فهرست مطالب
فصلنامه علوم حدیث
سال بیست و هشتم شماره 1 (پیاپی 107، بهار 1402)
- تاریخ انتشار: 1402/05/10
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحات 3-22وظیفه هدایت گری امامان علیهم السلام در نظام آفرینش اقتضا می کند که گاه از شیوه ها و پاسخ های نامتعارف استفاده کنند. ممکن است برخی از پاسخ ها با آموزه های دینی و یا داشته های علمی قطعی تنافی داشته باشند از این منظر داخل در عنوان مشکل الحدیث هستند. تتبع در پاسخ های امامان نشان می دهد شمار پاسخهای نامتعارف آنان در مقایسه با پاسخ های متعارف، بسیار اندک است و مبتنی بر نظام هدایت تحلیل می شود. مواردی همچون نهی از پرسش گری، اجمال گویی، تقیه، توریه، توجه به باورهای رایج، استفاده از روش جدل و پاسخ های اقناعی از گونه های پاسخ نامتعارف است.کلیدواژگان: مشکل الحدیث، پاسخ متعارف، پاسخ نامتعارف، نظام هدایتگر، روش اقناعی
-
صفحات 23-48روایات اهلبیت(ع)، تعبیر «ازدیاد ایمان» را درباره ی تحولاتی در انسان مطرح می کند که علاوه بر بعد اعتقادی و عبادی، ابعاد دیگر روانی و رفتاری وی را نیز در بر می گیرند. از دیگرسو؛ نظریه ی روان شناختی «مراحل رشد ایمان» جیمز فاولر، چیستی«رشد ایمان» را در قالب «افزایش و بهبود مجموعه ای از توانایی های شناختی، اجتماعی، اخلاقی و عاطفی در طول عمر» به تصویر می کشد. پژوهش حاضر درپی آن است تا با جمع آوری و بررسی مفهومی مهم ترین روایات دال بر تعریف«ازدیاد ایمان»، این مفهوم حدیثی را با «مفهوم رشد ایمان» در نظریه ی فاولر مقایسه کند. از بررسی روایات چنین نتیجه می شود که «ازدیاد ایمان؛ تحقق، تثبیت و تعالی اجزاء و شاخص های شناختی، عاطفی،انگیزشی، اخلاقی و اجتماعی ایمان در ساحت های؛ روان، رفتار و گفتار انسان است». فاولر نیز با وجود عدم التزام به متعلقات الهی و وحیانی ایمان و فقدان سرمشق انسانی مطلق و کامل، معتقد بود که؛ «جهت گیری رشد ایمان به سمت سطوح پیشرفته تری از ادراک، یکپارچگی، ساختن معنا و روابط میان فردی است».کلیدواژگان: حدیث، رشد ایمان، ازدیاد ایمان، جیمزفاولر
-
صفحات 49-71
عقلگرایی فلسفی و نقلگرایی دو رویکرد مورد توجه در فهم و تبیین روایات هستند. یکی از راه های آشنایی با این دو رویکرد و نقاط اشتراک و تمایزشان بررسی مقایسه ای آنها از جهت میزان توجه و بهره-مندی آنها نسبت به اصول فهم و تبیین روایات است. ازاین رو این مطالعه بر آن است تا با بررسی مقایسه ای شروح ملاصدرا، فیلسوف عقلگرا و مجلسی، دانشمند نقلگرا، بر کافی از جهت مذکور، به آشنایی بیشتر با این رویکردها یاری رساند. برخی از نتایج این مطالعه از این قرار است: هر دو رویکرد پذیرفته اند که معصومین علیهم السلام با توجه به سطح فهم مخاطب با وی سخن می گویند. همچنین به اینکه برخی از سخنان معصومین علیهم السلام می تواند از باب جدل یا اقناع باشد باور دارند اما گاه در مصادیق میان آنها اختلاف به چشم می خورد. هر دو به اصل وقوع تقیه در برخی روایات باور دارند اما در کاربست آن اختلاف دارند. هر دو اصل نقل به معنا را قبول دارند اما اهتمام خاصی در بررسی روایات نقل به معنا و کشف متن اصلی روایت ندارند. هر دو به اصل تصحیف نیز توجه داشته اند اما اهتمام مجلسی بیشتر است. هر دو به اصل تاویل توجه داشته اند اما گاه رویکردشان به تاویلشان جهت بخشیده است.
