فهرست مطالب

فیزیولوژی محیطی گیاهی - پیاپی 6 (تابستان 1386)

نشریه فیزیولوژی محیطی گیاهی
پیاپی 6 (تابستان 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/06/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • م مازندرانی*، غ.م ناصری، م ب رضایی، س.م کسائی صفحات 1-6

    یافته های این تحقیق نشان داد که گیاه دارویی داوودی وحشی T. parthenium L. یکی از گونه های ارزشمند و بومی استان گلستان است که در طب سنتی مردم بومی منطقه از آن در درمان سردرد، سرماخوردگی، تب، ضدعفونی و مسکن دردهای ورم مفاصل، رماتیسم و دیسموزه استفاده می شود. لذا در مردادماه 1385، گل ها و برگ های گیاه از رویشگاه طبیعی خود واقع در 2200 متری کوهستان درازنو در جنوب غرب استان گلستان جمع آوری شدند و به روش تقطیر با آب اسانس گیری و آنالیز مواد موثره اسانس اندام های مختلف گیاه توسط دستگاه GCMS انجام گرفت. نتایج نشان داد که مهمترین مواد موثره اسانس گل ها شامل: کامفور، آلفا پینن و آلفا بیزابولول اکسید B ولی در اسانس برگ ها شامل کامفور، آلفا پینن، و پیپریتون بودند.

    کلیدواژگان: اتنوفارماکولوژی، روغن انسانس برگ و گل، داوودی وحشی (.Tanacetum parthenium L)، کوهستان درازنو
  • رامین کازرانی، حسین عجم نوروزی*، عباسعلی نوری نیا صفحات 2-13

    این تحقیق به منظور بررسی اثرات اندازه بذر و مصرف گوگرد بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های مختلف گندم نان (Triticum aestivum L.) تحت شوری خاک، طی سال زراعی 85-1384 در ایستگاه تحقیقات شوری انبارالوم واقع در 35 کیلومتری شمال شهرگرگان انجام شد. آزمایش در خاکی با بافت رسی لومی با 2/8pH و2/9EC دسی زیمنس برمتردر چهار تکرار اجرا گردید. در این آزمایش اثرات سه عامل؛ میزان مصرف گوگرد، اندازه بذر و ژنوتیپ بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم با استفاده از طرح اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. کرتهای اصلی مقادیر مختلف مصرف گوگرد در سه سطح صفر، 500 و 1000کیلوگرم در هکتار و کرتهای فرعی اندازه بذر در دو سطح ریز و درشت (که درصد تفاوت هزاردانه آنها بین 22 تا 23 درصد بود) و سه ژنوتیپ گندم زاگرس، دسکونسیدو-7 و کوهدشت به صورت فاکتوریل مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس صفات مورد بررسی نشان داد که بین فاکتورهای مختلف (مقادیر گوگرد، اندازه بذر و ارقام گندم) از نظر عملکرد دانه، تعداد ساقه های بارور در مترمربع، تعداد دانه درهرسنبله، وزن یک دانه، شاخص برداشت سنبله، شاخص برداشت گیاه، وزن سنبله و تعداد سنبلچه در هر سنبله اختلاف معنی داری وجود داشت. همچنین مقایسات میانگین نشان داد که استفاده از 1000 کیلوگرم در هکتار گوگرد نسبت به سایر سطوح گوگرد عملکرد و اجزای عملکرد را به طور معنی داری افزایش داد. بعلاوه بذور درشت نسبت به بذور ریز دارای اختلاف معنی داری در عملکرد دانه و اجزای عملکرد بودند. در این مطالعه رقم کوهدشت نسبت به ارقام دیگر عملکرد و اجزای عملکرد بیشتری داشت. بعلاوه در این تحقیق مشخص گردید ترکیب تیماری گوگرد 1000 کیلوگرم در هکتار × بذور درشت × رقم گندم کوهدشت بالاترین عملکرد و اجزای عملکرد را تولید می کند.

