فهرست مطالب

تحقیقات بذر - پیاپی 38 (بهار 1400)

نشریه تحقیقات بذر
پیاپی 38 (بهار 1400)

  • تاریخ انتشار: 1400/03/12
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مهدی نامنی، حسین عجم نوروزی*، محمدرضا داداشی صفحات 1-8

    کاهش رشد رویشی یکی از پیامدهای زوال بذر است که ممکن است، سبب کاهش عملکرد گیاه شود. به منظور بررسی اثر زوال بذر بر جوانه زنی و رشد گیاهچه ای ارقام گندم در شرایط آزمایشگاه، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1389 در آزمایشگاه دانشکده زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان انجام شد. تیمارهای مورد بررسی در این آزمون شامل سه سطح فرسودگی (شاهد، 72 و 96 ساعت) بودند. برای ایجاد فرسودگی در دمای 45 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 100 درصد به مدت 72 و 96 ساعت در انکوباتور نگهداری شدند. نتایج آزمایش نشان داد که صفات درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی تحت تاثیر تیمارهای مختلف زوال بذر در سطح احتمال یک درصد و صفات وزن خشک ساقه چه، وزن خشک ریشه چه، وزن خشک گیاهچه، طول ساقه چه و طول ریشه چه در سطح احتمال پنج درصد معنی دار شدند. با افزایش دوره زوال بذر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، وزن خشک ساقه چه، وزن خشک ریشه چه، طول ساقه چه و طول ریشه چه نسبت به شاهد کاهش یافت، به طوریکه ی بیشترین میزان درصد و سرعت جوانه زنی در شاهد و کمترین آن در تیمار 96 ساعت زوال بدست آمد. با افزایش میزان فرسودگی در تمامی صفات روند نزولی را نشان داد.

    کلیدواژگان: گندم، برگ زدایی، فاصله ردیف، پیری تسریع شده، عملکرد
  • ابوالفضل لولایی*، علی خلیلی، هدایت محمدی صفحات 9-21

    امروزه گیاهان دارویی، به صورت خام یا فرآوری شده در طب سنتی و مدرن صنعتی مورد استفاده فراوانی دارند. به این منظور به بررسی تاثیر پیش تیمار اسیدسالسیلیک بر جوانه زنی و برخی خصوصیات بذر گیاه دارویی گل گاوزبان (Borago officinalis. L ، در شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه سطح اسیدسالسیلیک با غلظت غلظت (500، 1000 و 1500 میلی مولار) و تنش شوری با غلظت های (50، 100 و 150 میلی مولار) بودند. صفات مورد آزمایش شامل طول ریشه چه و ساقه چه، انرژی جوانه زنی بذر، بنیه بذر، محتوای پرولین در ریشه چه و ساقه چه، سرعت جوانه زنی، درصد نهایی جوانه زنی بودند. با توجه به نتایج بدست آمده تاثیر اسیدسالیسیلیک در شرایط تنش شوری بر شاخص های مورد مطالعه تاثیر معناداری نشان داد. افزایش شوری باعث کاهش شدید شاخص های رویشی و جوانه زنی بذر شد. استفاده از سالیسیلیک اسید به صورت پیش تیمار بذر سبب بهبود رشد و جوانه زنی را بدنبال دارد.

    کلیدواژگان: اسیدسالیسیلیک، بنیه بذر، گل گاوزبان، جوانه زنی، شوری
  • طاهره کریمی جلیله وندی*، طیبه سنجری مزاج صفحات 22-30

