نشریه پژوهش های انقلاب اسلامی
پیاپی 38 (پاییز 1400)

انتخابات به عنوان اصلی ترین نماد مشارکت سیاسی، از شاخص های اصلی دموکراسی و مردم سالاری در نظام-های سیاسی محسوب می شود. یکی از اقتضایات برگزاری مطلوب انتخابات، نظارت درست بر آن است که اگر بخوبی صورت نگیرد صحت انتخابات را مخدوش می سازد. بحث نظارت بر انتخابات در ایران از جمله مباحثی است که از دهه 1370 به طور جدی در محافل سیاسی، مطبوعاتی و دانشگاهی جامعه ما مطرح گردید و اشکالات حقوقی و سیاسی بسیاری بر آن گرفته شد. ما در اینجا در پی آن هستیم تا در حد امکان، ماهیت و شیوه نظارت بر انتخابات در ایران را در مقایسه با دیگر کشورها مورد بررسی قرار دهیم به همین منظور، مفهوم و انواع نظارت، قلمرو آن، در حوزه حقوق عمومی و اساسی، دلایل و ضرورت وجود نظارت، شیوه های اعمال آن در کشورهای مختلف و در قانون اساسی جمهوری اسلامی، دلایل حقوقی و غیر حقوقی نظارت شورای نگهبان بر انتخابات و اشکالات و شبهات آن، کیفیت بررسی صلاحیت نامزدها و مقایسه شرایط و صلاحیتهای آنان در ایران در مقایسه با دیگر کشورها را به اختصار مورد بررسی قرار می دهیم. در حقیقت، سوال اصلی این مقاله این است که آیا ماهیت و شیوه نظارت بر انتخابات در ایران، امری منحصر بفرد و مختص انتخابات در ایران است یا این که، گرچه دارای وجوه افتراقی با دیگر کشورهاست لکن نمی توان برای آن، ماهیت متفاوتی نسبت به دیگر نظام ها قایل شد.وجه نوآوری این مقاله، مقایسه ابعاد مختلف نظارت بر انتخابات در ایران، همچون استصوابی بودن(قدرت ابطال)، عام و فراگیر بودن، در همه مراحل بودن، غیر قابل پژوهش(اعتراض) بودن با دیگر کشورها و وجود نهادهای مشابه نظارتی با کارویژه های مشابه با شورای نگهبان در دیگر نظام ها... می باشد و تا آنجایی که بررسی ها نشان می دهد چنین مقایسه ای در این سطح تا کنون انجام نشده است.

مقاله حاضر، دولت مجازی را فراتر از دولت الکترونیک یا دولت هوشمند می داند و از سوی دیگر، آن را فراتر از حکمرانی خوب یا دولت مطلوب، برمی شمارد، با این وصف، این مقاله، درصدد مقایسه آن ها به منظور برجسته کردن دولت مجازی، نیست از آن رو که چنین مقایسه ای، تعریف نویسندگان را از دولت مجازی که آن را ترکیبی از دولت های مذکور با اصول انسانی اخلاقی(دینی) و خصایصی چون فرامرزی بودن دولت، نفی حاکمیت بیگانگان و تاکید بر عنصر ایرانی اسلامی می دانند، تبیین نمی کند! علاوه بر ویژگی های مذکور، دولت مجازی با پذیرش اجزاء برجسته دولت الکترونیک و حکمرانی خوب، بر اصول انسانی اخلاقی در دولتی که آن را دولت مجازی در قواره جمهوری اسلامی می داند، به مثابه تبیینی بومی دینی از آن، تاکید می کند.اگر همین الان هم در تعامل و تقابل با دولت مجازی، اقدام کنیم دیر است و فردا دیرتر، زیرا نه تکنولوژی به انتظار ما می ماند و نه حامیان آن.

