فهرست مطالب

نشریه جامعه شناسی ارتباطات
پیاپی 6 (زمستان 1400)

  • تاریخ انتشار: 1400/11/19
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مهدی محسنی نیا صفحه 3

    خداوند بزرگ را شاکرم که امروز پس از یکسال و چند ماه با تلاش و ممارست همکاران ارجمندم شاهد اتمام شماره ششم فصل‌نامه «جامعه شناسی ارتباطات» هستم. فصل‌نامه‌ای که تا شماره قبل با نام «جامعه‌شناسی روابط‌عمومی» منتشر می‌شد و از این پس با پسوند «ارتباطات» به نشر می‌رسد. از اصلی‌ترین دغدغه‌های هیات تحریریه و مدیر مسوول محترم نشریه ایجاد فضایی جامع برای جمع‌آوری مقالات علمی در حوزه ارتباطات در یک مجموعه منظم بود و در همین راستا فصل‌نامه از «جامعه‌شناسی روابط‌عمومی» به «جامعه‌شناسی ارتباطات» تغییر نام داد. در باب اهمیت این موضوع باید اذعان داشت، در ساختار جامعه‌شناسی امروز مقوله ارتباطات و خصوصا ارتباطات جمعی و رسانه -که اصلی‌ترین مسیله علم ارتباطات است- نیازمند پژوهش‌های به روز و علمی هستیم. این نشریه با توجه به این سیاست کلان خود در نظر دارد با ایجاد بستری مناسب، عرصه را برای فعالان و پژوهشگران این حوزه هرچه بیشتر هموار سازد. در این زمینه یادآور می شود هر آنچه که تا به امروز بیان شده و هرآنچه که در آینده مورد بررسی قرار می‌گیرد برای رسیدن به دانش ارتباطات اندک است و بایستی به آن افزود. در آخر ضمن عرض سپاس و قدردانی از صاحب امتیاز و ایده‌پرداز نشریه جناب آقای دکتر هادی زمانی و همچنین مدیر مسوول محترم جناب آقای دکتر عباس زمانی و دیگر همکاران و هیات علمی محترم، باید گفته شود که جمع‌آوری چنین مجموعه‌ای انجام نمی‌شود به جز آنکه گروهی همدل به یاری هم بشتابند. امید است که این نشریه تخصصی که تنها نشریه منطقه مرکز و جنوب کشور در این حوزه است، با عنایت حضرت حق و همراهی عزیزان پدیدآورنده و پژوهشگر و همچنین شما مخاطبان گرانقدر، گنجینه ای از پژوهش‌های ارزشمند را در حوزه علوم ارتباطات جمع‌آوری کند، گنجینه ای که نه تنها به عنوان مرجع پژوهشگران بلکه یک رسانه جامع در قالب تاریخ معاصر ارتباطات کشور باشد.

    کلیدواژگان: روابط عمومی، رسانه، ارتباطات
  • مهدی اثنی عشران، عباس زمانی، فائزه تقی پور صفحات 5-27

    بازنمایی یکی از تکنیکهایی موثری است که اهمیت رسانه را بسیار تشدید کرده است و صاحبان قدرت و سلطه برای تثبیت و گسترش اهداف و نفوذ فرهنگی خود به این شیوه متوسل می گردند. فرهنگ یک مفهوم انتزاعی است که نمودهای عینی دارد و بازنمایی می تواند از طریق تاثیر انتزاعی بر ارزشها و ایدیولوژی افراد بسیاری از نمودهای فرهنگی که شامل آداب و رسوم، هنجارها و کنش ها می باشد را دستخوش تغییر در جهت اهداف مالکان رسانه نماید. هدف این پژوهش بازنمایی مولفه های فرهنگی و مذهبی در شبکه “من و تو” بود. روش پژوهش کیفی با رویکرد توصیفی و تحلیلی بود که برای نیل به این هدف قسمت اول برنامه ببین تی وی پخش شده در سال 97 از شبکه من و تو با روشی هدفمند مورد تحلیل نشانه شناختی قرار گرفت. از مهمترین یافته های این پ‍ژوهش تغییر سبک زندگی ایرانی-اسلامی به زندگی غربی از طریق تغییر باورها و ارزشهای اسلامی و با استفاده از کلیشه سازی و طبیعی سازی جزییات مولفه های فرهنگی بود. یافته ها نشان داد که برنامه ببین تی وی با تغییر در ارزشها و هنجارهای مذهبی مخاطبان ایرانی سعی در تغییر سبک زندگی و ایجاد بی هویتی مذهبی در افراد دارد.