    به منظور بررسی تاثیر پرایمینگ و تنش شوری بر جوانه زنی بذر کنجد (indica L.Sesamum)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتور های آزمایش شامل تنش شوری در چهار سطح (0، 3-، 6-، 9- و 12- دسی زیمنس بر متر)، و پیش تیمار سیتوکینین در دو سطح (شاهد، و میلی مولار) و هورمون اکسین در سه سطح (شاهد، و میلی مولار) بود. نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمار پرایم بر جوانه زنی کل، وزن-خشک گیاهچه و شاخص طولی بنیه بذر در سطح یک درصد معنی دار و بر محتوای رطوبت نسبی در سطح یک درصد غیر معنی دار است. اثر سطوح شوری بر همه صفات مورد ارزیابی معنی دار بود. نتایج نشان داد که بیش ترین درصد جوانه زنی کل مربوط به شاهد (20) بود. کم ترین این صفت نیز مربوط به شاهد تحت تنش شوری با غلظت 12- دسی زیمنس بر متر و نیز سیتوکینین میلی مولار تحت تنش شوری 12- دسی زیمنس بر متر (5/14) بود که البته از لحاظ آماری با تیمار شاهد تحت تنش شوری 9 دسی زیمنس بر متر اختلاف معنی داری نداشتند. بیش ترین بنیه بذر (90/11) مربوط به تیمار اکسین میلی مولار توام با شوری 0 و کم ترین مربوط به تیمار شوری 12- دسی زیمنس بر متر (190/1) بود. بطور کلی می توان با کاربرد اکسین درصد و میزان جوانه زنی بذر کنجد را در شرایط تنش شوری تا 6- دسی زیمنس بر متر بهبود بخشید.

    کلیدواژگان: بنیه بذر، جوانه زنی، گیاهان صنعتی، هورمون های گیاهی
  • عالیه شفیع پور*، کامبیز مشایخی صفحات 31-45

    گشنیز یکی از مهمترین گیاهان دارویی می باشد که هم به صورت تازه خوری و هم خشک مورد استفاده قرار می گیرد و دارای خواص دارویی فراوان می باشد. یکی از منابع عظیم زیستی جلبک های دریایی هستند که سرشار از مواد مورد نیاز برای رشد گیاه است، از این رو این آزمایش با هدف بررسی اثر پرایمینگ با عصاره جلبک دریایی بر مولفه های جوانه زنی و صفات رشدی گیاهچه گشنیز (.Coriandrum sativum L) در زمان های مختلف انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار، در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی بیرجند در سال 1399 انجام شد. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از زمان پرایمینگ در دو سطح (12 و 24 ساعت) و غلظت عصاره جلبک دریایی در 6 سطح بود، در این آزمایش ابتدا محلول عصاره جلبک دریایی در چهار غلظت 1،2،3،4 میلی لیتر بر لیتر استفاده شد، علاوه بر این در این آزمایش دو نوع تیمار شاهد مورد بررسی قرار گرفت، تیمار پرایم آب مقطر و تیمار بذر خشک یعنی بدون پرایم . به طوری که با پرایمینگ بذر ها با عصاره جلبک سرعت و درصد جوانه زنی به طور معنی داری افزایش پیدا کرد. به طور کلی بر اساس نتایج این آزمایش پرایمینگ بذر گشنیز با عصاره جلبک دریایی باعث بهبود ویژگی های جوانه زنی و گیاهچه گشنیز می شود اما برای رسیدن به حداکثر جوانه زنی باید غلظت پرایمینگ و زمان مناسب آن رعایت شود، که بر اساس نتایج این آزمایش 12 ساعت پرایمینگ با 2 میلی لیتر عصاره جلبک دریایی بهترین تیمار می باشد.

    کلیدواژگان: جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، عصاره جلبک دریایی، گیاه دارویی
  • مختار حیدری*، سمانه کیانی صفحات 46-56

    گیاه عنصل (Drimia maritima L.) گیاه پیازدار چند ساله با می باشد که در طب سنتی مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه در بخش های جنوبی ایران رویش می یابد ولی در مورد تکثیر این گیاه با استفاده از بذر در ایران گزارشی منتشر نگردیده است. در آزمایش حاضر اثرات بسترهای کاشت خاک، پومیس، خاک/ پومیس، کوکوپیت، کوکوپیت/ پرلیت، پرلیت ریز، پرلیت درشت، ماسه، شن و کمپوست ضایعات نیشکر بر جوانه زنی بذر و برخی شاخص های رشد گیاهچه عنصل بررسی شد. نتایج نشان داد درصد جوانه زنی بذر، شاخص جوانه زنی، شاخص جوانه زنی تیمسون، روند شاخص جوانه زنی و سرعت جوانه زنی بذر عنصل در بسترهای خاک، ماسه و خاک/ پومیس کمتر از بسترهای دیگر بود. کمترین طول ریشه و بخش هوایی در بستر خاک بود. بیشترین وزن تر و خشک ریشه، بخش هوایی و وزن خشک کل گیاهچه و هم چنین شاخص رشد شاخساره در بستر خاک/ پومیس بود. نتایج نشان داد بستر کاشت بر درصد جوانه زنی بذر و شاخص های جوانه زنی و هم چنین شاخص های رشد گیاهچه عنصل اثر معنی داری داشت. برای تکثیر گیاه عنصل با بذر، استفاده از بسترهای کشت بدون خاک توصیه می شود.

