فهرست مطالب

تحقیقات اقتصادی - پیاپی 52 (بهار و تابستان 1377)

فصلنامه تحقیقات اقتصادی
پیاپی 52 (بهار و تابستان 1377)

  • تاریخ انتشار: 1377/01/25
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمو متوسلی صفحه 0
  • محسن نوربخش* صفحات 1-42

    افزایش درآمد های مالیاتی ، نقش تعیین کننده ای در سیاستهای مالی کشور دارد . بهبود درآمد های مالیاتی و افزایش نسبت مالیات (T) به تولید نا خالص داخلی (GDP) موجب می گردد که بتوان جایگزین مناسبی برای قسمتی از درآمد نفتی تعیین نمود و هدف عالی کاهش وابستگی به نفت در بخش سیاستهای مالی را محقق ساخت. در قوانین و مقررات مالی کشور دو اشکال اصلی وجود دارد که جهت اصلاح آنها باید اقدام نمود:اشکال اول : میزان جرایم مالیاتی ناشی از فرار از پرداخت مالیات و کشف تخلف مودی ، در مقایسه با وضعیتی که مودی مالیات را به موقع پرداخت نماید، به صورتی است که مشوق مودی در فرار از مالیات می باشد. اشکال دوم: سیستم اجرایی فاقد روش نظام یافته کسب اطلاعات مربوط به فعالیتهای اقتصادی و میزان درآمد مودیان مالیاتی می باشد که خود مانع تعیین مالیات واقعی آنها می گردد. این مقاله در بررسی نظری خود اثبات می نماید که جهت حداکثر نمودن درآمد مالیاتی دولت ، لازم است قوانین مالیاتی بگونه ای اصلاح شود که اولا ، میزان جرایم ناشی از فرار از پرداخت مالیات همیشه بیش از میزان مالیات متعلقه ، در صورت پرداخت بموقع آن، باشد. ثانیا سیستم اجرایی جمع آوری و ارایه اطلاعات مربوط به فعالیتهای اقتصادی مودیان ، باید به گونه ای باشد که عدم ارایه اطلاعات صحیح از فعالیتهای اقتصادی ، توسط مودیان ، به آسانی کشف و موضوع از نظر قانونی قابل پیگیری باشد. در این مقاله برای طراحی دستگاه اجرایی جمع آوری و ارایه اطلاعات مربوط به فعالیتهای اقتصادی مودیان مالیاتی ، تعیین کد اقتصادی برای هر یک از مودیان و روش گزارش بدهی بر اساس کد اقتصادی برای هر شخص پیشنهاد شده است. در این روش فعالیتهای اقتصادی ، به دو بخش پولی و مالی تقسیم می گردد. در بخش پولی منشا عرضه پول و اعتبار ، دو منبع اصلی یعنی دولت و بانکها هستند. هرگونه پرداختی از بودجه دولت توسط ذیحساب صورت می گیرد و ذیحساب موظف است که کد اقتصادی اشخاص دریافت کننده اعتبارات دولتی را که نتیجه فروش کالا و خدمات آنها می باشدثبت وبه مرکز نگهداری اطلاعات اقتصادی ارسال نماید. بانکها نیز موظف هستند که هنگام اعطای اعتبار ، کد اقتصادی و میزان اعتبار بانکی دریافتی متقاضی را به مرکز جمع آوری اطلاعات مربوط به فعالیتهای اقتصادی گزارش نمایند. دربخش کالا ، منشا عرضه کالا، تولید داخلی ویا واردات می باشد.در این قسمت نیز هر شرکت تولیدی موظف است که میزان کالای فروخته شده به هر شخص را طبق کد اقنصادی وی گزارش نماید. در بخش واردات نیز گمرک موظف است کلیه وارد کنندگان را با کد اقتصادی و میزان کالای وارداتی مشخص و مراتب را به مرکز جمع آوری اطلاعات یاد شده گزارش نماید. بدین طریق در مرکز جمع آوری اطلاعات مربوط به فعالیتهای اقتصادی که بخش مجهز به دستگاه های رایانهای در وزارت امور اقتصادی و دارایی است ، کلیه فعل و انفعالات اقتصادی ناشی از هر یک از فعالیتهای زیر ثبت می شود:- درآمد ناشی از فروش کالا و خدمات دولت - اعتبارات دریافتی از بانکها - کالای خریداری شده از شرکتهای تولیدی - واردات کالا از طریق گمرکات کشور این اطلاعات با استفاده از نرم افزارهای مناسب پردازش شده و ممیزین مالیاتی با در اختیار داشتن اطلاعات کاملتر وبهنگام میزان مالیات واقعی مودی را تشخیص داده و با وضع جریمه سنگین . پیگرد قانونی کسانی که متوسل یه فرار مالیاتی می گردند ، می توان آنها را وادار به پرداخت به موقع مالیات نمود. الگوی فوق در مورد شرکتهای تولیدی ، بصورت نمونه گیری مورد آزمایش قرار گرفته و نتیجه از نظر تولید اطلاعات دقیق تر و افزایش درآمد مالیاتی قابل توجه است.