کلیدواژگان: عقلگرایی فلسفی، نقلگرایی، شرح اصول الکافی، مرآه العقول، ملاصدرا، محمدباقر مجلسی -
صفحات 72-88کیستی علی بن احمد ابن ابی جید، وثاقت و نقش آفرینی وی در انتقال تراث حدیثی در سده چهارم هجری مسایلی است که این پژوهش را سامان داده است. جایگاه ویژه وی در تراث پژوهی، حضورش در اسناد روایات مهمی چون زیارت عاشورا، پرورش شاگردانی بسان نجاشی و طوسی و فقدان توثیق خاص بر اهمییت این پژوهش می افزاید. این نوشتار به شیوه کتابخانه ای و روش تحلیلی و تطبیقی، با مطالعه موردی فهارس نجاشی و طوسی سامان یافته است. دستاورد این پژوهش را می توان نخست در شناسایی نقش ابن ابی جید در انتقال افزون بر سیصد اثر حدیثی از یکصد و وسی شش راوی و اجازه نقل دویست کتاب مشهور از چهل و چهار راوی دانست. همچنین برای نخستین بار با تکیه بر سه قاعده از قواعد توثیقات عام توثیق مشایخ نجاشی، توثیق مشایخ اجازه و اکثار اجلاء ، روش فهرستی و مساله شهرت راوی، وثاقت ابن ابی جید را اثبات و نقش پر رنگ وی را در انتقال تراث حدیثی بر نموده ایم.کلیدواژگان: ابن ابی جید، مشایخ نجاشی، وثاقت، فهارس امامیه، انتقال تراث حدیثی
-
صفحات 89-107
بخشی از سنت روایی جهان اسلام به نقل معجزات منتسب به پیامبر(ص) اختصاص دارد. رشد صعودی این اخبار از نظر کمی و کیفی در منابع متاخر نسبت به منابع متقدم، احتمال تلقی گردیدن برخی وقایع طبیعی زمان رسول اکرم(ص) را به عنوان پدیده های فراطبیعی مطرح می سازد. از جمله معجزات منسوب، شفای چشم از حدقه درآمده و دست مقطوع تعدادی از صحابه است. بررسی متنی و تبارشناسی این گزارش ها، حاکی از عدم وجود جنبه های فراطبیعی در نسخه های اصلی و تغییر ماهیت آن در طول زمان، به سمت پدیده ای خارق العاده است. بررسی سندی نیز بیانگر ضعف اسناد اکثریت قریب به اتفاق این اخبار است. همچنین از دیدگاه پزشکی، بهبود چشم از حدقه درآمده، با شرایطی که در اصل خبر وجود دارد، کاملا طبیعی و رایج است. لذا اطلاق اصطلاح «معجزه» بر آن و کاربرد آن برای اثبات نبوت پیامبر(ص) صحیح به نظر نمی رسد.
