نشریه پژوهش در هنر و علوم انسانی
پیاپی 42 (خرداد 1401)

پژوهش حاضر، با هدف مطالعه بازنمایی تحولات اجتماعی دهه های 80 و 90 با تمرکز بر آثار سینمایی انجام شده است، تا در نهایت به این پرسش پاسخ دهد که آیا فیلمهای سینمایی مورد بررسی قادر به بازنمایی تحوالت اجتماعی در دو دهه 80 و 90 بوده اند؟. برای انجام این هدف و همچنین تحلیل فیلمها در این پژوهش، از نشانه شناسی از جمله روش های تحلیل کیفی استفاده شده است. همچنین از الگوی روایی بارت و الگوی همنشینی و جانشینی سوسور برای نشانه شناسی فیلمها استفاده شده است. همچنین جامعه تحقیق این پژوهش تمامی فیلمهای اجتماعی تولید شده در دهه 80 و90 هستند. بر این اساس دو فیلم "جدایی نادر از سیمین" و "ابد ویک روز" به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده اند. درمورد یافته های تحقیق نیز باید گفت، با نشانه شناسی فیلم "جدایی نادر ازسیمین" ساخته اصغرفرهادی ده مضمون استخراج شد که در مابقی آثار فرهادی نیز این مضمونها تا حدود زیادی به چشم میخورد. "پنهانکاری، دروغ"، "مهاجرت"، "جدایی وطلاق عاطفی"، "اعتراض و سرخوردگی زنان"، "تقابل طبقات اجتماعی"، "تقابل سنت و مدرنیته"، "خانه های آشفته و زندگی متزلزل"، "احساس ناامنی در ارتباط با جهان پیرامون"، "سوءتفاهم و قضاوتهای زودهنگام" و"خرده اختلافهای زن وشوهری". در مورد مضامین فیلم "ابد ویک روز" اثر سعید روستایی نیز باید گفت، در این فیلم در مضامینی همچون "نمایش اوج تباهی و ویرانی"، "به تصویر کشیدن چهره عریان فقر"، "مسدود بودن مسیر حرکتی برای طبقه فرودست"، "مقصران وضعیت امروز طبقه فرودست؛ خودی یا غیر خودی" و " خشونت و شکاف بین نسلی" به تصویر کشیده شده است

طراحی پوشاک همانند دیگر نیازهای ضروری و کاربردی انسان، همسو با تحولات صنعتی و تکنولوژی جوامع بشری نیاز به تحول دارد به طوریکه شیوه های نوین نسبت به شیوه های قدیمیتر از جنبه سرعت عمل، تولید نهایی و پایین آوردن ضریب خطا، هزینه و نیازسنجی جامعه دارای مزیتهای چشم گیری است. این موضوع در کشورهای مختلف نقش مستقیمی در کیفیت محصول نهایی داشته است و استفاده صحیح از این فنون در ایران با توجه به اهمیت پوشاک از جنبه های مختلف ضروری مینماید. بنابراین دستیابی به چگونگی طراحی پوشاک مبتنی بر کاربرد نرم افزار مسیله اصلی پژوهش حاضر است که با مقایسه نرم افزارهای عمومی و تخصصی قصد بر آن است تا علاوه بر شناسایی مزیتها و قابلیتهای اصلی هرکدام از آنها، کاربست ترکیبی نرم افزارها در جهت طراحی سه بعدی پوشاک را تبیین نمود. ازاینرو نرم افزارهای موجود و پرکاربرد در رشته های مختلف آموزشی حجم نمونهه ای مورد مطالعه را تشکیل میدهند که البته در دو گروه دوبعدی و سه بعدی تقسیم می شوند و مبنای توجه و تحلیل آنها بر اساس روش شناسی طراحی لباس صورت گرفته است که در سه بخش، الگوسازی، طراحی بافت و جنسیت و رنگ پارچه و در نهایت ارایه نهایی صورت پذیرفته است. روش پژوهش مبتنی بر رویکردی کیفی و هدفی کاربردی-توسعه ای است که به بهبود وضع موجود ختم گردید. در نهایت نتایج حاصله نشان از آن داشت که میتوان با کمک نرم افزارهای دوبعدی و استفاده ترکیبی آنها بدون هزینه خرید نسخه اصلی الگو را طراحی و خروجی نهایی را در نرم افزارهای سه بعدی ملاحظه کرده و درصدد رفع مشکالت ناشی از دوخت قبل از مرحله تولید پرداخت.

مقاله حاضر با هدف نقد روانشناختی فیلم فارست گامپ به نگارش در آمده است. فارست گامپ، فیلمی در خصوص زندگی یک نابغه ی کند ذهن است. فیلم چهار دهه از زندگی فارست گامپ را روایت می کند و همزمان اتفاقات مهم تاریخ آمریکا را نیز نشان می دهد. پرسش اصلی این مقاله این است که چگونه می توان موفقیت های شخصیت قهرمان اصلی فیلم فارست گامپ را براساس نظریه شخصیت فروید تحلیل نمود؟ روش تحقیق این پژوهش از منظر جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی است. آنچه به عنوان دستاورد این پژوهش حاصل گردید بر حکمفرمایی نهاد در شخصیت قهرمان اصلی (فارست گامپ) تاکید دارد لیکن در چند مورد او تحت تاثیرفراخود قرار می گیرد اما برخورد با واقیعت ها را نمی پذیرد. عقده ادیپ او نسبت به مادرش در کودکی آشکار است و در مراحل رشد وتکاملش برای مقابله با اضطراب و ترس هایش از مکانیزم های دفاعی گوناگون همچون سرکوبی، واکنش وارونه، واالیش و دلیل تراشی بهره می جوید.

