فهرست مطالب
نشریه اندیشه سیاسی در اسلام
پیاپی 26 (بهار 1400)
- تاریخ انتشار: 1401/09/15
- تعداد عناوین: 6
-
صفحات 7-33
وقوع انقلاب اسلامی در ایران معادلات سیاسی امنیتی خاورمیانه را به طورکلی تغییر داد. یکی از مهم ترین این تغییرات تقابل ایران و عربستان به عنوان دو کشور قدرتمند و تاثیرگذار منطقه بود که قبل از آن، روابط به نسبت دوستانه و هماهنگی در سطح منطقه داشتند. در پاسخ به چرایی این تقابل، پژوهشگران دلایل زیادی را مانند رقابت ایدیولوژیک، رقابت هژمونیک، نقش قدرت های مداخله گر و... مطرح کرده اند. در این پژوهش تلاش شده است تاثیر ایدیولوژی مذهبی (رقابت ایدیولوژیک) در روابط تنش آلود بین ایران و عربستان سعودی به صورت ریشه ای و بنیادی بررسی شود و روابط ایران و عربستان در قالب ایدیولوژی شیعه در مقابل ایدیولوژی وهابی بعد از انقلاب اسلامی و سپس در رقابت دو کشور سوریه و یمن مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس یافته های این مقاله ایدیولوژی مذهبی یکی از مهم ترین عوامل تنش زا بین دو کشور بوده که به شکل قابل توجهی در تحولات دهه اخیر در یمن و سوریه مشهود بوده است.
کلیدواژگان: ایدئولوژی مذهبی، شیعه، وهابیت، ایران، عربستان سعودی -
صفحات 35-56هدف پژوهش حاضر بررسی هرمنوتیکی متون دینی و زمینه سیاسی شکل گیری این متون در حکومت صفویه است که با فعالیت های فقهای شیعه به وقوع پیوست. حکومت صفوی سرآغاز یک تغییر مهم در تاریخ ایران برای انتقال قدرت از دولت های اهل تسنن به اهل شیعه است و این تغییر بدون بازتفسیر متون دینی ممکن نخواهد بود. برای فهم فرآیندی که این تغییر را ممکن است روش هرمنوتیک اسکینر به کاررفته است. اسکینر از جمله اندیشمندانی است که علاوه بر توجه به متن و زمینه های شکل گیری آن، به قصد و نیت نویسنده برای درک معنای متن تاکید دارد و به خوبی توانسته است در مراحل پنج گانه خود تحول ایدیولوژیک یا تحول در هنجار مرسوم یک جامعه را توضیح دهد. پرسش اصلی پژوهش این است که نقش فقهای شیعه در تغییر هنجار مرسوم دوره صفویه بر اساس هرمنوتیک اسکینر چه بوده است؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که دولت صفوی با همکاری فقهای شیعی در یک فرآیند تدریجی موفق شد این تغییر هنجار مرسوم را با متون دینی و توجه خاص به زمینه سیاسی آن روز رقم بزنند. درنتیجه این فرآیند، امکان انتقال از دولت سنی و روایت های صوفیانه به روایت شیعی فراهم گردید و موجب شکل گیری هویت سیاسی جدید در ایران گردید.کلیدواژگان: هرمنوتیک، دوره صفویه، متون دینی، فقه، نظام سیاسی، اسکینر
-
صفحات 57-78عارف کسی است که خداوند ذات، صفات، افعال و اعمالش را به او نشان دهد. عرفان حالتی است که از راه شهود حاصل می گردد، بنابراین عرفان حرکت انسان در باطن خودش به سمت خداوند است و این حرکت زمانی و مکانی نیست. سیاست عبارت است از مشی و روشی است برای اصلاح امور شخصی و اجتماعی، تا افراد با تدابیر اجتماعی و فردی به بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی، مالی و نظامی بپردازند. با توجه به تعاریف فوق، در این مقاله نویسندگان به دنبال پاسخگویی به این پرسش هستند که آیا بین عرفان و سیاست رابطه ای وجود دارد؟ در پاسخ به این پرسش با دو گروه مواجه می شویم: گروه اول موافقان این رابطه هستند مانند امام خمینی، جوادی آملی، محمدتقی جعفری و گروه دوم مخالفان این رابطه هستند که می توان به سید جواد طباطبایی و عبدالکریم سروش اشاره کرد. امام خمینی بر اساس اسفار اربعه ملاصدرا نشان می دهد رابطه ای بین عرفان و سیاست و انقلاب وجود دارد.کلیدواژگان: عرفان، سیاست، امام خمینی، عبدالکریم سروش، موافقین، مخالفین
-
صفحات 79-105
حمله آمریکا و متحدانش به عراق و همچنین حوادث خونین سوریه بعد از انقلاب های عربی در سال 2011، زمینه شکل گیری گروه تروریستی داعش را فراهم نمود. روند قدرت یابی و رشد سریع داعش و ویژگی های خاص و متمایز آن به خصوص پیوستن افراد با ملیت های مختلف به این گروه، اذهان بسیاری را درباره چرایی و چگونگی شکل گیری آن به خود مشغول کرده است. در این مقاله تلاش شده است تا با نگاه جامعه شناختی و با روش اسنادی به چرایی شکل گیری این گروه و به بحران هویتی که اعضای داعش در جوامع و در تجربه زیست قبلی خود با آن مواجه شدند پرداخته شود، این مقاله مدعی است شکل گیری و ایجاد یک گفتمان هویت ساز در قالب دولت اسلامی با راهبرد جهاد جهانی در شکل گیری گروه داعش نقش اساسی داشته است؛ بحران هویتی که به طور عمده ناشی از جهانی شدن و احساس محرومیت بوده است. موفقیت نسبی گروه داعش در هویت سازی مبتنی بر گفتمان سلفی- تکفیری سبب ایجاد میدان مغناطیسی قدرتمندی برای جذب و هویت بخشی به افرادی شد که دچار بحران هویت گردیده بودند.
کلیدواژگان: داعش، بحران هویت، محرومیت نسبی، هویت سازی -
صفحات 107-130مباحث مربوط به اندیشه سیاسی در ایران، با تمرکز بر دوره اسلامی، محقق را مستقیما به مجموعه ای از آثار ارجاع می دهد که ذیل عنوان سیاست نامه در دوره های مختلف تاریخ به نگارش درآمده اند. سیاست نامه نویسی در این دوران حاصل انباشت یک دوگانگی فکری فرهنگی است که از سویی بازتابی از اندیشه سیاسی در دوران ایران باستان است و از دیگر سو با رگه هایی از اندیشه سیاسی اسلامی آمیخته است. معتبرترین اثر در این چهارچوب سیاست نامه خواجه نظام الملک طوسی در دوران سلجوقی است. پس از آن، آثار دیگری نیز که به نگارش درآمده و تحت این عنوان مورد خطاب قرارگرفته اند، به لحاظ روش و محتوا، با تغییراتی تقریبا از همان روند پیشین پیروی کرده اند. با این حال، ادعایی گزافه نیست اگر هدف از نگارش این آثار را در اصل بر حفظ قدرت حاکم دانست. حفظ قدرت حاکم، با تلاش برای مشروعیت بخشی به آن در یک درهم کنشی دانش قدرت قابل فهم است؛ لذا با توجه به موضوع آن، تلاش شده است تا با توجه به روش نظری چهارگانه اسپریگنز به این پرسش پاسخ داده شود که روابط قدرت و مصلحت صاحبان اقتدار سیاسی و به طورکلی قدرت سیاسی اجتماعی حاکم چه تاثیری بر انگاره سیاست نامه نویسی خواجه نظام الملک، واعظ کاشفی و محقق سبزواری داشته است؟ نتایج نوشتار حاضر نیز نشان می دهد که سیاست نامه نویسی در ایران دوره اسلامی اساسا متاثر از ساختار اجتماعی سیاسی قدرت، در وجه ایجابی یا سلبی و بازتاب مصالح اقتدار سیاسی بوده است.کلیدواژگان: سیاست نامه نویسی، دوران اسلامی، قدرت سیاسی، نظم مطلوب سیاسی، حکومت مداری
