مجله پژوهش و مطالعات علوم اسلامی
پیاپی 30 (دی 1400)

قراردادهای تجارتی، به قراردادهایی گفته می شود که بین تجار و شرکت‌های تجارتی در امور مختلف بازرگانی منعقد می‌شود. امروزه از میان واسطه‌ها، دلالان نقش به سزایی در انجام قراردادها و معاملات تجارتی دارند. دلالی در عین اینکه فعالیتی ذاتا تجاری است، لیکن ماهیت آن قراردادی تجاری می‌باشد که بر اساس آن، تعهد اصلی دلال در قرارداد، انجام موضوع دلالی یعنی پیدا کردن طرف معامله برای آمر می‌باشد، همچنین متعهد است قرارداد را با حسن نیت انجام داده و اطلاعات لازم را در اختیار طرفین قرار دهد. آمر نیز در مقابل، متعهد به پرداخت اجرت و هزینه متعارف دلالی بوده و باید در انجام تعهدات دلال با او همکاری نماید. در حقوق فرانسه نیز دلالی در زمره قراردادهای تجارتی آمده است. برای تشکیل قرارداد دلالی وجود شرایط عمومی صحت معاملات ضروری بوده و به علاوه اینکه دلال باید دارای شرایط اختصاصی لازم برای اشتغال به شغل دلالی باشد. اهمیت شغل دلالی از آن جهت است که دلال با در اختیار داشتن اطلاعات تخصصی و همچنین شناختن فروشندگان و خریداران موجب تسهیل معاملات شده و از این طریق کمک ارزنده‌ای در امر تجارت محسوب می‌شود. با توجه به اینکه امروزه قراردادهای دلالی به طور گسترده در جامعه منعقد می‌گردد، لذا مطالعه آثار قرارداد دلالی اهمیت خاص دارد که در این مقاله مورد بررسی قرار می‌گیرد.

خداوند در آیه 11 سوره رعد می فرماید: «إن الله لا یغیر ما بقوم حتی ما بانفسهم» (همانا خداوند سرنوشت هیچ قومی وملتی را تغییر نمی دهد مگر آنکه ،آنان آنچه را ،در وجود خودشان است ،تغییر دهند. همانا انقلاب یک موهبت الهی بود ، که خداوند به بندگان خویش هدیه داد ،موهبتی که آورنده و مجاهد حقیقی آن حضرت امام خمینی (ره) بودکه توانست درفضای خفقان آلود برای برقراری حکومت الهی مبتنی برارزشهای اسلامی سختی های زیادی را به جان بخرد. دوری از وطن ،نه تنها فکر ایشان را از اندیشه انقلاب وگسترش فرهنگ مبارزه ،سست نکرد ،بلکه بیشتر هم شد. تربیت بیش از پانصد شاگرد، مدیر و مدبر برای خدمت به انقلاب وگسترش کارهای تشکیلاتی اسلامی با دادن خط ومشی به نیروهای وارسته وانقلابی سبب شد تا ،دغدغه ی امام وحق رخ بدهد ومردم با توکل برخدا ،وتبعیت از امام پیروز شدند. باردیگر ارزشهای اسلامی ومعنویت به خانه و دیار مان برگشت لذا همیشه عرصه انقلاب و جهاد زنده و پابرجاست و افراد انقلابی به عنوان پاسداران وحافظان انقلاب هستند. همانا افراد انقلابی بایدبا حفظ شعار انقلاب ومنحرف نشدن از صراط مستقیم ،ضمن حفظ و تقویت نقاط قوت وعدم پنهان کردن نقاط ضعف و نهادینه نشدن آنها کوشا باشند، و با وجود تحریم و چالشهای دشمن روحیه استقلال ،و وحدت کلمه خویش راحفظ کرده،وبه سوی جلوورویش اندیشه های ناب انقلابی درمسیر پیشرفت جامعه قدم بردارند. آنها نه تنها درزمینه ی پیشرفت اجتماعی ،بلکه باید در زمینه پیشرفت اخلاقی و معنویت وتزکیه نفس ،به موازات پیشرفتهای علمی ومحقق شدن عدالت اجتماعی مورد نظر اسلام ،تلاش کنند و از مسایل و ارزشهای اصلی انقلاب ،و همچنین حفظ اتحاد و همدلی و هوشیاری در مقابل دشمن غفلت ننمایند.

