فهرست مطالب
پژوهشنامه معارف قرآنی
پیاپی 46 (پاییز 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/09/22
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 7-32
در فرهنگ اسلامی هدف زندگی خانوادگی سعادت اعضای خانواده است. زندگی خانواده در صورتی به این هدف می رسد که اعضای آن، عناصر دخیل در کمال خانواده را بشناسند. آیا مشورت همسران از منظر قرآن و روایات همانند موارد دیگر مشورت به رشد و کمال طرفین مشورت کمک کند یا نه؟ طبق نظریه رایج در فرهنگ اسلامی مشورت یک امر مردانه است و در نتیجه مشورت مرد با همسر خود تاثیری در کمال طرفین ندارد. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و طرح این سوال که آیا از دیدگاه قرآن و روایات، مشورت همسران در فرایند کمال اعضای خانواده اثرگذار است یا نه، به بررسی این مسئله پرداخته است. در فرایند این تحقیق در باره هدف اصلی زندگی خانوادگی از دیدگاه قرآن و روایات، عناصر تشکیل دهنده بستر کمال خانواده، رابطه مشورت با عوامل سعادت اعضای خانواده و منطق نقد نظریه مردانه بودن مشورت سخن گفته شده و با بررسی ماهیت، کارکرد و نسبت مشورت با عناصر تشکیل دهنده ی بستر تکامل خانواده به این نتیجه رسیده که مشورت در بافتار بستر کمال اعضای خانواده جایگاه قابل توجهی دارد. و با نقد سند و دلالت مستندات روایی نظریه ی مردانه بودن مشورت و عرضه ی آن بر قرآن کریم به مثابه سند بالادستی احکام و آموزه های خانوادگی این نظریه را نیز ابطال کرده است.
کلیدواژگان: مشورت، همسران، خانواده، سعادت -
صفحات 33-58مفهوم جنگ و جهاد یکی از جستارهای چالش برانگیزی است که عدم فهم صحیح آن، پیامدهای سویی به دنبال داشته است. از آنجا که در آیات قرآن مفهوم جهاد، امری مقدس و متعالی به شمار می رود و قرآن کریم در آیات بسیار و تعابیر مختلف به این موضوع پرداخته است، تحلیل صحیح الگوی بیانی قرآن و نحوه کاربست افعال می تواند به فهم روشمند آیات جهاد مدد رساند. از این رو در پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به تحلیل گفتمان افعال گفتاری در آیات جهاد پرداخته شد و این نتیجه حاصل آمد که باید برای رسیدن به فعل مضمون در سخن که همان مقصود گوینده است، به ترکیب جامعی از نظام های گفتمانی بر آمده از افعال گفتاری، نظر داشت. از این رو نظام های گفتمانی هوشمند، احساسی و رخدادی که با عنایت به افعال گفتاری آیات جهاد تحلیل شده اند، در ترکیب با یکدیگر تحلیل گفتمان جامع آیات جهاد را روشن می سازند. این گفتمان، گفتمانی ارشادی است که در کنار گفتمان هوشمند، از فشاره های تنشی_عاطفی و احساسی و نیز گفتمان رخدادی مبتنی بر مشیت الهی نیز بهره می برد. در واقع افعال گفتاری، به شکل گیری نظام گفتمانی هوشمند در آیات جهاد، کمک کرده و زمینه را برای انجام کنش، فراهم می کند. نظام گفتمانی احساسی نیز در قالب افعال گفتاری عاطفی و ترغیبی، گفتمان شور و شعور را کامل می نمایند. نظام گفتمانی رخدادی نیز در قالب افعال گفتاری تعهدی به مرجعی فراتر و مانا اشاره دارد و روشن می سازد مشیت الهی، نصرت و یاری مجاهدان در راه خداست.کلیدواژگان: قرآن کریم، تحلیل گفتمان، جهاد، افعال گفتاری
-
صفحات 59-80
اشاره به نزول وحی بر قلب پیامبرگرامی اسلام (ص) در آیاتی از قرآن، سبب ورود برخی نظرات در باب عدم وحیانی بودن الفاظ قرآن به مطالعات قرآنی معاصر شده است. در مقابل، گروهی از اندیشمندان نیز با تکیه بر دانش هایی که از گذشته رایج بوده، ادله ای جهت پاسخگویی به این دیدگاه ها ارایه کرده اند. از آنجایی که در دوره معاصر ، دانش های جدیدتری مانند زبانشناسی ظهور یافته، بررسی نزول وحی با تکیه بر این علوم نیز در کنار دانش های پیشین حایز اهمیت است. پژوهش حاضر، با تکیه بر رویکرد نشانه شناسی که از شاخه های زبانشناسی است، به بررسی وحی از منظر قرآن پرداخته و آرای محققانی چون یاکوبسن و ایزوتسو را در این باره مورد تحلیل قرار داده است.یافته های حاکی از ارتباط عمودی میان گیرنده و فرستنده وحی در مدل یاکوبسن و اختلاف سطح وجودی ایشان است. از منظر ایزوتسو در پدیده وحی،کانالی ویژه جهت ارتباط یکطرفه از سوی فرستنده ایجاد شده است. با عنایت به این که کانال ارتباطی ویژه بوده، انتقال پیام نیز در قالب نشانه های قابل فهم برای بشر (الفاظ و جملات عربی) صورت گرفته است. این امر بیانگر وحیانی بودن الفاظ قرآن است.
