مجله پژوهش و مطالعات علوم اسلامی
پیاپی 41 (آذر 1401)

پیدایش خوارج در زمان امیرالمومنین علیه السلام زخم عمیقی برپیکر جامعه اسلامی وارد ساخت. این گروه متحجر، متعصب، پرخاشگر و کج‌فهم با عقاید و باورهای غلط خود، همواره مشکلاتی را برای حکومت امام و مسلمانان به وجود آوردند. امام در ابتدا با این گروه مدارا جویانه رفتار کردند. باوجود انتقادات تند بر آن حضرت، با خشونت با آنان برخورد نکرده و پند و اندرزشان می‌داد تا بدین‌وسیله هدایت شوند و از راه فلاکت و شقاوت دور شوند. امام علی علیرغم تمام تلاش‌های مداراجویانه، برخی از خوارج در افکار متحجرانه و متعصبانه خود باقی‌مانده و اصرار به جنگ با امام داشتند که امام علیرغم میلشان درنهایت با آنان به مقابله نظامی پرداخت. مقاله‌ی زیر درصدد آن است که به این سوال پاسخ دهد که امیرالمومنین علی علیه‌السلام ازچه شیوه‌هایی برای مقابله با خوارج استفاده نموده‌اند؟ مقاله ذیل به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به دنبال پژوهش در مورد شیوه‌های مقابله امیرالمومنین علیه‌السلام با خوارج هست.

بعد ازطاغوت و ظهور انقلاب اسلامی، رویکرد کشور جمهوری اسلامی ایران در مبحث نظام آموزشی کشور، اعم از وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم و تحقیقات و فناوری مبتنی بر آموزه های دینی و اسلامی بوده است. آموزش روخوانی و قرایت قرآن کریم در سطوح مدارس با تعیین دروس مصوب برای دانش آموزان ادامه داشته و در سطح تحصیلات عالی نیز برای دانشجویان دانشگاه ها در جدول دروس عمومی دروس اسلامی برای آشنایی دانشجویان تعیین گردیده است. علی ایحال در عصر جدید که با پیشرفت علم و تکنولوژی در عصر انفجار اطلاعات بوده و با دسترسی دانش آموزان و دانشجویان و حتی بعضا کودکان به فضای مجازی و پیام رسان های خارجی و شبکه های ماهواره و بازی های رایانه ای، موجبات بروز پریشانی ذهنی و سردرگمی در تجزیه و تحلیل اطلاعات و ایضا با الگو برداری نامناسب غربی، حتی موجبات بروز خسارت فرهنگی به محیط اجتماعی و متعاقبا منتج به کشف حجاب و آلودگی به مواد مخدر و روان گردان ها برای جوانان و ایجاد تنش میان خانواده ها و حتی اغتشاش و درگیری با پلیس وحافظان امنیت در سطح جامعه می گردد. آنچه که در سطح جامعه مشاهده می شود و حتی تاثیر در تحصیلات دانشگاهی جوانان نیز گذاشته است، تاکید بر آموزش زبانهای خارجه بوده که در سطح تحصیلات تکمیلی و حتی مصاحبه دکتری نیز برای آن ارزش بسزایی قایل گردیده اند، در حالی که آشنایی با قرآن کریم اعم از قرایت و مفاهیم و حفظ آن و آشنایی با نهج البلاغه به درستی مورد تاثیر در نظام آموزشی کشور قرار نگرفته و بعضا دانش آموزان و دانشجویان در درک مطالب و مفاهیم قرآنی و حتی روخوانی صحیح مبتنی بر رعایت قواید تجوید ضعیف بوده و تمام فکر و ذهن آنان را فضای مخرب مجازی فرا گرفته است. شخصیت یک انسان و شاکله ذهنی او غالبا در سنین کمتر از 18 سال شکل می گیرد. لذا به نظر می رسد تاسیس مدارس دینی و مذهبی به فراخور سنین افراد اعم از نونهالان نوجوانان و جوانان در کنار آموزش علمی،که هرگونه فارغ التحصیلی علمی منوط به اخذ گواهینامه از مدارس دینی و مذهبی باشد، هرچند توفیق اجباری باشد، اما برای تقویت سواد دینی و مذهبی افراد و ایجاد سد محکم در برابر انحرافات اجتماعی موثر باشد. من حیث المجموع در این مقاله با بهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی تاثیر ایدیولوژی اسلامی در نظام آموزشی ایران ،جهت مبارزه با استکبار جهانی و فضای مخرب مجازی در جنگ های ترکیبی نوپدید مورد بررسی قرار گرفته و ارایه راهکارهای لازم در آن موجب استحکام بنیاد خانواده ها و جلوگیری از انحرافات اجتماعی و مقابله با عرفان های کاذب و پایداری نظام اسلامی و تقویت روحیه جهاد و ایثار در جوانان و نیروهای مسلح می گردد.

