نشریه مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی
سال پنجم شماره 4 (پیاپی 22، زمستان 1401)

گسترش جهانی کووید-10 ،تاثیرات مختلفی را بر روی زندگی فردی، اجتماعی، آموزشی و اقتصادی مردم بر جای گذاشت و احساسات و باورهای مثبت و منفی را با خود به همراه آورد. از نگرانی، وسواس، افسردگی، مشکالت روحی و خانوادگی و اقتصادی، تا افزایش معنویت و به خود آمدن و خودسازی. مطالعه حاضر به بررسی تاثیرات دو رویه شیوع کرونا و قرنطینه خانگی روی افراد، در دهه دوم اسفند 1398 الی دهه سوم فروردین 1399 ،پرداخت. افراد مشارکت کننده در این پژوهش کیفی، که 222 نفر بودند، در قالب پرسشنامه باز پاسخ، به بیان نوع تعامالت و تاثیرات، فرصتها و تهدیداتی که شیوع ویروس کرونا، محدودیتهای ایجاد شده و اجرای طرح قرنطینه خانگی بر روی ابعاد زندگی آنها داشت، پرداختند. یافته ها حاکی از آن بود که افراد در سه گروه "عدمسازگاری با شرایط"، "سازگاری با شرایط و استفاده از فرصتها "و "تطابق با شرایط" دستهبندی گردیدند. عوامل عدمسازگاری در گروه اول، در چهار بعد فردی، خانوادگی و اجتماعی، آموزشی و تحصیلی و کاری و اقتصادی ارایه گردید. گروه دوم در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی و تحصیلی و کاری، شرایط بحران را تبدیل به فرصتها نمودند و گروه سوم نیز در بعد فردی، با محدودیتهای ناشی از شیوع کرونا و قرنطینه خانگی سازگار شدند، اما نتوانستند و یا نخواستند که بهره بیشتری نظیر گروه دوم داشته باشند.

زوجین در شرف ازدواج، غالبا تجربه ای نداشته و باور هایشان بر اساس اطالعات و تجارب دیگران شکل می گیرد. در زندگی زناشویی باورهایی وجود دارد که حقیقت ندارند و شواهدی برای حمایت از آن ها وجود ندارد و به عنوان باورهای ناکارآمد، به علت اصلی بسیاری از اختالفات، بین زوجین بدل می شوند. این پژوهش باهدف بررسی عوامل مرتبط با باور های ناکارآمد جنسی زوجین در شرف ازدواج انجام شد. این مطالعه مقطعی از نوع توصیفی بوده و نمونه پژوهش تعداد 450 نفر 225 زن و 225 مرد بود. جهت گردآوری اطالعات از پرسشنامه باورهای ناکارآمد جنسی نوبر و گوویاکه به صورت دو نسخه جداگانه مردان و زنان است و پرسش نامه اطالعات فردی و اجتماعی و اقتصادی استفاده شد. نتایج نشان میدهد که بین باورهای ناکارآمد جنسی مردان با عوامل فردی در قسمت منبع کسب اطالعات جنسی و زناشویی از طریق والدین، منابع چاپی، رسانه ها، معلمان روحانیون و اساتید و تجربیات جنسی گذشته همبستگی معنادار آماری در جهت مستقیم داشته است و بین باورهای ناکارآمد جنسی زنان با عوامل فردی در قسمت منبع کسب اطالعات جنسی از طریق والدین و معلمان روحانیون و اساتید با باور های ناکارآمد جنسی در زنان همبستگی معنادار آماری مستقیم داشته است.

