فهرست مطالب
فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری
پیاپی 28 (پاییز 1398)
- تاریخ انتشار: 1398/09/10
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحات 1-20
هدف از تحقیق حاضر، ارائه مدل هوشمندی کسب وکار بر اساس رویکرد دوسوتوانی است. روش اجرای پژوهش حاضر توصیفی (غیرآزمایشی) و طرح پژوهشی همبستگی از نوع معادلات ساختاری به روش کمترین مجذورات جزئی است. شرکت کنندگان در پژوهش حاضر، مدیران خانه های سرای محله شهر تهران بودند. در این تحقیق تعداد اعضای جامعه آماری را 600 نفر از مدیران خانه های سرای محله شهر تهران تشکیل می دهند که بر اساس فرمول کوکران، 234 نفر از مدیران خانه های سرای محله شهر تهران به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند. در تحقیق حاضر، از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد. جهت اندازه گیری متغیرهای تحقیق از پرسشنامه محققساخته 24 سوالی که از مبانی نظری و پرسشنامه های موجود تهیه و تنظیم شده بود، استفاده شد. یافته های تحقیق حاکی از آن هستند که مدیریت کاوشگر و فرهنگ سازمانی تاثیر مثبت و معناداری بر گرایش کارآفرینی دارند. همچنین مدیریت کاوشگر و فرهنگ سازمانی تاثیر مثبت و معناداری بر انعطاف پذیری دارد. همچنین تاثیر گرایش کارآفرینی و انعطاف پذیری بر هوشمندی اکتشافی تاثیر معنی دار دارد. تاثیر گرایش کارآفرینی و انعطاف پذیری بر هوشمندی بهره بردارانه تاثیر معنی دار دارد همچنین نقش تعدیل کننده ظرفیت جذب فناوری در ارتباط گرایش کارآفرینی و انعطاف پذیری بر هوشمندی اکتشافی و هوشمندی بهره بردارانه معنادار است.
کلیدواژگان: هوشمندی، کسب وکار، رویکرد دوسوتوانی، سراهای محله، شهر تهران -
صفحات 21-40
انرژی، یکی از زیرساختهای حیاتی جهت توسعه پایدار شهری است که نگاه راهبردی به آن میتواند باعث افزایش تابآوری جوامع در دوران عدم قطعیتهایی همچون روند تغییرات اقلیمی جهانی و فاجعههای طبیعی غیرقابل پیش بینی شود. با وجود اهمیت انرژی برای عملکرد بهینه شهرها، ملاحظه شده است که هنگام برنامه ریزی شهری، چندان به مقوله تابآوری انرژی و ایجاد بستری برای پایداری شهرها، توجه نشده است. بدین منظور، پژوهش حاضر با هدف شناسایی، ارزیابی و تحلیل ابعاد و مولفههای تابآوری انرژی شهری در شهر بوشهر انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش گردآوری دادهها، پرسشنامه محققساخته است. جامعه آماری این مطالعه شامل کارشناسان، معاونان و مدیران دستگاههای اجرایی فعال در شرکتهای توزیع نیروی برق، گاز و آب منطقهای استان بوشهر است که 56 نفر از آنها با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. روایی پرسشنامه از طریق اعتبار محتوا و پایایی آن نیز از طریق آلفای کرونباخ تایید شد. به منظور تجزیه وتحلیل دادهها، از روش مدلسازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. نتایج نشان دادند معیارهای حکمرانی شهری، زیرساخت و منابع به ترتیب به دلیل داشتن بار عاملی بیشتر، نقش برجستهتری را در تابآوری انرژی شهر بوشهر دارند؛ از این رو ضروری است مدیران و تصمیمگیرندگان، تاکید و توجه بیشتری را بر این ابعاد و مولفهها داشته باشند.