امروزه اهمیت قدرت نرم کشورها در پیگیری و دستیابی به اهداف و منافع ملی بر کسی پوشیده نیست. از سوی دیگر، با توجه به تحولات شکل گرفته در عرصه های سیاسی و انقلاب ارتباطات، اعمال قدرت نرم بیش از هر زمانی دیگر میسر شده است. در این راستا، کشورها سعی دارند منافع و اهداف ملی خود در دیگر کشورها را از طریق اعمال قدرت نرم و تاثیرگذاری بر افکار عمومی و به واسطه آن، همراه ساختن توده های مردم با سیاستهای مورد نظر، تامین کنند. قدرت نرم به مثابه یکی از ارکان سیاست بین الملل در عصر حاضر، جایگاه رفیعی یافته و علت این امر را می توان در کارآمدی، کم هزینه بودن و موفقیت بیشتر قدرت نرم نسبت به اشکال کلاسیک قدرت (قدرت سخت) جست و جو کرد. جمهوری اسلامی ایران نیز همانند سایر واحدهای سیاسی، نیازمند بازشناسی، تقویت و کاربست قدرت نرم است، تا بدین وسیله قدرت ملی خویش را ارتقاء بخشد.این تحقیق به دنبال پاسخ به این پرسش است که شبکه های اجتماعی موبایل محور با تاکید بر پیام رسان های؛ تلگرام، واتس آپ و اینستاگرام چه تاثیری بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران دارند؟ که حدس نگارنده در پاسخ به پرسش فوق بر این فرض استوار است که؛ شبکه های اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه با نفوذ غیر مستقیم برنگرش، علایق، روابط اجتماعی و سبک زندگی کاربران ایرانی از طریق ابزارهای فرهنگی یا ایدیولوژیک بر قدرت نرم جمهوری اسلامی تاثیر می گذارندهدف این پژوهش بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی موبایل محور(با تاکید بر تلگرام،واتس آپ و اینستاگرام) بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و شناخت شبکه های اجتماعی موبایل محور، ویژگی های آنها، قدرت نرم و چگونگی تاثیر گذاری شبکه های اجتماعی یاد شده بر قدرت نرم است که در تبیین چارچوب نظری تحقیق به نظریه " امپریالیسم فرهنگی" (Cultural Imperialism)استناد شده است

با توجه با اینکه تحقق عدالت، از مطالبات اصلی رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب است، بررسی مستندات قرآنی و روایی آن در بیانات مقام معظم رهبری، ضرورت دارد. هدف از پژوهش مستندات قرآنی و روایی این مساله، ایجاد انگیزه برای اقامه عدالت در جامعه و عمل به منویات مقام معظم رهبری است. سوال اصلی نوشتار حاضر این است که مستندات قرآنی و روایی بیانات مقام معظم رهبری«دامت برکاته» درباره تحقق عدالت در ابعاد سیاسی و اجتماعی چیست؟ با روش تحلیلی - استنتاجی از کلمات رهبر انقلاب، می توان گفت: اسلام سازنده عدالت و عدالت مطلق، پرتو اسلام است و تحقق کامل عدالت بر اساس اندیشه سیاسی اسلام به وجود می یابد؛ از جمله یافته های تحقیق و مستندات بعد سیاسی عدالت، خطبه ی(126) نهج البلاغه است:«از من تقاضا می کنید که پیروزی و موفقیت در سیاست را به قیمت ستمگری و پایمال کردن حق مردم ضعیف به دست آورم!؟ و از جمله مستندات بعد اجتماعی عدالت، آیه ی(90) سوره نحل است:«قطعا خداوند به اجرای عدالت و نیکی امر می کند». بر اساس این پژوهش، سیاست اسلامی به دنبال تحقق ابعاد مختلف عدالت و رساندن انسان ها به حیات طیبه است و نگرشی مبتنی بر عقلانیت، فطرت دارد بر حفظ حقوق و کرامت انسانی، تاکید دارد تا زمینه نجات انسان را فراهم کند. حاکمیت مشروع الهی نیز به عنوان راهکاری برای اجرای عدالت اسلامی و حل معضلات مادی و معنوی، انسانهاست و تحقق این مهم، در جامعه توحیدی امکان پذیر است.