    کلیدواژگان: اندازه بذر، ژنوتیپ، شوری، گندم، گوگرد
  • محمدعلی رضائی * صفحات 14-23

    این تحقیق با هدف بررسی جنبه های فیزیولوژیک دو رقم پنبه (Gossypium hirsutum L.) شامل سای اکرا (Siokra) و ساحل (Sahel) تحت اثر شوری خاک (12Ec دسی زیمنس بر متر) جمع آوری شده از محیط طبیعی استان گلستان انجام گرفت. سنجش ها طی سه مرحله رویشی شامل دو برگی، چهار برگی و شش برگی صورت گرفت. در هر دو رقم از مرحله اول تا سوم بتدریج غلظت یون های +Na، -Cl افزایش یافت که نشان می دهد مقاومت به شوری لزوما با توان گیاه در محدود ساختن جذب یون ها همراه نبوده است. با سپری شدن مراحل رشد رویشی از مرحله اول تا سوم در هر دو رقم از میزان CGR، NAR، جذب منیزیم و پتاسیم کاسته شد ولی تولید پرولین افزایش یافت در حالیکه افزایش آن در رقم متحمل سای اکرا بالاتر بود. اثر شوری بالای خاک با افزایش قند های محلول و کاهش قند های غیر محلول همراه بود. از مرحله دو برگی تا شش برگی اندکی از میزان گلیسین بتایین کاسته شد. نتایج نشان داد که پنبه در شرایط شوری گیاهی است که استراتژی تولید و تجمع توام پرولین و گلایسین بتایین را بر می گزیند. شوری بالای خاک در هر دو رقم اهمیت پرولین و قند های محلول را (تا مرحله دوم) برای متحمل ساختن گیاه افزایش داد و در طی دوره رشد میزان قندهای غیرمحلول کاهش یافت.

    کلیدواژگان: پرولین، پنبه، شوری، قند های محلول و غیرمحلول، گلیسین بتائین، هدایت الکتریکی، یون ها
  • آتنا دیانسایی*، مریم نیاکان، آرین ساطعی صفحات 24-30

    در استرس های مختلف از جمله استرس شوری،اکسیدان های قوی نظیر گونه های اکسیژن فعال تولید می شود که به ساختار غشاء در گیاه آسیب می رساند. در بین آنتی اکسیدان ها، آسکوربات دارای نقش حیاتی در سلول های زنده بوده و سبب از بین رفتن گونه های اکسیژن فعال می شود.در این تحقیق دانه رست های سویا رقم DPX تحت تاثیر غلظت های مختلف آسکوربات (1و2میلی مول) و نمک (50 میلی مول) قرار گرفت واثر آنها بر روی درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی نظیر کاتالاز،پلی فنل اکسیداز،آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز ارزیابی شد.نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در فقدان آسکوربات و در حضور نمک میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان افزایش یافته و لیکن با افزودن آسکوربات میزان فعالیت آنها کاهش یافت. همچنین در صد جوانه زنی در حضور نمک کاهش، ولیکن در حضور نمک و آسکوربات در صد جوانه زنی افزایش معنی داری حاصل کرد.

    کلیدواژگان: آسکوربات، آنزیم های آنتی اکسیدان، رشد، سویا، شوری
  • مه لقا قربانلی*، رضا حاجی حسینی، فاطمه خوش اقبال صفحات 31-37

    روی یکی از عناصر کم مصرف ضروری برای رشد و نمو طبیعی گیاهان محسوب می شود. همچنین یکی از فلزات سنگین بوده و در اکثر گیاهان مقدار زیاد آن ایجاد مسمومیت می کند. امروزه آلودگی های محیطی به ویژه آلودگی ناشی از فلزات سنگین بر اثر فعالیت های صنعتی و استفاده بی رویه از کود های آلی و شیمیایی خسارات جبران نا پذیری را بر گیاهان کشاورزی وارد می کند. از این رو بررسی و مطالعه میزان تحمل گیاهان در برابر فلزات سنگین از اهمیت بالایی برخوردار است. در این پژوهش اثر غلظتهای زیاد روی بر میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنویید ها، قندهای محلول، نشاسته و پرولین در گیاه کلزا رقم هیولا بررسی شده است. گیاهان به مدت 14 روز تحت تیمار با غلضتهای متفاوت روی (50، 100، 250، 500، 700 میکرو مولار) در محیط غذایی هوگلند قرار گرفتند و پس از این مدت آزمایشهای لازم بر روی آنها انجام گرفت. این کار در قالب یک طرح کاملا تصادفی و با سه تکرار انجام شد و داده های حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS V.13، روش آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA) و آزمون دانکن مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج به دست آمده با افزایش غلضت روی میزا ن کلروفیل a، کلروفیل b نسبت به شاهد به طور معنی داری کاهش یافت البته روند کاهش کلروفیل b نسبت به a کم و تنها در دو تیمار 500 و 700 میکرومولار معنی دار بود. همچنین مقدار کاروتنوییدها هم درغلظتهای 500 و 700 میکرومولار روی به طورمعنی دار کاهش پیدا نمود. میزان قند های محلول و پرولین در ریشه و اندام هوایی با زیاد شدن روی افزایش یافت. ولی مقدار نشاسته در هر دو به طور چشمگیری کاهش یافت.