کلیدواژگان: تابآوری، تابآوری انرژی، پایداری شهری، روش مدلسازی معادلات ساختاری، شهر بوشهر -
صفحات 41-60
بازار مسکن، متاثر از شرایط اقتصاد کلان است و بسته به ساختار عرضه و تقاضا در کشورهای مختلف، شرایط متفاوتی دارد. در ایران با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد در دهههای اخیر و همچنین وجود برخی از نقیصهها، بازار مسکن همواره با نوسانات شدید قیمتی و به تبع آن، دورههای رونق و رکود شدید در سرمایهگذاری، همراه بوده است. در این مطالعه تلاش شده است از دیدگاهی متفاوت و با استفاده از روش خودرگرسیون با وقفههای توزیعی غیرخطی، به اثرات رفتار نامتقارن رشد اقتصادی و سایر شاخصهای اقتصادی بر قیمت مسکن در ایران پرداخته شود. دادهها برای این مطالعه، به صورت فصلی از سال 1371 تا 1395 محاسبه شدهاند. در این مطالعه با برآورد مدلهای خطی و غیرخطی در کوتاهمدت و بلندمدت، تلاش شد مدل بهینه و سازگار با بازار مسکن ایران، انتخاب شود. مقایسه مدلهای مختلف نشان داد بازار مسکن در ایران، تحتتاثیر مدلهای خطی در بلندمدت و غیرخطی در کوتاهمدت است. نتایج برآورد این مدل نشان میدهد، در کوتاهمدت، افزایش اشتغال، باعث افزایش تقاضا برای مسکن می شود ولی در بلندمدت، با کاهش اشتغال، سرمایهگذاریها به سمت بازار مسکن، سوق مییابند. با بهبود رشد اقتصادی در کشور نیز عملا تمایل سرمایهگذاران به سمت سرمایهگذاری در بازارهای پرسود؛ همچون بازار سهام، جلب میشود؛ در حالیکه کاهش رشد اقتصادی میتواند باعث سرازیر شدن نقدینگی به سمت بازار مسکن شود. با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه، میتوان استدلال کرد که بازار مسکن در ایران، به مثابه بازاری مطمئن است و سرمایه گذاران، برای فرار از تاثیرات مخرب رکود اقتصادی در سایر بازارها، به آن توجه دارند.
کلیدواژگان: قیمت مسکن، اثرات نامتقارن، روش خودرگرسیون با وقفههای توزیعی غیرخطی، ایران، رشد اقتصادی -
صفحات 61-80
از معضلات عمده مدیران سازمان ها و سرمایه گذاران در صنعت ساخت وساز مراکز خرید چندمنظوره، افزایش سودآوری خود و برندهای بینالمللی موجود در مراکز خرید است. هدف از این تحقیق، شناسایی و بررسی عوامل موثر بر افزایش سودآوری سرمایه گذاری سازمان ها و برندهای خرده فروشی و تمایل مشتریان به بازدید مجدد مشتریان و ارائه مقیاس سنجش متغیر بازدید مجدد، از مراکز خرید چندمنظوره است. با اجرای روش پژوهش ترکیبی که در مطالعه اول با رویکرد پدیدارشناسی به کشف تجربه زیسته مشتریان دارای بازدیدهای زیاد از مراکز خرید چندمنظوره صورت گرفت که مشارکت کنندگان شامل 18 مشتری و با ابزار مصاحبه عمیق و با بهره گیری از پروتکل و بر اساس روش نمونه گیری هدفمند چندگانه به صورت گلوله برفی، مصاحبه شدند و در مطالعه دوم با روش کمی- توصیفی به تولید و ارائه مدل سنجش بازدید مجدد از مراکز خرید چندمنظوره اقدام شد. یافته ها نشان می دهند که کاهش مالیات بر ارزشافزوده در فروشگاه های مراکز خرید، از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر بازدیدهای مجدد مشتریان از مراکزخرید چندمنظوره ایرانی است که بر کاهش قیمت ها موثر است و نهایتا کاهش قیمت ها، افزایش بازدیدهای بازدیدکنندگان و قدرت خرید مشتریان را به همراه دارد و بر افزایش سودآوری سرمایه گذاران سازمانی، از طریق افزایش بازدید مجدد مشتریان، موثر است. همچنین در مطالعه، دوم مشخص شد بالاترین رابطه با بازدید مجدد از مراکز خرید چندمنظوره را مولفه های ویژگیها، تصویر ذهنی و ارزش ادراک شده مراکز خرید چندمنظوره درون شهری دارند.
