فهرست مطالب

اندیشه سیاسی در اسلام - پیاپی 32 (تابستان 1401)

نشریه اندیشه سیاسی در اسلام
پیاپی 32 (تابستان 1401)

  • تاریخ انتشار: 1401/12/28
  • تعداد عناوین: 6
|
  • فرهاد نام برادرشاد*، حمید بصیرت منش صفحات 7-30
    بازتوصیف دولت سازی در ایران و تبیین نقش عمل سیاسی، اراده جمعی و آزاد انقلابیون با توسل به نظریه های کلاسیک دولت بهتر نمایانده می شود. زمینه های اندیشگی و فرهنگی شکل گیری انقلاب اسلامی و تاسیس جمهوری ویژه آن، همخوانی با نظریه کلاسیک «کنش سیاسی» هانا آرنت دارد. تبیین های راست گرایانه آرنت از انقلاب و روند شکل گیری آنها در زمره تبیین های اخلاقی و اندیشه ای شناخته شده است که می کوشد نوعی تبیین و تفسیر از اندیشه کنش جمعی منتج به انقلاب را ارایه دهد. این پژوهش چگونگی شکل گیری و تداوم منطقی و تاریخی عمل سیاسی در انقلاب ایران را با کمک بیانات امام خمینی(ره) پیگیری می کند و اینکه چگونه عاملیت خلاقانه جمعی، هدف تاسیس آزادی را تعقیب می کرد.بر پایه یافته های این مطالعه، کنش سیاسی امری همدلانه، خودجوش و تجلی اراده متعهدانه افراد برای تاسیس آزادی، مقاومت در برابر سلطه و رسیدن به رهایی است. کنش سیاسی بر شیوه عمل و چهارچوب یک جامعه سیاسی و الگوی یک دولت اثر می گذارد، عرصه سیاست و قدرت را موازنه می بخشد و عمل کنشگران در عرصه عمومی را به مثابه حرکت اراده جمعی به سوی فضایی آرمانی معرفی می کند. دولت در چنین تعریفی، هویتی متکامل در راستای میل درونی انسان ها است.
    کلیدواژگان: آزادی، فردیت، عمل سیاسی، قدرت، امام خمینی
  • پرویز جمشیدی مهر* صفحات 31-53
    هدف پژوهش حاضر بررسی ابعاد نفوذ، به ویژه نفوذ اقتصادی در انقلاب اسلامی است. روش مورداستفاده در این مقاله، توصیفی تحلیلی و با استفاده از داده های کتابخانه ای و اینترنتی است. فرض ما بر این است که دشمنان انقلاب در پی شکست در ابعاد سیاسی و نظامی، به پدیده نفوذ رو آورده که یکی از مهم ترین این ابعاد بحث نفوذ اقتصادی است. این فرایند در قالب اشکال مختلف مانند قدرت نرم، تحریم های اقتصادی، رسانه ها، مذاکرات فرسایشی و نفوذ در میان مسیولان تصمیم گیر، انجام می گیرد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که کشورهای استعمارگر درصدد آن هستند تا با ابزارهای مختلف، مانند هژمونی سازمان های بین المللی، به منظور رسیدن به اهداف خویش بهره برده و کشورهای مورد تحریم را از پنجره فشارهای اقتصادی وادار به تسلیم کنند. منفعل کردن نیروهای داخلی در برابر تحریم ها، افزایش ناامیدی نسبت به حل مشکلات اقتصادی، شکاف میان ملت و دولت و همچنین تضعیف محور مقاومت از دیگر اهدافی است که در همین راستا دنبال می شود.