    کلیدواژگان: بذر، تکثیر، خاک، کشت بدون خاک، وزن خشک
  • سپیده پارسافر، قاسم اقلیما، محمدحسین میرجلیلی، صمد نژاد ابراهیمی، جواد هادیان* صفحات 57-68

    علف طلایی اروپایی (virgaurea L. (Solidagoاز گیاهان ارزشمند دارویی است که دارای اثرات ضد التهاب، ضد میکروبی، ضد اسپاسم، مدر و مسکن می باشد. داروهای حاوی این گیاه برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه و کمک به دفع سنگهای ادراری بصورت ایمن و بیخطر مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به اهمیت تکثیر ساده گیاهان دارویی و نقش بذر در تولید و پرورش این گیاهان، آزمایشی به منظور تعیین بهترین روش تیمار بذر گیاه علف طلایی اروپایی و بهبود جوانه زنی آن در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار انجام شد. فاکتور اول دو ژنوتیپ بذری شامل رقم اصلاح شده " فزا بی تایپ " و یک توده بومی ایران و فاکتور دوم شامل جیبرلیک اسید (با غلظت های 250،125 و500 پی پی ام) سرمادهی مرطوب (به مدت یک و دو هفته) در نظر گرفته شد. در این آزمایش شاخص های جوانه زنی و رشدی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که در هر دو گونه اصلاح شده و بومی علف طلایی اروپایی با افزایش مدت زمان سرمادهی و افزایش غلظت جیبرلیک اسید، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و قدرت جوانه زنی بذر بهبود یافت و نسبت به شاهد تفاوت معنی داری پیدا کردند. بیشترین درصد جوانه زنی (88 درصد)، سرعت جوانه زنی (5/24 بذر در روز)، قدرت جوانه زنی (36/1) برای رقم اصلاح شده " فزا بی تایپ " تحت تیمار دو هفته سرمادهی مرطوب و کمترین آن در شاهد مشاهده شد.

    کلیدواژگان: درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، سرمادهی مرطوب، علف طلایی اروپایی، فزا بی تایپ
  • شهناز فتحی، اعظم سیدی* صفحات 69-83

    شوری یکی از اصلی ترین تنش های غیر زیستی است که رشد و تولید گیاهان را از طریق تغییر در تعادل یونی و اسمزی محدود می کند. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر پیش تیمار اسمزی بذور کرفس بر شاخص های جوانه زنی کرفس تحت تنش شوری به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور پیش تیمار اسمزی شامل، نیترات پتاسیم، کلریدپتاسیم ، کلرید کلسیم و سولفات کلسیم یک درصد و شاهد (بدون پیش تیمار) و فاکتور شوری در چهار سطح شامل غلظت-های صفر، 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم در نظر گرفته شد. در پایان آزمایش، برخی از شاخص های جوانه زنی مانند: سرعت و درصد جوانه زنی بذر، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ریشه و ساقه چه، ضریب کوتوسکی، شاخص تحمل شوری، ضریب آلومتری و شاخص بنیه بذر اندازه گیری شد. نتایج نشان داد در شرایط بدون تنش، پیش تیمار اسمزی تاثیر مثبتی روی صفات درصد و سرعت جوانه زنی نداشت. با افزایش تنش شوری شاخص های جوانه زنی به طور معنی داری کاهش یافت به طوریکه هیچگونه جوانه زنی در تیمار 150 میلی مولار شوری مشاهده نشد. تاثیر مثبت پیش تیمارهای اسمزی روی شاخص های جوانه زنی بذر کاملا مشهود و معنی دار بود. در شرایط بدون تنش تیمار کلرید کلسیم شاخص مهم مقاومت به شوری را صد درصد و در تنش 50 میلی مولار صدو پنجاه درصد افزایش داد ولی در شوری 100 میلی مولار نیترات پتاسیم تاثیر بهتری نسبت به سایر تیمارها بر شاخص مقاومت به شوری داشت و آن پنجاه درصد را نسبت به شاهد افزایش داد. در بین تمام شاخص های جوانه زنی همبستگی معنی داری وجود داشت.

