فهرست مطالب
نشریه زبان و ادب فارسی
پیاپی 25 (زمستان 1394)
- 0 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1394/12/01
- تعداد عناوین: 8
-
صفحات 1-20بهاریه سیدای نسفی (1046 -1117ق.) منظومه ای داستانی از نوع فابل و به شیوه مناظره است و مشابه داستان های کلیله و دمنه که قابلیت تطبیق با نظریه ادبی ریخت شناسی پراپ را دارد. از بررسی متن بهاریه نتایجی به دست می آید، از جمله: در بهاریه از بین سی ویک خویشکاری نظریه پراپ، خویشکاری های «شر»، «مبارزه»، «ادعای دروغین» و «آشتی بین طرفین» بیشتر به کار رفته است. هر کدام از شخصیت های این اثر، تمثیلی از قشر خاصی از اجتماع روزگار شاعر است. درگیری اشترخانی ها با یکدیگر و از سویی تلاش های شاه عباس برای مبارزه با آنان، موضوع ترسیم شده در بهاریه سیدای نسفی است. با توجه به دوره تاریخی سرایش منظومه، با خوانش متن می توان به رمزیابی شخصیت هایی که در این عهد نقش آفرینی کرده اند، پی برد. در پایان بهاریه نیز، مناظره «شیر و مور»، با دو مناظره «مور و مار» و «مور و بلبل» پروین مقایسه و ازجهت نظریه ساختاری پراپ بررسی شد. در این دو مناظره نیز خویشکاری های «شر» و «مبارزه» و در نهایت «پیروزی قهرمان بر ضدقهرمان» مطرح می گردد. همچنین نکات تازه ای از زندگی سیدا در مقاله بیان شده است.کلیدواژگان: بهاریه سیدای نسفی، ریخت شناسی، نظریه پراپ، مناظره، پروین اعتصامی
-
صفحات 21-52
معارج الخیال تذکرهای است منحصر به فرد، مربوط به قرن 11 هجری. گنجینهای نفیس از سخنان پربار و لطیف شاعرانی که عواطف و اعتقادات درونی خود را با بیانی بدیع و زیبا به رشته تحریر درآوردهاند. قالب اشعار این مجموعه رباعی است، که البته تعداد اندکی از آن وزن رباعی نداشته و جزء قالب رباعی به حساب نمیآیند. جامع این اثر گرانبها میرزا محمدصالح رضوی است که در این نسخه خطی رباعیات 367 شاعر معاصر و قبل از خود را گردآوری کرده و تمام رباعیات را به ترتیب حروف تهجی بر اساس تخلص شاعران نگاشته است. مضامین گوناگونی در این تذکره به چشم میخورد که اکثر آنها مضامین قرآنی است و نشان میدهد شعرا برای آشکار کردن مفاهیم مذهبی و اخلاقی مورد نظر خود از قرآن بهره ها گرفته اند. این اثر دربردارنده موضوعاتی از قبیل: پروردگار و الطاف بیکرانش نسبت به بندگان، همچنین توصیه به دوری انسان از غرور، دنیاپرستی، هوا و هوس، طمع، گذر عمر، توجه به مرگ، ستایش بیچون و چرای حقتعالی و... است. در این جنگ گاهی نیز الفاظ و ترکیبات قرآنی در پایان رباعی و یا در لابه لای مصراعها برای تاکید، تفهیم و یا تکمیل آن مضمون، عینا استفاده شده است. هدف از این مقاله، استخراج همین مضامین و آیات و الفاظ قرآنی بکار رفته در این مجموعه خطی است.