    کلیدواژگان: نفوذ، انقلاب، اقتصادی، غرب، تحریم
  • علی حائری مجد* صفحات 55-78
    شیخ محمدحسین کاشف الغطاء، از مصلحان سده اخیر جهان اسلام و از جمله فقیهان تاثیرگذار و برجسته در تحولات سیاسی اجتماعی در دنیای اسلام و به خصوص کشور عراق به شمار می رود. وی با افکار و اندیشه های فقهی سیاسی خود، نقش بسزایی در بیداری امت اسلامی ایفا کرد. در این پژوهش سعی شده است به روش توصیفی تحلیلی اجمالی از نظرات فقهی و افکار و اندیشه های سیاسی اجتماعی این عالم شیعی بررسی شود. ایشان، افزون بر تدریس و نگارش آثار مفید و مرجعیت دینی شیعیان، به فعالیت های گسترده ای در مناطق گوناگون جهان اسلام (با توجه به تحرکات دولت های استعماری در عراق و نیز اقدامات صهیونیست ها برای مهاجرت و اشغال کشور فلسطین و تشکیل دولت اسراییل) دست زد و با حضور در مجامع و سرزمین های اسلامی، همگام با افشاگری علیه دشمنان اسلام تا آخرین روزهای عمر، تلاش مضاعفی برای اتحاد کلمه میان مسلمانان و تقریب بین مذاهب اسلامی انجام داد. موضوعاتی از جمله: بازگشت به هویت اسلامی و عظمت صدر اسلام، راهبرد وحدت مسلمانان و ولایت فقیه از جمله مهم ترین افکار این عالم مجاهد است.
    کلیدواژگان: دین، سیاست، اندیشه سیاسی اسلام، محمدحسین کاشف الغطاء، وحدت، تقریب
  • سید محمد احمدنژاد*، مصطفی کواکبیان صفحات 79-101
    اقبال لاهوری از سرآمدان احیای اندیشه دینی، به عنوان یک متفکر دردشناس حوزه اسلامی از اهمیت زیادی برخوردار است. او ضمن آشنایی با اسلام و اندیشه آن، مطالعات عمیقی در باب فلسفه غرب داشته است و همین مطالعات عمیق به وی این اجازه را داده تا ساخت نظام سیاسی را از دل مبانی اسلامی دنبال کند. در این نوشتار مبانی نظری و سیاسی اقبال مورد بررسی قرار می گیرد؛ تا به این پرسش پاسخ دهیم که مبانی نظری وی چه نوع حکومتی را مدنظر دارد؟ اقبال، اختیار و آزادی عمل انسان را در پرتو نگاه توحیدی و حضور معرفت شهودی در کنار سایر عناصر معرفتی به تفصیل و با توجه به مبانی اسلامی بیان می کند. با توجه به همین مبانی، در بررسی سیاست و حکومت از نگاه اقبال به بیان دموکراسی خواهانه از وی می رسیم. در این نوشتار به دنبال آن هستیم تا میزان پیشبرد این تفکر را مورد بررسی قرار دهیم. این مقاله از روش اسنادی با رجوع به منابع کتابخانه ای بهره برده است.
    کلیدواژگان: فلسفه خودی، هستی شناسی، انسان شناسی، معرفت شناسی، حکومت، حاکمیت و سیاست
  • ابوذر عمرانی*، امین کوشکی صفحات 103-124
    اندیشه تکفیر به جریان سلفی گری و بازگشت به اندیشه و رویه سلف صالح ارجاع داده می شود و دارای ویژگی هایی مانند ظاهرگرایی، افراط و خشونت است. مواردی مانند ارجاع به سلف صالح و تقدس واژه هایی مانند خلافت، جهاد و شهادت و مسایلی مانند جهل و ناآگاهی در کنار حمایت کشورهایی مانند ایالات متحده امریکا از عربستان سعودی از مهم ترین دلایل گسترش اندیشه تکفیر در جهان اسلام بوده است. پژوهش حاضر ضمن توجه به مباحث مطروحه قصد دارد نقش عربستان سعودی در گسترش اندیشه تکفیر را بررسی کند. در این راستا پرسش این است که عربستان سعودی چه نقشی در گسترش اندیشه تکفیر در جهان اسلام در دوره معاصر داشته است؟ با توجه به اینکه رویکرد سلفی گری و تکفیر از صدر اسلام تاکنون توسط اشخاص و گروه های مختلفی مانند احمد بن حنبل، ابن تیمیه و ابن عبدالوهاب مورد حمایت و تبلیغ واقع شده و این رویکرد در قالب وهابیت، مذهب رسمی عربستان سعودی را شکل داده است، فرضیه این است که گسترش اندیشه تکفیر به معنای گسترش ایدیولوژی رسمی عربستان سعودی و به همین جهت مورد حمایت و تبلیغ این کشور است. یافته های پژوهش نشان می دهد که عربستان سعودی با رویکردهای آموزشی، تبلیغاتی رسانه ای و حمایت مالی از اندیشه تکفیر و جریان های تکفیری حمایت گسترده ای به عمل آورده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به نقش عربستان سعودی در گسترش اندیشه تکفیر پرداخته است.
