نشریه پژوهش در هنر و علوم انسانی
پیاپی 33 (اردیبهشت 1400)

خوانش و تحلیل گفتمان و معنایی و بررسی کارکرد معناشناختی در اثر سینمایی »جدایی نادر از سیمین« از اصغر فرهادی، موضوع اصلی این مقاله است که با توجه به اهمیت گفتمانیاش در خور توجه میباشد. مولفه های روایی و گفتمانی موجود در این فیلم آن را از دیگر فیلمهای هم عصرش متمایز کرده است. با به کارگیری اصول تحلیل گفتمان، این اصل حاصل میشود که چگونه نویسنده فیلمنامه مذکور با به کارگیری گفتمان رایج بر جامعه عصر فیلم، به تولید معنا دست مییابد. در این تحقیق، چرایی و چگونگی کارکرد روایی و شکل گیری گفتمان براساس رویکرد نظریه پرداز »گرماس« بهره برده شده است. در این تحقیق، کوشیده شده است علاوه بر تحلیل الگوهای ساختارگرایان و شناسایی شش کنشگر: فرستنده، گیرنده، فعل، مفعول، نیروی سامان دهنده و نیروی تخریب کننده، پیرنگ و موقعیت و نمودارروایی داستان در فیلم به تحلیل گفتمان بپردازیم.

با فرارسیدن اسالم، شیشه گران ایران در قرنهای 3 و 4 ه.ق دست آفریده های ارزندهای خلق کرده اند که در گذر زمان بخشی از آنها بر جای مانده است. هدف این پژوهش مطالعه ابریق های شیشه ای ایران با تمرکز بر ساختار کلی اجزا، فرم، نقوش و تزیینات تحت عنوان ریخت شناسی است. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش که ابریق های شیشه ای ایران در قرون 4-3 ه.ق دارای چه ویژگی های بصری هستند؟ انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نمونه های مورد نظر به شیوه کیفی و با رویکرد ریخت شناسانه مورد ارزیابی قرار گرفته اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ابریق های شیشه ای از عناصر ثابت مخزن، دهانه و دسته تشکیل شده اند. زایده روی دسته، گردن، پایه، تزیینات و نقوش از اجزای متغیر این ابریق ها است. مخزن ابریق های شیشه ای با فرمهای اشکی، شلجمی، گوشت کوبی، استوانهای و تلفیقی از آنها با دهانه های تنگ، استوانهای و گشاد ساخته شده اند. دسته از دهانه این ظروف به ابتدا، میانه یا انتهای مخزن متصل شده است. زایده بر روی دسته اغلب ابریق های شیشه ای برجسته بوده و پایه مسطحی در کف تمام ابریق های شلجمی و بعضی از ابریق های اشکی توسط شیشه گر در نظر گرفته شده است. تزیینات ابریق های شیشه ای ایران در دو دسته انتزاعی محض و شمایلی-انتزاعی قابل پیگیری است.

در نگاره های کمالالدین بهزاد به عنوان نگارگر نابغه و نمونه همه اعصار، رازهای مختلفی نهفته است. موضوع های انسانی در این نگاره ها موضوعیت لباس را به عنوان رسانه ای تاثیرگذار و بیانگر نشان میدهد که از چشم نگارگر برای بیان اهداف خود دور نمانده است درک این مطلب که استاد بهزاد با استفاده از رنگهای گرم و سرد، متضاد و مکمل در ترکیببندی نگاره هایش تا چه اندازه از لباس برای بیان اهدافش و قدرتنمایی تفکر خالقش استفاده کرده است از اهمیت بسیار ویژهای برخوردار است که ارزش های بررسی آثار وی از زوایای مختلف را نشان میدهد. روش کار در این مقاله توصیفی-تحلیلی و از منابع کتابخانه ای است. در این مقاله با بررسی اجمالی پوشاک دوران تیموری، تحلیلی بر نگاره یوسف و زلیخا استاد بهزاد صورت گرفت و نتیجه حاصله مبنی بر نقش مفاهیم رنگ و فرم در لباسهای پیکرهای موجود در آثار بهزاد را دارد.