به جهت نیازهای متغیر جامعه اسلامی، نظریه منطقه و مساحتی خالی از حکم الزامی به عنوان منطقه الفراغ مشخص شده و امر قانون گذاری در آن به ولی فقیه سپرده شده است ولی برای این امر مهم ضوابط و موازینی وجود دارد. اگر چه قانون گذار اصلی خداوند متعال است، لیکن در زمان حضور، امامان معصوم(علیهم السلام) دارای دو وظیفه تبلیغ و صدور احکام در منطقه فراغ بودند و در زمان غیبت نیز فقیه جامع الشرایط به نیابت از امام معصوم همان وظایف را برعهده می گیرد و با رعایت مصلحت در حوزه منطقه الفراغ به قانون گذاری می پردازد. محکم ترین دلیل بر ولایت فقیه این است که قانون الهی و شریعت اسلام، بدون گرداننده و مجری و ولی امر، بی اثر و لغو و بیهوده می باشد. طبق نظر امام خمینی (رحمهالله علیه) در یک نظام دینی اسلامی، هرگز نمی توان زمام حکومت را به دست کسی داد که در فقه و فقاهت که دستور العمل حیات فردی و جمعی جامعه اسلامی است متخصص نباشد و یا به آن بی اعتنا باشد. همان دلایلی که لزوم امامت پس از نبوت را اثبات می کند، عینا، لزوم حکومت در دوران غیبت حضرت ولی عصر(علیه السلام) را در بر دارد. به ویژه، پس از آن همه مدت که از غیبت آن بزرگوار می گذرد.»یکی از اختیارات ولی فقیه، صدور حکم حکومتی در منطقه فراغ است. این حکم می تواند در جهت اجرای احکام شرع یا در مقام اداره کشور باشد. حکم حکومتی می تواند جنبه وضع قانون داشته باشد. مشروعیت حکم حکومتی، با نظریه منطقه الفراغ بی ارتباط نیست؛ هرچند وجود یکی، دیگری را نفی نمی کند. به تعبیری دیگر، حکم حکومتی به اختیارات حاکم اسلامی در منطقه الفراغ ناظر است. هرچند حاکم اسلامی می تواند در حوزه احکام ثابت نیز در زمینه اجرا یا تزاحم، به صدور حکم اقدام کند.

فقه دستور زندگی و پاسخگوی نیازهای بشر در همه اعصار است. قاعده فقهی «نفی سبیل» بیشتر ناظر به سیطره سیاسی یا اقتصادی قلمداد شده و عرصه فرهنگی آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است. امروز روابط فرهنگی در سایه پیشرفت های تکنولوژیک بسیار گسترده تر از گذشته است و جلوگیری از سیطره کفار بر مسلمین از مسیر فرهنگ، ضرورت دوچندان دارد. تسلط فرهنگی کفار و دشمنان انقلاب اسلامی می تواند مقدمه و طریق سلطه در همه عرصه ها باشد. آموزه های یوگا در تضاد روشن با فرهنگ و باورهای اسلامی است. یوگا هرگز یک ورزش صرف یا تکنیکی روان شناختی نیست بلکه به شدت با تفکرات و ایده ها و مفاهیم خاص دینی و آیینی گره خورده است. نقش و حضور خداوند در آموزه های یوگا به طور ملموسی کم رنگ است. ره آورد یوگا قرار گرفتن در معرض فساد عقیده و نیز کاستن ارزش و تعداد نمادهای دینداری در میان مسلمین است و موجب می شود اعتلای اسلام بر دیگر آیین ها و باورها کم رنگ شود و یکپارچگی امت اسلامی و سرمایه اجتماعی مسلمانان ضعیف شود. قاعده مزبور، به اطلاق خود، شامل هر عمل و اقدامی میشود که نوعی تسلط از سوی کفار بر مسلمانان ایجاد کند. در نتیجه، یوگا و هر پدیده شرقی و غربی مانند آن، اگر با شیوعش، تغییرات فرهنگی معتنابهی در جامعه مسلمان ایجاد کند که عرفا آن را غلبه فرهنگ خاص کفار بتوان شمرد، قاعدتا ممنوع و خلاف شرع خواهد بود. روش این تحقیق، تحلیلی-توصیفی است.

