فهرست مطالب
پژوهش نامه معارف حسینی
سال پنجم شماره 18 (تابستان 1399)
- 110 صفحه، بهای روی جلد: 300,000ريال
- تاریخ انتشار: 1399/05/15
- تعداد عناوین: 7
-
صفحه 7
یکی از شهیدان قیام حسینی که نقش بسیار تاثیرگذاری درتبدیل واقعه عاشورا به یک جریان تاریخی داشت، حضرت رقیه (س)دختر امام حسین (ع)بوده است . این مقاله می کوشد به سرگذشت این دختر خردسال در کربلا و رسیدن به نتیجه ای روشن درباره چگونگی شهادت آن حضرت بپردازد. نگارنده در این تحقیق که از نوع روش تحقیق تاریخی – توصیفی وروش گردآوری اطلاعات با شیوه کتابخانه ای انجام گرفته است ، به این نتیجه رسیده که نام ایشان فاطمه، مادرش ام اسحاق دختر طلحه بن عبدالله تیمیه بوده و در سال پنجاه و هفت هجری در مدینه دیده به جهان گشوده است. حضرت رقیه (س)در واقعه عاشورا بعد از شهادت پدر و یارانش ،پس از عاشورا، در جمع اسیران به همراه دیگر زنان بنی هاشم توسط سپاه یزید به اسیری رفتند و در صفر سال شصت و یک هجری چند روز پس از دیدن سر مبارک پدرش،در خرابه های شام به شهادت رسیدند، و همان جا به خاک سپرده شده است. ذکر نام رقیه(س) در منابع تاریخی به قرن دوم برمی گردد که از منابع آن می توان به کتاب مقتل الرقیه به نقل از کتاب منتخب التواریخ اشاره کرد.
کلیدواژگان: رقیه (س)، عاشورا، امام حسین (س)، فاطمه بنت الحسین (س) _ -
صفحه 25
حضرت رقیه (س) یکی از جلوه های احساسی و عاطفی قیام امام حسین(ع) می باشد. از سده های اولیه تا پایان قرن هفتم علما و بزرگان در آثار خود از حضرت رقیه (س) و سرگذشت او یاد نمودنده اند. هدف این تحقیق باز خوانی آثار دانشمندان تا پایان قرن هفتم برای یافتن مویدها و مستندات تاریخی برای تقویت فرضیه وجود حضرت رقیه در روز عاشورا و شهادت او در شهر شام می باشد. این نوشتار با روش توصیفی و شیوه کتابخانه ای برای رسیدن به هدف فوق سامان یافت و به این نتیجه رسید: با توجه به اشعار صحابی امام صادق (ع) سیف بن عمیره در رثای امام حسین (ع) و ثقه دانسته شدن او از سوی رجالیون شاخص همانند نجاشی و گزارش بیهقی در کتاب لباب الانساب و نقل سید بن طاووس در اللهوف و گزارش عماد الدین طبری در کامل بهایی ، می توان اثبات فرضیه وجود دختر خردسالی را برای امام حسین (ع)، بنام رقیه تقویت نمود.
کلیدواژگان: حضرت رقیه، منابع کهن، سیف بن عمیره، بیهقی، سید بن طاووس، عماد الدین طبری -
صفحه 33
با مطالعه تاریخ زندگانی حضرت رقیه(س)، حوادث کربلا و اسارت، روشن می گردد؛ حضرت رقیه(س) که تربیت یافته "عزت حسینی" و "عفت زینبی" بود، نکات و جلوه های تبلیغی و تربیتی را ترسیم فرمودند. مقاله حاضر درصدد آن است در جلوه های تبلیغی نکات تبلیغی، مانند: "پیام رسانی"؛ "احیاء امر اهل بیت"؛ "رسوا نمودن هییت حاکمه"؛ حمایت از مظلوم"؛ "جنبه هدایتی" را تبیین و تشریح کند و نیز به برخی روش های کاربردی تبلیغی مستفاد از سیره حضرت رقیه(س) همچون، "روش همراهی" و "روش فرصت شناسی" اشاره کند. همچنین در جلوه های تربیتی، به مباحث مهم حوزه تربیت، از جمله: "معرفت شناسی"؛ "صبر و استقامت"؛ "گذشت و ایثار"؛ "پایبندی به اصول" و "سبک زندگی اسلامی" اشاره خواهند کرد.
کلیدواژگان: مام حسین(ع)، حضرت رقیه (س)، تبلیغ، تربیت -
صفحه 69
شعر و ادبیات عاشورایی موضوعات و زمینه های متنوع و متعددی را دربرمی گیرد و در دوران معاصر از چنان گستره و عمقی برخوردار شده که همت مضاعف پژوهشگران را برای بررسی می طلبد. در میان قهرمانان عاشورایی، دخت خردسال امام حسین(ع) نیز حجم قابل توجهی از اشعار شاعران معاصر فارسی و عربی را به خود اختصاص داده که در پژوهش ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در مقاله حاضر سعی شده با جستاری در اشعار شاعران معاصر عرب، در حد توان و مجال، مهمترین مدایح و مراثی حضرت رقیه(س)، تحلیل محتوایی گردد و چگونگی بازتاب شخصیت ایشان در قصاید شاعران برای خوانندگان تبیین شود. در یک نگاه کلی می توان گفت اشعار پیرامون حضرت، مضامین مختلفی را شامل می شود و آمیزه ای است از مدح، رثاء، احساس، حماسه و عبرت. این اشعار هم شامل مرثیه های جانسوز با تعابیر و تصاویر احساسی و عاطفی است و هم به برخی فضایل خاندان نبوی می پردازد و هم به مقام رفیع دختر خردسال امام حسین (ع)و کرامات ایشان اشاره دارد و گاه نکته های اخلاقی و پند و عبرت را برای خوانندگان به همراه دارد.