حمله مغول برابر با تاثیر نقوش چینی بر هنر ایران است که از جمله ی این نقوش می توان به نقشی با عنوان »حلقه ابرچینی« اشاره نمود که به طور مکرر در نگارگری ایرانی مشاهده می شود. در این پژوهش کشف عنصر تصویری اولیه این نقش در هنر چین، زمان و نحوه ورود نقش به ایران، دالیل استفاده هنرمند ایرانی از نقش مزبور و میزان و چگونگی تاثیرپذیری هنرمند، مد نظر نگارندگان بوده است. با مطالعه به روش توصیفی-تحلیلی بر نقاشیهای چینی جهت یافتن اشکال مشابه با نقش مایه ی مورد نظر، نقش اژدها نزدیکترین عنصر بصری به لحاظ فرم به »حلقه ی ابرچینی« شناسایی شد و از این پژوهش چنین حاصل شد که نقش اژدها- واجد مفهوم شرارت در فرهنگ ایرانی- نم یتوانسته در فضای معنوی نقوش ایرانی جای گیرد، اما هنرمند ایرانی با دقت و فراست، فرم بدن اژدها را اخذ نموده و آن را به صورت آگاهانه و متناسب با فضای معنوی نقوش ایرانی تغییر داده و به زیر جرگه ی فرهنگ تصویری خویش گرفته است و توانسته از دگردیسی نقش اژدها به حلقه ابر چینی به صورت غیرمستقیم و بسیار هوشمندانه در همه موارد اعم از مذهبی و روزمره بهره برد.

این روزها به واسطه پیشرفت تکنولوژی، ابزارهای مختلفی در دیده شدن یک عکس موثر هستند. همانند گذشته ما با یک عکس ساده که همراه مشقت های فراوان توسط یک دوربین قدیمی ثبت میشد، سروکار نداریم. هر کسی به واسطه تلفن همراه خود و توسعه یافته ترین دوربینهای عکاسی در هر زمان و مکانی میتواند عکسی را ثبت و با بهترین شکل در معرض دید قرار دهد. بنابراین زیبا خواندن یک عکس دشوار است و از طرفی عکاس نامیدن هر شخصی هم در این دنیای پر رقابت جایز نیست. برای نسبت دادن صفت زیبا به اثری نیازمند علم و دانش، داشتن قوهی داوری و قضاوت کارشناسانه هستیم که بشود تشخیص داد آیا عکسی که در جلوی چشمان ما قرار دارد خود به تنهایی میتواند بار اثر هنری زیبا را به دوش بکشاند و خالق آن را هنرمند نامید؟. فلسفه ی زیبایی شناسی این راه را هموار کرده است. میتوان از طریق نظر فلاسفه راجع به امر زیبا، به شناخت و داوری درست در مورد عکس، عکاس و امر عکاسی دست یافت.

در این پایان نامه هدف بررسی تاثیر استفاده از رسانه های دیجیتال بر تیاتر معاصر است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و رویکرد نظری برای تحلیل یافته ها، نظریه کنش ارتباطی هابرماس است. نتایج نشان دادند یکی از جلوه های بصری و رسانه های تصویری که تحول و نوآوری ویژهای را در تیاتر به وجود آورده است استفاده از تکنیک ویدیو و... بود که دید مخاطب را علاوه بر رویدادهای زنده و طبیعی که همیشه در صحنه جاری بود متوجه نوع دیگری از رویداد کرد. حال آنکه نه تنها جلوه های اپتیکی و زیباشناسی در استفاده از بکارگیری ویدیو بر جذابیت تیاتر افزوده بلکه ورای آن با مضمون و محتوای مستور در فیلمهای آموزشی و مستندی که بر پرده نمایش ظاهر میگردد، انقالبی عظیم در افزایش سطح سواد و آگاهی های مخاطب بوجود میآورد. همان طور که هدف کنش ارتباطی دست یابی به تفاهم ارتباطی است هدف رسانه در تیاتر نیز بوجود آوردن یک حس تعامل و تفاهم مشترک در مخاطب نمایش است.