کلیدواژگان: معجزه، پیامبر اکرم (ص)، شفاء، روایت، چشم، دست -
صفحات 108-131برخی احادیث منقول از امامان معصوم(ع) در ذیل آیات قصه آدم(ع) ناظر بر تاویل آیات هست که این تاویلات در نگاه نخست، بامعنای ظاهری الفاظ آیه معارض به نظر می رسد.این پژوهش راهکارهای برون رفت از این تعارض بدوی را از میان رویکردهای مختلف تفسیری استخراج نموده است. و با روش توصیفی - تحلیلی و انتقادی این راهکارها را بررسی کرده و به این نتایج دست یافته است که 1) راهکار دیدگاه بطنی نگری به دلیل صرف نظر کردن از ظاهر قرآن و استناد بی ضابطه به روایات تاویلی نمی تواند گزینه مناسبی برای این برون رفت باشد.2) راهکار نماد انگاری هم الفاظ قرآن را پوسته ای برای معنای تاویلی در روایت در نظر می گیرد که علاوه بر اینکه واقعیت قصه را نفی می کند به دلیل اصالت دادن به تاویل وارده در روایت به اعتبار سنجی روایات از طریق مطابقت با ظاهر قرآن کمکی نمی کند ولی3) با استفاده از روش جری و تطبیق و بهره گیری از قاعده تطبیق مفهوم بر مصادیق متعدد؛ در روایات تاویلی اسماء تعلیمی، کلمات القایی، عهد آدم (ع)، شجره ممنوعه و هدایت امکان رفع تعارض وجود دارد و روایت نمایان شدن ابلیس به شکل مار از اسراییلیاتی است که از تورات وارد کتاب های تفسیری ما گشته است.کلیدواژگان: تاویل، تاویل، قصه آدم، روایات تاویلی، جری و تطبیق، بطن
-
صفحات 132-152قرآن کریم در ساختاری ویژه و منحصربه فرد در ذیل آیات و سطور ظاهری _براساس روایات ذوبطن بودن قرآن_ دارای لایه های معنایی است. یکی از این آیات و عبارات، آیه 87 از سوره حجر و عبارت "سبعا من المثانی" است. نوشتار پیش رو روایات سوال برانگیزی را که مراد ار سبعا من المثانی را ایمه علیهم السلام می دانند با محوریت باب 39 از جلد 24 بحارالانوار با عنوان "انهم علیهم السلام السبع المثانی" که شامل ده روایت می باشد، از سه منظر مصدر، سند و متن مورد بررسی قرار داده و مشخص شد که این روایات ده گانه از هر سه جهت دارای مشکلاتی می باشند که نه تنها پذیرش آنها را دشوار می نماید؛ بلکه داعیه جعل آنها را تقویت می نماید.کلیدواژگان: السبع المثانی، سبعا من المثانی، تاویل، روایت، فاتحه الکتاب
-
صفحات 153-172تاثیر شگرف شعر بر جوامع بشری و علاقه عرب به کاردانان این عرصه، امری است که تقسیم دوگانه ی شعر به دو گونه ی ارزشی و جاهلی توسط قرآن و توجه سیره ی وحیانی رسول خدا (ص) و اهل بیت (ع) ایشان را به دنبال داشت. تحقیق توصیفی تحلیلی حاضر با عنایت به اهمیت واکاوی سیره ایمه (ع) و پیروی از آن، از رهگذر بررسی روایات، به تحلیل رفتار دوگانه ی آل الله (ع) در مواجهه ی با شاعران عصر اموی و عباسی در دو ساحت عطا و منع معنوی و مالی پرداخته است. یافته های تحلیل تطبیقی روایات مشکل این حوزه، حاکی از آن است؛ شاعرانی که تنها به جنبه-های عاطفی و محبت به خاندان وحی (ع) بسنده نکرده، بلکه با تاکید بر مساله ی ولایت، معرفت افزایی و روشن گری اجتماعی سیاسی را سر لوحه ی تلاش های خود قرار دادند، هماره مورد تایید خاندان وحی (ع) قرار گرفته و برای بازماندگان عرصه ی ادب، معیار و ملاک اصلی شعر ارزش مدار و آیینی را به میراث گذاشته اند.کلیدواژگان: شعر، اهل بیت (ع)، ولایت، مشکل الحدیث، سیره، امامت
-
Pages 3-22The task of guiding Imams (peace be upon them) in the system of creation requires that they sometimes use unconventional methods and answers. Some of the answers may be in conflict with religious teachings or certain scientific facts. Following the imams' answers shows that the number of their unconventional answers is very small compared to the conventional answers, and it is analyzed based on the guidance system. Things like prohibition of questioning, summarizing, taqiyyah, taqiyya, attention to common beliefs, use of argumentative method and persuasive answers are types of unconventional answers.Things like prohibition of questioning, summarizing, taqiyyah, taqiyya, attention to common beliefs, use of argumentative method and persuasive answers are types of unconventional answers.Keywords: Hadith problem, conventional answer, unconventional answer, guiding system, persuasive method
-