کلیدواژگان: آیات قرآن، مضامین، معارج الخیال، رباعیات -
صفحات 53-66
در این مقاله به بررسی جمله واره های متممی [1] در گویش سورانی زبان کوردی و مقایسه ی آن با سلسله مراتب مرجع گزین [2] متمم ها، ارائه شده از سوی گیوون، پرداخته می شود. پس از مطالعه ی رفتار محمول ها [3]و متمم های آن ها، مشخص گردید که رده بندی محمول ها و سلسله مراتب مرجع گزینی متمم ها در این گویش، بجز در موارد ی اندک، با نمودار به دست داده شده توسط گیوون مطابقت دارد و موید این نظر وی است که سلسله مراتب مذکور گرایشی عام در میان زبان های بشری می باشد.
کلیدواژگان: کوردی سورانی، جمله واره ی متممی، رده بندی، محمول، حوزه ی معنایی -
صفحات 67-92
از زمان تدوین اعلامیه ی حقوق بشر در قرن هجدهم، مساله ی توجه به حقوق زنان مورد بحث قرار گرفت، اما به طور رسمی در قرن نوزدهم هم صدا با قیام علیه فئودالیسم تلاش برای احقاق حقوق برابر زنان با مردان بیشتر شد. پس از آن اندیشه ی فمنیسم به سرعت گسترش یافت و نظریه پردازانی به تشریح اهداف و ویژگی های آن پرداختند. در ایران نیز نویسندگانی بویژه از میان زنان برخاستند و آثار انتقادی و روشنفکرانه ی خود را در قالب رمان هایی نوشتند و در آن وضعیت زنان و مشکلات آنان در فرهنگ مردسالاری را نگاشتند. یکی از این نویسندگان «پرینوش صنیعی» است که رمان «سهم من»، نوشته او (1382) جایزه ی بین المللی بوکاچیو ایتالیا را در سال 2010 میلادی از آن خود کرد.در این نوشتار سعی شده است ضمن بیان آرای نظریه پردازان فمنیست، به بررسی و مشخص کردن ویژگی های محتوایی رمان یاد شده پرداخته شود، سپس با هم مقایسه گردد.
کلیدواژگان: رمان سهم من، نویسنده، زن، زنان، مردان، فمنیسم، معصوم، صنیعی -
صفحات 93-106
بیان احساسات و عواطف همواره جایگاهی ویژه در شعر زن داشته است. از جمله اصلی ترین این عواطف می توان از عاطفه مادرانه نام برد. در دوره معاصر و همزمان با گسترش حضور زنان در اغلب عرصه های هنری در اقالیم عالم، پروین اعتصامی1 و فروغ فرخزاد2 شعرای بزرگ ایرانی نیز به بیان این عواطف در شعر خویش پرداختند. این مقاله که به روش قرائت نزدیک تهیه گردیده است کنکاشی مقابله ای در مقوله بیان مادرانه و اهداف آن در سروده های این دو شاعر بوده، و در این راستا عوامل موثر در شکل گیری دیدگاه های آنان از قبیل عوامل اجتماعی و ادبی نیز مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است. بررسی این عوامل و اشعار این دو شاعر گویای آن است که اعتصامی با وجود صلابت شعری بی نظیر دیدگاهی عمدتا انسان دوستانه دارد. او سعی در اصلاح آنچه نمی پسندد از طریق پند و اندرز داشته و اهمیت مادر را در همین چهارچوب برجسته می سازد. از سوی دیگر، شعر فرخزاد بیشتر زبان مادرانه ای را برجسته می سازد که تمایل به گفتگو با مخاطب خویش که عمدتا زن می باشد دارد تااو را به ایستادگی در برابر مردان ترغیب نماید.