صنعت گردشگری از جمله صنایع مهم و درآمدزایی است که کشورهای توسعه یافته این صنعت را در کشور خود به لحاظ برنامه‎ریزی‎های اولیه، فراهم آوری امکانات اولیه، جذب گردشگر، هتلداری و... مورد توجه خاص قرار داده اند. با توجه به تاثیرگذاری برندها در ذهن مشتریان و مسافران، در این مطالعه عناصر مهم که در توسعه برند یک هتل اثرگذار است با هدف بررسی تحلیل مسیر تاثیر امضای تجاری برند بر توصیه برند و مراجعه مجدد در صنعت هتلداری انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی علی است. جامعه آماری این پژوهش، میهمانان هتل جواد مشهد هستند که با استفاده از قاعده - 5برابر 238 نفر به روش نمونه گیری غیر تصادفی انتخاب شدند. در این تحقیق برای مقایسه متغیرهای تحت بررسی، پرسشنامه تلفیقی امضای تجاری برند، آگاهی از برند، شهرت برند، مراجعه مجدد و توصیه برند مورد استفاده قرار گرفته است. استمرار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ارزیابی گردید و روایی محتوایی این پرسشنامه نیز توسط اساتید دانشگاهی و متخصصان و کارشناسان این حوزه مورد تایید و تصدیق قرار گرفت و همچنین روایی عاملی انجام شد، بنابراین هیچکدام از گویه های پرسشنامه حذف نگردید. نتایج این پژوهش نشان داد امضای تجاری برند بر آگاهی از برند به میزان 0.39 تاثیر دارد و آگاهی از برند بر شهرت برند به میزان 0.62 تاثیر دارد و شهرت برند بر مراجعه مجدد و توصیه برند به ترتیب به میزان 0.48 و 0.52 تاثیر دارد.

اخلاق در فضای مجازی موضوعی است که در چند دهه اخیر با ظهور تکنولوژی‌های مرتبط با کامپیوتر و شبکه های کامپیوتری و پیدایش اینترنت، توجه فیلسوفان و در نتیجه تولید کنندگان و استفاده کننده‌های نرم افزارهای مختلف را به خود جلب کرده است. امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر همه مراحل زندگی انسان سایه افکنده است و توانایی او را بسط داده و باورهای رفتاری و عادت‌های اجتماعی را نیز دگرگون و ساختارهای نوینی را به وجود آورده است. بر این اساس، یکی از مهمترین پدیده‌های عصر کنونی که عصر اطلاعات نام گرفته، ظهور فن آوری‌های نو از قبیل بستر ارتباطات دیجیتال یا همان اینترنت و شبکه جهانی است. از طرفی، یکی از موضوعات مرتبط با گسترش اینترنت، اخلاق بوده و بررسی ارتباطات متقابل اخلاق و فضای مجازی نیز اهمیت ویژه‌ای یافته است. اخلاق فناوری اطلاعات، شاخه‌ای از اخلاق کاربردی است که در دنیای امروز به علت حضور در زندگی و همه‌گیر شدن فناوری اطلاعات و فضای مجازی نیاز به آن در زندگی افراد حس می‌شود. به موازات پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، مسایل اخلاقی جدیدی نیز دامن‌گیر جوامع بشری شده، بر این اساس، دنیای اطلاعات در محیط دیجیتال نیاز به ضوابط اخلاقی دارد. به همین دلیل این ضوابط باید شناسایی و اجرا شوند تا تولیدکنندگان یا سودجویان از فضای مجازی سوءاستفاده نکنند که در این مقاله به بررسی این موارد می‌پردازیم.

از مفاهیم کلیدی که همواره در جوامع بشری دارای جایگاه ارزشمندی بوده و با توجه به نوع خلقت انسان و استعدادهای نهفته در وجود او می‌تواند در تکامل و پیشرفت جوامع بشری مورد توجه ویژه قرار گیرد، بحث مسئولیت و مسئولیت‌پذیری و مدیریت است. مدیریتی که در فرهنگ های مختلف به نوع ارزش‌ها و نگاه مردمان جوامع بستگی دارد، در اسلام به عنوان تکلیف و امانت به مدیر واگذار می گردد. از آنجا که خداوند سبحان مدیریت و حاکمیت مطلق جوامع بشری و عالم وجود را برعهده دارد، وجود انبیا و امامان و اولیای الهی می‌تواند الگوی شایسته ای برای تحقق یک مدیریت سالم، متعالی، تکلیف گرا و مردم دار باشد. در این تحقیق با استفاده از سیره ی عملی حضرت امام علی علیه السلام شاخصه هایی از مدیریت علوی به عنوان الگوی مدیریت اسلامی معرفی و نگاهی هم به آنچه می بایست در گام دوم انقلاب اسلامی تحقق پیدا کند و ضرورت آن احساس می‌شود، داشته‌ایم، و اشاره ای هم به تناسب موضوع با شعارسال 1400 می شود.