    کلیدواژگان: بازنمایی، ببین تی وی، من و تو، شبکه جم، بی بی سی
  • فرحناز مصطفوی کهنگی، سیده مریم نژاد مرعشی، منصوره رضوانی اصل صفحات 29-41

    برای موفقیت جوامع در کنترل بیماری‌های واگیردار به خصوص در زمینه دریافت واکسیناسیون، اعتماد عمومی امری ضروری است و در این راستا در این مقاله به تاثیر رسانه‌های اجتماعی بر گسترش باور پذیری و اعتمادسازی در واکسیناسیون عمومی بیماری های همه گیر (مطالعه موردی واکسیناسیون کووید-19) پرداخته شده است. مطالعه حاضر به صورت پیمایشی و مقطعی (آذر و دیماه 1400) در موج پنجم کروناویروس (سویه دلتا) انجام شد. داده ها با استفاده از توزیع پرسشنامه آنلاین محقق ساخته در بین بزرگسالان بالاتر از 18 سال استان خوزستان به روش نمونه گیری تصادفی و با محاسبه فرمول کوکران به تعداد 384 نفرجمع آوری شد. پرسشنامه شامل 15 سوال و در دو بخش دموگرافیک و سوالات اصلی در قالب دو بعد تاثیر رسانه های اجتماعی در زمینه باور پذیری و تاثیر رسانه های اجتماعی در زمینه اعتماد سازی بود. همچنین از نسخه 22 اس.پی.اس.اس جهت تجزیه و تحلیل ها استفاده شد. در سطح آمار استنباطی جهت تعمیم صفات نمونه به جامعه؛ از تحلیل ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل آنوا استفاده شد. نتایج نشان داد میزان باورپذیری و اعتمادسازی پاسخ گویان به صورت معنی دار بیش از حد متوسط ارزیابی گردید و بین متغیرهای باورپذیری و اعتمادسازی همبستگی معنی دار مثبت وجود دارد در واقع با افزایش باورپذیری میزان اعتمادسازی نیز افزایش می یابد و بالعکس این امر نیز صادق است.

    کلیدواژگان: رسانه های اجتماعی، باور پذیری، اعتمادسازی، واکسیناسیون
  • محمد نیک ملکی، علی قنبری شیرسوار، مهری مصور صفحات 43-65

    بسیاری از صاحب نظران ارتباطات و رسانه و جامعه شناسان، رسانه ها را عامل تغییر اجتماعی می دانند و بر این باورند که رسانه ها در بازنمایی چشم انداز مناسب برای هدف گذاری، پیشرو بودن در شناسایی فرصت ها وتهدیدها نقش مهمی در نیازسنجی توسعه ای در فرآیند توسعه، ضمن جهت دهی به تصمیمات سیاست گذاران برای اتخاذ استراتژی مناسب، در تحقق توسعه همه جانبه در حوزه کشاورزی نقش اساسی می توانند ایفا نمایند. در این راستا پژوهش حاضر با هدف شناخت" تحوه بازنمایی ظرفیت های کشاورزی ایران درگزارش های خبری 21 سیما " انجام شده است. این پژوهش به روش تحلیل محتوا و با جامعه آماری گزارش های خبری پخش شده در بخش خبری 21 سیما با موضوعات کشاورزی در4 ماهه (خرداد، تیر، مرداد و شهریور 1399) و به روش نمونه گیری احتمالی و به شیوه نظامند انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بدست آمده نشان داد موضوعات حوزه "زراعت" با 5/21 درصد بیشترین و شیلات و آبزیان با 8/3 درصد کمترین میزان بازنمایی ظرفیت های بالقوه و بالفعل کشاورزی بود. 57 درصد ازگزارش های پخش شده در مورد ظرفیت های کشاورزی مرتبط با شعار سال (جهش تولید) بود. رویکرد "مسیله محوری" با 8/60 درصد بیشترین میزان رویکردگزارش های خبری برحسب مخاطب هدف بود. همچنین"ادعای موفقیت برنامه های" حوزه کشاورزی با 6/26 درصد بیشترین میزان بهره گیری از معیار اخبار توسعه در بازنمایی ظرفیت های کشاورزی در بازه زمانی درگزارش های خبری 21 سیما بود.

