نشریه دانش انتظامی خراسان جنوبی
سال دهم شماره 3 (پیاپی 38، پاییز 1400)

مرز یک متغیر راهبردی در حیات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی - دفاعی کشورها بوده که ثبات امنیت و کنترل آن، به بسیاری از عوامل مختلف داخلی و خارجی وابسته است. یکی از مهم ترین نگرانی کشورها در طول تاریخ، امنیت در مرزهای سرزمینی خود است؛ زیرا کیفیت حفاظت از آن، به دلیل اهمیت استراتژیکی، یکی از اساسی ترین مسایل مدیریتی کشور و نشان دهنده استقلال، اقتدار و حاکمیت ملی آن هاست. امنیت در مرز و پیرامون کشور، ازآن جهت حایز اهمیت است که پیش زمینه امنیت ملی یا به عبارتی پیونددهنده امنیت داخلی و خارجی کشورها است، چراکه وجود تهدید و ناامنی در مرز و پیرامون کشور، زمینه ساز سرایت آن به مرکز سرزمین است. در این پژوهش با در نظر گرفتن شرایط ژیوپلیتیکی حاکم بر پیرامون شرقی کشور و جغرافیای سیاسی استان خراسان جنوبی، در کنار فرصت ها و تهدیدات داخلی و خارجی موثر بر مرزداری این استان، به دنبال بررسی و ارایه یک استراتژی تلفیقی (فرصت محور - تهدید محور) با مدل مدیریتی همه جانبه و مردم پایه است تا بدین وسیله، سبب افزایش کارایی فرآیند مرزداری و حفاظت از پیرامون این استان در مرز و نواحی مرزی خود شود و امنیتی پایدار در آن جریان یابد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای به  دنبال بررسی عوامل موثر بر مرزداری و نیز ارایه راهکاری در راستای افزایش کارایی فرآیند مرزداری و حفاظت از پیرامون شرقی کشور، به خصوص در مرز و نواحی استان خراسان جنوبی است.

فضای مجازی محدود به مکان و زمان خاصی نبوده و مرز مشخصی ندارد. افراد آزادانه می توانند عضو این فضا شده و به تبادل اطلاعات بپردازند. بالطبع مدیریت و اعمال کنترل این فضا برای دولت ها بسیار مشکل است؛ فلذا نیروهای مخالف هر حاکمیتی با استفاده از پتانسیل و ویژگی های فضای مجازی به منظور تاثیرگذاری و جذب حامیان بیشتر از این فضا بهره‎برداری کرده و با شبیه سازی چالش های فضای واقعی در فضای مجازی، با در دست گرفتن افکار عمومی، نظارت و هدایت آن ها به عنوان بازیگران این عرصه، برای حاکمیت ها ایجاد چالش می کنند. هدف از ایجاد چالش معمولا براندازی حاکمیت موجود و به دست گرفتن قدرت سیاسی است. شبکه های اجتماعی مجازی با ایجاد آزادی نامحدود سبب ایجاد و تسهیل ارتباطات می شوند؛ فلذا در این فضا بدون قید و شرط جریانات ناشناخته سیاسی و فرهنگی که به‎طور عمده معاند یک نظام سیاسی و خارج از مرزهای ملی یک کشور مدیریت می شوند، با بسیج و هدایت افکار حامیان خود، نظام سیاسی را به چالش می کشند. ازاین رو مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به تبیین و تحلیل دلایل بروز چالش برای حاکمیت ها در فضای مجازی و دلایل استفاده نیروهای چالش آفرین از این فضا پرداخته و به این نتیجه رسیده که ویژگی های شبکه مجازی در تشدید این مسئله موثر بوده‎اند. از سوی دیگر این شبکه ها همان طور که می توانند یک تهدید باشد، می توان از آنها به عنوان یک فرصت نیز استفاده کرد.

انسان، راه، وسیله نقلیه و شرایط محیطی، اجزای اصلی تشکیل دهنده ترافیک و حمل و نقل می باشند که هر یک به تنهایی و به صورت ترکیبی، سهمی در بروز تصادفات رانندگی دارند. تامین و ارتقای سطح ایمنی حمل و نقل، در سایه شناخت سهم و وضعیت هر یک از عوامل و عملکرد صحیح و به موقع به منظور بهبود وضعیت هر یک از این مولفه ها تحقق می یابد. در صورت شناسایی هر یک از عوامل فوق می توان راهکارهای مناسبی را برای کاهش تصادفات و افزایش ایمنی پیشنهاد داد. اهمیت افزایش بی سابقه تصادفات و تلفات ناشی از آن در محور زاهدان-نهبندان-سربیشه در حوزه شهرستان نهبندان در سال 1397، برآن شد تا در این تحقیق علل افزایش تصادفات در محور فوق را بررسی نماییم. تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ نوع، جزء تحقیقات تحلیلی و توصیفی است و شیوه جمع آوری اطلاعات، بررسی اسنادی و کتابخانه ای می باشد. با بررسی کلیه کروکی های تصادفات رخ داده در محور زاهدان-نهبندان-سربیشه در سال 1397 و همچنین تجزیه و تحلیل فرم های نظر سنجی که توسط 40 نفر از کارشناسان تصادفات پلیس راه و کارشناسان راهداری شهرستان نهبندان تکمیل شده است، مشخص گردید که میزان تاثیر عوامل انسانی در بروز تصادفات محور فوق در سال 1397، در حد خیلی زیاد، میزان تاثیر عوامل راه، در حد زیاد، میزان تاثیر عوامل وسیله نقلیه، در حد متوسط و میزان تاثیر عوامل شرایط محیطی در حد کم می باشد.