کلیدواژگان: شعر زن، بیان مادرانه، پروین اعتصامی، فروغ فرخزاد -
صفحات 107-128در سبک شناسی سنتی گفتمان نثر هنری (گونه ادبی رمان) را یا شاعرانه، به معنای سطحی کلمه می پنداشتند و شاخصه های سبک شناسانه سنتی را-که حاصل مطالعه صنایع ادبی بود- به آن نسبت می دادند یا برای تشریح زبان بر پایه داوری فردی این مسائل را به واژگانی ارزیابانه و بی محتوا مثل «بیانگری»، «صورخیال» و«وضوح» محدود می کردند. در این زمینه نظریات متن شناختی میخاییل باختین، نظریه پرداز بزرگ روس،که بر پایه زبان شناسی و نوع خاص مکالمه و گفتگو استوار است، جالب توجه است. باختین رمان را مجموعه متنوعی از صداهای فردی که هنرمندانه سازمان یافته اند، تعریف می کند و بر این اساس نوع خاصی از سبک شناسی را که بر پایه گفتمان مکالمه ای و دگر مفهومی زبان استوار است،ارائه می کند.دراین مقاله به تحلیل نوع خاص گفتمان در تاریخ بیهقی بر اساس نظریه مزبور پرداخته وبه این نتیجه رسیده ایم که در میان متون کلاسیک ادب فارسی، تاریخ بیهقی با تاکید بر جنبه های رمان وارگی آن، قابلیت بالایی برای انطباق با مولفه های نظریه گفتمان رمان گرای مکالمه ای و دگر مفهوم باختین دارد.کلیدواژگان: تاریخ بیهقی، گفتمان رمان گرا، دگر مفهومی، سبک شناسی، باختین، بیهقی
-
صفحات 129-148
لالایی ها یکی از انواع ترانه ها هستند که در حوزه ادبیات عامه جای می گیرند. یکی از ابعاد ساختاری لالایی ها بررسی ویژگی های نحوی آن ها است. پژوهش حاضر با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با هدف بررسی انواع جملات تشکیل دهنده لالایی ها ازنظر ساده و مرکب بودن و نیز تعداد اجزای جملات در 93 لالایی فارسی انجام شد. نتیجه آزمون آماری کای دو که با استفاده از نرم افزار SPSS21 به دست آمد، نشان می دهد که در لالایی های موردبررسی، میان فراوانی جملات ساده و مرکب تفاوت معنادار وجود دارد؛ به صورتی که بسامد جملات ساده به طور معناداری بیشتر از جملات مرکب است. از بعد تعداد اجزای جمله، جملات سه جزئی و یک جزئی به ترتیب با 46% و 26% بیشترین و کمترین میزان بسامد را در لالایی های مورد بررسی داشته اند. نتیجه آزمون آماری کای دو نشان دهنده این است که در لالایی ها جملات سه جزئی به طور معناداری بیشتر از جملات یک جزئی کاربرد داشته اند. بسامد زیاد جملات ساده متناسب با نوع لالایی است؛ زیرا در این نوع از ادبیات عامه از آنجایی که مخاطبان لالایی ها کودکانی هستند که در حال فراگیری زبان هستند، انتظار بر این است که از ساختارهای نحوی استفاده شود که جملاتی کوتاه و ساده و متشکل از فقط یک فعل باشند تا پردازش و درک آنها برای کودکان ممکن باشد. همچنین، فراوانی زیاد جملات ساده به دلیل ویژگی ریتمیک لالایی ها است و اینکه این ویژگی موجب می شود تا لالایی ها غالبا در جملات ساده و کوتاه سه جزئی بیان شوند. افزون براین، به دلیل اینکه لالایی ها جنبه عامیانه دارند و سرایندگان آن ها نیز غالبا مادرانی با سطح سواد پایین هستند و در کلام عامیانه سعی می شود که از پیچیدگی گفتاری کاسته شود تا کلام روان تر باشد و انتقال مطلب سریع تر صورت گیرد، در لالایی های موردبررسی شاهد وقوع فراوان جملات ساده و کوتاه سه جزئی هستیم.
