فهرست مطالب
نشریه مطالعات فقه اقتصادی
پیاپی 2 (پاییز 1398)
- تاریخ انتشار: 1398/07/01
- تعداد عناوین: 8
-
صفحات 1-14
انسان بدلیل رغبت ذاتی به حیات جاودانه تمام تلاش خود را جهت استمرار حیات بکار می گیرد. زیست شناسان دریافته اند که برخی از ارگانیسم ها در برخی زمان ها می توانند در شرایطی شبیه مرگ خود را پایدار و زنده نگاه دارند. وجود نشانه هایی برای بازگشت مجدد به زندگی، انسان را که موجودی فطرتا علاقمند به ماندن و بقا است و میل به جاودانگی و حیات و ترس از مرگ در ذات و سرشت او قرار دارد را به سمت ایجاد و استفاده از فرصت وا داشته است. که از جمله روش های نوین، ژن درمانی، اسکن مغز و نیز کرایونیک برای بیماران صعب العلاج است. در روش کرایونیک، دانشمندان با انجماد بدن بیمار، وی را به خوابی عمیق فرو می برند به این امید که پس از کشف طرق درمان قطعی وی در آینده، او را دوباره به زندگی بازگردانند. این امر ملاحظات بسیاری را در زمینه حقوقی و کیفری از جمله برای زوجه بیمار سرما زیست ایجاد می کند. منشا این مشکلات تردید در حیات و یا فوت فرد کرایونیک شده است. نگارنده پس از بررسی جوانب مختلف موضوع به این نتیجه رسیده است که اولا اجرای کرایونیک به معنای سلب حیات از بیمار نیست و در نتیجه موجب از بین رفتن علقه زوجیت نمی گردد؛ ثانیا زوجه می تواند با توسل به عسر حرج بوجود آمده در نتیجه سرمازیستی و غیبت غیر متعارف شوهر، از دادگاه تقاضای طلاق نیابتی نماید؛ ثالثا حضانت فرزندان از محل اموال و دارایی های زوج بر عهده زوجه خواهد بود؛ رابعا نفقه زوجه نیز از محل دارایی های زوج تامین خواهد شد لیکن در صورت عدم وسع مالی، امکان طرح شکایت ترک انفاق علیه زوج وجود نخواد داشت و خامسا رابطه نامشروع زوجه بیمار سرمازیست خارج از مفهوم «زنای محصنه» بوده و صرفا مستوجب جلد خواهد بود.
کلیدواژگان: زوجه، طلاق، حضانت، نفقه، احصان -
صفحات 15-38
گواهی و شهادت شهود، به عنوان یکی از مهمترین ادله ی اثبات دعاوی کیفری است. ادای شهادت در راستای کشف حقیقت ، شاهد را در معرض خطر و تهدید از سوی مرتکبان جرایم قرار می دهد. بنابر اجماع فقها بر مبنای ادای شهادت واجب کفایی است که درصورت وجود عسر و حرج و یا ضرر، بر اساس ادله گوناگون از جمله آیه 282 سوره بقره: «نباید به کاتب و شاهد ضرری برسد» تکلیف به ادای شهادت ساقط می شود. در راستای تحقق عدالت و صیانت از حقوق شهروندان و بزه دیدگان جرایم، خصوصا در مقام همکاری با دستگاه قضا و پلیس، حمایت از شهود امری لازم و ضروری است که این وظیفه خطیر برعهده حکومت اسلامی میباشد. چنانچه شهادت از ادله تعیین کننده در اثبات دعوی محسوب شود، باید با اندیشیدن تدابیری، عسر و ضرر رفع گردد تا شهادت شهود در امنیت کامل استماع گردد. لذا در این پژوهش، با استفاده از روش کتابخانهای و تحقیقات میدانی، مبانی ضرورت فقهی حمایت از شهود به استناد منابع فقهی(کتاب، سنت و روایات، عقل و دیدگاه فقها) مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور پس از تبیین ماهیت شهادت، به بررسی احکام شهادت و الزام شهود به ادای شهادت پرداخته و در نهایت با تحلیل قواعد فقهی حاکم بر شهادت، در رابطه با ضرورت حمایت از شهود در پرتو فقه، نتایج قابل توجهی حاصل شده است. بدین منظور پس از تبیین ماهیت شهادت، به بررسی احکام شهادت و الزام شهود به ادای شهادت پرداخته و در نهایت با تحلیل قواعد فقهی حاکم بر شهادت، در رابطه با ضرورت حمایت از شهود در پرتو فقه، نتایج قابل توجهی حاصل شده است.
