فصلنامه نفس
سال چهارم شماره 2 (تابستان 1396)

امروزه خاموشی ژن ها به‌ واسطه هایپرمتیلاسیون نابه‏جای پروموتورها به عنوان عنصر مهمی در شروع و پیشرفت انواع سرطان شناخته شده است. در تحقیقات اپی‏ژنتیک، بیش از دو دهه است که به طور جدی و با روش‏های گوناگون به مسئله سنجش متیلاسیون DNA در پروموتور ژن‌ها، در مایعات بدن پرداخته شده است. توسعه روش‏های مختلف بررسی متیلاسیون DNA، نقش آن را در بسیاری از بیماری‏های انسانی از جمله سرطان و تنظیم بیان ژن‏ها روشن نموده است. در این راستا تشخیص ژن‏های هایپرمتیله شده در خلط و پلاسما می‏تواند بعنوان نوعی تست غیرتهاجمی جهت تشخیص زودهنگام سرطان ریه و یا شناسایی افراد با ریسک بالای ابتلا به این نوع سرطان مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه مروری، به بررسی روش‏های قدیمی و نوین توسعه یافته جهت تشخیص متیلاسیون ژن‏ها، به‌منظور تشخیص زودهنگام سرطان، به‍عنوان بستری جهت سنجش میزان متیلاسیون در ژن‏های دخیل در سرطان ریه پرداخته شده است. هرچند تلاش برای رسیدن به بهترین روش بررسی متیلاسیون DNA و پاسخ به این سوال بیولوژیکی مهم، کماکان ادامه دارد.

خود درمانی از جمله مشکلات موجود در چرخه درمان بیماران می‌باشد. خود درمانی رفتاری است که طی آن شخص سعی می‌کند بدون کمک و نظر افراد حرفه‌ای، بیماری یا مشکل سلامت خود را برطرف نماید. از این‌رو این مطالعه با هدف بررسی انگیزه و شیوع خود درمانی در مراجعین به درمانگاه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری انجام گرفت. پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی، مقطعی و تحلیلی بوده که بر روی 246 نفر از مراجعین به درمانگاه‌های بیمارستان دکتر مسیح دانشوری صورت گرفته است. اطلاعات بوسیله پرسشنامه محقق ساخته جمع‌آوری گردیده است. پس از گردآوری اطلاعات، داده ها با استفاده از نرم افزار spss22 و آزمون‌های آماری crosstabs و  logistic regression مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد از میان 217 نفر پاسخ دهنده، 103 (5/47%) نفر مرد و 114 (5/52%) نفر زن بودند. همچنین سطح تحصیلات در این افراد بصورت 37 (1/17%) نفر بی‌سواد، 120 (3/55%) نفر دیپلم و 59 (2/27%) نفر دارای تحصیلات دانشگاهی مشخص شد. بیشترین موردی که در آن خود دردمانی صورت گرفته بود یعنی 85 (6/72%) نفر، سرماخوردگی بوده است. بیشترین انگیزه برای خود درمانی، احساس عدم لزوم مراجعه به پزشک در مورد هر ناراحتی می‌باشد که میزان آن 67 (3/57%) نفر بوده است. در تحلیل داده‌ها که بصورت تک متغیره انجام شد، نتایج نشان داد که از میان فاکتورهای تاهل، درآمد، تحصیلات، جنس، سن تنها عاملی که ارتباط معنا‌داری با خود درمانی داشت تحصیلات بوده است (05/0<p). و همچنین در این نوع تحلیل نشان داده شد که عدم داشتن پوشش بیمه‌ای عاملی است که با خوددرمانی ارتباط معناداری دارد (05/0<p). از میان ناراحتی‌های ذکر شده، وجود سرماخوردگی، اسهال و کم خوابی در تحلیل تک متغیره با خوددرمانی ارتباط معنادار داشتند (05/0<p). در تحلیل چند متغیره نشان داده شد که تنها سطح تحصیلات با خوددرمانی رابطه معناداری داشت (05/0<p). با توجه به یافته‌های پژوهش علت اصلی خود درمانی در میان مردم عدم نیاز به مراجعه به پزشک بوده است. از علل دیگر موثر در انجام خود درمانی می‌توان به میزان دسترسی و میزان رضایت از خدمات سلامت اشاره نمود. در رابطه با علل افزایش خود درمانی در میان اقشار مختلف مردم، لزوم ارزیابی و اصلاح روند خود درمانی در میان اجتماع دیده می شود تا علاوه بر بهبود عملکرد آنان، از روند رو به افزایش آن در اجتماع جلوگیری گردد.