    کلیدواژگان: روش های وصول مالیات، فرار از پرداخت مالیات، احتمال کشف تخلف، نظام اطلاعاتی مالیاتی، کد اقتصادی
  • سید حسین سقائیان نژاد، محمدرضا علیپور جدی* صفحات 43-92

    آگاهی از مصرف انرژی در بخش صنعت کاربرد های زیادی دارد زیرا عواملی که به مصرف انرژی وابسته می باشند تا حدی شناخته شده و تصمیم گیری در مورد آنها بهتر صورت می گیرد. بررسی تقاضای انرژی در بخش صنعت باعث می شود تا عوامل موثر بر تقاضا تا حدود زیادی شناخته شده و هر گونه تغیر در عوامل موثر بر تقاضای انرژی در بخش صنعت مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفته و واکنشهای مناسبی جهت برخورد با این تغییر در پیش گرفته شود . از دیگر کاربردهای مطالعات مربوط به تقاضای انرژی ، آگاهی ازمصرف آینده آن است. مدلهای تقاضای انرژی می توانند بعنوان ابزاری در این زمینه مورد توجه قرار گیرند.در مطالعه فعلی ، مصرف انرژی در بخش صنعت چه به حاظ کل چه به لحاظ جزء مورد توجه می باشد.این اجزاء عبارتند از : گاز طبیعی ، فرآورده های نفتی ، زغال سنگ و برق .دربسیاری از مطالعات مشابه ، تابع ترانسلوگ بعنوان تابع هزینه مورد استفاده قرار می گیرد.در این مطالعه ضمن بررسی این تابع، از تابع لاجیت استفاده شده است.دلایل عدم استفاده از تابع ترانسلوگ ، تخمینهای مرحله اول و دوم تقاضای انرژی بااستفاده از تابع لاجیت است. ویژگیهای مدل لاجیت و روش پیش بینی ، از نتایج مشخص و مهم این مقاله است.

    کلیدواژگان: تابع لاجیت، تابع ترانسلوگ، روش بهینه سازی دو مرحله ای، لم شفارد، تابع تولید خوش رفتار
  • محمود توسلی* صفحات 93-114

    گرایش جهانی به سوی همگراییهای منطقه ای و بین المللی کردن اقتصاد آزاد، راهبری دولتهای کشورهای جهان سوم را در ایجاد توازن و تقارن و از بین بردن دوگانگی های سازمانی ، تکنولوژیک و اقتصادی گریز نا پذیر می نماید.موفقیت دولتها در این راهبری به درجه انسجام ، تکامل و قدرت نهادهای مردمی در ابعاد اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی بستگی دارد. نهادهایی که منا فع مردمی در مقابل منا فع گروهی را تامین و تضمین نمایندو با انجام زمینه سازیهای قانونی و سرمایه گذاریهای زیر بنایی ابتکار عمل را در هدایت و راهبری فعالیتهای مولد اقتصادی به دست گیرند.در فرآیند توسعه صنعتی ،هر فعالیت مولد بخش خصوصی نیازمند حداقل معینی از سرمایه گذاریهای اجتماعی توسط دولت می باشد.ابتکار عمل دولت در انجام سرمایه گذاریهای اجتماعی و زمینه سازیهای نهادی و قانونی ، انباشت سرمایه گذاریها و ظرفیت های مولد توسط بخش خصوصی را تسریع می نماید و قابلیت کشور را در دستیابی به سطوح بالا تری از محصول ملی و رفاه عمومی امکان پذیر می نماید. هماهنگی و سازگاری بین اهداف بخش خصوصی و آرمانهای ملی ، انعطاف پذیری ساختاری ، و حداقل نفوذ وقدرت گروه های ذینفع ، لازمه مدیریت مطلوب سرمایه گذاریها و تخصیص بهینه عوامل تولید در فرآیند توسعه هر کشور محسوب می شود. تجربه کشور های موفق گویای این واقعیت است که حمایت دولتها از واحد های خصوصی ومردمی اگر چه یک اصل پذیرفته شده است اما ، هرگونه حمایتی ، حساب شده و بر اساس اثر بخشی هزینه ها (effectiveness Cost) ویا تجزیه و تحلیل هزینه و فایده استوار است. دولتهای حامی با توجه به واقعیتهای جهانی و داخلی به طراحی یک استراتزی دینامیک توسعه با محوریت تجارت خارجی پرداخته و بومی کردن صنایع و فن آوریهای جدید را با مکانیزمهای مشارکت مردمی اساس قرار می دهند.