کلیدواژگان: شهادت شهود، جرائم، بزه دیده، بزهکار، عسر و حرج، ضرر -
صفحات 39-67
حقوق مدرن و حقوق سنتی به عنوان دو پارادایم، ویژگی، ماهیت، آثار و منابع متفاوتی از هم دارند. این تفاوت و اختلافات را باید بیش از هر چیز ناشی از دگرگونی بینش آدمیان در دوره تجدد، نسبت به دوره سنتی دانست و دامنه این دگرگونی به اندازه ای بوده است که مفاهیم کاربردی و بنیادین و همچنین پیش فرض های حقوق سنتی و حقوق مدرن را، ناآشنا و نامانوس قرار داده است و گویی هیچ محمل مشترکی بین آن دو ارایه نمی دهند. اما این اختلاف نه تنها در مفاهیم بنیادین و اصول حقوقی خود را نشان می دهد بلکه در حوزه ادله و حجیت منابع حقوق نیز کشیده شده است و به این ترتیب شکافی عمیق بین آنها ایجاد نموده است. بررسی عناصر و مولفه های حقوق مدرن و حقوق سنتی موضوع این مقاله می باشد.حقوق مدرن و حقوق سنتی به عنوان دو پارادایم، ویژگی، ماهیت، آثار و منابع متفاوتی از هم دارند. این تفاوت و اختلافات را باید بیش از هر چیز ناشی از دگرگونی بینش آدمیان در دوره تجدد، نسبت به دوره سنتی دانست و دامنه این دگرگونی به اندازه ای بوده است که مفاهیم کاربردی و بنیادین و همچنین پیش فرض های حقوق سنتی و حقوق مدرن را، ناآشنا و نامانوس قرار داده است و گویی هیچ محمل مشترکی بین آن دو ارایه نمی دهند. اما این اختلاف نه تنها در مفاهیم بنیادین و اصول حقوقی خود را نشان می دهد بلکه در حوزه ادله و حجیت منابع حقوق نیز کشیده شده است و به این ترتیب شکافی عمیق بین آن ها ایجاد نموده است. بررسی عناصر و مولفه های حقوق مدرن و حقوق سنتی موضوع این مقاله می باشد.
کلیدواژگان: حقوق سنتی، حقوق مدرن، حجیت، حاکمیت قانون -
صفحات 68-84
سکوت متهم در فرایند رسیدگی، که گاهی از آن به حق سکوت یاد می کنند، درواقع، اتخاذ سیاستی است که گاهی می تواند تحقیقات کیفری را به بیراهه رانده و مانع و رادعی در کشف حقیقت باشد. از سویی، برابر قوانین مدون داخلی و میثاق های بین المللی، متهم اختیار دارد در مقابل سوالاتی که از وی می شود، سکوت اختیار کند و از سویی دیگر، مستفاد از اصل 38 قانون اساسی، اخذ هرگونه اقرار، شهادت و... را تحت شکنجه ممنوع... و ماده 587 قانون مجازات اسلامی نیز به عنوان ضمانت کیفری، برای متخلف، مجازات تعیین نموده است.، جای آن دارد در کنار مواد قانونی مارالذکر، نیم نگاهی به تعاریف مصرحه مجری قانون در اصل 167 قانون اساسی، مبنی بر بیان حکم هر دعوایی توسط محکمه قضایی نیز افکند. لذا چاره ای نیست جز آن که سکوت متهم، که به نوعی از آزادی های فردی و اجتماعی او نشات گرفته و در قوانین کیفری ایران و میثاق های بین المللی به آن اشاره شده است، را به صورت موقت تا دسترسی وی به وکیل دادگستری، اختیاری موقت تعبیر نمود تا بتوان با برقراری عدالت کیفری، اخلاق در حد اعلای خویش در جامعه برقرار شود. در این مقاله در بیان برخی از اقوال سکوت از دریچه های متفاوت تلاش شده است.