یکی از ادعیه معروفی که مستحب است درهر شب از ماه مبارک رمضان خوانده شود دعای افتتاح است که دارای مضامین عالی و بلندی می باشد؛ و گنجینه ای است ازمعارف توحیدی و خداشناسی که در آن صفات جمال و جلال پروردگار و تدبر و تصرف حق تعالی در عالم خلق ذکر شده است. هدف در مقاله تحلیل و بررسی معارف دعای افتتاح در قالب محور اعتقادی،محور اجتماعی، محور مسایل اخلاقی وبرنامه های حکومت جهانی بوده است. مطالب این مقاله از طریق دروس کتابخانه ای گردآوری شده است، یکی ازمهم ترین دستاوردهای تحقیق این بوده است که بهترین قالب ارتباطی میان انسان و معبود خود که قالب دعا و نیایش است در دعای افتتاح به چشم میخورد و دعای افتتاح این ارتباط را به خوبی رقم می زند.

هدف این تحقیق بررسی تعهدات حکومت اسلامی در خصوص خانواده زندانیان؛ با تاکید بر حفظ و صیانت از نهاد خانواده، چه تعهدات حقوقی را بر عهده دارد. روش این تحقیق به صورت توصیفی – تبیینی است که با استفاده از اسناد و منابع معتبر اسلامی و نیز استفاده از پرسشنامه و مصاحبه به جمع آوری اطلاعات می پردازد. نتایج تحقیق با توجه به ماهیت تحقیق و متناسب با ابزارهای تحقیق در سه بخش ارایه شد . در بررسی ادله فقهی تعهد حکومت اسلامی، چهار قاعده ی؛ قاعده وزر یا شخص بودن اصل مجازات، قاعده عدالت اجتماعی، قاعده ی قضایی الحاکم ولی الممتنع ، قاعده اهتمام به امور مسلمین دسته بندی شدند . این قواعد فقهی نشان می دهند که جرم و مجازات مرتبط با آن، اگر چه فرد خطاکار را محکوم به جبران خسارت وارده می کند، اما اطرافیان این فرد زندانی نباید از حقوق خود محروم شوند و بر حکومت اسلامی است که عدم حضور فرد زندانی را برای خانواده و اعضای وی جبران کند. نتایج پیمایش مسایل و مشکلات خانواده زندانیان نشان می دهد که خانواده های زندانیان در وضعیت اقتصادی و معیشتی نامناسبی قرار دارند و میزان حمایت های دولتی از خانواده های زندانی در وضعیت نامناسبی قرار دارد. نتایج مصاحبه با کارشناسان در زمینه مسایل حقوقی و خلا های قانونی در باب خانواده زندانیان نشان می دهد که مهمترین اشکال موجود در زمینه حمایت از خانواده زندانیان، فقدان متولی ثابت برای خانواده زندانیان می باشد که باعث گردیده است تا اعتبارات به صورت متمرکز و کلان تخصیص نیابد.

با توجه به اهمیت ازدواج و نظام مقدس خانواده و حفظ آن، نگاه به قصد ازدواج از حکم اولیه حرمت نگاه به نامحرم استثنا شده و فقها حکم به جواز آن داده‌اند که در اصل جواز این مساله بین فقها اختلافی نیست، ولی به دلیل اختلاف روایات این باب، فقها در محدوده و شرایط این نگاه اختلاف نظر دارند که در این مقاله سعی شده به روش توصیفی-تحلیلی پس از ذکر آراء و اقوال فقها و همچنین شرایط و زمان این نگاه به مبانی فقهی مورد استناد در این مساله از دیدگاه آیت الله خویی پرداخته شود؛ نتیجه مجموعه مباحث مطرح شده در این نوشتار حکم جواز نگاه مرد به زنی است که قصد ازدواج با او را دارد؛ هرچند در محدوده نگاه بین فقها اختلاف است که سه نظریه در بیان محدوده نظر مطرح شد که آیت الله خویی قایل به جواز نظر به وجه و کفین و مو و محاسن زن هستند که پس از ذکر مستندات و ادله روایی، ایشان در جواز این نگاه عدم قصد لذت و امکان فعلی ازدواج برای زن، احتمال حصول توافق و همچنین احتمال حصول آگاهی از خصوصیات زن و همچنین اینکه قصد ازدواج با زن خاصی داشته باشد را شرط می‌دانند، ولی اذن و رضایت زن را در این نگاه شرط نمی‌دانند و در سرایت و تعدی این حکم از مرد به زن اشکال جدی کرده‌اند.