امروزه درن ظریه های جدید روستا توسعه روستایی از کارآفرینی روستایی به عنوان راهکاری مناسب برای توانمندسازی و ظرفیت سازی در مناطق روستایی در جهت تغییر الگوی زندگی کنونی، محیطی و نهادی یاد میشود ودر عین حال کارآفرینی ابزاری مهم برای رسیدن به توسعه پایدار به شمار میرود. با توجه به این مهم، جامعه ای را نمیتوان یافت که در تکاپوی دستیابی به توسعه و بعد فراگیرتر آن یعنی توسعه پایدار نباشد. در رسیدن به توسعه پایدار روستایی عوامل متعددی دخیل میباشند.یکی از مهمترین این عوامل، کارآفرینی است و یکی از راهبردهای بلند مدت توسعه کارآفرینی روستایی، توجه به زنان روستایی و فراهم کردن زمینه هایی برای توانمندسازی آنها است نقش زنان روستایی در تحقق اهداف توسعه پایدار به طور عام و توسعه پایدار روستایی به طور خاص انکارناپذیر است. این مقاله که با استفاده از منابع کتابخانه ای و با روش مروری تدوین شده؛ تالش دارد ضمن بیان مفاهیم کارآفرینی، نقش کارآفرینی زنان روستایی را در توسعهی پایدار روستایی ارایه نماید.

تحقیق حاضر با هدف تحلیل جامعه شناختی مطالبه گری اجتماعی کارکنان شاغل در سازمان بهزیستی کشور با تاکید بر حقوق شهروندی بررسی و انجام شده است. جامعه آماری تحقیق کارکنان سازمان بهزیستی کشور هستند. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 264 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین و به روش تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد کرک پاتریک است که روایی آن به صورت روایی محتوا و با مراجعه به نظر 5 نفر از خبرگان و اساتید فن بررسی و تایید گردید. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ بررسی شد که نتایج نشان می دهد ضریب آلفا بیشتر از مقدار مالک  0/7 است لذا پرسشنامه از پایایی مناسب برخوردار است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS20 انجام شده است. نتایج نشان میدهد که میزان آگاهی از حقوق شهروندی و سطح مطالبه گری اجتماعی کارکنان رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد. همچنین نتایج نشان میدهند که میان متغیرهای زمینه ای  سن، جنسیت، سطح تحصیلات  کارکنان و میزان آگاهی از حقوق شهروندی و سطح مطالبه گری اجتماعی آنها رابطه معناداری وجود دارد. اما بین مسیولیت پذیری کارکنان با میزان آگاهی از حقوق شهروندی و سطح مطالبه گری ارتباط معناداری یافت نشد.

پژوهش حاضر به بررسی جامعه شناختی کارکردها و آسیب های شبکه اجتماعی کالب هاوس میپردازد. توجه به شبکه اجتماعی کالب هاوس به دلیل نوپدید بودن و همچنین ترویج فرهنگ گفتمانی موضوع ضروری در جهت شناخت عقاید کاربران در فضای مجازی است. پژوهش حاضر به دلیل بررسی در محتوای اتاقهای شبکه اجتماعی کالب هاوس از روش تحلیل محتوای کیفی بهره گرفته و جامعه آماری آن گفتمان رد و بدل شده در شبکه اجتماعی کالب هاوس است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که مولفه های نظیر: تبادل نگرشها، رفع حصر اجتماعی گروه ها، سرگرمی، برگزاری آیینها و دسترسی به محتوای آموزشی از کارکردهای مفید این شبکه است. همچنین مولفه های نظیر ترویج خرافات و بیهنجاری اخالقی، هویت دروغین برخی از کاربران، جدل و نزاع کالمی، اعتیاد و وابستگی مجازی از کژ کارکردی ها و ضعف های این شبکه به شمار میرود.

نوشتار حاضر مروری بر سیر تاریخی شکل گیری جنبش سیاهان، زمینه های شکل گیری جنبش، اهداف جنبش و معرفی رهبران جنبش خواهد داشت. پارامترهای مورد بررسی در واقع تحلیل نظری جنبش سیاهان است که بر اساس نظریه های مطرح شده، جنبش سیاهان را تجزیه و تحلیل کرده و نوع آن با توجه به انواع جنبش مشخص شود و از طرفی برآیند این جنبش را با توجه به چارچوب آن مورد بررسی قرار داده و تشریح شود.