کلیدواژگان: اختیار سکوت، شکنجه، عدالت کیفری، قانون مجازات اسلامی، متهم -
صفحات 85-119
موضوع معرفت شناسی، و یا نظریه دانش، ذهن انسان را برای هزاران سال به خود مشغول کرده است. موارد بسیاری در مورد آن نوشته شده است، و راه های بسیاری برای مطالعه آن وجود دارد. میتوان گفت که این مساله به عنوان یک مقوله فلسفی در غرب، توسط افلاطون آغاز شده و بعدها توسط ارسطو، شاگرد افلاطون، بعدها بوسیله دیگر فیلسوفان عصر روشنگری همچون هابز، دکارت، الک، هیوم و در ادامه تاریخ تفکر غرب توسط کانت، توسعه یافته است. این پژوهش دامنه دار فلسفی هیچ یک از جنبه های دانش بشری را از حیطه ی خود خارج ندانسته و با طرح مسایل بنیادین خود در هر شاخه از دانش بشری تاش کرده است تا با ضابطه هایی که ارایه شده است میزان صدق و باور پذیری دستاورد های آن دانش را مشخص نماید . در دانش حقوق مسایلی از این دست که: پایه های اصلی دانش حقوق کدامند؟ از جمله مهم ترین این سولات است. البته این سوال را می توان به گونه ای عام تر نیز طرح نمود: چگونه می توان با دستیابی به درک معرفت شناختی فهم درستی از نظریات حقوقی داشت؟ در این مفهوم، معرفتشناسی به دنبال شناسایی اصولی برای ارزیابی نظریه های حقوقی است. این پژوهش بر آن است که دریک نگرش تاریخی- فلسفی در زمینه تیوری حقوقی تاثیر انگاره های معرفت شناسانه را در قطعه ی مهمی از تاریخ تفکر بشری دوران نضج گیری فلسفه در یونان تا ظهور کانت بررسی نماید.
-
صفحات 120-142
یکی از مهم ترین و بنیادی ترین اصول حاکم بر دادرسی منصفانه حق دسترسی است که این حق در قوانین نظام های دادرسی مترقی گنجانیده و بدون هیچ گونه محدودیتی، در تمامی مراحل فرآیند رسیدگی به پرونده اعمال می گردد. در واقع، بدون وجود حق دسترسی، دستیابی به اصول بنیادین دیگر از قبیل تساوی سلاح ها، بی طرفی و ترافعی شدن امکان پذیر نخواهد بود. به عبارتی دیگر، از مجرای چنین حقی است که اجرای اصول دیگر آیین دادرسی کیفری میسر خواهد شد. قلمرو و دامنه شمول این حق، از مرحله تحقیقات مقدماتی و شروع به تعقیب و تحقیق تا مرحله رسیدگی و صدور حکم را در بر می گیرد. ایجاد هرگونه محدودیتی در اجرای مطلق و بی چون و چرای این حق، نیل به دادرسی منصفانه را با خدشه جدی و اساسی مواجه خواهد ساخت. حق دسترسی، از یک سو ناظر بر حق حضور و مداخله وکیل در تمامی مراحل دادرسی از جمله تحقیقات مقدماتی و از سوی دیگر، ناظر بر دسترسی مطلق و بی قید و شرط اصحاب دعوی و وکلای مدافع به تمام اوراق و مندرجات پرونده و امکان اخذ رونوشت یا روگرفت از آن می باشد. جرایم مرتبط با امور پزشکی و دارویی از دو منظر، هم بزه دیده و هم بزهکار، واجد حساسیت و اهمیت می باشند؛ تقابل اجرای حق دسترسی به پرونده های قضایی مرتبط با جرایم پزشکی و دارویی با ماده 648 قانون تعزیرات مصوب 1375که ناظر بر ممنوعیت افشاء اسرار حرفه ای و شغلی است، مهم ترین چالش در زمینه حق دسترسی به چنین پرونده هایی می باشد.