    کلیدواژگان: اندیشه تکفیر، سلف صالح، سلفی گری، وهابیت، عربستان سعودی
  • صدرالدین موسوی*، ناهید قمریان صفحات 125-150
    امروزه مبحث قومیت و نقش آنها در پیشرفت جوامع یکی از مسایل اساسی در تمامی کشورهای جهان به ویژه در جوامع چند قومیتی است. کشور ما نیز که از جوامع چند قومیتی به شمار می رود و در راستای حقوق و توسعه قومیت ها دارای مسایل و چالش های متفاوتی بوده، نیازمند است در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های توسعه به موضوع قومیت ها توجه بیشتر و کاربردی تر شود. در این پژوهش درصدد بررسی جایگاه توسعه قومی در برنامه های توسعه، پس از انقلاب اسلامی هستیم و به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که «جایگاه الگوی توسعه قومی در برنامه های توسعه پس از انقلاب اسلامی چگونه بوده است؟»؛  با بررسی اسناد و برنامه های توسعه به این نتیجه خواهیم رسید که توسعه قومی حلقه مفقوده روند توسعه متوازن کشور بوده  و به عبارتی توسعه قومی از دغدغه ها و مسایل اصلی سیاستگذاران توسعه کشور نبوده و به ندرت در برنامه های توسعه نامی از اقوام آمده است. پرداختن به مسیله توسعه اقوام را به سختی می توان در چهارچوب نگاه به مسایل مناطق حاشیه ای، فقرا و نیازمندان دید.
    کلیدواژگان: توسعه، توسعه قومی، اقوام، برنامه های توسعه، انقلاب اسلامی
|
  • Farhad Nambaradarshad *, Hamid Basiratmanesh Pages 7-30
    The redescription of state building in Iran and the explanation of the role of political action, collective and free will of the revolutionaries are better represented by resorting to the classical theories of the state. The intellectual and cultural grounds of the formation of the Islamic Revolution and the establishment of its special republic are consistent with the classical theory of "political action" by Hannah Arendt. Arendt's right-wing explanations of the revolution and the process of their formation are known among the moral and ideological explanations that try to provide a kind of explanation and interpretation of the idea of collective action leading to the revolution. This research criticizes the formation and logical and historical continuity of political action in the Iranian revolution with the help of Imam Khomeini's (RA) statements and how collective creative agency pursued the goal of establishing freedom. Based on the findings of this study, political action is sympathetic, spontaneous, and a manifestation of the committed will of individuals to establish freedom, resist domination,and achieve liberation. Political action affects the way actors act, the framework of
    Keywords: freedom, identity, Political Action, Power, Imam Khomeini
  • Parviz Jamshidimehr * Pages 31-53
    The purpose of this study is to investigate the dimensions of influence, especially economic influence in the Islamic Revolution. The method used in this paper is descriptive-analytical and uses library and Internet data. We assume that the enemies of the revolution, following the defeat in the political and military dimensions, have turned to the phenomenon of influence, and one of the most important dimensions of this phenomenon is the issue of economic influence. This process takes the form of various forms such as soft power, economic sanctions, the media, erosive negotiations, and influence among decision-makers.The findings of this study show that the colonial countries sought to use various tools such as the hegemony of international organizations to achieve their goals and force the sanctioned countries to surrender through the window of economic pressures. Passive internal forces in the face of sanctions, increasing frustration with solving economic problems, dividing the nation and the government, and weakening the axis of resistance are other goals that are pursued in this direction.
