مجله پژوهش های جامعه شناختی
سال دوازدهم شماره 1 (پیاپی 44، بهار و تابستان 1397)

هدف مطالعه حاضر، تبیین جامعه شناختی مناسبات زندگی مشترک زوجین بوسیله الگوهای تربیتی خانواده است. جامعه آماری تحقیق شامل زوجین شهرستان فراشبند که تعداد آنان 10692 نفر می باشد. حجم نمونه تحقیق با استفاده از نرم افزارspss sample power ، 370 نفر برآورد شده است. جهت روش نمونه گیری از تصادفی چند مرحله ای استفاده شد که با توجه به نقشه بلوک بندی شهر فراشبند، تعدادی بلوک به روش تصادفی انتخاب و در مرحله بعد، تعدادی از واحدهای مسکونی به روش تصادفی انتخاب و به هر یک از زوجین پرسشنامه ارایه گردید. روش پژوهش پیمایش بوده و داده ها از طریق پرسش نامه گردآوری شده است. یافته های تحقیق با استفاده از نرم افزار spssنشان داد رابطه معنی دار و مستقیمی بین متغیرهای مستقل، الگوهای انسانی(شامل پدر و مادر زوجین) (305/0r=)، تاثیرپذیری مذهبی زوجین از والدین (120/0r=)، الگوهای سبک تربیتی زوجین در کودکی(241/0r=) و الگوهای رسانه ای(تلوزیون و فضای مجازی)(264/0)، با متغیر وابسته مناسبات زندگی مشترک زوجین وجود دارد. بررسی رگرسیون چندگانه هم نشان داد متغیرهای مستقل پژوهش8/41 درصد از واریانس متغیر وابسته مناسبات زندگی مشترک زوجین را تبیین می کنند. برای مدل سازی معادلات ساختاری تحقیق هم از نرم افزارsmart plsاستفاده شد.

هدف این پژوهش بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع همبستگی میباشد. جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری برابر 295 نفر می باشد. تعداد نمونه آماری بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 170 نفر تعیین شد که به صورت تصادفی طبقه ای (بر حسب جنسیت) انتخاب شدند. ابزارجمع آوری داده ها در این تحقیق پرسشنامه استاندارد شده سرمایه اجتماعی ناهاپییت و گوشال(1998) و پرسشنامه سرمایه فکری بنتیس (1998) است. روایی پرسشنامه ها توسط متخصصان تایید و جهت سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که برای پرسشنامه سرمایه اجتماعی 80/0 و پرسشنامه سرمایه فکری 89/0 محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‏ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. بر اساس یافته های پژوهش بین سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد و همچنین بین سرمایه اجتماعی و با هر مولفه سرمایه فکری(سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه رابطه ای) نیز رابطه مثبت و معنادار وجود دارد.

هدف از انجام این تحقیق شناسایی مولفه های کلیدی حاصل از تجارب زنان سرپرست خانواده تحت حمایت بنیاد فرهنگی رایحه بوده است از ارتقاء فرهنگی ایشان. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی بوده است. جامعه آماری پژوهش، کلیه زنان سرپرست خانواده ای است که به مدت دو سال تحت سرپرستی بنیاد فرهنگی رایحه قرار گرفته اند، داده های مورد نیاز از طریق مصاحبه عمیق با20 نفر از زنان سرپرست خانواده بر اساس ترکیبی از روش های نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، گردآوری شد. به منظور پایایی نتایج از رویکرد سه گانه رایو و پری (2003) استفاده شد که نتایج نشان دهنده ثبات مقوله های استخراج شده بود. به منظور روایی تحقیق از رویکردهای روایی سازه لینکلن و گوبا(2007) روایی بیرونی، روایی توصیفی، روایی تفسیری استفاده گردید که نشان دهنده قابلیت اعتبار مقوله های تحقیق بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات روش اصلاح شده استیویک-کلایزی-کن، به کارگرفته شده بود. نتایج به دست آمده نشان داد که تجارب زنان سرپرست خانواده تحت حمایت بنیاد فرهنگی رایحه از حمایت بنیاد در سه بعد فردی، بعد خانودگی، بعد اجتماعی دسته بندی شده اند و عناصر ارتقاء فرهنگی زنان سرپرست تحت حمایت بنیاد در دو دسته عناصر فرهنگی اجتماعی و فرهنگی اقتصادی قرار گرفته اند. در پایان با توجه به موارد مطرح شده پیشنهادات پژوهشی تحقیق ارایه گردید.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه اعتیاد با افسردگی، همسر آزاری و تیپ های شخصیتی در افراد معتاد کنگره شصت منطقه 4 ایمان بود. این پژوهش در قالب یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی انجام یافت.