کلیدواژگان: حق دسترسی، تحقیقات مقدماتی، دادرسی منصفانه -
صفحات 143-175بیماری های واگیردار به خصوص کرونا [کووید 19] از مسایل چالش برانگیز در جهان است که همه ابعاد زندگی بشر را تحت شعاع خودش قرار داده است. از عوامل اساسی در شیوع این بیماری ها کتمان آن ها از دیگران است. این مقاله در زمان شیوع بیماری کرونا در جهان با روش تحقیق توصیفی تحلیلی و اسناد کتابخانه ای نگارش یافته و تازه ترین دست آوردهای فقهی و حقوقی را درباره بیماری های واگیردار به ویژه کرونا و کتمان آن ها ارایه کرده است. ادله فراوانی ازجمله قاعده نفی ضرر، قاعده لزوم دفع ضرر محتمل، عمومات و اطلاقات ادله ممنوعیت قتل و اصل احتیاط بر حرمت و ممنوعیت کتمان بیماری های واگیردار مانند کرونا دلالت دارند. کتمان کننده براساس قاعده اتلاف، قاعده تسبیب، قاعده غرور، قاعده ممنوعیت کتمان حقیقت، قاعده لزوم ارشاد جاهل، قاعده تعهد ایمنی و قاعده تعهد به مراقبت متعارف ضامن زیان و مرگ دریافت کننده بیماری از وی است و دیه از مال وی دریافت می شود. انتقال دهنده بیماری طبق قاعده تحذیر، قاعده اقدام و قاعده قوی تر بودن مباشر از سبب با افشای بیماری ضمان و مسئولیت مدنی نخواهد داشت. در صورت مرگ دریافت کننده بیماری قصاص منتفی بوده و باید دیه پرداخت شود؛ زیرا قصاص در قتل عمد مشروط به مباشرت در نزد برخی فقهاء و غالبی بودن فعل در کشندگی در نزد همه فقهاء است، درحالی که در این جا محل تردید است، بنابراین طبق قاعده احتیاط در دماء و قاعده درء قصاص اجرا نمی شود. در قتل شبیه عمد و قتل خطای محض قصاص از نظر فقهاء درکل ازجمله این جا منتفی است.کلیدواژگان: بیماری واگیردار، کتمان بیماری واگیردار، مسئولیت مدنی کتمان، ضمان کتمان، کرونا، کووید 19
-
صفحات 176-193در خصوص جرم قتل ناشی از ترک فعل اختلاف زیادی بین فقها و حقوقدانان وجود دارد. منشاء این اختلاف نیز این است که آیا ترک و خودداری میتواند عنصر مادی جرم قرار گیرد یا خیر؟ برخی با این تصور که ترک و امتناع، یک امر عدمی است و نمیتواند سبب امر وجودی قرار گیرد، به این سوال پاسخ منفی داده و عده ای هم این جرم را فاقد عنصر قانونی دانسته اند. نگارنده با واکاوی باب فقه جزایی و مباحث قتل معتقد است ترک فعل با لحاظ شرایط دیگر نه تنها میتواند موجب قتل شود بلکه حسب مورد می تواند مشمول بندهای سه گانه ماده 206 قانون مجازات اسلامی شده و قتل ارتکابی را عمدی سازد. هر چند قانونگذار در بندهای سه گانه ماده 206 به انجام فعل از سوی قاتل اشاره کرد، اما واژه فعل در اینجا به معنای فعل مصرح در ماده 2 قانون مجازات اسلامی نیست. در جایی که شخصی حفاظت یا مراقبت از دیگری را می پذیرد، به تبع پذیرفتن این تعهد اسباب موجب مرگ را ایجاد میکند، در نتیجه موظف به دفع آن خطر است. به عبارت دیگرواژه کار در ماده 206 ق.م.ا در معنای رفتار ، به کار رفته است، همان گونه که عرف، کار رابه معنای رفتار میداند. از طرف دیگر اصل بر آن است که قانونگذار از کلمات مترادف استفاده نمیکند.کلیدواژگان: ماده206 قانون مجازات اسلامی، قتل، ترک فعل، قتل عمد
-
Pages 1-14
Eternity is a human basic instincts. So he do his best for it. Cryonic among other methods like Gen therapy and mind uploading is a hypnotically way for life extension via cooling patient body whit purpose of recovering and curing in future. This method raised various legal and criminal problems for patient wife which have roots in patient status of life or death. The author firstly believes that doing cryonic does not amount to death, therefore the patient spouse is still his wife. Secondly the wife may based on difficulty in life apply for divorce to court. Thirdly custody of children is the duty of the wife; fourthly the alimony of wife is duty of husband in his property but failure to do so never results in legal complaints; lastly illegal sexual relations of wife is not supposed as adultery.
Keywords: Wife, Divorce, Custody, Alimony, Adultery -
Pages 39-67