قشربندی خصلت اجتماعی بوده که قدمتی طولانی دارد و گستره آن سرتاسر جهانی است. از سویی این قشربندی صورتهای گوناگونی در این بین مردم در مناسبات متقابل خود با دیگران، آنان را از نظر پایگاه اجتماعی در موقعیتهای بالا و یا پایین طبقه بندی میکنند. در این مقاله به بررسی نظریات نیووبریهایی همچون پارکین و گیدنز که نابرابری را بر مبنای قدرت و منزلت تحلیل کردهاند مورد واکاوی قرار داده و تفاوتها و تشابهات آنها مورد مداقه قرار گرفته است. نتایج بررسی ها نشان میدهد، پارکین با مطرح کردن تیوری انسداد اجتماعی، نقش قدرت را به خوبی نشان داده است. و گیدنز نیز به بهترین وجه، دوگانگی قدرت و طبقه را مطرح میکند. آنچه از بررسی آرای این دو نظریه پرداز بر میآید، این است که نقش دولت در تولید و باز تولید نابرابری، نقش مثبتی نبوده است و تا حدی دولت را دست نشانده طبقه ای میدانستند که در بلوک قدرت قرار دارد و دولت یا ساختار سیاسی مدافع منافع آنان است.

وضوع مالکیت معنوی که ناشی از هنر و ابتکارات انسان است بحث نوینی نیست. بلکه با پیدایش انسان، مالکیت معنوی نیز بوجود آمده است. چرا که فکر، قدرت الینفکی بوده که انسان هیچ وقت از آن خالی نبوده و همیشه به منظور رفع نیازهای خود از آن بهره می گرفته است. امروزه درباره اهمیت مالکیت معنوی و حفظ آن در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی مباحث فراوانی مطرح است و گسترش ارتباطات از طریق شبکه جهانی اینترنت و قابلیت دسترسی سریع و آسان به تمامی اطالعات و سوء استفاده برخی افراد از آثار و دستاوردهای دیگران بر اهمیت حفظ این نوع مالکیت و اعتبار آن افزوده است. آثار و تولیدات معنوی و فکری که در قالب طرح، اختراع، محتوای اینترنتی، کتاب و غیره تولید می شوند می توانند مورد استفاده غیر قرار گیرند، که این امکان استفاده و یا سوء استفاده ای که احتمال دارد اتفاق بیفتد اهمیت بررسی این حقوق و این نوع مالکیت را برای ما بیشتر نمایان میکند. مالکیت معنوی اگر چه در حقوق موضوعه دارای سابقه ای نسبتا طوالنی است، اما در فقه از موضوعات مستحدثه فقهی به شمار می آید که البته فقهای شیعه ادله ای بسیاری را برای مشروعیت این مالکیت و عده ای از فقها نیز دالیل عدم مشروعیت آن را ارایه داده اند. هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت ورقه ابداع بیوتکنولوژی و میکروارگانیسم ها از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه ایران میباشد که در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی اسنادی به جمع آوری داده پرداخته شد تا در نهایت قوانین حاکم بر بیوتکنولوژی و همچنین میکروارگانیسم ها مورد بررسی و تبیین قرار گرفتند تا در نهایت پینشهاداتی آمیخته با نتایج ارایه گردید.