در جهان امروز، مبحث پدافند غیر عامل به قدری دارای اهمیت است که کشورهای توسعه یافته بخش مهمی از برنامه ریزی های جامع و ملی خود را به آن اختصاص میدهند. در کشور های در حال توسعه همچون ایران که زیر ساخت های شهری هنوز در حال احداث است، ضرورت توجه به پدافند غیر عامل شهری برای کاهش حجم خسارات بشتر مورد توجه است، لذا آمادگی در برابر سوانح، بسیار مهم می باشد. مقاله حاضر در دو بخش تدوین گردیده است. بخش اول به تعریف واژه پدافند غیر عامل پرداخته  شده و سپس الزامات و تمهیدات برنامه ریزی و طراحی معماری با رعایت اصول پدافند غیر عامل مورد بررسی قرار گرفته و در بخش دوم به معماری و شهرسازی شهر بیرجند و آسیب پذیری آن می پردازد و مقایسه آن با شهر همدان صورت پذیرفته است . در پایان نیز ضمن نتیجه گیری، راهکارهایی را به عنوان پیشنهاد ارایه نموده است.

خشونت سیاسی به مثابه ریشه اصلی مسایلی مانند تروریسم و درگیری های خشونت بار در جهان محسوب می شود. از این رو مقاله حاضر بدنبال پرداختن به این هدف است که چگونه خشونت سیاسی بر محوریت مشروعیت سامان می یابد. همچنین طی این پژوهش سوالاتی به عنوان دلمشغولی نگارنده مطرح می شود؛ مشروعیت به چه صورتی به چالش کشیده شده است؟ تحت چه شرایطی مشروعیت به دولت ها یا گروه های تروریستی نسبت داده می شود؟ چه چیزی سبب مشروعیت بخشی به آنها خواهد شد؟ در حقیقت فرضیه این مقاله بر این اساس استوار است که امروزه خشونت سیاسی بیشتر حول مسئله مشروعیت سامان می یابد. در این راستا مقدمتا دیدگاه های ماکس وبر در خصوص مبانی اجتماعی و روانشناختی مشروعیت پرداخته می شود و در وهله ی بعد تمرکز اصلی مقاله به ارزیابی دیدگاه های هابرماس در خصوص نسبت بین خشونت سیاسی و مشروعیت معطوف شده است.

روش تحقیق:

در این پژوهش با توجه به ماهیت و نوع موضوع مورد مطالعه، پس از فیش برداری مطالب، از طریق بررسی داده های اسنادی، کتابخانه ای و اینترنتی، برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده، تحلیل استنباطی صورت گرفته است.

نهایتا جمع بندی آراء و تحلیل، این موضوع را خاطر نشان ساخته که مشروعیت، علیرغم ناسازگاری ها و تناقض هایش، شایستگی مطرح شدن به عنوان یکی از معدود منابع و مراجعی که امروز علت العلل بروز درگیری و منازعات متعدد موجود میان دولت ها و سازمان های تروریستی ارایه نمود، دارد.

با توجه به روند رو به رشد مصرف انرژی الکتریکی و وابسته شدن هرچه بیشتر صنایع و مردم به آن تامین انرژی تحت هر شرایطی جزء دغدغه های اصلی مسیولان محسوب می گردد. برای دستیابی به این مهم بایستی تدابیر لازم اندیشیده شوند تا در شرایط بحرانی همچون وقوع جنگ بتوان انرژی الکتریکی را تا حد امکان تامین کرد.از تولیدات پراکنده با توجه به اندازه کوچک و نزدیکی آن ها به بار می توان به عنوان یک راهکار مفید برای تامین انرژی الکتریکی نام برد زیرا در صورت بروز مشکل در نیروگاه و یا خطوط انتقال صنایع مادر و حیاتی همچنین بخشی از بار را توسط این واحدها تامن کرد. همچنین به دلایلی اثرات مخرب نیروگاه های سوخت فسیلی و روبه اتمام بودن ایت سوخت ها توجه بسیاری از محققان در عرصه تولید الکتریسیته با استفاده از انرژی های نو جلب شده است.