Modern law and Traditional law have different property, nature, effects and sources from other such as two paradigms. This differences are due to human Insight transformation in modernity period in Compare with Traditional period and the domain of this transformation is very big so that the practical concepts and pre assumptions of modern law and traditional law has been unfamiliar for all of ours and it has no subscription between them. This differences not only are visible in fundamental concepts and legal principles but also is practical in reasons and law sources authority. So that creat the deep gap between them. The subject of this research is investigation of the modern and traditional law elements and components.
Keywords: Traditional Law, Modern Law, law authority, Rule of Law -
Pages 68-84
The silence of defendant in the process of judicial investigation, which is sometimes referred to as the right of silence, is in fact adoption of a policy that in some cases can mislead the criminal investigations and would serve as an obstacle before the uncovering of the truth. On the one hand, according to national statutes and international treaties, the defendants have the right to remain silent before the questions that are asked in the court and on the other hand, Article 38 of Iran’s Constitution forbiddens all types of inquisition under torture … and Article 587 of Islamic Penal Code has determined punishment as a criminal sanction for the criminal. We need also to take into consideration the stipulated definitions of the Executor of Law in Article 167 of Constitution concerning the expression of the verdict of every litigation by the court along with aforementioned statutes. Then, there is no way but taking the silence of the defendant to be temporarily voluntary as it has its origin in the individual and social freedoms and criminal codes of Iran and international treaties. This will establish criminal justice in the society and let the ethics to be observed in the society in the highest degree. In the present essay it was sought to discuss different views regarding silence from various points of view.
Keywords: Being Silent, Torture, Criminal Justice, Islamic Penal Code, Defendant -
Pages 85-119
The issue of epistemology or theory of knowledge has preoccupied human mind for thousands of years. Numerous works have been authored regarding it and there are several ways for studying it. One can state that this issue, as a philosophical category, has begun by Plato in the west and later by Plato’s pupil Aristotle and many contributions have been made to it by the philosophers of the Age of Enlightenment like Hobbes, Descartes, Locke, Hume and in the history of western thought, it has been developed by Kant. This extensive philosophical study has not left any aspects of human knowledge outside itself and by raising fundamental issues in each branch of human knowledge, it has sought to determine the scale of truth of the achievements of this knowledge by the means of the provided measures. In the science of law questions, the following are among the most important questions: what are the basic foundations of law? This question can be raised in a more general way: How can we reach a correct understanding of legal theories via an epistemological conception? Thus conceived, epistemology seeks after identification of principles for evaluation of legal theories. The current study was an effort for studying the the influence of epistemological notions in an important part of the history of human thinking (from the age of formation of philosophy in Greece to the emergence of Kant) based on a historical and philosophical persecptive of legal theory.
