نشریه مطالعات مهندسی انتظامی
پیاپی 5 (پاییز و زمستان 1388)

ممعاری معرفت و عملی است که هدف آن به وجود آوردن یا سامان دادن به فضای زیستی انسان می باشد . به گونه ای که پاسخ گوی شرایط و واقعیات طبیعی و انسانی باشد و طراحی معماری ، فرآیندی است که از نیاز به فضا شروع شده و طی سیر از سوال به جواب ، در مرحله ی مطالعات ، یک سری از احکام و روابط معماری استخراج گردیده و مبنای برنامه ریزی طراحی واقع شده و در مرحله ی طراحی ، این برنامه ی مدون ، مصور و مجسم شده و به طرح کالبدی تبدیل می گردد ، که مبنای محاسبات سازه و تاسیسات برقی و مکانیکی قرار گرفته و مجموع آن منتج به نقشه های اجرایی وسپس ساختمان های مختلف با کاربری های متفاوت احداث می شوند . بنابراین کمترین صرفه جویی در متراژ نقشه های معماری و کمترین صرفه جویی در مواد و مصالح مصرفی ، در عین حفظ کیفیت و کارایی طرح های ساختمانی ، ارقام بسیار هنگفتی از صرفه جویی را در هزینه های عمرانی به همراه خواهد داشت . با توجه به گستره ی ماموریت ناجا در پهنه سرتاسر کشور و نیاز روزافزون ناجا به تامین و توسعه ساختمان و تاسیسات جدید ،ونوسازی ساختمانهای فرسوده بهینه سازی الگوی جامع مصرف در طراحی ساختمان های ناجا یک ضرورت راهبردی بوده، تا در عین ارتقاء کیفیت طراحی ساختمان ها ، حداکثر صرفه جویی لازم نیز صورت پذیرد . بر این اساس در این مجمل ، بهینه سازی الگوی جامع مصرف در طراحی ساختمان های ناجا در برابر نیازمندی های عوامل اقلیمی ، جغرافیایی ، حوادث طبیعی ، تهدیدات امنیتی و تهدیدات خارجی و ملاحظات اساسی در زمان احداث بهره برداری ، تعمیر و نگهداری و... ارایه گردیده و در انتها راهبردهای لازم پیشنهاد و نتیجه گیری لازم ارایه گردیده است .

ساختمانهای با انرژی صفر یا ساختمانهای با انرژی خالص صفر نسل جدید ساختمانها هستند که امروزه بعنوان یک گزینه برای کاهش مصرف سالیانه انرژی مطرح شده اند. تعدادی از این نوع ساختمانها در نقاطی از جهان اجرا شده است. در این مطالعه این نوع سیستم ساختمانی بعنوان یک راهکار عملی مناسب در راستای اصلاح الگوی مصرف معرفی میشود. از این مطالعه مشخص میشود که با استفاده از این ساختمانها میتوان از طرفی مصرف انرژی را کاهش داد و از طرف دیگر باعث کمتر آلوده شدن محیط زیست شد که هر دوی اینها به نفع بشر و بخصوص نسلهای آینده میباشد.

این مقاله کوششی است هدفمند برای معرفی یکی از جریان های مهم معماری معاصر در ابنیه ناجا . جریانی که عکس العملی منطقی در برابرمسایل و مشکلات بوجود آمده عصر صنعت به شمار می رود. توسعه پایدار که بعنوان مبانی ریشه ای در این مقاله مورد نظراست، تیوری جام عنگر نسبت به تمامی امور زندگی همانند اقتصاد، اجتماع و محیط است که بستر شکل گیری بحث طراحی پایدار را بوجود آورده است. روند پژوهش این گفتار از جمع بندی تعاریف آغاز شده است و با اصول، مبانی و نظریات گوناگون پیرامون طراحی پایدار بسطدر ابنیه ناجا پیدا کرده است.

