نشریه مطالعات و پژوهش های اداری
پیاپی 15 (پاییز 1401)

صنعت آب و برق به‌عنوان صنعت زیربنایی و دانش‏پایه برای بقاء و ادامه حیات خود نیازمند همگاهی با تحولات علمی و فناورانه بوده و وزارت نیرو به عنوان متولی بخش قابل‌توجهی از امور مربوط به این حوزه، از سال‏های گذشته با انجام اقدامات مختلف، زمینه توسعه فعالیت‏های فناوری و نوآوری را در صنعت آب و برق فراهم آورده است. در ادامه این اقدامات، با عنایت به تحولات علمی و عملیاتی مرتبط با مباحث پژوهش و نوآوری و نیز برخی اسناد بالادستی و الزامات محیطی، توجه به نوآوری برمبنای رویکرد زیست‏بومی در دستور کار معاونت تحقیقات و منابع انسانی وزارت نیرو قرار گرفته است و با همکاری شرکت‌های مادرتخصصی، مراکز پژوهشی و شرکت‌های دانش‌بنیان مرتبط و صاحب‌نظران فنی؛ عملیات اجرایی پروژه «طراحی و استقرار رویکرد زیست‌بومی نوآوری نیرو» آغاز گردید. درهمین راستا، برخی از عناصر زیست‌بوم نوآوری از گذشته در گستره صنعت آب و برق شکل گرفته‌اند که از میان آنها می‌توان به پژوهشگاه نیرو و موسسه تحقیقات آب به‌عنوان دو بازوی مهم پژوهش و فناوری صنعت آب و برق، مراکز توسعه فناوری در پژوهشگاه نیرو، مرکز رشد واحدهای فناوری صنعت آب و برق و صندوق پژوهش و فناوری صنعت برق و انرژی اشاره کرد. پروژه مذکور طی یک دوره زمانی منجر به مفهوم‌سازی و نهادینه‌شدن نگاه زیست‌بومی نوآوری در وزارت نیرو گردید و درحال حاضر در مرحله استقرار رویکرد مذکور قرار دارد.

در سال‌های اخیر، موضوع تامین نهاده های تولید بخش کشاورزی برای کشاورزان و دامداران در کشور به یک معضل و چالش تبدیل شده که رخدادهای جهانی و تحریم‌های ظالمانه هم بر این بخش تاثیر فراوانی داشته است. در زنجیره اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور، اثبات کرده‌اند که برای پاسخ دادن به صنایع و نیازهای جامعه، شرکت‌های دانش‌بنیان از ظرفیت فراوانی برخوردار بوده و می‌توانند در هر عرصه ای خوش بدرخشند. در چند سال‌ اخیر، این اتفاق به یک باور ملی و عمومی تبدیل شده و برخی از صنایع کشور با روی‌آوردن به این توانمندی دانشی و تخصصی در مسیر توسعه‌یافتگی؛ قدم برداشته اند؛ اما در این میان، برخی دیگر از صنایع هنوز از این ظرفیت علمی و کاربردی بی بهره هستند و تعداد شرکت‌های دانش بنیان در بین آن‌ها کم و ناچیز است. بخش کشاورزی و به‌دنبال آن تامین امنیت غذایی، یکی از آن بخش هاست. بر اساس آمار ارایه شده از سوی معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهور، اکنون 309 شرکت دانش‌بنیان در بخش کشاورزی کشور فعال هستند. لزوم بررسی، تبیین و تحلیل فعالیت این شرکت‌ها در حوزه امنیت غذایی کشور، موضوع مهمی است که می‌تواند مشخص سازد که شرکت‌های دانش‌بنیان در این زمینه از چه حمایت‌های قانونی، سیاستی و نهادی باید برخوردار شوند تا بتوانند نقش موثری در تامین امنیت غذایی کشور ایفا نمایند. ازجمله راه‌کارهایی که می‌تواند کیفیت و کمیت امنیت غذایی کشور را بهبود بخشد، روش‌های زیستی است که بهبود صنعت غذایی کشور با استفاده از همین روش‌های زیستی و با کمک کارخانه‌های تولید محصولات غذایی امکان‌پذیراست.

شهر هوشمند، افق‌های نوینی را در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، پیش ‌روی تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران شهری قرار داده است؛ اما در تحقق و حاکمیت این پارادایم در کلان‌شهرها، چالش و موانعی وجود دارد.