نماز، تقدیم ستایش و سپاس به درگاه خالق منان و کامل ترین پاسخ به عالی ترین نیاز انسان است. با توجه به اینکه تعالی روح، شخصیت و فرهنگ افراد از کودکی و دوران دانش آموزی شکل می گیرد توجه به فریضه الهی نماز در این دوران بسیار حایز اهمیت است. و الزام است تا با بسترسازی از جنبه های مختلف به جذب دانش آموز جهت انجام این امر توجه ویژه شود. به همین دلیل پژوهش حاضر به بررسی معماری و نقش آن در جذب دانش آموز به نماز می پردازد.

روش تحقیق:

 جهت این مهم از روش توصیفی- پیمایشی بهره گرفته شد. ابزار جمع آوری داده ها مقالات و پرسشنامه بودند. گویه های پرسشنامه به وسیله مطالعات پیشین به دست آمد و تحلیل ها نیز با نرم افزار spss نسخه 24 انجام گشت.

نتایج نشان داد که مولفه های معماری رابطه معناداری با جذب دانش آموز به محیط مدرسه و نماز دارد، چرا که معماری محسوس ترین نماد هنری است که بیش از ظاهر به بعد معنایی و کارکردی آن پرداخته می شود؛ به عبارتی میتوان بیان داشت که وفاداری میان معبود و عبد، ارتباطی تنگاتنگ در خلق مفاهیم و نگرشهای بین معنا و فرم ایجاد کرده است.

با بررسی نتایج بدست آمده بیشترین میزان همبستگی در بین مولفه های مختلف، معماری داخلی با جذب دانش آموزان به نماز بود.

معیشت و تامین معاش همواره دغدغه بشر بوده و بسیاری از مفاسد اجتماعی ناشی از فقر اقتصادی و نقصان در تامین معاش می باشد، تقدیر صحیح معیشت می تواند جبران کننده قسمت اعظمی از کاستی های اقتصادی باشد، شناخت مبانی تقدیر معیشت، در سبک زندگی اسلامی می تواند فرد مسلمان را به هدف عالیه (قرب الهی) برساند و برای تحقق این امر بکارگیری صحیح تقدیر معیشت در سبک زندگی اسلامی یک فرد مسلمان و ارایه و آموزش آن به مراکز علمی و جامعه نیاز ضروری است. اثر حاضر از نوع پژوهش های «داده بنیاد» مبتنی بر داده های قرآن و روایات، انجام شده است. بنا بر نتایج حاصل از پژوهش تقدیر معیشت یکی معیار های مهم دینی در گزاره های اسلام به شمار می رود که می توان آدمی را به سعادت (دنیوی و اخروی) و قرب الهی برساند.