در این مقاله سعی شده است بر اساس روش اکتشافی و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا و مضمون، داده های حاصل از بررسی منظومه فکری آیت الله خامنه ای استخراج و الگوی مبارزه با آمریکاگرایی ایشان تبیین شود. برای استخراج این الگو، ابتدا بیانات ایشان با چهار الگوی مبارزه با آمریکاگرایی کاتزنشتاین و کیوهن تطبیق داده شد ولی با مشاهده عدم کفایت این الگوها، چهارچوب خاص حاصل از اندیشه های آیت الله خامنه ای با عنوان «مبارزه با آمریکاگرایی متعالیه» کشف و تشریح گردیده است. کنش گر برمبنای الگوی متعالیه، موجوی مکلف، مختار و مواجه با هدایت الهی است که منطق اقدامش، انجام تکلیف الهی مبتنی بر عقلانیت متعالیه است. از آنجا که نظام شناختی آیت الله خامنه ای براساس جهان بینی توحیدی شکل گرفته است، دین مبین اسلام اصلی-ترین منبع الهام بخش بر افکار و اندیشه های ایشان می باشد. همچنین قرآن، اندیشه های امام خمینی(ره)، آرمان-های انقلاب اسلامی و قانون اساسی در زمره منابع فرعی در الگوی مبارزاتی ایشان می باشند.

این مقاله در پی تحلیلی تاریخی از فعالیت های سیاسی آیت الله محمدتقی مصباح یزدی در سال های اولیه شکل گیری نهضت اعتراضی امام خمینی نسبت به دولت پهلوی است. در این پژوهش تلاش شده با بهره گیری از رویکرد تفسیر قصد کوینتین اسکینر به بررسی مکتوبات آیت الله مصباح از 1342 تا 1344 پرداخته تا مقصود کنش های کلامی او بررسی شود. این رویکرد بر قصد مولف از صورت بندی های نظری و سیاسی در مکتوباتش تمرکز می شود و در پی یافتن آن است که مولف در سیر کنش سیاسی خویش، در پی مواجهه با چه مفصل بندی های نظری سیاسی و پی ترویج یا نقد چه اندیشه ها و گفت وگو با چه اندیش مندانی بوده است. فرض مقاله این که آقای مصباح یزدی که دانش آموخته فلسفه علامه طباطبایی و از پیروان اندیشه سیاسی امام خمینی بوده، پس از آغاز اعتراضات سیاسی امام خمینی و پیروان ایشان نسبت به دولت پهلوی با نگارش مقالاتی در باب ترویج اسلام سیاسی در نشریه بعثت می پردازد و پس از اختلاف با پیروان آیت الله شریعتمداری در این نشریه، از آنان جدا و نشریه انتقام را تاسیس می کند. او در این نشریه با کنش های کلامی در میثاق زبانی سنت گرایی حوزه علمیه در پرسش وپاسخ با رویکرد محافظه کارانه آیت الله شریعتمداری، به ترویج اسلام رادیکال امام خمینی همت می گمارد.

اقتصاد مقاومتی اکنون به پارادایم حاکم بر فضای سیاستگذاری ایران تبدیل شده، لیکن فقدان نظریه پردازی درباره آن ضعفی جدی بشمار می رود که حاکی از غلفت اندیشمندان دانشگاهی در این زمینه است. چنین غفلتی می تواند پیامدهای نامطلوبی در برون رفت اقتصاد کشور از منبع محوری و حرکت به سمت اقتصاد مبتنی بر دانش داشته و سیاستگذاری علم، فناوری و نوآوری را در کشور ناکارآمد نماید. هدف پژوهش حاضر، تیوریزه کردن مبانی اقتصاد مقاومتی بر اساس نظریه هم پایی فناورانه است. برای این منظور از روش فرا ترکیب و شواهد تجربی در سه کشور کره جنوبی، چین و ایران استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که ارکان «درون زایی» و «برون گرایی» در اقتصاد مقاومتی با ارکان «تلاش های بومی برای توسعه فناوری» و «انتقال بین المللی فناوری» در هم پایی فناورانه متناظر است. هم چنین بین چهار ویژگی «شناسایی و به-کارگیری ظرفیت های علمی، فنی و اقتصادی»، «ساماندهی نظام ملی نوآوری»، «حمایت همه جانبه از صادرات کالاها و خدمات» و «دیپلماسی و انتقال فناوری» در اقتصاد مقاومتی با چهار ویژگی «ظرفیت جذب و توانمندی های فناورانه بومی»، «نظام های ملی و بخشی نوآوری»، «رشد مبتنی بر صادرات» و «یادگیری و انتقال فناوری از منابع برون مرزی» در هم پایی فناورانه تناظر برقرار است. در مقاله حاضر یافته های مذکور بطور دقیق با موردکاوی های عملی و ارایه شواهد تجربی تایید می شود. در نهایت توصیه می گردد در سیاستگذاری های مربوطه ضمن به کارگیری توام «تلاش های بومی برای توسعه فناوری» و «انتقال بین المللی فناوری »، بر سهم در حال افزایش تلاش های بومی تاکید گردد.