مدیریت نگهداری ساختمان، یکی از موضوعات مهم در مدیریت ساختمان می باشد، که تاکنون در کشور ایران مورد توجه جدی قرار نگرفته است. بطور کلی دوره تعمیر و نگهداری ساختمان در حدود نود و پنج درصد دوره حیات یک ساختمان را (از زمانی که مفهوم ذهنی ساخت شکل می گیرد تا پایان عمر آن) به خود اختصاص می دهد. با اعمال یک سیستم مناسب مدیریتی در بخش تعمیر و نگهداری نه تنها می توان کیفیت ساختمان را افزایش داد بلکه امکان بهینه سازی هزینه ها نیز فراهم می گردد. بدیهی است با توجه به این مطلب تعمیر و نگهداری ساختمان و مدیریت آن از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در این بخش از فصلنامه ابعاد مختلف مدیریت نگهداری ساختمان مورد مطالعه قرار گرفته است. نظر به اینکه داشتن مدیریتی صحیح و مناسب، نیازمند داشتن یک سازماندهی جهت اعمال اهداف مدیریت می باشد، به همین جهت در این بخش همچنین مقوله سازماندهی تعمیر و نگهداری مورد مطالعه قرار گرفته است

گچ از جمله مصالحی است که در صنایع ساختمان سازی از اهمیت خاصی برخوردار است و به علت ویژگی هایی که دارد از زمانهای قدیم در امر ساختن مسکن محل مصرف داشته است. در بسیاری از ساختمانهای قدیمی مخصوصا دوران صفویه که اغلب آنها در اصفهان موجود می باشند گچ نقش موثری داشته و گچ بری های بسیار زیبایی از آن دوران باقی مانده است. گچ به علت خواص خود از اولین قدم در ایجاد یک بنا که پیاده کردن حدود زمین باشد و به اصطلاح برای ریختن رنگ اطراف زمین مورد نیاز بوده و همچنین تا آخرین مراحل کار سفید کاری و نصب سنگ است باز هم مورد نیاز است و حتی در نقاشی ساختمان هم از آن استفاده می نمایند.

یکی از مشکلات اصلی سازمان های صنعتی، بازرگانی و خدماتی کشور، پایین بودن سطح کیفیت محصولات و خدمات تولید شده توسط این سازمان ها است به گونه‎ای که گاهی اوقات توان رقابتی این سازمان ها در مقابل رقبای خارجی را در پرده ابهام قرار می‎دهد . ناجا نیز به عنوان یک سازمان تامین کننده امنیت وآرامش در کشور از این قاعده مستثنی نیستند و نرمال بودن سطح عمومی کیفیت فرآیندهای اطلاع رسانی و خدماتی همواره یکی از دغدغه‎ های اصلی مسوولان به شمار می‎آید. مفاهیم، روش ها و ابزارهای مدیریت و توسعه کیفیت از دیرباز در محیط های صنعتی و اقتصادی مطرح بوده اند و سازمان های متعددی نیز با بهره جویی از آنها توانسته اند سطح کیفیت محصولات و فرآیندهای خود را بهبود بخشند، اما در موسسات نظامی موضوع مدیریت کیفیت و ابزارها، روش ها و فنون آن چندان شناخته شده نیستند. حتی گاهی اوقات این شبهه می آید که آیا واقعا می توان روش ها و ابزارهای رایج در محیط های صنعتی و اقتصادی را در محیط های نظامی که تامین کننده اصلی ترین منبع حیاتی بشر یعنی امنیتی باشد، بکار بست؟ همچنین آنچه در سازمان ها مزیت رقابتی ایجاد می کند، بهره وری به معنای بکارگیری و ترکیب موثر منابع موجود در سازمان است. بهبودی اثربخش بهره وری همانند سایر مولفه ها و فرآیندهای نرم افزاری سازمانی از الزامات کار سازمانی است که در ذات و خمیرمایه بهره وری، بهبود نهفته است و مشروعیت بهره وری در بهبود و اصلاح آن است.