آدیپونکتین و رزیستین، دو هورمون مترشحه از بافت چربی (آدیپوکاین) هستند که از ریسک فاکتورهای اصلی آتروسکلروز محسوب می‍شوند. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر بازتوانی قلبی به‍صورت تمرینات هوازی بر سطوح آدیپونکتین و رزیستین به‍عنوان دو عامل موثر در عملکرد اندوتلیوم بود. آزمودنی‍های این تحقیق از بین مردان میانسالی انتخاب شدند که تحت عمل جراحی CABG قرار گرفته بودند و به دو گروه کنترل (10 نفر) و تجربی (10 نفر) تقسیم شدند. برنامه تمرین هوازی به‍ مدت هشت هفته (سه جلسه در هفته با شدت 11 تا 13 براساس مقیاس بورگ) اجرا شد. مدت زمان هر جلسه 90 دقیقه بود. اجزای تمرین در هر جلسه شامل گرم کردن، کار روی تردمیل، دوچرخه ثابت و کارسنج دستی، سرد کردن و آرام سازی روانی بود. خون‍گیری در حالت ناشتا قبل و پس از برنامه تمرینی انجام شد. سطوح آدیپونکتین و رزیستین با استفاده از روش الایزا (ELISA) اندازه‍ گیری شد. از آزمون‍های تی وابسته و تی مستقل برای تجزیه و تحلیل یافته‍ها در نرم افزار SPSS21 استفاده شد. در گروه تجربی میزان وزن، BMI و رزیستین کاهش معنی دار و میزان آدیپونکتین افزایش معنی‍داری داشت (05/0P≤) و این تغییرات تفاوت معنی‍داری با گروه کنترل داشتند (05/0P≤). می توان نتیجه‍ گیری کرد که بازتوانی قلبی به‍ صورت هوازی می‍تواند از طریق کاهش وزن و رزیستین و افزایش آدیپونکتین به بهبود سلامت قلب و عروق کمک کرده و از خطر وقوع مجدد سکته قلبی در این بیماران بکاهد.

ویژگی های شخصیتی بیمارگون در موقعیت های مختلف بادوام هستند و می توانند بر کلیه جنبه های زندگی انسان اثر بگذارند. در این میان ابتلا به بیماری مهمی مانند سارکوییدوز که پیشرونده و با سیر مزمن است، نیز ازین امر مستثنی نیست. لذا هدف این مطالعه، مقایسه ویژگی های شخصیتی بیماران مبتلا به سارکوییدوز و افراد سالم بود تا به شناسایی دقیق تر این تفاوت ها بپردازیم و در نهایت درمان هایی متناسب با ویژگی های شخصیتی افراد برای آنها مهیا کنیم.

پژوهش حاضر مورد- شاهدی است. نمونه شامل 200 نفر در دو گروه 100 نفری بیماران سارکوییدوز ریه و پرسنل سالم بیمارستان از بیمارستان دکتر مسیح دانشوری در تهران در 1395 بود که به روش در دسترس جمع آوری شدند. اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه چند وجهی شخصیتی مینه سوتا از کلیه افراد سالم و بیماران اخذ شد. درتجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آزمون رگرسیون لوجستیک استفاده شد.

14% از بیماران سارکوییدوز و 3% از افراد سالم افسردگی داشتند. بیماران سارکوییدوزبه طور معناداری بیشتر از افراد سالم نیازمند تایید شدن بودند و مبالغه دربیان مشکلات خود می کردند. آنها نگرانی دایم از وضع جسمانی خود داشتند و حمایت دیگران را جلب می کردند. با توجه به بالاتر بودن معنادار ویژگی های ضد اجتماعی وپارانویا در بیماران سارکوییدوز، علایم پرخاشگری و ویژگی کینه جویی در آنها شاخص بود.

بالاتر بودن زیر مقیاس های هیپوکندریا، هیستریا، ضداجتماعی و افسردگی در بیماران سارکوییدوز نشان دهنده تبدیل تعارضات روانی به شکایات جسمانی توسط آنهاست. با توجه به این تفاوت قابل ملاحظه و معنادار، مراقبت روانپزشکی برای این بیماران ازاهمیت بالایی برخورداراست.

در مقاله‌ی پیش رو به پایش توزیع ذرات معلق زیر 10 میکرون هوای شهر تهران پرداخته شده است. برای این منظور از دستگاه کسکید ایمپکتور استفاده شده است. تست‌ها در 15 ایستگاه مختلف پایش آلودگی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران انجام شده است. نتایج تست‌های انجام شده نشان داد که توزیع جرمی ذرات معلق تقریبا در تمامی ایستگاه‌ها دارای روند مشابهی است. نمودار دارای دو قله است یکی مربوط به ذرات 1 میکرون و دیگری مربوط به ذرات بزرگتر بین 6/3 تا 6/5 میکرون است. قله اول می تواند مربوط به اگزوز اتومبیل‌ها باشد و قله دوم مربوط به ذرات گرد و غبار ناشی از جاده و سایش لاستیک اتومبیل‌ها باشد. غلظت PM10 در ایستگاه شاداباد در روز 4 اسفند ماه بیشتر از بقیه ایستگاه‌ها بوده است. بنابراین این ایستگاه آلوده‌ترین ایستگاه شناخته شد. توزیع تعداد نسبی ذرات نتیجه داد که ذرات کوچکتر بیشترین تعداد ذرات معلق را دارا هستند. این نتیجه از نظر سلامتی می تواند زنگ خطر باشد چراکه ذرات ریز پس از ورود به دستگاه تنفسی انسان به آسانی از غشای ریه عبور کرده و می توانند اثرات سمی در بدن ایجاد نمایند.