-
صفحات 131-153از آنجایی که اندیشه سیاسی امام خمینی زیربنا و شالوده عمده نظم فکری حاکم بر اندیشه تاسیس جمهوری اسلامی ایران است؛ لذا هرگونه تلاش برای شناخت ماهیت این نظم سیاسی نوپدید در جهان معاصر، لاجرم از شناخت قریب به واقع از ماهیت، ارزش ها و سازوکارهای درونی نظام اندیشه ورزی سیاسی بنیان گذار آن است. ازاین رو، تلاش های نظری نه چندان پرتعداد برای تبیین اصول روش شناختی حاکم بر مطالعه و فهم اندیشه سیاسی ایشان از سوی پژوهشگران و کاوندگان علوم سیاسی کشور انجام پذیرفته و روش های مختلفی برای این امر پیشنهاد شده است.نگارنده با هدف ارزیابی از میزان کارایی و اثربخشی روش های پیشنهادی موجود، درصدد است تا با بهره گیری از روش فراترکیب، روش مطلوب و کارآمد برای این امر را معرفی نماید. یافته های پژوهش حاضر بدین قرار است که فهم اندیشه سیاسی امام خمینی در چهارچوب قرایت نوگرایان فقهی معاصر یا همان جریان عقل گرای اجتهادی شیعی میسر بوده و خوانش ایشان از امر سیاسی نیز متاثر از همین فهم فقیهانه از سیاست است؛ لذا برخلاف آنچه برخی معتقدند، تقدم مصالح نظام اسلامی بر احکام اسلامی به نوعی کنار گذاشتن شریعت به نفع امر عرفی است. نگارنده بر این باور است که این رویکرد ناشی از فهم فقیهانه و نگرش نواندیشانه ایشان نسبت به امر دینی و قدسی است. در بعد دوم این تحقیق که مسیله روش فهم است، به نظر می رسد در باب روش شناسی مطالعه اندیشه سیاسی امام خمینی، عنصر زمان و مکان نقش محوری داشته و کاربست روش های متن گرا در کنار روش های برهانی عقلی می تواند ظرفیت بالاتری برای فهم اندیشه سیاسی ایشان را فراهم آورد.کلیدواژگان: روش شناسی، امام خمینی، اندیشه سیاسی، روش متن گرا، امر سیاسی، روش فراترکیب
-
Pages 7-33
The outbreak of the Islamic Revolution in Iran in 1978 changed the political and security equations of the Middle East in general. One of the most important changes was the confrontation between Iran and Saudi Arabia as two powerful and influential countries in the region, which had previously had relatively friendly relations and coordination at the regional level. In this study, an attempt is made to investigate the impact of religious ideology (ideological rivalry) on the tense relations between Iran and Saudi Arabia; In the following, the relations between Iran and Saudi Arabia in the form of Shiite ideology versus Salafi-Wahhabi ideology after the Islamic Revolution and then in the rivalry between the two countries in Syria and Yemen are examined. According to the findings of this article, religious ideology was one of the most important factors of tension between the two countries, which has been significantly evident in the developments of the last decade in Yemen and Syria.
