ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز
پیاپی 7 (بهمن 1382)

صنایع بالادستی نفت را می توان در اکتشاف و تولید مورد کنکاش قرار داد هر چند این دو در سایر نقاط دنیا یک فرآیند به حساب میاید لیکن در شرکت ملی ایران از یکدیگر منفک هستند. در هر صورت برنامه استراتژیک اکتشاف و تولید, در پی کشف منابع جدید به منظور جایگزینی منابع تولید شده از یکسو افزایش ذخایر اثبات شده ملی از سوی دیگر است و در این راستا باید اذعان داشت که اکتشاف در حوضه های شناخته شده مانند زاگرس, خلیج فارس و کپه داغ کم و بیش آسان تر است, چه این نواحی از جهت سامانه زایش, مهاجرت و تجمع نفت کاملا اثبات شده هستند و تنها مورد باقیمانده شکل هندسی نفتگیر و ابعاد آن است.

فاجعه بزرگ اخیر در شهرستان بم و تاثیر آن بر اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور, یک بار دیگر ضمن تاکید بر عدم از دست دادن فرصت ها و استفاده صحیح از امکانات موجود, همه کارشناسان را بر آن داشت تا با مباحث علمی و فارغ از احساس و هیجان در ارتباط با این پدیده طبیعی, راهکارهای اصولی برای کاهش آثار زیانبار آن ارایه دهند؛ به طوری که این فاجعه اسفبار گزارش های متنوعی را در  رسانه های مختلف داخلی و خارجی باعث شده است.

مدیریت پژوهش و توسعه شرکت ملی نفت ایران با هدف نهادینه کردن و ارتقاء فرهنگ پژوهش و به ثمر رساندن تحقیقات علمی در صنایع بالادستی نفت, ارایه یک برنامه استراتژیک در زمینه افزایش ضریب ازدیاد برداشت از مخازن نفتی با استفاده از تجارب شرکت های نفتی بین المللی و مراکز تحقیقات علمی در سال 1379 با مصوبه هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران تشکیل شد.

با توجه به اهمیت فیلتراسیون سیالات حفاری, در این پژوهش با مدلسازی فیزیکی, عوامل موثر بر فیلتراسیون استاتیکی گل های حفاری Spud, در نمونه های مخزن بررسی می شود. نتایج این تحقیق می تواند در ارزیابی کیفی صدمات وارد بر سازند و راندمان تولید, حایز اهمیت باشد.

تشخیص فابریک تخلخل در رسوبات توسط ناهمسانی آنالیزهای خودپذیری مغناطیسیدرک جهت حرکت سیالات در مخازن هیدروکربنی نقش مهمی در تعیین مدل مخازن دارد. مسیر حرکت سیالات در تخلخل موجود, در بین رسوبات به طور مستقیم متاثر از نحوه آماری قرارگیری محور بلند و کوتاه فضاهای خالی در رسوبات است (فابریک فضاهای خالی PORE FABRIC). در تشخیص مخازن, یکی از مهم ترین پارامترهای فابریک فضاهای خالی عبارتست از, تعیین جهت محور بزرگ فضاهای خالی, زیرا این ویژگی کنترل شدیدی بر جهت حداکثر نفوذ پذیری دارد.

سازند پابده در برگیرنده توالی کربناته و با طول زمانی پالیوسن تا الیگوسن در حوضه رسوبی زاگرس ایت مرز زیرین آن با سازند گورپی ناپیوسته ولی هم شیپ و مرز بالایی آن با سازند آسماری پیوسته است. مطالعات صحرایی و میکروسکوپی منجر به شناسایی چندین میکروفاسیس کربناته گردید که تحت شرایط عادی و توسط جریانهای توربیدایتی ناشی از تولید زیاد کربنات ها در زمان بالا بودن سطح دریاها در یک پلاتفرم کربناته حاشیه دار (rimmed carbonate platform) رسوب گذاری کرده اند.

