نشریه پژوهش های نوین در گستره تاریخ، فرهنگ و تمدن شیعه
سال پنجم شماره 2 (پاییز و زمستان 1400)

مساله حمایت از زنان در حقوق بشردوستانه در اسناد بین‌المللی متعددی ذکر شده که مهمترین آن کنوانسیون‌های ژنو(1949) و پروتکل‌های الحاقی (1977) است که حمایت عام و خاص خود را در منازعات بین‌المللی و داخلی از زنان بیان می‌دارد. این مساله در اسلام منحصر به حالت مخاصمه نیست بلکه در این حالت دارای اولویت است. این پژوهش با استفاده از روش‌های تفسیری به تحلیل ابعاد حمایت از زنان بر مبنای آیات قرآن پرداخته است. سیاست‌های پیشگیرانه در قرآن جلوتر از سیاست درمان‌نگر مطرح شده است. این امر به خصوص در منازعات دارای اهمیت است؛ زیرا اصل عدم تعرض به زنان و نیز اصل رفتار به معروف ایجاب می‌کند حقوق اولیه آن‌ها نادیده گرفته نشود و نیز حمایت ویژه قرآن در بحث عدم تعرض جنسیتی با ممنوعیت تجاوز جنسی، برخورد شدید با زناکار و نهی اجبار زنان بر زنا و... خشونت ناشی از جنگ و غریزه جنسی را به کنترل وا‌می‌دارد. همچنین غیرت‌ورزی را که جنبه پیشگیرانه قوی در کنترل نفس و حفظ ناموس دیگری دارد، مطرح نموده و بر حمایت از زنان مستضعف و مهاجر و اسیر تاکید می‌کند.

قدر مسلم قیام امام حسین† آغاز یک مبارزه تمام عیار بود که باید ادامه آن و هدایتش در مسیر واقعی‌ را مرهون فداکاری‌های حضرت زینبƒ دانست. ایشان دست‌پرورده خاندان وحی و دوستدار هدایت مردم به ‌سوی سعادت و رستگاری بودند و در میدان مبارزه، نقش موثری داشتند و الگوی شایسته‌ای برای دیگران بوده و هستند.
آن بانوی بزرگ اسلام، بعد از واقعه عاشورا مسیولیتی سنگین بر عهده‌ گرفتند ‌و با ایراد خطبه‌هایی همراه با استدلالات قرآنی در کوفه، شام و در دربار یزید، اوضاع را دگرگون ساختند. در این راستا مهم‌ترین شیوه‌های تبلیغی ایشان عبارتند از: رسالت ایشان بعد از واقعه عاشورا، مستندات قرآنی شیوه‌های تبلیغی حضرت، تبلیغات گفتاری و عملی.
تبلیغات گفتاری شامل شروع خطبه بدون «بسم الله الرحمن الرحیم»، ابتدای خطبه با حمد و ثنای الهی، بدون «بسم الله»، عواقب فراموشی یاد خدا، شناخت مخاطبین در تبلیغ، فصاحت و بلاغت، بصیرت و آگاهی.
تبلیغات عملی شامل رفتارهای عالمانه، شجاعت و ازخودگذشتگی، صبر و بردباری، دعا و عبادت.
بی‌تردید شناخت شیوه‌های تبلیغ و به‌کارگیری ابزارهای مفید و لازم برای یک مبلغ امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. زیرا بدون اطلاعات مفید و نیز بی‌بهرگی از شیوه‌ها نتیجه مثبتی در تبلیغ نخواهد داشت. با این توصیف در این تحقیق به دنبال این هستیم که مستندات قرآنی شیوه‌های تبلیغی و سبک و روش زندگی ایشان را بیان کنیم؛ چرا که یکی از مهم‌ترین روش‌های تبلیغ، الگوسازی است که قرآن کریم در آیات متعددی به آن اشاره کرده است.

بر اساس تعالیم اسلامی دو رکن اساسی شکوفایی و سلامت اقتصاد خانواده، کار و تلاش و استفاده بهینه و برنامه‌ریزی‌شده از امکانات است. طبق این مبانی، مرد نان‌آور خانواده و زن مدیریت حفظ و حراست از اموال را به واسطه صرفه‌جویی و مصرف صحیح بر عهده دارد.
هدف این پژوهش، بررسی ابعاد مدیریت صحیح اقتصادی زن است که جز با رعایت اصول و مبانی اقتصاد اسلامی به جهت حفظ اموال و دوری جستن از آسیب‌هایی که می‌تواند سد راه باشد میسر نیست.
نتایج به‌دست‌آمده این تحقیق بدین شرح است: زن خانه‌دار برای کاستن مشکل معاش خانه باید مصرف صحیح و بهینه از امکانات را جایگزین عادات و سنت‌های غلط مصرفی نماید. زن به عنوان همسر، مادر و مدیر برنامه‌ریز خانواده به جهت تنظیم خرید و چگونگی مصرف افراد و از طرفی مربی و فرهنگ‌ساز نسل آینده نقش بسیار مهمی در مصرف صحیح اعضا دارد. لذا برای پیشبرد این مسیر نیاز به یک الگوی دینی دارد که مایه نیل به رستگاری و سعادتمندی باشد. در همین راستا حضرت زهراƒ که در تمام شوونات، الگوی حسنه زن مسلمان بوده است، در این مورد هم بهترین اسوه ساده‌زیستی و قناعت برای زنان عصر حاضر است.