کلیدواژگان: وحی، الفاظ قرآن، نشانه شناسی، نزول، ایزوتسو -
صفحات 81-106
یکی از تدابیر قرآن کریم برای پایداری خانواده، دستورمعاشرت به معروف است. معاشرت به معروف در خانواده دارای مفهوم و مصادیق وسیعی می باشد که در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی به معاشرت به معروف بین همسران با رویکرد حقوقی و فقهی پرداخته می شود و به این سوال اساسی پاسخ داده می شود که مصادیق فقهی و حقوقی معاشرت به معروف در روابط بین همسران چگونه در تحکیم خانواده تاثیرگذار است؟ مصادیق معاشرت به معروف در یک تقسیم بندی کلی به مصادیق مشترک بین همسران و مصادیق اختصاصی هریک از زوجین تقسیم می شوند. تامین نیازهای جنسی یکدیگر، پرهیز از نشوز و شقاق و حل عاقلانه و عادلانه اختلافات از مصادیق حقوقی مشترک زوجین می باشند. مدیریت مرد ، پرداخت مهریه، پرداخت نفقه، تامین مسکن، پرهیز از قذف و نسبت ناروا و عمل به معروف در مراحل طلاق از مصادیق حقوقی مختص به مرد می باشند و تمکین و رعایت عده پس از وفات و طلاق از مصادیق اختصاصی حقوقی زن می باشند که رعایت و انجام هریک از مصادیق یادشده در تحکیم خانواده تاثیرگذارند.
کلیدواژگان: معاشرت به معروف، تحکیم خانواده، قرآن، حقوق -
صفحات 107-136
نظارت بر قدرت سیاسی در تحلیل سازه قدرت سیاسی دارای اهمیت ویژه ای است، مساله مقاله حاضر بررسی عناصر نظارت بر قدرت سیاسی از منظر قرآن است. فرضیه؛ از منظر آیات قرآن نظارت بر قدرت سیاسی، توسط عناصر درونی و بیرونی به صورت ترکیبی صورت می گیرد. روش تحلیل مقاله نیز تفسیر موضوعی قرآن بابهره گیری از روش استنطاق یا برون قرآنی شهید صدر می باشد. قرآن، عناصری را برای نظارت بر قدرت سیاسی بیان کرده است که از دو طریق نظارت درونی که شامل: تقوا، عدالت، نظارت خداوند، نظارت ملایکه، نظارت پیامبران و امامان، نظارت اعضاء و جوارح، نظارت مکان و طبیعت و امانت دانستن قدرت سیاسی می شود. و نظارت بیرونی نیز شامل: محور قراردادن شریعت، نظارت مردم بر مراکز قدرت، کیفردهی دنیوی، نظارت عمومی، نصیحت ایمه مسلمین می باشد. نتیجه آن که، نظارت درونی، تاثیر قاطع و غیرقابل اغماض در جلوگیری از شکل گیری منازعات قدرت در عرصه سیاسی و تبدیل جامعه به میدان تنازع و جدال قدرت ها را دارد. همچنین نظارت بیرونی اگر چه لازم و اجتناب ناپذیر است، اما از محدودیت هایی برخوردار است و به تنهایی نمی تواند از شکل گیری منازعات قدرت سیاسی و تبدیل جامعه به میدان تنازع و جدال قدرت ها جلوگیری کند، اما توانایی خاتمه دادن به منازعات و جدال های قدرت سیاسی را دارد.
