فهرست مطالب
نشریه پژوهش های جغرافیای سیاسی
سال چهارم شماره 3 (پیاپی 15، پاییز 1398)
- تاریخ انتشار: 1398/08/14
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 21-45
حوضه مدیترانه نام منطقه بزرگی در اطراف دریای مدیترانه است. این حوضه شامل دریای مدیترانه و مناطق قاره ای نزدیک به ساحل جنوب اروپا، شمال آفریقا و شرق مدیترانه است. مهمترین بخش حوضه مدیترانه که در کمربند شکننده خاورمیانه نیز واقع شده است، «شرق مدیترانه» است. این حوزه کانون رقابت سه قدرت ایران، ترکیه و عربستان است. ایران از همان آغاز پیروزی انقلاب اسلامی بر شرق مدیترانه متمرکز شده و این منطقه یکی از کانونهای نفوذی ایران است. سه کشور سوریه، لبنان و فلسطین اشغالی هسته اصلی ژیوپلیتیکی ایران در شرق مدیترانه هستند. در این پژوهش که روش تحقیق، توصیفی تحلیلی بوده و برای جمع آوری اطلاعات از منابع مکتوب و اینترنت استفاده شده، در پاسخ به این سیوال که شرق مدیترانه چه تاثیری بر قلمروسازی ژیوپلیتیکی ایران در جنوب غرب آسیا دارد؟ می توان گفت که شرق مدیترانه جایگاه مهمی در قلمروسازی ژیوپلیتیکی ایران در جنوب غرب آسیا و نهایتا رهبری آن بر جهان اسلام دارد.یافته های این پژوهش حاکی از آن است که موقعیت شرق مدیترانه در ساحل دریای مدیترانه، واقع شدن در نقطه تلاقی سه قاره جهان، نزدیکی به تنگه های جبل الطارق و سویز، وجود اقلیتهای شیعه در سوریه و لبنان، تنها کشورهای نزدیک به ایران در اتخاذ سیاستهای منطقه ای و جهانی، مکمل ژیوپلیتیکی ایران در تسلط بر بخش مرکزی جهان اسلام، مسیر انتقال انرژی ایران و عراق به اروپا و نهایتا خاکریز ایران در مقابله با اسراییل عوامل ژیوپلیتیکی مهمی هستند که سیاست منطقه ای ایران را در شرق مدیترانه توجیه می کنند. بنابراین می توان گفت که قلمروسازی ژیوپلیتیکی ایران در شرق مدیترانه، امری واقع گرایانه و در راستای تامین منافع ملی ایران است.
کلیدواژگان: شرق مدیترانه ایران قلمروسازی ژئوپلیتیکی منافع ملی -
صفحات 47-77
پژوهش حاضر با نگرشی فلسفی در پی پاسخ به دو پرسش مطرح در حوزه جغرافیای سیاسی فضای شهر می باشد، این که (1- مفهوم جغرافیای سیاسی فضای شهر چیست؟ 2- قلمرو معرفتی جغرافیای سیاسی فضای شهر چگونه تبیین می شود؟). در این پژوهش جهت تحلیل اطلاعات بیان شده، از روش «توصیفی-تحلیلی» بهره گرفته شده است. در پاسخ پرسش اول می توان گفت، جغرافیای سیاسی فضای شهر شاخه ای از جغرافیای سیاسی بوده که از برآیند حاصل از کنش بعد سیاسی انسان با فضای شهر جهت به سامان شدن فضای شهر، مفهوم آن شکل می گیرد. همچنین در پاسخ به پرسش دوم باید گفت، قلمرو معرفتی جغرافیای سیاسی فضای شهر را موضوعاتی همچون (شهروندان، محدوده و قلمرو، حکومت محلی- شهری، مرزها، انتخابات، امنیت، سازماندهی و تقسیمات سیاسی، مهاجرت، هویت، بازیگران، مخاطرات سیاسی، عدالت فضایی، گفتمان، دیپلماسی، نیروهای موثر و حقوق شهروندی در فضای شهر) شکل می دهد و زمینه آن را به وجود می آرود که حوزه تخصصی و مطالعاتی این رشته با سایر رشته های هم پیوند که شهر را مورد مطالعه قرار می دهند، مشخص شود. در نهایت، نتایج پژوهش نشان از آن دارد که شاخه تخصصی نوظهور جغرافیای سیاسی فضای شهر مبتنی بر دیدگاه فلسفه علم، وجودش به عنوان یک حوزه تخصصی آکادمیک جهت به سامان شدن فضای شهر [زیست شهری] در کنار سایر حوزه های هم پیوند ضرورت می یابد.