    کلیدواژگان: چتریان، سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، مقاومت به شوری، کلرید کلسیم
|
  • M. Namani, H. Ajam Norouzi*, M.R. Dadashi Pages 1-8

    Decreased vegetative growth is one of the consequences of seed decay that may reduce plant yield. In order to investigate the effect of seed decay on germination and seedling growth of wheat cultivars in laboratory conditions, an experiment was conducted in a completely randomized design with three replications in 2010 in the laboratory of the Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Gorgan Branch. The treatments studied in this test included three levels of burnout (control, 72 and 96 hours). They were incubated for 45 and 96 hours at 45 ° C and 100% relative humidity to induce deterioration. The results showed that germination percentage and germination rate were significant under different treatments of seed degradation at a probability level of 1% and shoot dry weight, root dry weight, seedling dry weight, shoot length and root length at a probability level of 5% were significant. With increasing seed decay period, germination percentage, germination rate, shoot dry weight, root dry weight, shoot length and root length decreased compared to the control, so that the highest percentage and germination rate were obtained in the control and the lowest in 96 hours of decay treatment. With increasing the rate of burnout in all traits showed a downward trend.

    Keywords: Seed aging, Germination percentage, Germination rate, Wheat3
  • A. Lolaei*, A. Khalili, H. Mohammadi Pages 9-21

    Medicinal plants are widely used in traditional and modern industrial medicine. For this purpose, the effect of salicylic acid pre-treatment on germination and some seed characteristics of borage (Borago officinalis L.), under salinity stress carried out as factorial in a randomized complete blocks design with three levels of salicylic acid (500, 1000 and 1500 mM) and salinity stress (50, 100 and 150 mM). Measured traits included root and stem length, seed germination energy, seed vigor, proline content in root and stem, germination rate and final germination percentage. According to the results, the effect of salicylic acid under salinity stress showed significant effect on studied traits. Increased salinity caused decrease in seed and germination indices. In general, application of salicylic acid as a seed pre-treatment improved growth and germination.

    Keywords: Salicylic acid, Seed vigor, Borage, Germination, Salinity
  • T. Karimi Jalilavandi*, T. Sanjari Majaz Pages 22-30

    In order to evaluate the effect of priming and salinity stress on seed germination of sesame (Sesamum indica L.), a factorial experiment was conducted as completely randomized design with three replications at Seed Technology Laboratory of College of Agriculture, Shahed University in 2016. The factors were pre-treatment of cytokinin (0.2 and 0.5 mg/L), auxin (0.2 and 0.5 mg/L) and salinity stress (zero, -3, -6, -9 and 12 dS.m-1 ). Analysis of variance showed that the effect of priming on total germination percentage, seedling dry weight and SV II index was significant at 1% probability level, but on relative moisture content was not significant. Also, salinity stress on all traits were significant. The highest total germination percentage (20%) related to control and the lowest one was in -12 ds.m-1 salinity and 0.5 mg/L (14.5) cytokinin. However, there was no different with control under -9 ds.m-1 salinity stress. The highest and the lowest SV II index related to the 0.5 mg/L auxin in no salinity (11.90) and 0.5 mg/L auxin with 12 ds.m-1 salinity (1.190), respectively. In general, application of auxin improved germination percentage and rate of sesame seeds under salinity stress condition up to 6 dS.m -1 .

    Keywords: Germination, industrial crop, plant hormone, seed vigor
  • A. Shafipour*, K. Mashayekhi Pages 31-45

    Coriander is one of the most important medicinal plants used both fresh and dried and has many medicinal properties. One of the great biological resources is seaweed, which is full of materials needed for plant growth. Therefore this experiment was performed to investigate the effect of priming with seaweed extract on germination and growth of coriander seedlings (Coriandrum sativum L.) at different times. Factorial experiment was conducted in a completely randomized design with four replications in the Laboratory of Faculty of Agriculture, University of Birjand, in 2020. The experimental factors were priming time at two levels (12 and 24 hours) and the concentration of seaweed extract at 6 levels (1,2,3,4 ml per liters and distilled water and dry seed treatment). Results showed that algae extract priming, significantly increased germination rate and percentage. In general, priming of coriander seeds in 12 hours with 2 ml of seaweed extract improved germination and seedling characteristics of coriander