سرطان ریه یکی از شایع ترین بیماری های بدخیمی در سراسر دنیاست که امروزه به یکی از معضلات سازمان های بهداشت و درمان در حیطه ی تشخیص و درمان تبدیل شده است. این بیماری یکی از کشنده ترین سرطان های دنیاست که بعد از بیماری های قلبی و گاها همردیف با آن پس از حوادث جزو مهمترین دلایل مرگ و میر در اکثر جوامع بشری است. سرطان غیر سلول های کوچک ریه که با عنوان NSCLC شناخته می شود یکی از شدید ترین انواع سرطان ریه است که پاسخ به شیمی درمانی در آن ضعیف است. بررسی بیان ژن های مرتبط با سرطان می تواند در تعیین نوع سرطان و پیش آگهی آن بسیار مهم باشد. در این مطالعه سطح بیان این دو ژن LUNX و CEA در افراد مبتلا به NSCLC و افراد سالم مورد بررسی قرار گرفته است .

با توجه به برآورد حجم نمونه،35 بیمار مبتلا به سرطان ریه (NSCLC) با 35 فرد سالم مقایسه شدند. از روش (qRT-PCR(quantitative RT-PCR برای تعیین میزان بیان دو بیومارکر CEA mRNA و LUNX mRNA درمایع پلورمبتلایان وافراد سالم استفاده شد.

مقایسه این دو گروه با استفاده از آزمون t-test ، از نظر میانگین سنی تفاوت معنی داری را نشان نداد. مثبت شدن مارکر CEA mRNA در افراد مبتلا به NSCLC در28 نفر از 35 نفر از افراد بیمار مشاهده شد و بنابراین حساسیت این مارکر 80% تعیین گردید. مارکر LUNX mRNA در گروه بیماران در 30 نفر از 35 نفر مثبت گردید که نشان دهنده حساسیتی برابر 85% می باشد.

در مجموع می توان نتیجه این تحقیق که در زمینه تومور مارکرهای کانسر ریه (NSCLC) است را به عنوان یک تست تشخیصی غربالگری برای کشف زودرس بیماری در مراحل اولیه دانست چرا که در این مطالعه دو مارکر CEA mRNA و LUNX mRNA با حساسیت خوبی ارزیابی گردید. برای اثبات بیشتر نتایج تحقیق توصیه می شود مطالعات گسترده تر با حجم نمونه های بیشتری صورت گیرد.

رادیولوژیست‏ها با استفاده از تصاویر پزشکی به تشخیص بیماری‏ها می‏پردازند. امروزه، تصاویر پزشکی از طریق یک فناوری موسوم به پکس یا سیستم‏های الکترونیکی آرشیو و انتقال تصاویر پزشکی به طور معمول به صورت الکترونیکی ذخیره و نمایش داده می‏شوند. رادیولوژیست‏ها تفسیر یک تصویر را در قالب یک گزارش توصیف می‏کنند. مشاهده تصاویر پزشکی به صورت الکترونیکی امکان کامپیوتری شدن گزارش‏های رادیولوژی را نیز فراهم می‏سازد. با ایجاد یک قالب گزارش‏نویسی استاندارد که از تولید گزارش‏های رادیولوژی پشتیبانی می‏کند، ابزاری برای ایجاد برنامه‏هایی برای تولید گزارش‏های ساختاریافته می‏تواند ارایه شود، که گزارش‏ها کامل تر، واضح تر و متصل به تصاویر پزشکی باشد. این گزارش‏ها همچنین می‏تواند برای تامین اطلاعات برای تحقیقات پزشکی و آماری کدگذاری شوند. هدف ما در این پژوهش آن است که ابتدا با استفاده از تکنیک داوری یا قضاوت خبرگان، مطالعه پژوهش‏های پیشین و الگوهای گزارش‏های ساختاریافته موجود در سایت انجمن رادیولوژی آمریکای شمالی، RSNA، پرسشنامه‏ ها  و مصاحبه‏ هایی را با خبرگان فراهم کنیم. سپس، بتوانیم نیازمندی‏ها  را برای ایجاد یک قالب استاندارد در گزارش‏نویسی ساختاریافته آماده سازیم و به بررسی میزان پذیرش و ترجیح نوع گزارش‏نویسی از سوی پزشکان و رادیولوژیست‏ها بپردازیم. نتایج  پژوهش نشان داد پزشکان از قابلیت‏های  یک گزارش ساختاریافته استقبال کردند. همچنین آنان از گزارش‏ها متنی در حال حاضر نارضایتی هایی داشته‏اند. رادیولوژیست ‏ها نیز گزارش‏ های جدولی با جزییات را نسبت به گزارش‏ ها متنی و مختصر ترجیح داده ‏اند. از دیگر نتایج پژوهش شناسایی و تعیین عنصر‏های  ضروری و تاثیرگذار برای ایجاد قالب گزارش ساختاریافته است. به طور کلی می‏توان نتیجه گرفت که گزارش ‏نویسی ساختاریافته نسبت به گزارش‏نویسی متنی در میان پزشکان و رادیولوژیست‏ ها ارجحیت دارد.