کلیدواژگان: لایه نحوی، ادبیات عامه، لالایی ها، زبان فارسی -
صفحات 149-178نوستالژی (Nostalgia)، خاطره انگیز یا یادمانه یا دریغ نگاشت را می توان به طور خلاصه یک احساس درونی تلخ و شیرین به اشیا، اشخاص و موقعیت های گذشته، تعریف کرد. واژه نامه انگلیسی آکسفورد، نوستالژی را شکلی از دلتنگی که ناشی از دوری طولانی از زادگاه است، تعریف کرده است. واژه ی نوستالژی nostalgia از دو کلمه یونانی ساخته شده است: nostos به معنی بازگشت به خانه است و algia معنی «درد» می دهد. در این پژوهش پس از ریشه شناسی و تعریف این واژه - با توجه به نظریه های روان شناسان- به بیان شباهت ها و تفاوت های جلوه های مختلف نوستالژی سیاسی در اشعار بهار، شهریار و میرزاده عشقی پرداخته می شود؛ سپس مصادیق مختلف این مساله روانی (نوستالژی دوری از وطن به عنوان غم غربت، تبعید، زندان، دلتنگی شاعران برای اسطوره های ایران، جو نامناسب سیاسی، کشتار مردم و ویرانی شهر، یادآوری تاریخ درخشان گذشته) مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد.کلیدواژگان: نوستالژی، شعر معاصر، شهریار، بهار و عشقی
-
Pages 1-20Siddha Nasafi’s Baharieh (1636- 1705) is an allegorical story of fable kind. This work which is similar to Panchatantra’s stories is capable of being adjusted with contemporary literary theories such as Propp’s morphology theory. Unlike content analysis, in formal- structural analysis the story is analyzed through form and structure and the content and subject are not very much considered. Lots of folk tales can be studied using this approach. Propp’s structural approach is a suitable method to analyze stories. Because of proximity and sequence of characters’ actions, Baharieh can also be analyzed using the structural approach. Among 31 narrative units of Propp’s theory, the units of “villainy”, “struggle”, “false claim” and “reconciliation between parties” have been used more in Baharieh and hence are similar to many of Panchatantra’s stories. On the other hand, at the end of Baharieh, the debate of “lion and ant” can be compared to ParvinEtesami’s debates of “ant and snake” and “ant and nightingale” that not only have similar contents, but also share common points according to structural theory of Propp. Like Siddha Nasafi’sBaharieh, in these two debates, narrative elements of “villainy”, “struggle” and finally “victory of protagonist against antagonist” have been proposed.Keywords: Siddha Nasafi’sBaharieh, Morphology, Propp’s theory, Debate
-
Pages 21-52
Maarej-al-Khiyal is a unique biography related to the 11th century AD. It is a fine treasure of rich and subtle words of poets who has written their emotions and inner beliefs by exquisite and beautiful expression. The form of this collection is quatrains which, of course, few of them have not quatrain weight and are not considered as quatrain form. The collector of this fine work is Mirza Mohammad Saleh Razavi who has collected quatrains of 367 contemporary poets and before himself and all quatrains have been written in alphabetic letters order according to the pseudonym of poets. A variety of themes is seen in this biography which most of them are quranic themes and this indicates that poets have taken advantage of Quran to reveal religious and moral concepts. This work has some issues such as: God and unlimited kindness to his servants, also advise man to avoid pride, worldliness, desire, greed and pass of age, attention to the death, repent, etc. In this war of collection, sometimes, quranic concepts and compounds are used exactly at the end of quatrains or between hemistiches to emphasize, understand or complete that content. This study aims to search for these used quranic themes and verses and concepts in this manuscript collection.
Keywords: Quranic verses, Maarej-al-Khiyal, Quatrains -
Pages 53-66
The author’s aim in writing this article is to study complement clauses in Sorani dialect of Kurdish and compare them with Givon's Binding Hierarchy. Having Observed predicates' behavior and their complements, we came to the conclusion that predicates classification and binding hierarchy of complements in Sorani , except in a few numbers, follows the diagram presented by Givon, and confirms his claim that binding hierarchy of complements is a universal tendency among world languages.