در طول صد سال گذشته، جامعه شناسان با اتخاذ رویکردی منحصربه فرد، به ویژه پس از تاسیس گرایش جامعه شناسی نظامی، به تبیین فرضیه هایی نوینی در مورد کارکرد سازمانهای نظامی و مسایل نظامی پرداخته اند. موضوع اصلی این گرایش علمی، بررسی سازمانهای نظامی نظیر ارتش، بهمثابه یک سازمان اجتماعی خاص است که مسیولیت دفاع از استقلال جامعه و حفظ حاکمیت سیاسی کشور را بر عهده دارند. این نوع بررسیها، بعدها تحتتاثیر رخدادها و عواملی همانند رقابتهای تسلیحاتی ابرقدرتها در جنگ سرد، وقوع کودتاها، افزایش جنگهای استقلال لطلبانه پس از جنگ جهانی دوم و درگیری های محلی و مناقشات منطقهای رو به فزونی یافت. در مقاله حاضر، مفهوم و پدیده سازمانهای نظامی با نگاهی جامعه شناسانه، مخصوصا از منظر گرایش نظامی آن، ارزیابی میگردد. در روند مسیلهیابی پژوهش، این سوال مطرح شده است که سازمانهای نظامی چه نسبت و پیوندی با جامعه و نهادهای اجتماعی دارند؟ در پاسخ باید گفت که سازمانهای نظامی از جمله ارتش ضمن اختیارات و امکانات ویژهای که به طور انحصاری در باره تسلیحات و تجهیزات نظامی دارند، از دیگر نهادهای اجتماعی تفکیک میشوند. با این حال، با توجه به اهداف اساسی شان مبنی بر افزایش امنیت ملی و دفاع از تمامیت ارضی کشور، به لحاظ رویکردی و کارکردی، پیوندهایی عمیق و بنیادین نیز با جامعه دارند.

در بین دروس مختلف دوران متوسطه همیشه یکی از درس هایی که علیرغم اهمیت زیادش، نمره بسیار پایینتری نسبت به بقیه دروس دارد، درس ریاضی میباشد. این مساله موجب نگرانی تمام خانواده و همچنین اولیای تعلیم و تربیت شده است. به همین منظور تحقیق و بررسی در دالیل این امر و برطرف کردن این مساله ضروری بنظر میرسد. یکی از عواملی که در تمامی امتحانات و نمرات دانش آموزان موثر است، اضطراب امتحان است. به همین ترتیب میتوان گفت با تحقیق و تفحص در ارزشیابی ریاضی و بررسی تاثیر نحوه انجام این عمل در اضطراب امتحان به یکی از عوامل احتمالی نمرات پایین ریاضی پرداخت. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی با مشارکت دانشآموزان پسر مقطع متوسطه شهر اهواز به بررسی این موضوع میپردازد. برای جمع آوری اطالعات از پرسشنامه استاندارد اضطراب بک و استیر استفاده شد. حجم نمونه 500 نفر میباشد که به روش تصادفی در دسترس انتخاب شدند. در پایان نتیجه آن شد که نسبت بحرانی بدست آمده معادل 3/18 میباشد بیشتر از  2/58 که میتوان بیان نمود داده ها تقریبا نرمال میباشند. پس در نتیجه میتوان گفت نحوه ارزیابی و ارزشیابی دانش آموزان در درس ریاضی تاثیری بر اضطراب امتحان و نمرات کم آنها نداشته و مشکل را باید در جای دیگری جستجو کرد.

آوازه جنگ جهانی دوم از دیرباز تا بدین روز بهعنوان خونینترین جنگ تاریخ بشریت در سراسر جهان پیچیده است جنگی طاقت فرسا و بیسابقه که قریب به 50 میلیون قربانی در گوشه گوشه جهان بهجای گذاشت و خیل عظیمی از مردم نگونبخت را آواره ی دیار غربت نمود مضاف بر آن هزینه های جبران ناپذیری را به جهان تحمیل نمود جنگ جهانی دوم پس از جنگ جهانی اول آغازگر فصل تاریک و تلخ دیگری در تاریخ ایران و جهان گشت. ایران سرزمین آریایی ها که از کهن تا امروز عرصه رقابت ابرقدرتها بوده در جنگ جهانی دوم نیز دچار نابسامانی هایی گشته است. حضور قدرتهای استعمارگر بلاخص انگلیس و روسیه در نواحی شرقی ایران به سالها قبل از آغاز جنگ جهانی اول در راستای رقابت آنان بر مسیله هندوستان بازمیگردد.