این پژوهش، یک پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود که از بین تمام افراد معتاد در کنگره شصت در شهر تهران (منطقه 4) شعبه ایمان در سال 1395 با حجم جامعه 182 نفر با استفاده از جدول مورگان و به صورت تصادفی نمونه ای به حجم 120 نفر انتخاب شدند.

ابزار پژوهش عبارت است از پرسشنامه های افسردگی بک، نگرش به اعتیاد نظری (1380) ، همسر آزاری موسوی، اسحاقیان و آزاده (1381) و پرسشنامه تیپ های شخصیتی میشل گوکلن. روش آماری مورد استفاده برای تحلیل داده ها، ماتریکس ضریب همبستگی و رگرسیون چندگانه بود.

نتایج نشان داد که بین اعتیاد با افسردگی و همسر آزاری در معتادین رابطه مثبت معنادار و با تیپ شخصیتی برونگرا رابطه منفی معناداری وجود دارد ولی بین اعتیاد و تیپ شخصیتی درونگرایی ارتباطی به دست نیامد. همچنین بین همسر آزاری و افسردگی رابطه منفی و بین تیپ شخصیتی درونگرایی و برونگرایی با افسردگی رابطه منفی و تیپ شخصیت برونگرا با همسر آزاری رابطه مثبت معناداری به دست آمد.

با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق، می توان نتیجه گرفت که، اعتیاد می تواند موجب افزایش میزان افسردگی افراد و همسرآزاری شود و همین طور تیپ های شخصیتی نیز می تواند بر اعتیاد، افسردگی و همسرآزاری تاثیرگذار باشد.

محیط مجازی، محیطی همه گیر است که از منظر جرم زایی و ناهنجاری، انباشتی از تجربه های منفی محلی را داخل ظرف جهانی خود جای می دهد. مسایل فضای ارتباطی جدید در هر سطحی تابعی از فرامتغیرهای اساسی فضای مجازی هستند. « فرامتغیر » ، عاملی است که همه چیز را تحت تاثیر قرار می دهد. مسایل اجتماعی این فضای جدید نیز از این تاثیرات مستثنا نیست. فرا متغیرهایی همچون « هایپرتکست بودن »، « فراگیری »، « قابلیت دسترسی آسان » ، « گمنامی »، « تعاملی بودن »، « دیجیتالی بودن »، « واقعیت مجازی بودن امور در فضای مجازی » ، « چند رسانه ای بودن » و « ایمن بودن » از جمله فرامتغیرهای این فضا هستند که زندگی در جهان دوم را و همچنین زندگی دوفضایی امروزه را تحت تاثیر قرار می دهند. هدف اصلی این مقاله مطالعه رابطه بین متغیرهای مهم فضای مجازی و جرایم سایبری است به منظور ارزیابی این رابطه، یک مدل با 9 متغیر ارایه شده و پرسشنامه آنلاین در میان 400 کاربر اینترنت به ویژه کاربران پیام رسان ارتباطی تلفن هوشمند (تلگرام) قرار گرفته است . به منظور برآورد رابطه از نرم افزار لیزرل استفاده شده است.