هدف از این تحقیق، تبیین چالش‌های شهر هوشمند در بستر حکمرانی عملیاتی و ذیل وظایف دولت، بخش خصوصی و جامعه‌مدنی است. روش‌ها: در این تحقیق، شهر هوشمند و ابعاد آن، همچنین حکمرانی عملیاتی مطالعه و به روش تحلیل تم بررسی شد. تحقیق حاضر با استفاده از روش کیفی و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 16 تن از خبرگان مدیریت شهری انجام شد.

نتایج نشان داد که چالش‌های شهر هوشمند ذیل وظایف سه بعد حکمرانی شامل 5 چالش اصلی: «چالش تصمیم‌گیری و خط‌مشی‌گذاری»، «چالش حاکمیتی و مدیریتی»، «چالش فنی و عملیاتی»، «چالش اقتصادی» و« چالش آموزشی و فرهنگی» است که در 15 زیرمجموعه دسته‌بندی شده‌اند.

با توجه به اهمیت استقرار شهر هوشمند در دنیای امروزی، ارایه راهکارهایی برای تسریع در رفع این چالش‌ها و موانع می‌تواند به ارایه خدمات مطلوب و رضایت شهروندان کمک کند.

امروزه شرکت های دانش بنیان، نقش اساسی در توسعه اقتصادی در سطح جهانی ایفا می‌کنند؛ در واقع، این نوع شرکت‌ها با به-کارگیری، خلق، ایجاد و اکتساب دانش، عامل اساسی در جریان رشد اقتصادی ایفا می کنند. این واقعیت بررسی‌ها نشان می‌دهد که این نوع شرکت ها در ایران با چالش‌های مختلفی مواجه هستند؛ از این رو، هدف این مقاله، بررسی چالش ها و موانع پیش روی شرکت های دانش بنیان است. روش انجام این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و گردآوری داده ها به استناد منابع کتابخانه ای صورت پذیرفته است. نتایج نشان می دهد شرکت های دانش بنیان ایرانی با مشکلات مختلفی در حوزه های قوانین و سیاست های سخت و دست و پاگیر دولتی، سیستم تربیتی نامناسب نیروی انسانی، بازاریابی و فروش محصولات مواجه هستند؛ بدین خاطر، لزوم بازنگری در قوانین و سیاست ها برای حمایت بیشتر در جهت رشد و بالندگی شرکت های دانش بنیان ضروری است.

موفقیت عملکرد مالی شرک تها نیازمند بهره گیری از ابزارهای قوی و موثری مانند: هوش کسب و کار، یادگیری سازمانی و نوآوری سازمانی به عنوان عوامل مثبتی است که میتواند آ نها را در مکانیزه کردن کارهای آنالیز، تصمیم گیری، تدوین استراتژی و پی شبینی یاری رساند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر هوش کس بوکار و یادگیری سازمانی بر عملکرد مالی و با در نظر گرفتن نقش میانجی نوآوری سازمانی بود.

جامعه آماری این پژوهش، شرک های دان شبنیان مستقر در پارک علم و فناوری خلی جفارس است و طبق فرمول کوکران؛ 97 نفر از کارکنان این شرکتها به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنام های است که روایی و پایایی آن اندازه گیری شده است.

نتایج تحلیل داده ها نشان داد که هوش کس بوکار و یادگیری سازمانی ب هطور مستقیم و غیرمستقیم از طریق نوآوری سازمانی بر عملکرد مالی شرکتها تاثیر دارند.

ایجاد و ب هکارگیری هوش کس بوکار و یادگیری سازمانی با چاشنی نوآوری سازمانی؛ به مدیران در نحوه بهبود عملکرد مالی شرکتها در محیطهای پویا کمک می کند. 