در صورتی که متعاقدین یا یکی از آنها با تخلف از تعهدات و یا زیر پاگذاشتن آنها روبرو گردند، مهلتی برای حق فسخ مقرر شده است تا بتوان به فوریت و یا در مدت معینی به اعمال حق قانونی و شرعی اقدام کرد. این امر در حقوق مدنی، یا در قالب خیارات فوری و یا خیارات با مدت معین تقسیم گشته است. مواد این خیارات به تبعیت از فقه امامیه در محدوده خیار رویت و تخلف از وصف، خیار غبن، خیار عیب و خیار تدلیس (با قید فوریت) و خیار مجلس، خیار حیوان و خیار شرط (در مدت معین) مشخص شده است. اعمال این خیارات بنا به مدت و شرایط عادی درنظر گرفته شده است ولی گاه بنا به شرایط اضطراری، اعمال این خیارات با مانع جدی و خارجی مواجه می شود. در این مقاله، به شیوه توصیفی و تحلیلی، به نقش و کارکرد این مهلت ها در رفع موانع خارجی پرداخته شده است که این کارکردها را می توان در سه پیامد نفی تکلیف مالایطاق به موجب دو قاعده لاضرر و عسر و حرج، معذوریت و رفع مسیولیت از متخلف و استمرار مهلت تا رفع مانع خلاصه کرد.

در اسلام پس از رحلت پیامبر (ص) امت اسلامی به دو شاخه شیعه و سنی تقسیم گردید. گرایشات گوناگونی نیز در بحث مرجعیت نص و ظاهر و عقل پدیدار شد که در میان اهل‌سنت، گرایش عمده اهل‌حدیث بودند و در راس آنان احمدبن حنبل بود، در آثار وی هیچ‌کتاب رای، فتوی، قیاس و یا استنباط فقهی دیده نمی‌شود و بیشتر آثار وی در زمینه حدیث است. قشری‌گرایی و استناد به ظواهر آیات و احادیث موجب شد که مسایل سستی از جمله، تجسیم خداوند به اعتقادات حنابله راه یابد. تفکر احمدبن حنبل، بار دیگر توسط احمد‌بن تیمیه تبلیغ و ترویج گردید. ابن‌تیمیه با آرا و عقاید خود زمینه‌ی فکری مذهب وهابیت را فراهم ساخت. از جمله عقاید وهابیت، تکفیر غیر وهابیان، روا ندانستن زیارت قبور پیامبر (ص) و اهل بیت، روا ندانستن توسل و استشفاع به آنان و شرک پنداشتن سوگند به غیر خدا و بی‌اعتنایی به عقلانیت و گفتگو می‌باشد. پژوهش حاضر در نظر دارد به بررسی حنابله و نص‌گرایی بپردازد که در تاریخ اسلام نقش برجسته‌ای را ایفا نموده ‌است.

امروزه افزایش تعداد مراکز آموزشی، شرایط پیچیده محیطی و نیازهای متنوع دانش ‏آموزان، مدارس را به بازارهای تجارت آموزش در سطح فرامحلی تبدیل کرده است که اگر مدیران مدارس در زمینه اداره مدارس، جذب و نگهداری دانش ‏آموزان یک رهبر موفق نباشند، نمی‏ توانند در این عرصه میدان ‏داری کنند. رهبری موفق در مراکز آموزشی تا حد زیادی نیاز به هوش استراتژیک و مولفه ‏های آن خواهد داشت. رهبران مراکز آموزشی موفق با مشارکت دادن کارکنان و دانش ‏‏آموزان، به جریان انگیزه ‏سازی در سازمان کمک می‏ کنند و آنها به عنوان پیروان مشارکت کننده در امور به اداره امور می‏ پردازند و کارایی سطح بالای موسسه را تضمین می‏ کنند. از اینرو در تحقیق حاضر، به لحاظ اهمیت نقش مبحث هوش استراتژیک، به مفاهیم مختلف آن و همچنین به مولفه ها ابعاد آن پرداخته است، و در ادامه اهمیت هوش استراتژیک در سازمان‏های امروزی و نظام آموزشی را مورد بررسی قرار می دهد.