    Keywords: Influence, Revolution, Economy, West, Sanctions
  • Ali Haeri Majd * Pages 55-78
    Sheikh Mohammad Hussein Kashifa al-Ghatta 'is one of the reformers of the last century in the Islamic world, and one of the most influential and prominent jurists in the socio-political developments in the Islamic world, especially in Iraq. With his jurisprudential-political thoughts and ideas, he played a significant role in the awakening of the Islamic Ummah. In this research, which has been done by descriptive-analytical method, after a brief expression of jurisprudential views, thoughts and socio-political thoughts of this Shiite world have been studied. In addition to teaching, writing useful works and Shiite religious authority, he carried out extensive activities in various parts of the Islamic world due to the movements of the colonial governments in Iraq and the Zionists's efforts to emigrate and occupy Palestine and form the state of Israel. In Islamic societies and lands, along with exposing the enemies of Islam, Topics such as: returning to the Islamic identity and the greatness of the beginning of Islam, the strategy of unity of Muslims and Velayat-e-Faqih are among the most important thoughts of this Mujahid world.
    Keywords: religion, Politics, political thought of Islam, Mohammad Hussein Kashifa al-Ghatta ', Unity, approximation
  • Seyed Mohammad Ahmadnejad *, Mostafa Kavakebian Pages 79-101
    Iqbal Lahori is one of the leaders in the revival of religious thought, as a painstaking thinker in the Islamic field, he is of great importance. While familiar with Islam and its thought , he has had deep studies on Western philosophy, and these deep studies allowed him to Follow the construction of the political system from the heart of Islamic principle .In this article, Iqbal's theoretical and political foundations are examined; In order to answer this question, what kind of government is he considering in his theoretical foundations? Iqbal explains in detail the choice and freedom of action of man in the light of monotheistic view and the presence of intuitive knowledge along with other elements of knowledge according to Islamic principles .According to these principles, in the examination of politics and government from Iqbal's point of view, we come to his democratic statement. In this article, we seek to examine the progress of this thinking. In this article, we have used the documentary method by referring to library sources.
    Keywords: philosophy self, cosmology, Anthropology, Epistemology, Government, governance, policy
  • Aboozar Omrani *, Amin Koushki Pages 103-124
    In contemporary period, various currents such al-Qaeda and ISIS have been able to attract many followers by using the ideology of Salafism and Takfir. Issues such referring to the Salafe Saleh and the sanctity of words such caliphate, jihad, martyrdom and support of countries like USA are the most important reasons for the spread of Takfir. the purpose of this study is to investigate the role of Saudi Arabia in spreading the idea of takfir. the question is what role has Saudi Arabia played in the spread of the idea of Takfir in the Islamic world? Considering that the approach of Salafism and Takfir has been supported and propagated by various individuals and groups, and this approach in the form of Wahhabism has formed the official religion of Saudi Arabia, the hypothesis is that the spread of Takfir means the spread of the official ideology of Saudi Arabia and is therefore supported and propagated by this country. The present study has used the constructivist approach and descriptive-analytical method to the role of Saudi Arabia in spreading the idea of Takfir.
    Keywords: Takfir Thought, Salafe Saleh, Salafism, Wahhabism, Saudi Arabia
  • Dr.Seyed Sadrodin Moosavi Jashni *, Nahid Ghamaryan Pages 125-150