    کلیدواژگان: اقتصاد هدایت شده، دولت قراردادی، دولت استثماری، بومی کردن فن آوری
  • اکبر توکلی، جعفر بحرینی* صفحات 115-136

    در این مقاله پس از تشخیص رابطه تقاضای برق خانگی با پاره ای از عوامل ، این رابطه جهت استان اصفهان با کمک اطلاعات تلفیقی برای دوره زمانی 1362-1369 مورد برآورد قرار می گیرد. نتایج حاصل از مطالعه نشان می دهند که در مناطق مورد بررسی استان اصفهان ، تقاضا نسبت به متوسط قیمت برق و سطح زیر بنای مسکونی واکنش کمی داشته در حالی که نسبت به درآمد و متوسط بعد خانوار واکنش بیشتری دارد. نتایج مطالعه با مطالعات منطقه ای سایر محققان دیگر کشور ها سازگار بوده است با این تفاوت که در استان اصفهان واکنش تقاضا نسبت به متوسط افراد خانوار قابل توجه می باشد.

    کلیدواژگان: بعد متوسط خانوار، تشخیص رابطه تقاضا، آزمون چاو، مصرف متوسط برق، بودجه خانوار
  • هادی صمدی* صفحات 137-162

    پرفسور هلموت آرنت استاد اقتصاد دانشگاه آزاد برلین ، نتیجه مطالعات پنجاه ساله خود را در کتابی تحت عنوان : ((کتاب درسی توسعه اقتصادی و نظریه اقتصاد تکاملی و اهمیت آن برای سیاست اقتصادی و مالی)) به سال 1994 منتشر کرده است که که متفکرانی چون فرانسوا پرو Perrou.F و آلوین هانزن Hansen.A و گاردنیز مینز Means.G بر آن مهر تایید زده اند. نگارنده ابتدا به سابقه فکر و اندیشه اقتصاد تکاملی از زمان آدام اسمیت و ریکاردو و دیگران پرداخته و سپس ادامه آن را در مکتب تاریخی آلمان و مکتب نهادگرایی آمریکا بررسی کرده است و معتقد است که نهادگرایان اولیه از شاگردان مکتب تاریخی و از بانیان نظریه اقتصاد تکاملی بوده اند و اینک هم در انجمن اقتصاد دانان آمریکا ، (AFEE) و اروپا (لندن) ، (EAEPE) نظریه اقتصاد تکاملی بصورت شاخه ای از علم اقتصاد مورد بررسی قرار می گیرد. نویسنده مقاله ، نظریه اقتصاد تکاملی آرنت را دنبال کرده و مکمل نظریه توسعه اقتصادی شومپیر و نظریه اقتصادی والتراویکن Eucken.W و نیولیبرالهای آلمان میداند وبه همین جهت درآغاز سخن دو مفهوم توسعه اقتصادی و رشد اقتصادی را به تفصیل و از دیدگاه آرنت و نیولیبرالها به نقد می کشد. آنگاه نظریه او را با نظریه توسعه اقتصادی شومپیر مقایسه کرده و وجوه اشتراک واختلاف آنها را به تفصیل بیان می کند. خلاصه نظریه آرنت این است که کلاسیک ها و تیوکلاسیکها بر اساس نظریه تعادل و بازارهای ثابت و موجود به تحلیل مسایل اقتصادی می پردازند ، در حالی که تعادلی در کار نیست.چه در همان حال بررسی ، پدیده ها و مناسبات اقتصادی در حال تغییر و تحولند و بصورت فرآیند جریان می یابند و به همین جهت به نظر او باید به فکر طرح نظریه ای بود که فرآیندهای اقتصادی را بطور پویا مورد بررسی قرار داده وتاثیر عوامل فرهنگی را نشان دهد. نویسنده مقاله پس از بیان کلی نظریه آرنث به نقش نوآوریها و مدیریت در تحول اقتصادی و رقابت بصورت فرآیند می پردازد و آنگاه از نظام خود جوش سخن می گوید. آرنت نظام اقتصادی خود را نظام خود جوش فوق العاده می نامد که بازار آزاد از عناصر مرکبه آن است. نویسنده با استناد به نقد دیتر اشمیتشن Schmidtchen Dieter - استاد اقتصاد دانشگاه ساربروکن آلمان - براین نظریه ، مطالعه نظریه آرنت را از لحاظ انسجام و نوآوری و مخصوصا جنبه تفکر برانگیزی آن برای دانشجویان اقتصاد مفید می داند و آن را در کنار نظریه تعادل ، نظریه فرآیند بازار و نظریه هماهنگی بازار مهم تلقی می کند. انتقاد مهمی که بر آرنت وارد می شود این است که می کوشد نظریه اقتصاد تکاملی خود را خارج از کار نیو کلاسیک ها و بر پایه عدم تعادل بنا و بررسی کند ، اما جنبه مثبت و مهم این نظریه در آن است که اقتصاد را مقوله اقتصادی صرف و خالص نمی داند بلکه عوامل مهم فرهنگی و اجتماعی را در ساخت آن موثر می شمارد. که باید به هنگام بررسی مسایل اقتصادی به آنها نیز توجه کرد و این کاریست که نهاد گرایان جدید در اقتصاد تکاملی خود بر اساس الگوی تعادلی نیز انجام می دهند.