    کلیدواژگان: کلروفیل، کاروتنویید، نشاسته، قند، محلول، پرولین، روی، کلزا
  • فریبا امیرلطیفی*، شادمان شکروی، مریم صفایی، زهرا حسینی کلبادی صفحات 38-45

    سیانوباکتریوم خاکزی  Nostoc sp. از نظر توان تعدیل اسیدیته در شرایط آزمایشگاهی نمونه ای توانمند به نظر می رسد. با توجه به بعد کاربردی نمونه، در این بررسی این توان در رابطه با شدت نور محدود مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه برداری از شالیزارهای استان گلستان در طی یک دوره یک ساله انجام گرفت. در شرایط محدودیت دی اکسیدکربن اعمال شده، تیمارهای اسیدیته مرحله اول از نوع شرایط کاملا اسیدی (5 pH)، شرایط خنثی (7 pH) و شرایط قلیایی (9 pH) بود. نتایج نشان داد که در هرسه محیط نمونه های تلقیح شده ظرف روزهای اول در فاز تصاعدی رشد قرار گرفتند، ولی شرایط اسیدی سبب افت محسوس رشد در روز سوم به بعد گردید. اسیدیته قلیایی بیشترین نرخ رشد را نشان داد. در مرحله بعد این اسیدیته با دو مقدار نزدیک (5/9- 5/8 pHs) مقایسه گردید. نتایج نشان داد که نمونه دارای توان رشد یکسان در مرزهای نزدیک به اسیدیته بهینه نمی باشد. با توجه به منحنی های طیف جذبی در (5 pH)، (7 pH) و (9 pH با هوادهی) در روزهای اول و سوم تلقیح کاروتنوییدها بیشتر و فیکواریترین در روز دوم تلقیح بیشتر بوده است و در (5/9- 5/8 pHs) و (9 pH بدون هوادهی) در هر سه روز اول تلقیح مقدار فیکواریترین بیشتر بوده است. مقدار برون ریزش آمونیوم در شرایط کاملا اسیدی (5 pH) نسبت به  شرایط خنثی (7 pH) و شرایط قلیایی (9 pH) در روز دوم تلقیح بیشتر بوده است.

    کلیدواژگان: اسیدیته، برون ریزش آمونیوم، دی اکسیدکربن، سیانوباکتری، نور، نوستوک، وضعیت، رنگیزه ای
  • مریم احسانی*، عباسعلی نوری نیا، غلامرضا بخشی خانیکی صفحات 46-56

    همزیستی گیاهان با قارچ های میکوریزی در شرایط شور می تواند بر روی عملکرد و پارامترهای رشد گیاهان موثر باشد. در پژوهش حاضر اثر تنش شوری حاصل از کلرید سدیم بربرخی از شاخص های رشد وغلظت ترکیب آلی گلیسین بتایین گیاه سورگوم رقم speed feed در همزیستی با قارچ میکوریز آربوسکولار مورد بررسی قرار گرفت. طرح آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور، قارچ در دو سطح M0 (بدون قارچ) و) M1دارای قارچ) و فاکتور شوری شامل سه سطح درقالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی اجرا شد. سطوح شوری شامل 8/0، 7 و 14 دسی زیمنس بر متر بودند. بذرهای جوانه دار سورگوم با Glomus intradices تلقیح شد و تا مرحله سبز شدن با آب معمولی آبیاری شدند. بعد از این مرحله، آبیاری با آب با ECهای مذکور صورت گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در مرحله چهار برگی، سطوح مختلف تنش بر اغلب صفات مورد بررسی ازجمله طول ریشه، وزن خشک ریشه، طول ساقه، وزن خشک ساقه، سطح برگ ، نسبت اندام هوایی به ریشه و وزن خشک بوته درسطح احتمال یک درصد (P<0.01) تاثیرگذاشت. علاوه بر این میزان گلیسین بتایین در مرحله برداشت اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان دادکه، میزان گلیسین بتایین اندازه گیری شده برای برگ در سطوح مختلف شوری و سطوح قارچ (حضور وعدم حضور قارچ میکوریزی)در مقایسه با تیمار شاهداختلاف چندانی ندارد، ولیکن مقدار آن در ریشه در سطوح مختلف شوری تفاوت معنی دار (P<0.01) با تیمار شاهد دارد. همزیستی میکوریز و اثر متقابل شوری و میکوریز معنی دار نبود. در واقع همزیستی میکوریز بر میزان گلیسین بتایین تاثیری نداشت.