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل موثر بر خشونت علیه زنان انجام شد. پژوهش به شیوه کیفی و با به کارگیری روش نظریه زمینه‌ای اجرا شد. در این پژوهش برای گزینش شرکت‌کنندگان، از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد و با پیشرفت مطالعه، نمونه گیری موارد مطلوب مدنظر قرار گرفت که تا رسیدن به اشباع نظری در نهایت 17 زن مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته قرار گرفتند. با کدگذاری باز 153 کد اولیه و با کدگذاری محوری، 25 مقوله عمده به دست آمد و "خشونت؛ ابزاری پنهان و آشکار"، به عنوان مقوله مرکزی استخراج گردید. می‌توان نتیجه گرفت که خشونت به طرق مختلف در اکثر خانواده ها در یک پیوستار کم تا زیاد، تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله ویژگی های شخصیتی تا نوع تربیت خانوادگی و بسته به فرهنگ اجتماعی فرد وجود دارد، به‌گونه‌ای که در این شرایط طراحی و اجرای کارگاههای آموزشی در راستای شناخت تفاوت های زن و مرد، تربیت فرزند، غنی سازی ازدواج، ارتقاء مهارتهای همسرداری، شیوه های ارتباطی کارآمد و مناسب و مهارتهای زندگی در راستای پیشگیری از خشونت های خانگی ضروری به نظر می رسد. این پژوهش مفاهیم مهمی را برای مشاوران خانواده دارد و همچنین الهام بخش زوج‌هایی است که به دنبال کیفیت‌بخشی به رابطه زوجی خود هستند.

سرمایه اجتماعی به ارتباطات و مشارکت اعضای یک سازمان توجه دارد و می‏تواند به عنوان ابزاری برای رسیدن به سرمایه‏ های اقتصادی باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی با سلامت معنوی و صفت های شخصیتی انجام شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه کارکنان زن در سازمان تامین اجتماعی استان گلستان بودند. که تعداد آنها 115 نفر بوده و تمام شماری گردید. در این تحقیق ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه بود که اعتبار آن توسط اساتید این حوزه و پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ انجام شد. این تحقیق با ابزار پرسشنامه سلامت معنوی از طریق پرسشنامه swbs که توسط الیسون و پالوتزیان طراحی شد. پرسشنامه استاندارد سرمایه اجتماعی توسط ناهاپیت و گوشال و پرسشنامه صفت های شخصیتی که توسط کاستا و مک کری در سال 1985 تحت عنوان (NEO ) تدوین گردید. در اجرای پرسشنامه جمعا به تعداد 100 سوال طراحی گردید و پرسشنامه ها در اختیار کلیه زنان شاغل قرار گرفت و پس از پاسخ، 105 پرسشنامه بازگردانده شد. داده ها بوسیله ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که بین سرمایه اجتماعی و سلامت معنوی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین سرمایه اجتماعی و صفت های شخصیتی رابطه معناداری وجود دارد. و سلامت معنوی و صفت های شخصیتی می توانند سرمایه اجتماعی را پیش بینی کنند.

درمیان مباحث متعددی که در چند دهه اخیردرحوزه علوم اجتماعی مطرح شده،بحث توسعه از گستردگی واهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است.از این رو این مقاله به بررسی موانع اقتصادی توسعه یافتگی در استان ایلام و درک وتفسیر مردمان آن دیاراز توسعه می پردازد با توجه به اینکه روش شناسی عمده ی این تحقیق کیفی بوده و از روش مردم نگاری برای عملیات گردآوری داده ها و از نظریه ی زمینه ای برای تحلیل و ارایه داده ها استفاده شده است. در این پژوهش، اطلاعات مشاهده ای و اسنادی توسط محقق گردآوری و اطلاعات مصاحبه ای نیز از 56 نفر مشارکت کنندگان ساکن در میدان مطالعه بعمل آمد. برای تعیین افراد مورد مصاحبه، از روش نمونه گیری کیفی- هدفمند و برای تعیین تعداد مصاحبه شوندگان از منطق اشباع نظری در نمونه گیری نظری استفاده شد. نتایج بررسی نشان می دهدکه مهم ترین موانع اقتصادی توسعه یافتگی در این استان مشکلات اکولوژیک،نبود بخش خصوصی قوی،نبود زیرساخت های اقتصادی و فقراقتصادی مزمن می باشد. براساس مدل نهایی ، توسعه به مثابه پدیده ای دوگانه و تقابل گرا، درک، ارزیابی و تفسیر شده است که توانسته از یک طرف استان ایلام را توانمند ساخته و بسیاری از مسایل ومشکلات زندگی آنان را در ابعاد مختلف تغییر و نوسازی مشخص کند؛ و از طرف دیگر، مستلزم پرداخت هزینه های سنتی بوده که از دید مردم استان ایلام به عنوان نتایج نامطلوب توسعه تلقی می گردد .