    کلیدواژگان: تئوری رشد اقتصادی شومپیتر، مکتب تاریخی، مکتب نهادگرایی، تئوری های جدید تکاملی، مدیر فنی - اجرایی، نظام خودجوش تکاملی
  • صفحات 164-171
|
  • Pages 1-42

    Growth of tax revenues .plays a major role in a country's financial policies. Improvement of tax revenues, and increase of tax ( T ) to gross domestic product (GDP) r atio, provides grounds for replacing oil revenues in the government budget with a more robust budgetary incomes. This would result in a move towards a less reliance of the budget on oil revenues. While examining the tax laws & regulations,we come across two basic shortcomings which need to be rectified:First, procedures for tax assessment & claim from the tax access. The present regulations pave the way for tax evasion. This happens because. the penalties levied and the detection, presuming examption, compared with the actual payments due, are almost incentives for tax evasion. Second, The present system has no facilities to provide information on tax payers' income and financial activities. Consequently, only random, and sometimes non-relevant information is produced, This 'is a hindrance to assess properly the . taxable income of the subject being assessed. The present paper is a .theoretical survey which shows that, in order to maximize government tax income, it is necessary to draw up tax regulations in a manner that penalties arising from tax evasion would always amount to a higher figure than the due tax paid on .time..The first defect is thus eliminated. Another requirement to increase tax incomes would.be . to equally improve the detection procedures ,on the probability of tax payers' evasion and fraud. Information system on tax payers' activities should enable the government, immediately to detect and" follow-up . any instance of false information on incomes. In order to design such a system :of information-on tax payers' financial activities, it is being suggested .in this paper that an economic IDcode, and an account based on that ,cod.e, should be assigned to each tax payer. Economic activities are generally divided.into two sectors: monetary and commodity. In the monetary sector, money and credit supply comes from two main sources, i.e. the government and the .banks. In this system any kind of payment from the budget is carried out through the budgetary accountant. He is responsible to register economic ID code of receivers of government credits, resulting from sale of their goods and services, and forward the same to the Economic Data Center. When granting credits, the banks are also required to report to this center the economic ID code and the amount of bank credit received by the applicant. In commodity sector, the origin of the supply of goods is either domestic productions or import. Again, each manufacturing company must report the amount of the commodity sold to each individual, together with his economic ID code. In the imports sector, the customs office is responsible to check all importers and their economic ID codes, together with the amount of imports, and to report this information to the Economic Data Center. In this manner, in the computerized data center situated at the ministry of Economic Affairs and Finance, all the data of the economic . activities, in each of the following fields for each individual with an economic ID code, are recorded :- Income received from the government through the sale of goods and services - Credits obtained from banks - Goods purchased from manufacturing firms - Imports through the country's ,customs . The above data is processed',by proper softwares,enabling the assessors to have access to more ' reliable and up-to-date information about the tax payers' activities. This minimizes the probability of tax evasion by the tax payers due to clack of information.. Based on a theoretical analysis, given in section two of the paper.rthe probability can further be minimized by levying proper penalties for those who resort to tax evasion. The above model has been tried on by manufac