-
صفحات 80-104
تغییر آب وهوا به تغییر چشمگیر و طولانی مدت در پراکنش الگوهای جوی در بازه های زمانی ده ها تا میلیون ها سال گفته می شود. آنچه تغییر کنونی آب وهوا را متمایز می کند این است که انسانها نقش مهمی در روند گرمایش جهانی دارند. اثرات تغییر اقلیم منجر به کمبود آب و غذا، بیماری، بیکاری و مهاجرت، فقر، تنش ها در خصوص منابع و بی ثباتی جهانی می شود. هدف از انجام این پژوهش تحلیل اثرات تغییر اقلیم در کشور و تاثیر آن بر توسعه پایدار و ژیوپلیتیک می باشد. این مقاله از نوع توصیفی، تحلیلی و با روش پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل صاحب نظران و متخصصین شاغل در سازمان های هواشناسی، محیط زیست و پدافند غیر عامل می باشد و پرسشنامه بر اساس شاخص های اثرات تغییر اقلیم، توسعه پایدار و ژیوپلیتیک طراحی و در بین آنها توزیع گردید که تعداد 60 پرسشنامه جمع آوری شد و پس از اندازه گیری پایایی و روایی، با استفاده از نرم افزار (pls) و تعیین الگوی مناسب، فرضیه تحقیق اثبات گردید. بر اساس یافته ها اثرات تغییر اقلیم با توسعه پایدار رابطه معنادار و معکوس دارد و همچنین کاهش روند توسعه پایدار در توان ژیوپلیتیکی کشور تاثیر منفی و معناداری دارد و در نهایت کاهش توسعه پایدار در تاثیر تغییر اقلیم بر ژیوپلیتیک نقش میانجی دارد. در پیشنهادات بر لزوم اجرای روش های موثر از جمله آبخیزداری و استفاده از انرژی های پاک جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه ای برای سازگاری با اثرات تغییر اقلیم تاکید شده است.کلیدواژگان: تغییر اقلیم، گرمایش جهانی، توسعه پایدار، ژئوپلیتیک، اثرات گلخانه ای -
صفحات 105-132
امروزه بحران سوریه به یکی از مهمترین موضوعات بین الملل تبدیل شده و توجه بسیاری از بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای را به خود معطوف کرده است. در این میان، بررسی رویکرد و منافع سه کشور ایران، ترکیه و عربستان نسبت به این بحران و تلاش هر یک برای شکل دهی به معادلات و نظم منطقه ای مطلوب در راستای اهداف و منافع خود و هم پیمانان منطقه ای حایز اهمیت فراوان است. سوال اصلی مقاله این است که سه کشور ایران، ترکیه و عربستان در قبال تحولات سوریه چه رویکرد و منافعی را دنبال می کنند؟ فرضیه مقاله این است که ایران برای حفظ و افزایش نفوذ راهبردی خود در منطقه شامات به ویژه لبنان، به حمایت از بشار اسد برخاسته است. از طرفی، ترکیه اگرچه در ابتدا رویکرد براندازانه را اتخاذ می کرد؛ اما به خاطر نگرانی از امنیت و ثبات سیاسی خود ناشی از تحولات منطقه کردستان نشین سوریه، هم اکنون دست به حمایت از نظام سیاسی سوریه زده است. همچنین عربستان برای مقابله با نفوذ منطقه ای ایران و گسترش گفتمان سلفی گری، همچنان سیاست براندازی اسد را دنبال می کند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل کیفی استفاده شده است.
کلیدواژگان: ایران، عربستان، ترکیه، بحران سوریه، رئالیسم -
صفحات 133-162
امروزه مهاجرت در کشورهای در حال توسعه به یک امر چشمگیر تبدیل شده و در ایران نیز تهران بهعنوان بزرگترن شهر کشور و به علت تمرکز امکانات و خدمات، جاذب ترین مکان برای مهاجرین قومی از اقصی نقاط کشور محسوب می شود. بااین وجود، ازلحاظ سیاسی- امنیتی، ابراز رفتارهای فرهنگی - هویتی مختلف و حتی متعارض از سوی مهاجران قومی در کلانشهر تهران می تواند باعث تضعیف یکپارچگی اجتماعی - فرهنگی شهر شود و حتی امنیت اجتماعی آن را به چالش بکشد که این امر برای ساکنان مهاجر آذربایجانی به عنوان بزرگترین گروه قومی مهاجر در تهران نمود بیشتری دارد. لذا، این پژوهش سعی دارد با روش توصیفی - تحلیلی، رفتارهای هویتی و رابطه بین حس تعلق به هویت قومی و ملی را در میان ساکنان مهاجر آذربایجانی کلانشهر تهران (منطقه 10 تهران) مورد مطالعه قرار دهد. درمجموع، طبق یافته های این پژوهش، رفتارهای هویتی ساکنان مهاجر آذربایجانی، علی رغم گرایش به هویت قومی، بخاطر سابقه طولانی علاقه مندی آذربایجانی ها به کشور و هویت ملی، بیشتر در راستای همگرایی با هویت ملی است.