کلیدواژگان: تخفیفات مالیات بر ارزشافزوده، سرمایه گذاری سازمانی، تمایل به بازدید مجدد، مراکز خرید چندمنظوره، ارزش ادراکشده -
صفحات 81-100
امروزه سرزندگی شهری به عنوان فاکتور غیرعینی در راستای افزایش بهرهوری و ارتقای سلامت در سیستمهای شهری از طریق تعاملات بین عناصر در سطوح مختلف فیزیکی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، زیستمحیطی و...، تجلی مییابد. در این میان نقش عناصر کالبدی به عنوان پیششرط و تسهیل در ایجاد فرصتها و حمایت از پویاییهای اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی، مهم تلقی میشوند. از این رو مقاله حاضر با هدف ارزیابی کیفیت محیط جهت سرزندگی، به بررسی شعاع عملکردی و پراکنش کاربری ها و همچنین توزیع تراکم جمعیت در سطح ناحیه 3 از منطقه 16 شهر تهران می پردازد. روش شناسی نوع تحقیق حاضر کاربردی بوده و از روش های توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. در این تحلیل به منظور تشخیص نحوه توزیع کاربری ها از الگوی میانگین نزدیکترین همسایگی، الگوی خودهمبستگی موران و همچنین برای تعیین خوشه بندی یا پراکندگی پدیده ها در فواصل مختلف، از الگوی تحلیل خوشه ای فضایی چندفاصله ای استفاده شده است. نتایج الگوی خودهمبستگی موران بیانگر خوشه ای بودن تراکم جمعیت می باشد و نتایج نحوه توزیع کاربری ها با استفاده از میانگین نزدیکترین همسایگی و چند فاصله ای بر خوشه ای و تصادفی بودن کاربری ها تاکید دارند که منجر به شکل گیری قسمت هایی متفاوت از نوع برخورداری گشته و به دنبال آن کاهش میزان دسترسی و افت کیفیت محیط در فضاهای محلات ناحیه 3 را سبب گردیده اند. لذا پیامدهای بیان شده به عنوان عوامل افزایش دهنده هزینه های زندگی شهروندی و تضعیفکننده تعاملات اجتماعی، میزان رضایت مندی، آسایش، نفوذپذیری و عدالت توزیعی عمل کرده و در نهایت افت سرزندگی فضای محلات را موجب شده اند. از این رو پالایش مکانی- فضایی در نوع کاربری ها جهت مطلوبیت کیفیت محیط و افزایش فعالیت های انتخابی و داوطلبانه را در راستای سرزندگی فضاهای شهری، پیشنهاد می گردد.
کلیدواژگان: کاربرد شهری، الگوی پراکنش، سرزندگی، عدالت توزیعی، فضای شهری، شهر تهران -
صفحات 101-120
پسماند یکی از مهم ترین معضلات محیطزیستی است که منجر به تحمیل خسارات و هزینه های محیط زیستی و اجتماعی هنگفتی به جامعه می شود. مدیریت و برنامه ریزی جهت بازیافت پسماند در مناطق گردشگری بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا در صورت عدممدیریت مطلوب پسماند، چهره مقاصد گردشگری تخریب شده و دفع گردشگر را به همراه خواهد داشت. لذا با توجه به اهمیت موضوع، مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه میان تولید پسماند جامد شهری و تولید (درآمد) ناخالص داخلی ایران در قطب های گردشگری ایران انجام شده است. بدین منظور از اطلاعات 14 استان ایران طی حداکثر بازه زمانی 1393-1380 بهره گرفته شده است. در مطالعه حاضر به منظور بررسی رابطه میان درآمد ناخالص داخلی و پسماند جامد شهری، از آزمون علیت گرنجر استفاده شد که نتایج حاکی از وجود رابطه علیت یک طرفه از درآمد ناخالص داخلی به پسماند جامد شهری میباشد. همچنین برای بررسی چگونگی اثرگذاری درآمد ناخالص داخلی بر تولید پسماند جامد شهری، از الگو IPAT و رویکرد PCSEs بهره گرفته شده است. نتایج بیانگر آن است که با 10 درصد افزایش در درآمد ناخالص داخلی سرانه میزان تولید پسماند جامد شهری به میزان 8/4 درصد افزایش خواهد یافت. همچنین کشش تولید پسماند جامد شهری نسبت به جمعیت کم کشش بوده (به ازای 10 درصد افزایش در جمعیت تولید پسماند جامد شهری 5/7 درصد افزایش می یابد) و کشش تولید پسماند جامد شهری نسبت به سهم ارزش افزوده بخش خدمات برابر با 03/1 است. علاوه بر آن نتایج حاکی از آن است که با لحاظ اثر متغیر گردشگری، کشش تولید پسماند جامد شهری نسبت به درآمد ناخالص داخلی به میزان 053/0 درصد کاهش می یابد. بر این اساس، گردشگری می تواند به عنوان عاملی جهت کاهش تولید پسماند جامد شهری در مناطق توریستی به شمار آید.