کلیدواژگان: قرآن، قدرت سیاسی، نظارت درونی، نظارت بیرونی -
صفحات 137-160
بشریت در طول تاریخ همیشه دچار انواع اضطرابها،نآارمی ها،استرس ها، ترس ها وغم های وحشتناک بوده است برای فرار ونجات از همه ترس ها وغم ها وناآرامی ها به انواع اوراد و اذکار در مناسک ها،آیین ها، ،عرفانهای نوظهور وغیره ایمان آورده وکاملا به آن وفادارشده هست. در این میان قرآن کریم به عنوان کتاب زندگی و شفا دهنده بیماری ها روش هایی را برای پیشگیری و درمان اضطرب و ایجاد آرامش ارایه داه است این پژوهش در صدد است با روش توصیفی و تحلیلی به این سوال اساسی پاسخ دهد که روش های غلبه بر اضطراب (استرس) و ایجاد آرامش از منظر قرآن و روایات کدامند؟ به نظر می رسد که باتوجه به مبنای انسان شناختی قرآنی و روایی که انسان را موجودی مرکب از جسم و روح میدانند روش-های غلبه یر اضطراب را می توان به دو قسم کلی؛ روش های بینشی و روش های رفتاری تقسیم کرد. روش های بینشی شامل ، باورها و اعتقادات و نگرش صحیح در باره زندگی دنیوی و فلسفه و اهداف سختی ها و رنج ها و روش های رفتاری شامل؛یادخدا و ذکر ،توکل و تقوا و دعا می باشند و مهم ترین باورها و اعتقادات باور و ایمان به خدا و معاد می باشند که هریک ار آنها نقش اساسی در غلبه بر اضطراب و ایجاد آرامش دارند
کلیدواژگان: اضطراب، قر آن، روایات، آرامش -
صفحات 161-194تبیین انسجام درونی آیات قرآنی در مواجهه با گسسته انگاری آیات، یکی از دغدغه های مفسران معاصر به شمار می آید. شناسایی خطوط ارتباطی آیات در یک سوره، به فهم ارتباط وثیق آیات با یکدیگر و دستیابی به مقصود آن سوره می انجامد و روش نوینی در تفسیر قرآن به شمار می آید. در این نوشتار با استفاده از روش تحلیل محتوا، انسجام درونی آیات سوره اسراء مورد بررسی قرار گرفته است. موضوعات اصلی مطرح در سوره اسراء، بنی اسراییل، امت مسلمان و وعده الهی می باشد. در این سوره ضمن یادکرد برهه های حیات قوم بنی اسراییل و بهانه جویی های ایشان و عبرت آموزی از آنان، مسلمانان به توحیدمحوری وپذیرش حجت الهی دعوت شده اند و از بازگشت به فرهنگ جاهلی، انکار رسالت، تکذیب آیات الهی برحذر داشته شده اند. سرانجام ظهور وعده حق الهی بشارتی است که به هر دو قوم، مسلمانان و بنی اسراییل داده می شود. از رهگذر تحلیل محتوای سوره اسراء ، هدف مهم سوره که همانا دعوت مردم به تمهید برای تحقق وعده الهی است، برداشت می شود.کلیدواژگان: سوره اسراء، تحلیل محتوا، انسجام درونی، وعده الهی
-
Pages 7-32
In Islamic culture, the goal of family life is the well-being of members. Family achieves this goal if family members know the elements involved in the perfection of the family. Does the consultation of the spouses help the perfection of the parties from the perspective of the Qur'an and hadiths or not?? According to the common theory in Islamic culture, consultation is a masculine matter As a result, a man's consultation with his wife has no effect on the perfection of the parties. This research is done by descriptive-analytical method and raises the question that From the perspective of the Qur'an and hadiths, is spousal counseling effective in the process of perfection of family members or not? Has studied this issue.In the process of this research On the main purpose of family life from the perspective of the Qur'an and hadiths, Elements of the family perfection bed,Relationship to consult with family welfare factors And the logic of critique of the theory of masculinity has been discussed And by examining the nature, function and relationship of consultation with the constituent elements of the family evolution It has been concluded that consultation has a significant place in the context of the perfection of family members. And consult the critique of the document and the implications of the validity of the theory of masculinity And its presentation on the Holy Quran As an upstream document, it has also refuted the rules and teachings of the family.