    کلیدواژگان: تنش شوری، سورگوم، گلیسین بتائین، میکوریز آربوسکولار
|
  • Mazandarani M, Naseri Gh, Rezaee MB, Kassaei S.M Pages 1-6

    This survey was undertaken in Golestan province in order to inventory of Tanacetum parthenium </em>L. in traditional medicine for treatment of headache, cold, fever, menstrual, arthritis, anti infection and rheumatic pain. Flowers and leaves were collected in August 2006 from Deraznoo Mountain in south west of Golestan province and were water distilled to produce the oils in the yields of 0.66% (v/w) in flowers and 0.12 % (v/w) in leaves, respectively. The oils were analyzed by GC and GC/MS. In two regions, the major components in flower essential oil were camphor, alpha- pinene and alpha- bissabolol oxid-B, but camphor, alpha-pinene and piperiton were the major components in leaves of this plant.

    Keywords: anacetum parthenium L., ethno pharmacology, essential oil, Deraznoo in Golestan province
  • Ramin Kazerani, Hossein Ajam Norouzi*, Abbas Ali Norinia Pages 2-13

    This research was carred out in “Anbar-e-olom Saline Reasearch Station” in 35 km north of Gorgan, Golestan province at the agronomy year of 1384-85.The experiment was arranged in Split-plot Factorial was in a form of Randomized Complete Blocks Design (RCBD) in 4 replications including the main and secondary factors, on soil Clay Loam, pH8.2 and EC9.2 (dSm-1</sup>). The main factor included amounts of Sulphur (0, 500 & 1000 kg/he) and the secondary factors included the two seed size (Small and Large) and 3 genotypes of wheat (Zagros, Desconcido-7 and Kohdasht). Results showed that there was significant differences amounts the treatments and regarding (Sulphur, Seed size and Genotypes) such as, Grain yield, number of fertile stems per square meter, number of grains per spike, weight of kernel, Harvest Index (HI) of spike, HI of plant, weight of spike (gr/m2</sup>), number of spikelets per spike. By comparing the characteristics mean it was proved that using 1000 kg/ha sulphur was significant difference in grain yield parameter. Although using of sulphur 500 kg per hectare had effected more than amount not using (without sulphur) but it was not significant difference. Using the two different amounts of seed size (Large and Small) were significant difference with each other. And using of Kohdasht genotype was significant difference in grain yield parameters and as the second, Zagros genotype and as third, Desconcido-7 was significant difference with each other. Also as the reciprocal effects, Sulphur 1000 kg/ha, large seed size and Kohdasht genotype had the most amounts of grain yield and effect.

    Keywords: Genotype, Seed size, Salinity, Sulphur, Wheat
  • Mohammad Ali Rezaei* Pages 14-23

    This study aims at the evaluation of physiological aspects of two cotton (Gossypium hirsutum </em>L) cultivars, Siokra and Sahel to salin soil salinity [EC=12.3] collected from natural environment of Golestan province. Field tests in three stages, consist of two, four and six foliair seedlings were performed. In leaves of both cultivars, from 1st to 3rd salinity stress, increased Na+, Cl- concentrations noticeably , indicating that salinity resistance was not associated with the ability of the plants to restrict ions uptake and accumulation. During the three vegetative growth stages, from 1st to 3rd, CGR, NAR K+ and Mg++ uptake in both cultivars decreased but increased production of proline and was higher in siokra cultivar. Effect of high salinity, was accompanied by increasing soluble sugars and decreasing insoluble sugars contents, in both cultivars. The content of glycine betaine decreased partialy from two to six foliair stage. Results determined that cotton is among plants that having production and accumulation sterategies of proline-glycine betaine spontaneously. High salinity of soil increased the importance of proline and soluble sugars for resistance of plant and decreased nonsoluble sugar content during growth stages.