مقاله حاضر، به بررسی و تحلیل گفتمان اسلام گرای انقلابی امام خمینی بر اساس نظریه گفتمان لاکلا و موفه می پردازد. تحلیل گفتمان از قابلیت خاصی برای توضیح شیوه گفتمان سازی، نقش عاملیت سیاسی رهبران، منازعات گفتمانی و چرایی هژمونیک شدن گفتمان های مختلف برخوردار است. این نوشتار درصدد پاسخ به این پرسش است که چگونه با روش تحلیل گفتمان، نحوه هژمونیک شدن گفتمان اسلام گرای انقلابی امام خمینی در تقابل با گفتمان های رقیب تبیین می-شود؟ برای پاسخ به پرسش مذکور، این پژوهش، انگاره ذیل را مطرح می کند که گفتمان سیاسی امام خمینی با سرمایه اجتماعی خاصی که از بطن جامعه شیعی برخاسته بود و با تاریخ، ارزش ها و باورهای ذهنی آحاد جامعه ایرانی انطباق داشت و همچنین از اعتبار و دسترسی بالایی نسبت به دیگر گفتمان ها برخوردار بود توانست در رقابت با دیگر گفتمان-های رقیب از بالاترین مزیت و هژمونی سیاسی و اجتماعی برخوردار شود. در کشاکش رقابت گفتمان های رقیب پیش از انقلاب آن گفتمان هایی توانستند جایگاه خود را حفظ نماید که به نحوی از انحاء با گفتمان انقلاب اسلامی و بویژه با گفتار امام خمینی(ره) ارتباط معنایی پیدا کنند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی توسعه فناوری در ایران در طول برنامه های اول تا پنجم توسعه مبتنی بر دو رهیافت و مدل نظری فناوری مناسب و خوداتکا است. نخست جوهر استدلال دو مدل مذکور تشریح می شود. سپس اسناد و مطالعات انجام شده از برنامه های اول تا پنجم توسعه با تاکید بر توسعه فناوری، بر اساس مفاهیم دو الگو و مدل نظری مورد ارزیابی قرار می گیرد. داده های گردآوری شده شامل دو دسته اسناد است. اسناد و گزارش هایی که بر تاریخ توسعه فناوری در ایران پس از انقلاب اسلامی پرداخته اند و اسناد و مطالعاتی که توسعه فناوری در این دوره ها را ارزیابی و تحلیل کرده اند. برای دستیابی به هسته کانونی و مقولات مرکزی فعالیت های توسعه فناوری از روش تحلیل مضمون استفاده شد. با استفاده از این روش تلاش گردید تا اسناد و داده های گردآوری شده کدگذاری شده و مضامین اصلی آن استخراج گردد و در نهایت مدل نظری از برنامه های توسعه فناوری در طول برنامه اول تا پنجم ترسیم شد. یافته های پژوهش بیانگر توجه برنامه ریزان و سیاستگذاران بر اتخاذ برخی از انواع فناوری ها در هر یک از دوره های اول تا پنجم توسعه می باشد که در جداول مرتبط بیان می شود. نوآوری پژوهش حاضر در ترسیم مدل توسعه فناوری در طول برنامه های توسعه با استفاده از روش کیفی تحلیل مضمون است که نقاط قوت و ضعف برنامه-ها را تبیین می نماید.

سوال اصلی مقاله آن است که لوازم «محرومیت زدایی عادلانه» در اندیشه و عمل سیاسی آیت الله خامنه ای (مدظله)چیست؟ برای پاسخ به این پرسش، تحقیق حاضر با روش تحلیل اسنادی انجام و از فیش برداری به عنوان ابزار استفاده شده است. یافته های تحقیق موید آن است که در دیدگاه آیت الله خامنه ای (مدظله) مسئله محرومیت با فقدان عدالت اجتماعی در جامعه ارتباط تنگاتنگی دارد. از اینرو لازمه «محرومیت زدایی» استقرار عدالت اجتماعی است. در دیدگاه آیت الله خامنه ای محرومیت محصول نظام های غیراسلامی است و چنانچه عملکرد کارگزاران دولت اسلامی در معنای حقیقی، «اسلامی» باشد می تواند به رفع محرومیت ناشی از عملکرد دولت های غیر اسلامی، منتهی گردد. با این حال، نقشه اجرای عدالت اجتماعی در تفکر اسلامی، اصول راهنمایی دارد که حداقل در محورهای چندگانه «اولویت داشتن محرومین»، «ضرورت فرصت برابر»، «اصلاح ساختارها و رویه های ظالمانه» و «اهتمام مضاعف به افراد کم توان و ناتوان» با دیدگاه های جهانی همخوانی دارد. اگر چه می توانند این اصول راهنما در مقام تفسیر و عمل، به سبک و سیاق های مختلفی ناظر بر زیست بوم های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی عملیاتی شوند.

