نشریه پژوهش های سیاسی
سال پنجم شماره 4 (پیاپی 15، زمستان 1394)

در قرن بیستم و در دوران پسا جنگ سرد ،ما شاهد شکل گیری رهیافت های در روابط بین الملل هستیم که تمرکز خود را بر باز تعریف مفهوم سیاست ،اقتصاد ،و امنیت می گذارند.با تجزیه اتحاد شوروی و پایان یافتن نظام دو قطبی و جنگ سرد انتظار می رفت همه نهادها  و ساختارهای بر آمده از آن نیز از بین بروند، اما بر خلاف انحلال پیمان ورشو از سوی روسیه و اعضای سابق اردو گااه کمونیسم ،سازمان پیمان اتلانتیک شمالی نه تنها منحل نشد ،بلکه با تاکید بر نا آرامی ها و بحران های سیاسی_ اقتصادی _اجتماعی در شرق (اروپا) بالکان و مناطق مختلف اوراسیای مرکزی به زودی خود را برای ایفای وظایف جدید آماده ساخت این پژوهش با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و منابع اسنادی و کتابخانه ای متعدد انجام شده است .در این نوشتار  تحول در ساختار نهادهای بین المللی با محوریت ناتو ارایه شده است .

توسعه سیاسی امروزه به عنوان یکی از بحث های محوری در توسعه همه جانبه در سطح جهانی مطرح است، به گونه ای که عده ای توسعه یافتگی اقتصادی برخی از کشورها را با وجود امکانات مادی مناسب برای توسعه، معلول توسعه یافتگی سیاسی قلمداد می کنند. بر خلاف جهان مسیحیت، در اندیشه اسلامی ،دین و سیاست کاملا با هم آمیخته اند و نخستین جامعه اسلامی با تاسیس حکومت اسلامی آغاز گردید .در نتیجه از دیدگاه اسلامی ،حذف دین یا نگرش منفی به آن در فرایند توسعه سیاسی پذیرفتنی نیست . نگرش منفی به دین، مبتنی بر تحولات مسیحیت غربی است . در دیدگاه اسلامی ،دین نه تنها مانع توسعه سیاسی نیست، بلکه تسهیل کننده و زمینه ساز آن نیز هست .جمهوری اسلامی به عنوان الگویی از حکومت اسلامی که اصول و معیارهای آن بر گرفته از منابع اسلامی است و قانون اساسی که آیینه ی تمام نمای آن است، نهادهای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه ایران را تبیین می کند،  حاوی اصولی است که می تواند فرایند توسعه سیاسی را تسهیل نماید .در این نوشتار ،ابتداء به تعاریف دین و توسعه سیاسی پرداخته ایم سپس راهکارهای توسعه سیاسی و جایگاه دین در آن را بررسی کرده،در ادامه به جایگاه توسعه سیاسی در اسلام و در نهایت جایگاه دین در توسعه سیاسی ایران را براساس اصول قانون اساسی تبیین کرده ایم .

هویت مفهومی چند وجهی است. به زعم برخی صاحب نظران، هویت رابطه ای نهفته در میان فرد و جامعه قلمداد می شود. حال در وضعیت مدرنیته که تاویل هویت بر خوانش فردگرایی افراطی بنا شده شرایط به نحو دیگری برای سوژه مدرن رقم خورده  به گونه ای که بستر برای اتمیزه شدن جامعه مهیا شده است  پژوهش حاضر می کوشد پرسش اصلی خود را چنین طرح نماید؛ پندار مدرنیته از هویت چگونه است؟ همچنین با استفاده از روش تحلیل محتوا کیفی که در مرکز تحلیل خود توجه به سوژه انسانی را مد نظر دارد به تبیین مسیله هویت و مدرنیته می پردازیم. فرضیه مقاله نیز بدین قرار است؛ در سنت فکری مدرن وضعیت استیلای عقلانی حاکم می باشد که به ظهور پدیده فردگرایی افراطی می انجامد. بر این اساس، ظهور و تکوین هویت، مقوله ای کاملا انتزادی و انفرادی فرض می شود. از این رو، فرد جهان موجود را، طبق جهان بینی خویشتن تفسیر می نماید؛ یا درصدد تغییر و مقابله با آن بر می آید.