    کلیدواژگان: کشاورزی‏، گزارش خبری، بازنمایی، تحلیل محتوا
  • یحیی احمدی، مسعود کریم خانی صفحات 67-74

    در گذشته عناوین عصر حجر، دوره رنسانس و قرون‌وسطی باهدف نشان دادن «تغییرات اجتماعی چشمگیر» انتخاب شده‌اند و امروزه همه‌گیری جهانی کرونا خط تقسیمی منظم برای نام‌گذاری دوره «پیش از کرونا» و «پساکرونا» ایجاد کرده است. کرونا اصولی را که ما بدیهی می‌انگاشتیم تغییر داده است. موفقیت و توانایی شروع مجدد فرآیندها در دوران همه‌گیری کرونا، منوط به شیوه‌های عملیاتی بازتعریف شده و نگرانی واقعی برای سلامت مردم و جامعه است. شرایط فعلی نه‌تنها به‌صورت عام کسب‌وکارها و سازمان‌ها را تغییر داد بلکه به‌صورت خاص انقلابی در حوزه روابط عمومی ایجاد کرد. شرایط دستیابی به موفقیت در این دوران، بسیار متفاوت از گذشته است، در این دوره جدید، «اعتماد» نقش مهمی را ایفا می‌کند. با از بین رفتن روش‌های رایج بازاریابی و ارتباطی، تفکرات جدیدی برای نحوه ارتباط با مشتریان و مخاطبان شکل گرفت؛ مردم دیگر تمایلی برای بازگشت به وضعیت قبل ندارند بلکه به دنبال روش‌ها و فناوری‌های جدیدی برای برقراری ارتباط با یکدیگر هستند؛ شتاب گرفتن تمایل و حضور مردم در فضای مجازی و برگزاری جلسات در قالب وبینارها، گواهی بر این موضوع است. با پیدایش «متاورس» و ادغام دنیای مادی و مجازی و فرصت‌هایی که با خود به همراه دارد نمی‌توان انتظار بازگشت به شرایط قبل را داشت. دنیایی مجازی که در آن مردم می‌توانند کارهای روزمره و اداری خود را انجام دهند، بازی کنند و حتی با یکدیگر معاشرت داشته باشند. این شرایط، فرصتی را برای درخشش روابط عمومی‌ها فراهم می‌کند که با موقعیت‌یابی متفکرانه، بالاخره به نقش اصلی که همیشه آرزویش را داشته‌اند قدم بگذارند.

    کلیدواژگان: روابط عمومی، بحران، کرونا، متاورس، اعتماد، موفقیت
  • مجید امینی خوراسگانی صفحات 75-96

    امروزه شیوع کرونا ویروس تبدیل به یک بحران بزرگ جهانی شده است و همه کشورهای جهان از جمله ایران را درگیر مشکلات خود نموده است. همه‌گیری کووید19 مسایل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی متعددی را که از نقش قابل بحث رسانه‌ها ناشی می‌شود، برجسته می‌کند. در این زمینه رسانه ها نقش جهانی را در ردیابی و به روز رسانی بیماری کرونا از طریق داشبورد به روز رسانی زنده داشتند. رسانه‌های جمعی نقشی ضروری در دنیای امروز دارند و می‌توانند بستری واحد برای همه ارتباطات بهداشت عمومی، دستورالعمل‌های جامع آموزش مراقبت‌های بهداشتی و استراتژی‌های فاصله‌گذاری اجتماعی قوی و در عین حال که همچنان ارتباطات اجتماعی را حفظ کنند، فراهم کنند. نوع رفتار رسانه های هر کشور در رویارویی با بحران های طبیعی و غیر طبیعی، یکی از موضوع های مهم در فرآیند مدیریت بحران است. فقدان وحدت رویه در عملکرد رسانه ها، به طور کلی، و رسانه های دولتی، به طور خاص در شرایط بحرانی، مدیریت افکار عمومی را با چالش روبه رو می کند. از عواقب شیوع کرونا ویروس ایجاد شایعات، هراس های اجتماعی و تغییرات سریع در سبک زندگی مردم است که داشتن سواد رسانه ای را در این دوران نشان میدهد. در این پژوهش، نقش رسانه‌های جمعی در بهداشت سلامت، بحران ها و هراس های اجتماعی به روش توصیفی و کتابخانه ای مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهد شبکه های اجتماعی خارجی بیشترین هراس اجتماعی در میان مردم داشتند و از طرفی از نتایج استنباط می شود که شبکه های اجتماعی نقش مهمی در تغییرات سبک زندگی و ارتباطات بهداشت عمومی شهروندان در فرآیند درگیری با کرونا دارند.