جایگاه سیاسی هر کس در جامعه گویای تکلیف و حقوق سیاسی اوست. امام خمینیŠ اسلام را دینی به تمامی سیاسی معرفی می‌کرد و مشارکت سیاسی را امری هدایت‌بخش و بالاتر از یک حق و به عنوان تکلیفی دینی بر عهده همگان چه زن و چه مرد می‌دانست. از دیدگاه وی هدف نهایی انسان، رسیدن به درجه کمال و نزدیکی به خداست. بنابراین جایگاه سیاسی زن را نیز در راستای همین هدف تعریف کرد.
در مقام تحقق این جایگاه در طول دوره رهبری انقلاب اسلامی و پس از عمر بابرکت خود با وصیتنامه سیاسی- دینی، آحاد مردم مسلمان اعم از زن و مرد را به مشارکت در پاسداری از اسلام، استقلال، و مبارزه با استکبار و... دعوت کرد. زنان ایرانی نیز با پیروی از آن رهبر بزرگ در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به ایفای تکلیف دینی پرداخته و جایگاه والایی را در حقوق سیاسی برای خود احرازکردند.

مهارت برقراری ارتباط توانایی است که به فرد کمک می‌کند تا بتواند کلامی یا غیر کلامی و مناسب با فرهنگ، جامعه و موقعیت، مفهوم ذهنی خود را بیان نماید. با توجه به گسترده‌شدن ارتباطات در عصر حاضر، ضرورت پرورش و آموزش این مهارت‌ها افزایش می‌یابد. هدف از این پژوهش آشنایی با تاثیر افزایش جمعیت و فرزندآوری در بهبود روابط انسانی است.
با توجه به فرهنگ‌سازی نادرستی که در سه دهه اخیر در زمینه کنترل جمعیت صورت گرفته است، متاسفانه با کاهش یکباره جمعیت روبرو شدیم. ادامه این روند باعث پیری جمعیت و تضعیف فعالیت‌های خانوادگی و اجتماعی می‌شود، بدین جهت این پژوهش با هدف فرهنگ‌سازی در زمینه افزایش جمعیت و فرزندآوری، نقش فرزندآوری و افزایش جمعیت را در بهبود مهارت‌‌های ارتباطی بررسی می‌نماید.
این پژوهش برگرفته از منابع اسلامی (قرآن و سنت) است و نحوه جمع آوری مطالب کتابخانه‌ای است. در این میان تحلیل و توصیف آیات و روایات معصومین‰ نیز راه گشای بسیاری از مطالب بوده است.
پس از تحقیق و بررسی دریافتیم که مساله ارتباطات پسندیده و اثرگذار در دین اسلام اهمیت بسیار بالایی دارد و افزایش جمعیت با گسترش گنجینه واژگان، پرورش مهارت‌های غیر کلامی و زبان بدن و آشنایی با تفاوت‌های شخصیتی افراد، منجر به ارتقاء سطح مهارت‌های ارتباطی افراد جامعه می‌شود.

طی سال‌های اخیر به علت رواج سبک زندگی غربی، تمایل زنان به اشتغال و کار بیرون از منزل، بیش از پیش شده است. صرف وقت زیاد در بیرون از منزل، سبب خستگی بیش از حد، عدم کارآیی در انجام نقش‌های همسری و مادری و نیز ایجاد آسیب‌ها و فشارهای جسمی و روحی برای زنان خواهد بود. در نتیجه طبیعتا زنان ترجیح می‌دهند برای مدیریت زمان خویش، به فکر فرزندآوری نباشند یا تعداد فرزندان را محدود نمایند که این خود آسیبی بزرگ‌تر برای جامعه است.
کاهش رشد جمعیت که از جمله عوامل عمده آن، رواج و گسترش سبک زندگی غربی است، سبب کاهش توان و قدرت نیروی دفاعی جامعه و بالطبع توقف رشد و توسعه اقتصادی شده و راه استثمار منابع طبیعی را برای غرب باز خواهد کرد.
لذا تفکر افراطی و بدون ضابطه زنان در رابطه با اشتغال و عوارض زیانبار آن بر خانواده و جامعه، می طلبد که راهکار‌های مقتضی و مناسب جهت مقابله با این هجمه ارایه شود.
عنوان پژوهش حاضر "تاثیر اشتغال زنان بر کاهش جمعیت در سبک زندگی غربی و راه های برون‌رفت از آن" است که با گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و با روش پردازش تحلیلی- توصیفی، پس از اشاره به اهمیت شناخت سبک زندگی، ماهیت و شاخصه‌های سبک زندگی غربی، دیدگاه اسلام و غرب به پدیده اشتغال زنان را بررسی نموده و پیامدهای آن را بیان می‌کند و در پایان به راه های برون‌رفت از تفکرات غربی در حوزه اشتغال زنان می‌پردازد.