Keywords: Consult, Wives, Family, Happiness -
Pages 33-58The concept of war and jihad is one of the challenging researches, the misunderstanding of which has had negative consequences. Since in the verses of the Qur'an, the concept of jihad is a sacred and sublime thing and the Holy Qur'an has dealt with this issue in many verses and different interpretations, a correct analysis of the Qur'anic expression pattern and the way of using verbs can help to understand the verses of jihad. Therefore, in the present study, a descriptive-analytical method was used to analyze the discourse of spoken verbs in the verses of Jihad, and it was concluded that which is the intention of the speaker, a comprehensive combination of discourse systems derived from Verbal verbs, had an opinion. Hence, intelligent, emotional and incidental discourse systems that have been analyzed with regard to the spoken verbs of the verses of jihad, in combination with each other, clarify the comprehensive discourse analysis of the verses of jihad. This discourse is a guiding discourse that, in addition to intelligent discourse, uses tension-emotional pressures as well as event discourse based on divine providence. The emotional discourse system also completes the discourse of passion and consciousness in the form of emotional and persuasive speech verbs. The incidental discourse system in the form of obligatory verbal verbs refers to a higher and more meaningful authority and makes it clear that the divine providence is the victory and help of the Mujahideen in the way of God.Keywords: Holy Quran, discourse analysis, Jihad, Speech Verbs
-
Pages 59-80
It was noted by the descent of the heart of The Bempergrami Islam (p. Dr. Ayati Az Qur'an), the reason for the mention of the good looks of The Door of The Door of The Prophet Boden of the Qur'an with contemporary Qur'anic readings by His Est. Dre J. Mas, Agarwei a. Az Anjai K. Dorma contemporary, Dansch Hai gededari Manand Zpanchenasi the appearance of his life, and bairsi descends and is inspired by the scienceof The Nis d'Nar Danch Hei beachen, the holder of the most important est. By the present, by the place of The Ruikerd Nashana Shanasi kiz Shahe hai Zapanchenasi Est, by Bersi and the view of the Qur'an Of Bardakhta and araan investigators, Gon Yakobsen and Ezutsu ra in bara is a resource for analysing the decision of Dada Este. The view of Isutsu der Bede and Hei, was a link to the side of the link, which is part of the aza sooso versted a great est. I'm not going to be able to do that. Whereis is Beangar and I have been warned by the Qur'an.
Keywords: _ in the wake of the Qur'an, the son of Shanasi, the descent, the ezutsu -
Pages 107-136
Monitoring of political power is very important in analyzing the structure of political power.The purpose of this article is to examine the mechanisms of monitoring political power from the perspective of the Qur'an. Hypothesis: From the perspective of Quranic verses, political power is monitored by internal and external elements in a combined way. The method of analysis of the article is the thematic interpretation of the Qur'an using the method of interrogation or extra-Quranic of Shahid Sadr. The Qur'an states strategies for monitoring political power through two internal channels, which include: piety, justice, supervision of God, supervision of angels, supervision of prophets and imams, supervision of limbs, supervision of place and nature, and trusting of political power. Be. External supervision also includes: focusing on the Shari'a, people's supervision of the centers of power, worldly punishment, public supervision, and the advice of the Imams of the Muslims. As a result, internal oversight has a decisive and negligible effect on preventing the formation of power struggles in the political arena and turning society into a field of power struggles. Also, although external monitoring is necessary and inevitable, it has limitations and alone can not prevent the formation of political power struggles and the transformation of society into a field of power struggles, but it has the ability to end political power struggles.
Keywords: Quran, political power, internal control, external control -
Pages 161-194Explaining the inner coherence of Quranic verses in the face of verse fragmentation is one of the concerns of contemporary commentators. Identifying the lines of communication of the verses in a surah leads to understanding the close connection of the verses with each other and achieving the purpose of that surah and is a new method in interpreting the Qur'an. In this article, using the content analysis method, the internal coherence of the verses of Surah Al-Isra 'has been examined. The main topics discussed in Surah al-Isra 'are the Children of Israel, the Muslim Ummah, and the Divine Promise. In this surah, while mentioning the moments of the life of the people of Israel and their excuses and learning lessons from them, Muslims are invited to monotheism and accept the divine authority and are warned to return to the ignorant culture, deny the mission, and deny the divine revelations. Finally, the advent of the promise of God's righteousness is the good news given to both the people, the Muslims and the children of Israel. By analyzing the content of Surah Al-Isra ', the important purpose of Surah Al-Isra', which is to invite people to prepare for the fulfillment of God's promise, is understood.Keywords: Surah Al-Isra ', content analysis, Internal Cohesion, Divine Promise
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.