    Keywords: Cotton, Electrical Conductivity, Iones, glycine betaine, Proline, Salinity, Soluble, nonsoluble sugars
  • a Diansaii *, m Niakan, a Sateei Pages 24-30

    In different stress such as salinity, strong oxidant as Reactive Oxygen Species is produced that damages to membrane structure in plant. Different antioxidant as ascorbate scavenger them. In this research Soybean (Glycine max</em> L. cv DPX) in different concentrations of ascorbate (1,2mM) and NaCl (50mM) and the effect of them on germination percentage, radicle length and antioxidant enzymes such as catalase, peroxidase, polyphenol oxidase and ascorbate peroxidase was evaluated. The results of this research showed that in absence of ascorbate and present of NaCl activity of enzymes increased but with increasing of ascorbate, activity of them decreased. Also in present of NaCl germination decreased but in NaCl and ascorbate germination increased significantly.

    Keywords: Ascorbate, Antioxidant, Enzyme, growth, salt, soybean
  • m Ghorbanli *, r Hajihosseini, f Khosheghbal Pages 31-37

    Zinc is one of the essential micronutrients for the normal growth and development of plants. It is also known as heavy metal which at higher level causes toxicity in most of the plants. Nowadays environmental pollutions especially which caused by heavy metals result from industrial activity.Also the useage of chemical and inorganic fertilizer have non-compensated damage on the agricultural plants. Hence study of plants,</sup> tolerance to heavy metals is significant. The effect of high concentration of zinc on chlorophyll a and b, carotenoid, soluble sugars, starch and prolin in Brassica napus </em>has been studied in this survey. Plants were treated with various Zn concentration (50, 100, 250, 500, 700 µ </strong>M) in nutrient solution for two weeks. All determinations were carried out in triplicate and data were statistically analyzed by using full randomize plots, SPSS v,13, MSTAC (one-way ANOVA) and Duncan test. According to the result chlorophyll a and b significantly decreased in comparison to control by increasing Zn concentration, but content of chlorophyll b was significantly decreased in treatments of 500 and 700 µM Zn. Also carotenoid,</sup>s content significantly decreased in concentration of 500 and 700 µM Zn. Soluble sugar increased in shoots and roots by increase of Zn as well as proline, but starch level were decreased in both.

    Keywords: Zinc, Chlorophyll, Carotenoid, soluble sugar, starch, Proline
  • f Amirlatifi*, sh Shokravi, m Safaei, z Hosseini kolbadi Pages 38-45

    Cyanobacterium Nostoc sp. can be considered as an interesting microorganism for the ability of excretion buffering compounds. With respect to possible applied potential of this strain, this ability has been studied under limited irradiance. Soil samples were collected from paddy-fields during one year. At the first step, different acidities (pHs 5,7,9) were studied under limited carbon dioxide condition. Results showed that in all treatments, organism tends to enter logarithmic phase of growth until third day, but acidic condition cause sharp decline on growth after this. Highest specific growth rate belong to alkaline condition (pH 9). For the next step, two alkaline condition near to pH 9 (pHs 8.5 and 9.5), were selected to compare. Results showed that specific growth rate was significantly less than pH 9, and even continuous aeration couldn’t be able to enlarge specific growth rate. Pigment composition can be rearranged at different acidities and phycobilisome systems cause viability and growth under acidity fluctuations and limited irradiance in addition of low carbon dioxide concentration. Ammonium liberation showed the highest rate at pH 5 and day two too.

    Keywords: Acidity, Ammonium liberation, carbon dioxide, Cyanobacterium, irradiance, Nostoc, Pigment composition
  • m Ehsany*, a Nourinia, gh Bakhshi khaniki Pages 46-56

    Symbiosis with VAM under salt stress can affect on yield and growth parameters. In order to evaluate the effect of salinity (NaCl) and symbiosis of VAM on growth parameters and yield of sorghum (c.v.speed feed). The factorial experiment conducted based on complete block design with three replication and two levels of VAM. (Control (M0) and VAM (M1)) and three levels of salinity (0/8, 7, 14dS/m NaCl). Sorghum seedlings inoculation with Glomus intradices. Until emergence irrigated with (0/8dS/m) water and then treatment with saline water. Result showed that above ground length ,leaf area, dry weight stem and root, and shoot/root dry weight were significant (P<0.01), (P<0.05). Glycine betain (GB) content of leaf under different salinity and VAM levels was not significant but GB in root under salinity levels was significant (p<0.01) and VAM symbiosis and VAM*salinity interaction was not significant. VAM had not impact on GB content

    Keywords: Arbuscular Mycorrhiza, GB, salinity stress, Sorghum bicolor