Keywords: Epistemology, Scepticism, Foundationalism, Constructivism, Consistency of Justification, Natural Law, Legal Positivism -
Pages 120-142
One of the most important and fundamental principles prevailing of fair trial is the principle or right of accessibility so that this principle has been inserted in legislation of modern trial systems and has been applied without any restriction at all of the proceeding process. In fact, without principle of accessibility, it is impossible access to the other of fundamental principles such as equality of arms and neutrality. In another way,from through of the principle of accessibility, it will be possible the application of the other principles of criminal procedure. The ambit of this principle, includes pre-investigation and initiation of prosecution and investigation until proceeding and adjudication. Being restriction in absolute applying of this principle, will make serious and fundamental vitiation access to this principle. The principle of accessibility, in one hand, is right of presence and intervention of lawyer at all of the proceeding process such as pre-investigation and in another hand, absolute access of the parties and layers to all of the papers and contents and possibility of taking duplicate and counterpart. Crimes relating to medical and medicine affairs are sensitive and important, both the point of view victim and offender. Reciprocity of accessibility right to judicial crimes relating to medical and medical crimes with article 648 Taazirat Act 1375 which prevailing on disclosure prohibition of professional secrets, is the most important challenges about accessibility right to such cases.
Keywords: Right of Accessibility, Pre-investigatiol, Fair Trial -
Pages 143-175Infectious diseases, especially coronavirus, are one of the most challenging issues in the world, overshadowing all aspects of human life. One of the main factors in the spread of these diseases is their concealment from others. This article was written at the time of the outbreak of corona in the world using descriptive-analytical research methods and library documents and has provided the latest jurisprudential and legal achievements on infectious diseases, especially coronavirus and their concealment. Numerous evidences, including the rule of denial of harm, the rule of necessity of repulsion of probable loss, the generalities and applications of the prohibition of murder and the principle of precaution, indicate the sanctity and prohibition of concealment of infectious diseases such as corona. The concealer is the guarantor of loss based on the rule of loss, the rule of consolation, the rule of pride, the rule of prohibition of concealment of truth, the rule of the necessity of ignorant guidance, the rule of safe commitment and the rule of commitment to conventional care. The transmitter of the disease according to the warning rule, the rule of action and the rule that the steward is stronger will not have a guarantee and civil liability due to the disclosure of the disease.Keywords: Contagious Disease, latent contagious disease, latent civil liability, concealment guarantee, corona, covid 19
-
Pages 176-193There is a great deal of difference between jurists and jurists regarding the crime of manslaughter. The source of this disagreement is whether or not abandonment can be a material element of the crime. Some have answered that question with the notion that abandonment is a non-existent and cannot be an existential thing, and others have found the offense to be non-legal. Writing on the subject of criminal jurisprudence and the subject of murder, the author believes that abandoning the act in terms of other circumstances can not only cause murder but can, as the case may be, fall under Article 2 of the Islamic Penal Code and deliberate murder. Although the legislator has referred to the act of the killer in the three articles of Article 3, the word here does not mean the act described in Article 2 of the Islamic Penal Code. Where one accepts protection or the care of another, consequently accepting this obligation causes death, thereby obliging him to dispose of the danger. In other words, work in Article 6 BC is used in the sense of behavior, just as custom refers to work in the sense of behavior. On the other hand, the principle is that the legislator does not use synonyms. That is, the legislator is not permitted to use the word verb in Article 6 BC and in the context of that law, instead of the verb.Keywords: Article 206 of the Islamic Penal Code, murder, abandonment, Deliberate Murder
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.