انقلاب اسلامی نقطه‌ی عطفی در تاریخ ایران به شمار می‌رود که مفاهیم تازه‌ای را به حوزه‌ی گفتمان سیاسی و اجتماعی ایران وارد کرد. این انقلاب بر پایه اندیشه‌های فقهی سیاسی مکتب تشیع شکل گرفته که یکی از اصلی‌ترین آموزه‌های آن، عدالت و تحقق عدالت اجتماعی در جامعه می‌باشد. معمارکبیر انقلاب اسلامی با آرمان عدالتخواهانه، مردم را به مبارزه با تبعیض و بی‌عدالتی فراخواند. اکنون که سال‌ها از آن فریادهای عدالتخواهانه می ‌گذرد، دغدغه‌ی عدالت، آزمون دشواری را فراروی کارگزاران نظام نهاده تا کارآمدی خود را در آیینه‌ی عدالت بنگرند. رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره اجرای عدالت بخصوص عدالت اجتماعی را در جامعه به مسیولان و کارگزاران توصیه می‌کردند و بر لزوم تحقق آن تاکید دارند. باید اذعان کرد که علی‌رغم تلاش کارگزاران در طول 42 سال گذشته، آنچنان که شایسته نظام اسلامی می‌باشد عدالت اجتماعی به معنای واقعی کلمه در جامعه تحقق نیافته است. سوال اصلی پژوهش، این است که چه موانعی در راه تحقق عدالت اجتماعی وجود دارد و چه مواضعی از جانب مقام معظم رهبری در راستای رفع این موانع ارایه شده است؟ روش پژوهش در مقاله‌ی حاضر، توصیفی‌ تحلیلی است و اطلاعات به صورت کتابخانه‌ایی گردآوری شده و بر مبنای این اطلاعات و داده‌ها، موضوع فوق مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که برای اجرای هر چه بهتر عدالت اجتماعی در جامعه باید نظریه‌ای ناب و اصیل در خصوص عدالت اجتماعی، از دیدگاه‌ مقام معظم رهبری که منطبق بر متون دینی است، استخراج گردد و به صورت قانونی، توسط کارگزاران نظام در جامعه به اجرا درآید.

ادبیات پایداری یکی از مهم‌ترین مفاهیم ادبیات فارسی است که موضوع اصلی آن، مقاومت، ظلم‌ستیزی، جنگ، اختناق و... است. هدف مقاله توصیفی- تحلیلی حاضر بررسی مقایسه‌ای ادبیات پایداری دهه اول انقلاب اسلامی با دوران پس از دفاع مقدس است. با توجه به بررسی‌های به عمل آمده می‌توان اذعان کرد که با وجود تاریخچه، اهمیت و اثرگذاری ادبیات پایداری در ایران بازهم چالش‌هایی همچون بحران مخاطب، ضعف مبانی نظری و نظریه‌پردازی و... وجود دارد اما این چالش‌ها باعث نشده است ادبیات پایداری به فراموشی سپرده شود. در دهه اول انقلاب اسلامی ادبیات پایداری ابعاد ظلم‌ستیزی حکومت طاغوت و مقاومت مردم در مقابل این حکومت در بر گرفته و در دوران پس از دفاع مقدس ادبیات پایداری ابعادی همچون جنگ، شهادت، مقاومت و... مردم ایران در جنگ تحمیلی با عراق را در بر گرفته است که در عصر حاضر نیز بعد از گذشت بیش از چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران این نوع از ادبیات ، جایگاه مناسبی را در میان مخاطبان خاص خود دارد.