سامانه مفصل بند ی گفتمان سیاسی علمای مشروعه خواهان عصر مشروطیت به گرد نشانه مرکزی «شریعت» سامان یافته است. این گفتمان، کل گرا، نخبه گرا، امنیت محور، دگرسازانه و محافظه کار است. مشروعه خواهان نمایندگان اخباری گری در این عصر بوده و روش شناسی آنان در چارچوب علم کلام، به ویژه کلام جدید، خوانش پذیر است. در کلام جدید، کوشیده می شود تا در درجه نخست بی اعتباری گفتمان های رقیب اثبات گردد و از سوی دیگر سامانه ای معناشناسانه، استوار بر هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و روش شناسی ویژه به دست داده شود. کلام جدید، دیگرسان از کلام سنتی که استوار بر وجهی غالبا تخریبی و سلبی بود، رهیافتی موسس و موجد است. نوشتار پیش رو بر آن است تا با واکاوی سامانه نشانه شناختی این علما، با محوریت شیخ فضل الله نوری، در کنار نمایش نشانگان گفتمانی آنان، مرزهای اندیشگی و هویتی شان را نیز بازنمایی کند. برپایه فرضیه این مقاله، این علما، هرچند ناآگاهانه، به سیاق متکلمین جدید با کاربست خوانشی حداکثری از دین و باور به اصالت نصوص در عین کاربرد عقل ملتزم به اصول، در پی آن بودند تا در برابر امواج فکری و فناورانه تمدن غرب، به استوارسازی جایگاه شریعت در ساختار نظام سیاسی- اجتماعی بپردازند. علمای مشروعه خواه عصر مشروطیت، با بهره گیری از این اسلوب، به دگرسازی و خصومت سازی با علمای مشروطه خواه و متجددین پرداخته و از رهگذر این امر افزون بر حاشیه رانی آن ها، سامانه ای از ایستارها و معانی را تحت عنوان «حکومت مشروعه» مفصل بندی نمودند.

امنیت انسانی اغلب در ادبیات مربوطه به عنوان یک تحول ویژه در مفاهیم سنتی امنیت معرفی می گردد. امنیت انسانی شرایطی را توصیف می کند که در آن بستر رفع نیازهای مادی و معنوی انسان به طور توامان و دایمی فراهم آید. این رویکرد زمانی در دستور کار نهادها و افراد قرار گرفت که نگاه سنتی به امنیت نتوانست چالش های این حوزه را پاسخ گو باشد و به موازات گسترش تحولات جهانی، ناامنی ها در سطوح ملی و بین المللی افزایش یافت. در کنار امنیت انسانی، امنیت اجتماعی نیز به عنوان یکی از شاخص های عمده پدیده امنیت جزء نیازهای اساسی انسان و فصل مشترک همه مشکلات انسان از بیماری روانی گرفته تا خودکشی، اعتیاد و بزهکاری است. بحث امنیت اجتماعی به خصوص در تامین بهداشت اجتماعی و روانی و در کاهش آسیب های اجتماعی و همچنین در گسترش سلامت اجتماعی اهمیت بسیاری دارد. بنابراین آرامش، رفاه، رشد، شکوفایی انسان، بروز استعدادها و خلاقیت ها و نیل به تمام کمالات انسان در سایه امنیت از جمله امنیت اجتماعی حاصل خواهد شد. مقاله حاضر ضمن ارایه تعریفی جامع، منسجم و دقیق از دو مفهوم امنیت انسانی و امنیت اجتماعی به بررسی توصیفی وضعیت امنیت انسانی و اجتماعی در شهرستان عسلویه قبل و بعد از احداث تاسیسات صنعتی می پردازد؛ در پایان نیز پس از بررسی پیامدهای آن راهکارهایی نیز ارایه می گردد.

شیطان پیوسته به عنوان نیرویی شرور، پلید، خبیث، موجودی سرکش و وسوسه‏ گر کاربرد دارد. اما «ابلیس» نام خاص همان موجودی است که با وسوسه ‏های خود، آدم علیه السلام را از بهشت بیرون نمود. پس «شیطان» یک اسم عام است که فرد بارز آن همان ابلیس با ذریه و اعوان و انصار فراوان است، البته در اصطلاح  به همه آن ها شیطان یا شیاطین گفته می‏شود. بدترین صفت رذیله شیطان، کبرورزی و استکبار است. تمام گناهان و تجاوز به حقوق دیگران هم از استکبار منشا می یابد. اما استکبار همیشه فردی نیست، بلکه گاهی رفتار یک دولت و یا گروهی از دولت ها با یک دولت و یا مردمان یک سرزمین می تواند از روی غرور و تکبر باشد.

موضوع این نگارش نقد اثر بزرگ حقوقدان شهیر آلمانی کارل اشمیت به نام مفهوم امر سیاسی است.مفهوم امر سیاسی اثری تاثیرگذار و مهم در عرصه ی تفکر سیاسی ، حقوقی و فلسفه سیاسی می باشد. این اثر از جمله نقاط عطفی است که مباحث حقوقی را به حوزه ی سیاست و روابط قدرت به صورت بسیار جذاب و حیاتیی مربوط می سازد. برای درک این اثر ابتدا شناخت اندکی از مولف آن ضروری به نظر می رسد و سپس به ساختار خود متن کتاب خواهیم پرداخت.  از این رو در بخش اول به سراغ اشمیت می رویم.