کلیدواژگان: پسماند جامد شهری، درآمد (تولید) ناخالص داخلی، گردشگری، قطب های گردشگری -
صفحات 121-140
هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی مولفه ها، پیشایندها و پسایندهای مدیریت سبز در شهرداری تهران می باشد. جامعه آماری تحقیق؛ شامل خبرگان و متخصصان میباشد که به روش نمونه گیری گلوله برفی تعداد 10 نفر پس از اشباع نظری به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. روش تحقیق مورد استفاده، مبتنی بر رویکرد داده بنیاد بود که به شناسایی عوامل علی، بسترساز، مداخله گر، استراتژی و پیامدها می پردازد. یافته های تحقیق نشان میدهند که بر اساس رویکرد داده بنیاد، رشد و توسعه فناوری و اخلاقیات سبز، طراحی و توسعه فرایندهای سبز، اعتلای فرهنگ سبز، مشارکت های زیست محیطی، توسعه و ارتقای آموزشی، ناهمگونی بین نیروهای موجود در سازمان، عدم فرهنگ سازی مناسب نسبت به نگرش سبز و فقدان استانداردهای کاری سبز، توسعه شبکه ارتباطات با مشتری، تعاملات سازنده با محیط، تقویت معیارهای استخدامی سبز، بازنگری در شاخصهای ارزیابی عملکرد سبز، کاهش کلی هزینهها، توسعه اقتصادی سبز، بهبود کیفیت زندگی روانی جامعه و کارکنان، کاهش متغیرهای مخرب زیستمحیطی، مزیت رقابتی سبز به عنوان مولفهها، پیشایندها و پسایندهای مدیریت سبز در شهرداری شهر تهران هستند.
کلیدواژگان: مدیریت سبز، رویکرد داده بنیاد، توسعه اقتصادی سبز، شهرداری تهران، مدل EFQM، طبقه بندی JEL:L32، Q57، O15، O32 -
صفحات 141-160
امروزه، زندگی شهری بدون زیرساختهای شهری، امکانپذیر نیست و بدون شک، شهرهای مطلوب باید زیرساختهای شهری مناسب و کافی داشته باشند؛ لذا طراحی و گسترش این زیرساختها باید براساس سازوکاری علمی و با برنامهریزی دقیق و آگاهانه صورت پذیرد تا از تاثیر نامطلوب آن بر شکل شهر، زندگی شهری و شهروندان، پیشگیری شود. روش مدیریت ارزش می تواند به یافتن راه هایی برای توجه به عوامل موثر در اقتصاد پایدار، کمک کند و راه حل های مناسبی در زمینه نحوه ایجاد توازن بین هزینه، برنامه و زمان و عناصر توسعه پایدار؛ از قبیل عوامل زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی از طریق ایجاد جایگزین های نوآورانه را ارائه کند. در فاز نخست این پژوهش، براساس مطالعات کتابخانهای مبانی نظری و ادبیات موضوع، مدیریت ارزش در پروژه های بزرگراهی و طراحی و ساخت تقاطعهای غیرهم سطح با رویکرد اقتصاد پایدار بررسی شد. سپس در فاز دوم، با برگزاری یک جلسه آموزشی مبانی مدیریت ارزش به خبرگان حوزه مدیریت شهری توضیح داده شد و بازخوردهای آنها براساس مدل دلفی، تحلیل گردید. در فاز سوم، از طریق مطالعات میدانی در یک تقاطع غیرهم سطح شهری در شهر کرج به عنوان نمونه موردی و تهیه پرسشنامه از شهروندان، مزایا و اثربخشی روش مدیریت ارزش را همراه با توصیه هایی برای ساخت و بهرهبرداری این تقاطع، ارزیابی شدند. نتایج، حاکی از این هستند که استفاده از مدیریت ارزش، نقش بسزایی در کاهش هزینههای پروژههای شهری، رضایت بیشتر استفاده کنندگان، صرفه جویی در وقت و هزینه و جلوگیری از اتلاف انرژی، ایفا میکند. همچنین استفاده از رویکرد اقتصاد پایدار در مدیریت ارزش، باعث کارایی بیشتر این مدل خواهد شد. در این مقاله، میزان هزینه و صرفه جویی در محاسبات مرتبط با عوامل اقتصادی و زیستمحیطی میزان هزینه ها در گزینه های مختلف حمل ونقل و ترافیک تقاطع در خصوص تملک، احداث، تعریض و تقاطع ها در سناریوهای طرح تفصیلی، مشترک، مستقل و ترکیبی به ترتیب در حدود 21، 16، 24 و 20 میلیارد ریال برآورد شد. همچنین میزان سوخت مصرفی در اختلاف دو طرح غیرهم سطح و هم سطح در حدود 700 لیتر بر ساعت در افق 1415 پیش بینی شد.
کلیدواژگان: تقاطع غیرهم سطح، اقتصاد پایدار، مدیریت ارزش، زیرساخت شهری، شهر کرج