variation of alluvial fan Aerial Photo 1/55000 of 1955s, photos of landset ETM satellite of 2000s and Google Earth photos of 2012s were used. Moreover complementary data and information were gathered by in-situ monitoring. Comparing the values of parameters, using ANOVA, significant deviations were observed in some parameters. There were not a considerable deviation in parameters such as Na, P, K, N, lime, ph and electrical conductivity, comparing samples and control samples (p>0.05). On the other hand, results showed a noticeable increase in clay particles and decrease in sand particles (pKeywords: water spreading system, physical, chemical properties of soil, alluvial fan, Zahab plain
-
Pages 108-125Intrusion of the Alvand complex (intrusions formed during Jurassic) in to the host metapelitic rocks (schistes) created pelitic hornfelses and anatectic migmatitesReactions Sil/And þ Bt = Crd þ Splþ Kfs melt and Btɛ㸾徐 = Grt⧻㺙, are the most reactions for the development of melt in the metapelitic rocks of Alvand aureole, and is commonly attributed to the process of fluid-absent partial melting. Using multiple equilibria, temperature (~750 ºC) and pressure (~4-5 kbar), have been calculated for the formation of the anatectic migmatites rocks. The volatile saturation surfaces and saturation isopleths for both H2O and CO2 in cordierite are strongly pressure dependent. In contrast, the uptake of H2O by cordierite in equilibrium with melts formed through biotite dehydration melting, controlled by the distribution of H2O between granitic melt and cordierite, DW[DW=wtH2O(melt)/ wtH2O (Crd), is mainly temperature dependent. The cordierite from a mesosome from this region yields a calculated total aH2O (0.62) aCO2 (0.15) ofKeywords: Cordierite, fluid activity, Migmatite rocks, Alvand aureole
-
Pages 126-148Good occurrence and abundance of Miocene plankthic foraminifera in the most locality of the world led to less consideration to benthic foraminifera. The Central Iran is a region with environmental charasteristics, which benthic foraminifera have noticable occurrence and abundance. In this research, smaller non spiral hyaline benthic foraminifera of the Dobaradar stratighraphic section in Type area of the Qom Formation are studied. In this section, these group of foraminifera declare good abundance and diversity, and consist of 12 genera and 37 species from 12 families. Among these, Bolivina scalprata miocenica, Bolivina antiqua, Bolivina catanensis, Bolivina striatula,, Bulimina pyrula, Bulimina costata, Fursenkoina acuta, Lagena substriata, Lagena reticulata-striata, Latibolivina sp, Globulina sp. cf. G. spinosa, Nodosaria raphanistrum, Reussella spinulosa, Uvigerina multicostat are reported for the first time.Keywords: Central Iran, Qom Formation, Hyaline benthic foraminifera, Type aera
-
Pages 149-168Akhlamad Structural Fracture Map was drawn using remote sensing methods, based on local morphological and structural characteristics. In this paper detected fractures were classified to 6 main directions. Both the most fractures and the most variety of fracture sets were distributed in the eastern part of the zone. In the next part of the study, It was found that the number of each fracture set decreases exponentially by increasing the length values. Calculating Spacing values of each fracture set and comparing with the number of fractures showed similarConclusionthe number of each set decreases exponentially by increasing the spacing values. Then other three parameters Intensity, Density and intersect were plotted on the area map via contour diagrams. The most frequencies of both factors Intensity and Density were constructed in the eastern, central and northern part of the zone; and the most frequency of intersect factor were constructed in the eastern part of the zone. Based on above results reliability of remote sensing techniques for detecting faults has been demonstrate.Keywords: fault density, intensity, intersect, length, spacing
-
Pages 169-184The study area is located in northeastern Delijan, in Urumieh Dokhtar magmatic belt Central Iran and consists of Intrusive, subvolcanic, volcanic, Sedimentary and Pyroclastic rocks. emplacement of intrusion in Carbonate sedimentary and Pyroclastic rocks caused iron skarn mineralization and alteration of the host rocks. Remote sensing method is used to investigate the alteration zones and evaluate the patterns of iron skarn mineralization by using different processing on satellite images of Landsat ETM sensor. Accordingly, band ratio, principal component analysis and matched filtering methods are the best algorithms to observe alteration zones, and colour composite, Crosta technique and LS-Fit algorithm methods can provide acceptable results for iron minerals detection. These Remote Sensing methods are recommended to determine alteration zones and find iron minerals in general exploration, also because of clay alteration isnt associated with skarn deposits, this type of alteration is not useful in iron skarn exploration.Keywords: Proplytic Alteration, Iron Skarn Deposits, Delijan, Remote Sensing, ETM+
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.