    کلیدواژگان: رسانه های اجتماعی، سلامت عمومی، رفتار، سواد رسانه ای، بحران، هراس
|
  • Page 3
  • Pages 29-41

    Public trust in receiving vaccines is essential for the success of communities in controlling infectious diseases, especially in the field of receiving vaccinations. The case of vaccination (COVID-19) is discussed. The present study was a cross-sectional study on the fifth wave of coronavirus (delta strain). Data were collected using the distribution of a researcher-made online questionnaire among adults over the age of 18 in Khuzestan province, which was collected by random sampling method and calculating the Cochran's formula to 384. The questionnaire consisted of 15 questions in two sections: demographic and main questions in the form of two dimensions of the impact of social media in the field of credibility and the impact of social media in the field of building trust. SPSS version 22 was also used for analysis. At the level of inferential statistics, Pearson correlation coefficient and ANOVA analysis were used to generalize the sample traits to the population. The results showed that the level of reliability and trust-building of the respondents was evaluated as significantly above average and there is a significant positive correlation between the variables of reliability and trust-building.

    Keywords: social media, credibility, trust building, vaccination
  • Pages 43-65

    Many media and sociologists and sociologists consider the media to be the cause of social change and believe that the media play an important role in assessing needs in representing the right perspective for targeting, leading the way in identifying opportunities and threats. Development in the development process, while directing the decisions of policy makers to adopt the appropriate strategy, can play a key role in achieving comprehensive development in the field of agriculture. In this regard, the present study was conducted with the aim of recognizing the "representation of Iran's agricultural capacity in the news reports of 21 TV". This research has been selected by content analysis method and with the statistical population of news reports broadcast in the news section of 21 Sima with agricultural issues in 4 months (June, July, August and September 1399) and by probabilistic sampling method and systematically. Is. The results showed that the subjects of "agriculture" with 21.5 had the highest and fisheries and aquaculture with 3.8 had the lowest representation of potential and actual agricultural capacities. Fifty-seven percent of all reports on agricultural capacity were related to the slogan of the year (production leap). The "central issue" approach with 60.8 had the highest rate of news reports in terms of target audience. Agriculture in the period was in the news reports of 21 Sima.

    Keywords: Agriculture, News Report, Representation, Content Analysis
  • Pages 67-74

    In the past, Stone Age, Renaissance, and medieval titles were chosen to represent "seismic social changes," and today global pandemic has given us a neat dividing line, giving us ‘Before COVID-19’ and ‘After COVID-19’ eras. Corona has changed the principles we have assumed. The success and resilience of processes during the corona epidemic depends on redefined operational practices and a real concern for the health of the people and society. The current situation has not only changed businesses and organizations in general but also revolutionized public relations in particular. The conditions for success in this era are very different from the past, in this new era, "trust" plays an important role. With the disappearance of common marketing and communication methods, new ideas for how to communicate with customers and audiences were formed; People are no longer willing to go back to the way they were before, but are looking for new ways and technologies to communicate with each other; Accelerating the desire and presence of people in cyberspace and holding meetings in the form of webinars is a testament to this. With the emergence of "Metaverse" and the integration of the material and virtual worlds and the opportunities that come with it, one can’t expect a return to the previous conditions. A virtual world where people can do their daily chores, play games, and even socialize with each other. These conditions provide an opportunity for public relations to shine, and with thoughtful positioning, to finally step into the main role they have always dreamed of.

    Keywords: Relations, Crisis, COVID-19, Metaverse, Trust, Success
  • Pages 75-96

    Today, the coronavirus outbreak has become a major global crisis and has affected all countries of the world, including Iran. The Covid epidemic highlights a number of social, cultural, and economic issues arising from the controversial role of the media. The media played a global role in tracking and updating coronary heart disease through the live update dashboard. Mass media play an essential role in today's world and can provide a single platform for all public health communications, comprehensive health care education guidelines, and strong social distancing strategies while maintaining social communications. The behavior of the media in any country in the face of natural and unnatural crises is one of the important issues in the crisis management process. Lack of uniformity in the performance of the media in general, and the state media in particular, in critical situations, challenges the management of public opinion. One of the consequences of the coronavirus outbreak is the creation of rumors, social fears and rapid changes in people's lifestyles that indicate media literacy in this period. In this study, the role of mass media in health health, crises and social fears was studied in a descriptive and library method. The results of the present study show that external social networks are the most social fear among People had, and on the other hand, the results show that social networks play an important role in changing the lifestyle and public health communication of citizens in the process of engaging with Corona.

    Keywords: social media, public health, behavior, media literacy, crisis, panic