درحال حاضر، بنا به دلایلی نظام اداری کشور از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و نیاز به تحول اساسی دارد؛ از این رو، ایجاد سازمان دانش بنیان که مبتنی بر دانش کارکنان باشد، امری ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است؛ همچنین، این مطالعه، توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق عبارتند از: 478 نفر از کارکنان و کارشناسان سازمان‌های تامین اجتماعی شهر شیراز و تعداد نمونه طبق برآورد جدول کرجسی مورگان به تعداد 213 نفر انتخاب شده است. در تحقیق حاضر از دو نوع پرسشنامه استاندارد مدل عمومی مدیریت دانش با چهار مولفه و دارای 25 سوال و پرسشنامه محقق ساخته سازمان دانش بنیان با سه مولفه و 16 سوال، استفاده شده است. با توجه به یافته‌های تحقیق، میزان تاثیرپذیری مولفه ایجاد دانش بر مولفه ایده‌محوری 38/0 درصد، میزان تاثیرپذیری مولفه حفظ و نگهداری دانش بر مولفه قابلیت تجاری سازی 46/0 درصد، میزان تاثیرپذیری مولفه تبدیل و انتقال بر مولفه رقابت پذیری 72/0 درصد و میزان تاثیرپذیری مستقل به کارگیری دانش بر مولفه رقابت پذیری با 36/0 درصد است و این نشان دهنده رابطه مثبت بین مدیریت دانش و سازمان دانش بنیان است. به کارگیری اصول مدیریت دانش در دانش بنیان کردن سازمان‌های تامین اجتماعی، تاثیرگذاری مدیریت دانش بر سازمان دانش بنیان 88/0 در سطح کمتر از 01/0 را نشان می‌دهد. نتیجه نهایی نشان می‌دهد که متغیر مدیریت دانش بر تمامی مولفه‌های سازمان دانش بنیان رابطه معنی دار دارد.

طرد دیجیتال و فقر، ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و ادبیات موجود در مورد این موضوع روشن می‌سازد که زمینه‌های زندگی مردم تجربیات آنها را از طرد دیجیتال به طرق چشمگیری شکل می‌دهد. در واقع، جنبه‌های آنلاین و آفلاین زندگی از بسیاری جهات غیرقابل تفکیک هستند. بدین ترتیب، این مقاله بر رابطه پیچیده بین طرد دیجیتال و فقر تمرکز و بررسی می‌کند که چگونه طیفی از عوامل مکانی، مادی و زمانی مرتبط با تجربیات فقر، فرصت‌های استفاده از اینترنت را شکل می‌دهند. این مقاله با تکیه بر داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه با مربیان و شرکت کنندگان در برنامه‌ای که به‌ دنبال کمک به افراد کم درآمد برای یافتن کار، مدیریت پول خود و آنلاین شدن است، چندین روش کلیدی را دنبال می‌کند که در آنها، جنبه‌های مختلف فقر - از جمله نابرابری مسکن - برای شکل دادن به تجربیات طرد دیجیتال، ادغام می‌شوند. بدین ترتیب، این مقاله استدلال می‌کند که بررسی روش‌هایی که این جنبه‌های به ظاهر آفلاین فقر بر فرصت‌های استفاده از اینترنت تاثیر می‌گذارند، فرصتی برای کسب درک درستی از چگونگی بازنمود محرومیت دیجیتال برای کسانی که فقر را تجربه می‌کنند، فراهم می‌سازد.

با به‌کارگیری فزاینده راه‌حل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی برای بخش عمومی، این امید وجود دارد که بتوان نحوه ارایه خدمات کشورهای درحال توسعه را در بخش‌های کلیدی مانند کشاورزی، مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و بخش‌های اجتماعی تغییر دهد. با این حال، هوش مصنوعی؛ ظرفیت بالایی برای سوء‌استفاده دارد و خطراتی را ایجاد می‌کند که در صورت عدم‌نظارت و مدیریت، احترام و حرمت آسیب‌پذیرترین افراد جامعه را به‌خطر می‌اندازد. در این مطالعه، ما برای تعیین نقش تدارکات عمومی در گفتمان‌های هوش مصنوعی انسان‌محور با تمرکز بر کشورهای در حال توسعه بحث و گفتگو می‌کنیم. این مطالعه براساس یک تحقیق اکتشافی و داده‌های جمع‌آوری‌شده در میان متخصصان تدارکات در اوگاندا و کنیا است که اصول تدارکات مشابهی دارند: جایی که اشکال سنتی رقابت در تدارکات در مقایسه با مکانیسم‌های تدارکات تجاری بهتر و جدیدتر که مناسب تدارکات هوش مصنوعی هستند، اعمال می‌شود. ما سفارشی‌سازی محدودی در فناوری‌های هوش مصنوعی، فقدان چارچوب‌های حاکمیتی توسعه‌یافته و دانش و تمایز کمی بین خرید هوش مصنوعی و سایر روش‌های معمول تدارکات فناوری پیدا کرده‌ایم. ما چارچوبی را پیشنهاد کردیم که در غیاب چارچوب‌های قانونی خوب می‌تواند به متخصصان تدارکات اجازه دهد تا اصول هوش مصنوعی انسان‌محور را در فرایندهای تدارکات هوش مصنوعی تعبیه کنند.