کلیدواژگان: ادبیات عاشورایی، حضرت رقیه(س)، شعر معاصر عربی -
صفحه 89
حضرت رقیه(سلام الله علیها) فرزند امام حسین(علیه السلام) امام سوم شیعیان است. این اثر در پی احوالات این دختر خردسال در منابع تاریخی است و هدف از آن رسیدن به نتیجه ای روشن در مورد زندگی و ذکر نام حضرت در منابع تاریخی می باشد. سرگذشت حضرت رقیه در منابع تاریخی چگونه آمده و به دنبال آن در مورد نام، نام مادر، تاریخ ولادت و وفات حضرت، سن و محل دفن ایشان تحقیق شده، است. این تحقیق به دنبال کشف سرگذشتی روشن در مورد ایشان می باشد. نگارنده در این تحقیق که با شیوه کتابخانه ای به این نتیجه رسیده که نام ایشان فاطمه، مادرش ام اسحاق دختر طلحه بن عبدالله تیمیه بوده و در سال پنجاه و هفت هجری در مدینه دیده به جهان گشود. بعد از عاشورا در جمع اسیران حضور داشته و در چهار سالگی در صفر سال شصت و یک هجری چند روز بعد از دیدن سر مبارک پدرش، در خانه یزید وفات کرده و همان جا به خاک سپرده شده است. ذکر نام رقیه در منابع تاریخی به قرن دوم بر می گردد که از منابع آن می توان به کتاب مقتل الرقیه به نقل از کتاب منتخب التواریخ اشاره کرد.
کلیدواژگان: رقیه، امام حسین(علیه السلام)، عاشورا، فاطمه، بنت الحسین -
صفحه 101
-
صفحه 105
-
Page 7
Hz. Ruqayyah, a daughter of Imam al-Husayn, was a martyr who played a prominent role in turning the Ashura episode into a historical trend. The present paper deals with her life and martyrdom. Based on historical- descriptive library research, her given name was Fatimah, and her mother was Umm Is'haq bt. Talha b. Abd Allah. Born in Medina in 57 AH/677, she was arrested as a prisoner of war, and as a captive, she was arrested together with other Ashura survivors whom were sent to Damascus by the pro-Umayyid army. She passed away and was buried in Damascus in Safar 61 AH/ 680. The earliest historical sources that mention her name date back to the 2nd/ 7th century, as quoted in Maqtal Ruqayyah on the authority of Muntakhab al-tawarikh.Keywords: Ruqayyah, Ashura, Imam al-Husayn, Fatimah bt. al-Husay -
Page 25
The name and mention of Hz. Ruqayyah count as a purest sentimental mention of Imam al-Husayn's movement. Great Muslim figures and historians from the first to the seventh/ 13th century have dealt with her in their works. The present paper seeks to investigate the relevant historical evidence regarding her presence in Karbala on Ashura and her tragic martyrdom in Damascus. The elegies composed by Sayf b. Umayrah in memoriam Imam al-Husayn, his being a companion of Imam Jafar al-Sadiq, plus his being regarded as a reliable hadith relator by al-Najashi, the reports of al-Bayhaqi in Lubab al-ansab, Ibn Tawus in his al-Luhuf, and Imad al-Din al-Tabari in Kamil of Bahayi, the conclusions prove her existence and presence in Karbala.
Keywords: Hz. Ruqayyah, Sayf b. Umayrah, Ibn Tawus, Imad al-Din al-Tabari, Ashura -
Page 33
Hz. Ruqayyah and her captivity in the tragic events of Karbala lead one to conclude that she manifested both Imam al-Husayn's dignity and Hz. Zaynab's chastity. The present paper focuses on her rolefor disseminating the messages of Ashura, reviving the affairs of the Ahl al-Bayt, defaming the tyrant Umayyad hegemony, supporting the oppressed, and guiding people to the Right Path. Her exemplary patience, sacrifice, and Islamic lifestyle are also dealt with.
Keywords: Hz. Ruqayyah, dissertation of Islamic religious values, Ashura -
Page 69
Hz. Ruqayyah has since drawn the attention of ahost of Arab poets who composed elegies (marthiyas) in her favor. These poems highlight her status as a little daughter of Imam al-Husayn, her oppressedness, and the afflictions she endured in the Ashura episode.
Keywords: Ashura literature, Hz. Ruqayyah, contemporary Arab poetry -
Page 89
The present paper deals with the case of Hz. Ruqayyah, a little daughter of Imam al-Husayn, in historical sources. Her name was Fatimah, and her mother was Um Is'haaq, daughter of Talhah b. Abd Allah. Born in Medina in 57 AH/ 676 CE, she was one of the Ashura captives who were taken to Damascus. She breathed her last there owing to intense grief at the sight of her father's severed head laid before him in the month Safar 61 AH/ 680 CE. Her honorific title Ruqayyah was first mentioned in certain history books (eg, in Maqtal al-Ruqayyah as part of Muntakhab al-tawaarikh) that were written in the 2nd/8th century.Keywords: Ruqayyah, Imam al-Husayn, Ashura, Fatimah bt. al-Husayn
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.