تمامی میدان نفتی دریای کم عمق و نزدیک ساحل عربستان نظیر Abqaiq و Damman توسط پی سنگ گسل خورده ایجاد شده اند که مربوط به دیاپیرسیم عمیق نمکی سری هرمز از پرکامبرین بالایی است.میادین نفتی عربستان سعودی همگی از نوع نفتگیرهای ساختمانی بوده و در شمال شرقی این کشور و در قسمت های ساحلی خلیج فارس قرار گرفته اند. ساختمان این میادین عمدتا به وسیله گسل هایی با روند (N-S) که به صورت کششی در پی سنگ پرکامبرین عمل کرده اند تشکیل شده اند. این نوع بالا  رانده های پی سنگی به صورت متناوب فعال شده اند, که بزرگترین میادین نفتی جهان در زیر آن قرار گرفته اند.

منابع عظیم نفتی که چرخ های اقتصاد کشورهای جهان را به حرکت در می آورد, احتمالا دیرتر از موعدی که پیش بینی می شود تهی خواهد شد. هم اکنون محققان به دنبال شیوه های مختلفی هستند تا میزان بازیافت نفت و عمر ذخایر نفتی را هر چه بیشتر افزایش دهند. در جمهوری اسلامی ایران هم پژوهشگران مشغول بررسی روش های مختلفی برای استخراج هر چه بیشتر نفت هستند, زیرا شیوه هایی که هم اکنون برای استخراج نفت استفاده می شود در حدود 70 درصد نفت را در زیر زمین باقی می گذارد.

فشار طبیعی موجود در مخزن نفت تنها منبع انرژی است که سیالات مخزن را از موقعیت اولیه شان (فضاهای خالی) به سمت دیواره چاه تولیدی هدایت می کند. ساز و کار تولیددر مخازن نفتی, ناشی از انبساط سیالات باقیمانده و سنگ مخزن در اثر برداشت از مخزن است. در شرایط تخلیه اولیه, میزان تولید از مخازن نفتی, بین حداقل مقدار تا 60 درصد متغیر است در حالی که این مقدار در مخازن گازی بین 50 تا 90 درصد از حجم اولیه مخزن را شامل می شود.

مقاله حاضر ارایه دهنده نتایج یک کار جامع تیمی کاربردی است که شامل بخش های ادغام شده ای از مباحث پتروفیزیکی, زمین شناسی, ژیوفیزیکی و مهندسی مخازن است. این مقاله با اخذ داده های فوق به سمت یک وارون سازی زمین آماری و احتمالاتی از مخزنی به نام Buah در ساختمان مکارم در شمال عمان می رود که جنس مخزن دولومیتی و روی آن ماسه سنگ های واحد Amin  قرار گرفت.مخزن, گازی و متعلق به دوران پرکامبرین است.

بالاخره اتحادیه اروپا (EU) در 21 می 2003 برای کاهش نشر سولفور از کشتی به سوی روش های جایگزین روی آورد.این اتحادیه پیش از این فقط بر روی کاهش سولفور از سوخت تاکید می نمود و در آینده ای نه چندان دور همه کشتی ها را مجبور می گرداند که هنگام دریانوردی در اروپا فقط از سوختی استفاده نمایند که حداکثر محتوی 1/5 درصد از سولفور باشد.

1- ضریب تکرار حوادث پرسنلی شرکت ملی نفت در سه ماهه دوم 1/59 بوده که نسبت به سه ماهه اول سال 82-%30/26 کاهش داشته است.ضریب تکرار حوادث پرسنلی, عبارتست از: تعداد حوادث ناتوان کننده(متلف وقت) در یک میلیون ساعت کارکرد پرسنل, یا تعداد حوادث ناتوان کننده / یک میلیون/ساعات کارکرد پرسنل

آقای مصطفی احمدی یکی از کارکنان اداره تهویه هوا در شرکت بهره برداری نفت و گاز آغازجاری ساکن در شهرستان امیدیه با بیش از 25 سال سابقه و دارای مدرک تحصیلی ششم ابتدایی در مدت سه ماه تلاش بی وقفه موفق به ساخت دو دستگاه سیستم کنترل و حفاظت فرمان مدار قدرت سه فاز با تاخیر زمان لازم جهت جلوگیری از آسیب رسیدن به موتورهای سه فاز محافظت از آنها که در صنعت استفاده بی شماری دارد, همچنین دستگاه کنترل مولد قدرت سه فاز و تک فاز جهت استفاده در مجتمع های شهر خصوصا آپارتمان های چندین طبقه گردیده است.