  • Pages 43-92

    Knowledge of energyconsumption has many uses in industry. Factors that are energy dependent have already been studied hence decision making on them are easier. Energy demand studies of industry helps us to learn factors that are responsive to this demand. Therefore planners can use these collected data in their decision making using the above factors. Another use of energy demand can be used as a tool in the aforementioned study. In our current study, energy consumption in industry as a whole or in parts is the focus of our attention. Therefore a two stage procedure is used. In the first stage total consumption of energy, and in the second stage the energy consumption is broken down into detailed components. These components are natural gas, oil products, coal and electricity. In many of similar studies, translog function is used as a cost function. In this study, along with examining this function, logic function is also used. The reasons for not using translog function is the estimation of first and second stages of energy demand using the logic function. Also the properties of logic model and procedure of forecasting are distinct and conclusive result of this paper

  • Pages 93-114

    A world- wide tendency toward regional integrations and internationalization of free- economy, requires technological economic, and organizational balances. The success of government to reach the mentioned situations depends on the degree of uniformity and power of public institutions in a vast variety- sociological, economical; and political, the dimensions which provide and guarantee for benefits of public, against the benefits of pressur groups and hold the . reins of productive economic activities through fundamental investments. In the process of industrial development, any productive activity of private sector requires a minimum amount of social investment by government. Government initiation in provision of,social investment, accumulation of capital,legal and institutional basis ,accelerate and promote the productive capacity of private sector. Compatability among private sector's goals and national ideals, stractual flexibility, and reduced power of interest groups ,is the necessary condition for a desired managemant of investments and optimal allocation of factors of production for development process of any country. Experiences of successful countries illustrate the reality that also government's protection of private and public sectors is for granted, any protection must be based on cost-effectiveness, and/or cost-benefit analysis. Accordingly, protectioner governments according to international and domestic facts,design propose a dynamic strategy of development based on foreign trade, such a strategy must expand the national industrial capabilities through transfer of modern technologies on a gross-root development basis and localization of industries and modern technologies as a result

  • Pages 115-136

    In this paper, the residential demand for electricity equation is specified and then this equation is estimated using a pooling data for period 1983-90. The results of study for different regions of province show that the demand is less elastic with respect to average price of electricity and residential area, .but it is more elastic with respect to income and average number of households. These results are similar to the regional studies ofother researchers in different countries, with one exception that the response of demand with respect to average.number of households is too high in Isfahan Province

  • Pages 137-162

    Helmout Arndt is the professor of Berlin University. He published the results of his fifty - years studies in this book; the .title of the book is::"Developing & the theory of evolutional economy & it's importance for economical & fiscal policies"; Its second edition was in 1994 & .eflectives like: Fransva Pro & Alvin Hansen & Gardian criticized ,and iccepted his theory. The writer at first attends to the precedent of wolutional economy & then considers its basis in Germany Historical IchooI. Then, he studies the continuation of evolutional economy hinking in naturalism. He believes that the previous naturalists were the followers of historical school. Today naturalism & evolutional economy is accepted as a scientific branch in American & European Economics Association. The writer believed that the Arndt evolutioanl theory is the continuation of Shumpeter development economic theory, that is combined with the Valter Oiken & Newliberals economy system. The writer differentiated the meaning of developing & growth In economy & continuous of the researching in Arndt theory. He thinks that classics & new classics analysed the economy problems on equilibrium theory while there is no equilibrium because in that situation considering of economical phenomenons & relations are changing. He says that we should think of new model for analysing the economic phenomenons that includes the changes. The writer criticizes the Arndt evolutional economic theory, but he believes that it's useful for students to study because of its attention to cultural & social factors.