Keywords: Sorani Kurdish, complement clauses, hierarchy, predicate, semantic domain -
Pages 93-106
Articulation of feelings and emotions has always been a theme of interest in the poetry of women writers in Iran. One of such emotions is the maternal one which has received more stress and attention by women writers across the world and Iran. This paper prepared through close reading is a comparative study in the poetry of Parvin Etesami and Forough Farrokhzad to investigate their voices as mothers. In doing so, reasons for such articulations including social and literary parameters are investigated. Considering such parameters and the poetry of the two writers, it seems that Etesami with his powerful poems pays more attention to moralities and tries to correct whatever she does not like through advice. She highlights the role of motherhood by means of the same technique. On the other hand, the poetry of Farrokhzad often accentuates a motherhood language that is meant for women to encourage them to resist against men.
Keywords: Women’s Poetry, Maternal Articulation, Parvin Etesami, Forough Farrokhzad -
Pages 107-128Artisitic or poetic prose , the literal type of a novel , was considered as the super ficial meaning of words in classical stylistics of dialogism. Then, classical stylistic features which were the results of literary figures of speech survey were related to it or these issues were limited to evaluative and empty words such as expressiveness, imagery, power or clarification for the sake of language description on the basis of personal judgement. Meanwhile, inter- textuality theories of mikail Bakhtin, the great Russian scholar, are remarkable since they are firmly based on linguistics a novel as a distinctive collection of the sounds of artistically organized personal voices and as a result, he present a unique kind of stylisitics which is strongly based on conversafional dialogism and heteroglossia. In this article, the researcher has inverstigated a special kind of dialogism in the Tarikhe Beihagi on the basis of the above theories. Thus, the findings indicate that among classical literary text, the Tarikhe Beihagi which emphasizes on novelistic aspects has got high potonfat for confirmatiom of the theories components including novelistic dialogosm and Bakhtin’s heteroglossiaKeywords: Tarikhe Beihagi, novelistie dialogism heteroglossia, stylistics, Bakhtin
-
Pages 129-148
Lullabies are one type of songs which fall in the realm of popular literature. One of structural aspects of Lullabies are their syntactic properties. Current research has done by descriptive-analytic research method. The goal is examining of types of sentences in 93 lullabies based on be simple or compound and number of sentences parts. Chi-square test obtained using SPSS21 software, shows there is significant difference between frequencies of simple and compound sentences. That is, frequencies of simple sentences are more than compound sentences significantly. From number of sentence components, three components sentences and one component ones with 46% and 26% have the highest and lowest frequencies in lullabies respectively. Based on Chi-square test, in lullabies, three components sentences have been used more than one component ones significantly. High frequency of simple sentences is appropriate to the lullaby, because in this type of popular literature audiences of lullabies are children who are learning language and it is expected that are used syntactic structure with short and simple sentences and consisting of only one verb in order to processing and understanding them be possible for children. Also, high frequency of simple sentences is due to rhythmic characteristic of lullabies. So this property cause lullabies often told into simple and short three components sentences. Furthermore lullabies have of folk aspect and their speakers are mothers with low level literacy. In folk speech is tried to reduced speech complexity in order to be more fluid. So, in the examined lullabies there are short and simple three components sentences.
Keywords: Syntactic layer, Popular literature, lullabies, Persian language -
Pages 149-178Nostalgia (Nostalgia), memorable or monuments or withhold mapping can be summarized in a feeling of bitter and sweet things, people and situations in the past, defined. The Oxford English dictionary, the nostalgia of being away that long from home is a form of nostalgia, is defined. The word nostalgia nostalgia made of two Greek words. nostos means to return home and algia means "pain" is. In this study the etymology and definition of this word - according to theories to explain similarities and differences between different manifestations of political nostalgia in shahriyar,bahar and Mirzadeh will be discussed, the various manifestations of mental problem (nostalgia away from home as nostalgia, exile, prison, nostalgia for the legendary Iranian poet, a difficult political atmosphere, killing people and destroying the city, recalling the glorious history of the past) analyzed and investigated.Keywords: nostalgia, poetry, shahriyar, Bahar, Mirzadeh eshghi
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.