Keywords: Religious Ideology, Shia, Wahhabism, Iran, Saudi Arabia -
Pages 35-56The purpose of this study is to study the hermeneutics of religious texts and the political context of the formation of these texts in the Safavid government, which took place with the activities of Shiite jurists. The Safavid rule marked the beginning of an important shift in Iranian history for the transfer of power from Sunni to Shiite governments. This change would not have been possible without reinterpreting religious texts. Skinner's hermeneutic method has been used to understand the process by which this change may occur. Skinner is one of the thinkers who, in addition to paying attention to the text and its context, emphasizes the author's intention to understand the meaning of the text and has been able to explain ideological change or change in the conventional norm of a society in its five stages. Give. The findings of this study show that the Safavid government, with the cooperation of Shiite jurists, succeeded in a gradual process to figure out this change in the norm with religious texts and special attention to the political context of the day.Keywords: Hermeneutics, Safavid period, religious texts, Jurisprudence, political system, Skinner
-
Pages 57-78A mystic is a person to whom God shows his essence, attributes, actions and deeds. Mysticism is a state that can be achieved through intuition, so mysticism is the movement of man inwardly towards God, and this movement is not temporal and spatial, but in the definition of politics are; It is a policy and method to improve personal and social affairs, so that people with social and individual measures to improve the economic, social, financial, military, etc. situation. Now, according to these definitions, in this article, we seek to answer the question, is there a relationship between these two categories? In response to this question, we encounter two groups: the first group of those in favor of this relationship, such as Imam Khomeini, Javadi Amli, Mohammad Taghi Jafari, and the second group of opponents of this relationship, who can be mentioned as Seyed Javad Tabatabai and Abdolkarim Soroush. Which Imam Khomeini and based on Mulla Sadra's four travels shows that there is a relationship between mysticism and politics and revolution.Keywords: Mysticism, Politics, Imam Khomeini, Abdul Karim Soroush, Agreeers, Opponents
-
Pages 79-105
The US and its allies attacked Iraq and the bloody Syrian events after the Arab revolutions in 2011 provided the basis for the formation of the ISIL terrorist group.ISIL's fast-paced, rapid growth and its distinctive features, especially the joining of individuals of different nationalities, have attracted many thoughts on why and how it is shaped.In this paper, we try to look at the sociological and documentary methods for the formation of this group.The article's claim is that the identity crisis that ISIS faced in communities and in its previous experience, along with the formation and establishment of an identity-based discourse in the form of an Islamic state, has played a major role in the formation of the ISIS with the strategy of global jihad.Identity crisis, mainly due to globalization and deprivation.The relative success of the ISIL group in the identification of Salafist-Takfiri discourse has created a powerful magnetic field to attract and identity to those who have been facing a crisis of identity.
Keywords: ISIL, Identity Crisis, Relative deprivation, Identity Building -
Pages 107-130Discussions on political thought in Iran, focusing on the Islamic period, refer the researcher directly to a collection of works that have been written under the title of policy in different periods of history. Policy-making in this period is the result of the accumulation of an intellectual-cultural dichotomy that on the one hand is a reflection of political thought in ancient Iran and on the other hand is mixed with elements of Islamic political thought. The most authoritative work in this framework It is Seljuk. Since then, other works that have been written and addressed under this title have followed almost the same trend in terms of method and content. However, it would not be an exaggeration to say that the purpose of writing these works was in principle to maintain power. Maintaining the ruling power can be understood by trying to legitimize it in a knowledge-power interaction. Therefore, according to its subject, an attempt has been made to answer the question of the relations between power and expediency of the political authorities and the ruling socio-political power inKeywords: Politics, Islamic Era, Political Power, expediency, Authority
-
Pages 131-153Since Imam Khomeini's political thought is the main foundation of the intellectual order that governs the idea of establishing the Islamic Republic of Iran, therefore, any attempt to understand the nature of this emerging political order in the contemporary world necessarily requires a close understanding of the nature, values and internal mechanisms. It is his system of political thinking. Therefore, not so many theoretical efforts to explain the methodological principles governing the study and understanding of his political thought have been made by researchers and researchers of political science and various methods have been proposed for this purpose.In order to evaluate the effectiveness of the existing proposed methods, the author intends to introduce a desirable and efficient method for this by using the meta-combined method. The findings of the present study are that the understanding of Imam Khomeini's political thought is possible in the context of the reading of contemporary jurisprudential modernists or the Shiite ijtihad rationalist current and his reading of politics is also influenced by this jurisprudential understanding of politics;Keywords: methodology, Imam Khomeini, Political Thought, textualist method, political matter
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.