    Keywords: Germination, Germination rate, Medicinal plant, Seaweed extract
  • Mokhtar Heydari*, Samaneh Kiani Pages 46-56

    The sea squill (Drimia maritima L.) is a perennial bulbous plant used in traditional medicine. This plant grows in the southern parts of Iran, but there is no information about the propagation of this plant using seeds. In the present experiment, the effects of soil, pumice, soil/pumice, coco peat, coco peat/perlite, fine perlite, coarse perlite, sand, fine sand and compost of sugarcane waste on seed germination and some seedling growth indices were investigated. The results showed that seed germination percentage, germination index, Thomson germination index, germination index rate and seed germination rate in soil, sand and soil/pumice were lower than other seed bed. Minimum length of roots and aerial parts was in the soil culture. The highest fresh and dry weight of roots, shoots and total dry weight of seedlings as well as shoot growth index were observed in soil/pumice growing media. In general, seed bed had significant effect on seed germination percentage and germination indices as well as seedling growth indices. To propagate the sea squill by seed, it is recommended to use soilless culture.

    Keywords: Dry matter, propagation, Sea squill (Drimia maritima L.), Seed, Soilless culture
  • Sh. Fathi, A. Seyedi* Pages 57-68

    Salinity is one of the main abiotic stress limits plant growth and production by changing ionic and osmotic balance. This study was conducted to investigate the effect of osmotic pretreatment on germination indices of celery seeds under salinity stress as a factorial experiment in a completely randomized design with three replications. Osmotic pre-treatment factors were: osmotic solution (1%) of KNo3, KCl, CaCl2 and CaSO4 and control (without pre-treatment) and salinity factor at four levels including concentrations of 0, 50, 100 and 150 mmol NaCl. Seed germination rate, seed germination percentage, radicle and plumule length, radicle and plumule dry weight, Kutowski-coefficient, salinity tolerance index, allometric coefficient and seed vigor index were measured. Results showed that under normal conditions, osmotic pretreatment had no positive effect on germination percentage and germination rate. Germination indices significantly decreased with increasing salinity stress, so that no germination observed in the 150 mM salinity treatment. The positive effect of osmotic pre-treatments on seed germination indices was significant. In non-stress conditions, calcium chloride treatment increased salinity resistance by 100% and in 50 mM stress by 150%, but at 100 mM salinity, potassium nitrate had a better effect than other treatments. There was a positive and significant correlation between all germination indices. In general, under salinity stress pretreatment of celery seeds can be used as a beneficial solution.

    Keywords: Apiaceae, calcium chloride, germination rate, seed vigor index, stress toleranceindex
  • Sh. Fathi, A. Seyedi* Pages 69-83

    Salinity is one of the main abiotic stress limits plant growth and production by changing ionic and osmotic balance. This study was conducted to investigate the effect of osmotic pretreatment on germination indices of celery seeds under salinity stress as a factorial experiment in a completely randomized design with three replications. Osmotic pre-treatment factors were: osmotic solution (1%) of KNo3, KCl, CaCl2 and CaSO4 and control (without pre-treatment) and salinity factor at four levels including concentrations of 0, 50, 100 and 150 mmol NaCl. Seed germination rate, seed germination percentage, radicle and plumule length, radicle and plumule dry weight, Kutowski-coefficient, salinity tolerance index, allometric coefficient and seed vigor index were measured. Results showed that under normal conditions, osmotic pretreatment had no positive effect on germination percentage and germination rate. Germination indices significantly decreased with increasing salinity stress, so that no germination observed in the 150 mM salinity treatment. The positive effect of osmotic pre-treatments on seed germination indices was significant. In non-stress conditions, calcium chloride treatment increased salinity resistance by 100% and in 50 mM stress by 150%, but at 100 mM salinity, potassium nitrate had a better effect than other treatments. There was a positive and significant correlation between all germination indices. In general, under salinity stress pretreatment of celery seeds can be used as a beneficial solution

    Keywords: Apiaceae, calcium chloride, germination rate, seed vigor index, stress toleranceindex 1