کلیدواژگان: مهاجرت، کلانشهر تهران، رفتار هویتی، هویت ملی، هویت قومی
-
Pages 21-45
The Mediterranean Basin is the name of a large area around the Mediterranean Sea. The basin includes the Mediterranean Sea and the continental regions near the coast of southern Europe, north Africa and the eastern Mediterranean. The most important part of the Mediterranean basin, located in the fragile belt of the Middle East, is the "Mediterranean East." This is the center of the rivalry of the three powers of Iran, Turkey and Saudi Arabia. Iran has focused on the Eastern Mediterranean since the beginning of the victory of the Islamic Revolution, and this region is one of the infiltrating centers of Iran. The three countries of Syria, Lebanon and occupied Palestine are the main geopolitical core of Iran in the eastern Mediterranean. In this research, the research methodology was descriptive-analytical and used to collect information from written sources and the Internet, in response to the question of what impact the East Mediterranean has on Iran's geopolitical abstraction in Southwest Asia? It can be said that the Eastern Mediterranean has an important role in the geopolitical exploitation of Iran in Southwest Asia and, ultimately, its leadership over the Islamic world. The findings of the study indicate that the position of the Eastern Mediterranean on the Mediterranean coast, located at the crossroads of the three continents, the proximity to the Straits of Gibraltar and the Suez, the existence of Shiite minorities in Syria and Lebanon, only countries close to Iran adopts regional and global policies, Iran's geopolitical supplements in domination of the central part of the Islamic world, the route of energy transfer between Iran and Iraq to Europe and, finally, Iran's embankment in confronting Israel are important geopolitical factors that make regional policy in the East Mediterranean justify. Therefore, it can be said that Iran's geopolitical erosion in the Eastern Mediterranean is realistic and in line with the national interests of Iran.
Keywords: Eastern Mediterranean Iran geopolitical sprawl national interests -
Pages 47-77
The present research is based on a philosophical approach seeking answers to two questions in the field of political geography of urban space. That, (1- What is the concept of geopolitics of the city's space? 2-What is the epistemic realm of the geopolitics of the city's space?). In this study, the descriptive-analytical method has been used to analyze the information. The answer to the first question can be said that geopolitics of the city's space is a branch of geopolitics which is the interaction of the action of the political dimension of man with the city's space with the aim of organizing the city's space, and the concept is formed. Also, in response to the second question should be said, The epistemic realm of the geopolitics of the city's space is such as (citizens, Range and territory, Local-Urban Governance, borders in the city, elections in the city's space, security in the city's space, organization and political divisions in the city's space, immigration, identity, actors, Political dangers, spatial justice, Conversation, diplomacy, effective forces and citizenship rights) It forms And the its background is created To the specialized field and studies of this field with other related disciplines that will study the city. Finally, the results of the research indicate that the emerging specialist branch of geopolitics of the city's space is based on the philosophy of science, its existence as a specialized academic field in order to organize the city's space along with other interconnected areas.
-
Pages 80-104
Climate change means a dramatic and long-term change in the distribution of atmospheric patterns in periods of tens to millions of years. What distinguishes the current climate change is that humans have played an important role in the global warming process. The effects of climate change will lead to shortages of water and food, disease, unemployment and migration, poverty, tensions on resources and global instability. The purpose of this paper is to analyze the effects of climate change in the country and its impact on sustainable development and geopolitics. This research is a descriptive analytic and survey method. The questionnaire was designed based on the indicators of the effects of climate change, sustainable development and geopolitics and distributed among experts in Meteorological, Environmental and Passive Defense Organizations. 60 questionnaires were collected and, after measuring the reliability and validity, using Software (pls) and proper patterning, the research hypothesis was proved. According to the findings, there is a significant and reverse relation between the effects of climate change and sustainable development. Also, the reduction of sustainable development has a negative and significant effect on the geopolitical power of the country. Finally, the reduction of sustainable development has a mediating role in the impact of climate change on geopolitics. In the suggestions on the necessity of implementing such effective methods, watershed management and optimal exploitation of water resources, increasing productivity through new irrigation practices, changes in crop operations and cultivars, replacing crops that require less water and soil tillage, The use of clean energies to reduce greenhouse gas emissions to be consistent with the effects of climate change.
Keywords: Climate change, Global warming, Sustainable development, Geopolitics, Greenhouse effects
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.