تحلیل گفتمان رویکردی جامعه شناختی است که به بررسی الگوهای زبانی درونمتنی و ارتباط زبان و بافتهای اجتماعی و فرهنگی که متن در بستر آنها به کار میرود، میپردازد. هدف از این مقاله بررسی آثار نقاشی زنان هنرمند ایران در دو دهه 70 و 80 با استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی است. سوال اصلی این است که آثار نقاشی زنان بر اساس تحلیل گفتمان انتقادی چگونه ارزیابی میشود؟ و در بخش بعدی با بررسی تعدادی از آثار هنرمندان زن در دو دهه مذکور، بر مبنای گفتمانهای هنری، اجتماعی، مذهبی، سیاسی،...و تاثیر آنها بر گفتمان هنرمندان زن)فمینیسم(میپردازیم. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، اینترنتی و آرشیوی، به نتایجی دست یافت که در آن مشخص گردید گفتمانهای سیاسی، مذهبی بیشترین تاثیر را در آثار هنرمندان زن داشته است. و تغییر گفتمانهای حاکم در دو دهه ، گفتمان نقاشان زن را دچار تغییر و تحول کرده است.

سفال بعنوان یکی از مهمترین مواد فرهنگی کلیدی در هر محوطه باستانی به وفور در شهر سوخته وجود دارد تا جاییکه در برخی نقاط آن خاک را به زحمت میتوان دید و بدون پای گذاشتن بر روی سفال امکان راه رفتن وجود ندارد. وفور سفال نشانی است بر اهمیت و کاربرد این داده فرهنگی. به همین دلیل موضوع سفال و مطالعات آن از اهمیت خاصی برخوردار است. از سوی دیگر سوزن دوزی نیز از هنرهای اصیل و پراهمیت سیستان و بلوچستان به حساب میآید، از این رو تصمیم گرفتیم که تاثیر نقوش سفالهای شهر سوخته بر سوزندوزی بلوچ را به روش توصیفی-تحلیلی که با رویکرد شناسایی ویژگیها و توصیف ساختار نقوش سوزندوزی و تحلیل نقشمایه های سفالینه های شهر سوخته انجام میشود مورد بررسی قرار دهیم. در پژوهش حاضر نقوش سوزندوزی به دلیل گستردگی طرح همچنین برای سهولت مطالعه، براساس نقوش ساده و ترکیبی دستهبندی شده است. ضمن اینکه با گزینش داده ها از میان نمونه های مشابه، نقوش سوزندوزی بلوچ با نقوش سفالینه های شهر سوخته بررسی و تطبیق داده شده است. در این میان نظر به ساختار، خاستگاه و منبع الهام نقوش، معانی در خور توجه آنها نیز بررسی شد و این مسیله مطرح شد که نقوش سفالینه های شهر سوخته چه تاثیری در سوزندوزی بلوچ داشته است؟ در پاسخ به این پرسش میتوان گفت: با توجه به نقوش به کار رفته در هنر سوزندوزی که ریشه در فرهنگ بومی و الهام از طبیعت منطقه بلوچستان دارد؛ این نقوش از نقوش سفالینه های شهر سوخته نشات گرفته اند. همچنین بین نقوش روی سفالینه های شهر سوخته با فرم و شکل ظاهری سوزندوزی بلوچ ارتباط بصری وجود دارد. به عبارت دیگر بسیاری از نقوش سنتی سوزن دوزی بلوچ به جهت برخورداری از طرحهای اصیل و رنگآمیزی بدیع و سنتی و کیفیت فنی مطلوب و اصالت ویژهاش، از نقوش سفالینه های شهر سوخته نشات گرفته است.

ساخت انیمیشن یکی از گذرگاه های مهم در برقراری ارتباط با دنیای معاصر و دریچهایی برای ورود به دنیای هنر و فرهنگ ملی هر کشور است. اگرچه که میزان توجه به انیمیشنهای خارجی نسبت به انیمیشنهای ساخت داخل با استقبال بیشتری مواجه بوده و انیمیشن های ایرانی به دلیل عوامل مختلفی نتوانسته است به یک تولید صنعتی منتهی گردد، اما با وجود این، کارشناسان در پی آن میباشند که چرایی موفقیت انیمیشنهای خارجی و کارکرد موثرتر این گونه انیمیشنها در به کارگیری فرهنگ و هنر بومی خود را دریابند. یکی از ابتکاراتی که تولیدکنندگان انیمیشن های داخلی در معطوف کردن توجه مخاطبان خود، به آن دست زدهاند، به کارگیری عوامل تاثیرگزاری چون مولفه های معماری و پوشاک دوره اسلامی و داستانهای حماسی یعنی جنگ و پیروزیها در ساخت انیمیشن های معاصر دو دهه اخیر بوده است. به همین منظور، پژوهش با محوریت موضوع بررسی ویژگیهای انیمیشن جوانمردان؛ نمونه به روز تولید مرکز پویانمایی صبا با استفاده از جمع آوری اطلاعات به صورت مصاحبهایی، کتابخانه ایی و الکترونیکی به این بحث پرداخته است. در نهایت، نتایج بیانگر کاربرد مولفه های بومی- ملی معماری و پوشاک دوره اسالمی ایران در فضاسازی، شخصیتپردازی و داستانپردازی انیمیشن جوانمردان می باشد که به نوعی همسو با جهت گیریهای فرهنگی- مذهبی سیاست های ساخت انیمیشن های ایرانی است.