Pages 23-48Probing in Ahl al-Bayt Hadiths reveals several cognitional, moral, social and emotional aspects of “faith” apart from its “ideological” aspect and also shows its potential of incensement. On the other hand, James Fowler’s significant and psychological theory of “stages of faith growth” depicts the essence of “faith growth” in “increasing and enhancement of a collection of cognitional, social, moral and emotional capabilities” during the lifetime. The base of this study is a comparison between the mentioned cognitional theory with the concept of faith increasing in Hadiths. According to hadiths, increasing in faith means “realization, consolidation and enhancement in cognitional, emotional, moral and social indices of faith in human beings”. Fowler also believes that “the orientation of faith growth is towards more progressed levels of cognition, integrity, meaning making and interpersonal relationships”. Although, in his approach human beings lack a proper and complete and absolute exemplary in faith.Keywords: Hadith, Faith growth, Faith increasing, James Fowler
-
Pages 72-88Who is Ali ibn Ahmad Ibn Abi Jaid, his credibility and his role in the transmission of hadith heritage in the fourth century AH are the issues that have organized this research. His special place in heritage research, his presence in the documents of important narrations such as Ashura pilgrimage, raising students like Najashi and Tusi and the lack of special authentication add to the importance of this research. This article has been organized in a library style and analytical and comparative method with a case study of Najashi and Tusi indexes. The achievement of this research can be considered first in identifying the role of Ibn Abi Jade in transmitting more than three hundred hadith works from one hundred and thirty-six narrators and allowing the quotation of two hundred famous books from forty-four narrators. Also, for the first time, by relying on three rules of general attestation - attestation of Shaykhs of Najashi, attestation of Shaykhs of permission and most of them -, the list method and the issue of the narrator's reputation, prove the credibility of Ibn Abi Jayd and his colorful role in transmitting hadith inheritance. We have.Keywords: Ibn Abi Jaid, Sheikh Najashi, Trust, Fahars Imamiya, transmission of hadith tradition
-
Pages 108-131Some hadiths narrated from the infallible Imams below the verses of the story of Adam refer to the interpretation of the verses, which at first glance, seem to contradict the apparent meaning of the words of the verseThis study has extracted the solutions to this primitive conflict from various interpretive approaches and has examined these solutions by descriptive-analytical and critical methods and has reached the conclusion that the solution of the ventricular view is due to ignoring the appearance of the Qur'an and Unruly citation of interpretive narrations can not be a good option for this exit.The symbolic solution that considers the words of the Qur'an as a shell for the interpretive meaning in the narration, in addition to denying the reality of the story, does not help to validate the narrations by matching the appearance of the Qur'an due to the originality of the interpretation in the narration.But by using the method of Jerry and matching and using the rule of matching the concept on various examples, in the interpretive narrations of didactic names, inductive words, the covenant of Adam, the forbidden tree and guidance, there is a possibility of conflictKeywords: Interpretation, Adam', s story, Interpretive narrations, Jerry, adaptation, depth
-
Pages 132-152In a special and unique structure, the Holy Qur'an has layers of meaning under the apparent verses and lines - based on the traditions of the Qur'an's innateness. One of these verses and phrases is verse 87 of Surah Hajar and the phrase "seven times." The following article examines the questionable narrations that the imams consider the meaning of the Seventy-Seventh, focusing on chapter 39 of the 24th volume of Bihar al-Anwar, titled "Annaham Alaihim-Salaam Al-Saba-ul-Muthani", which includes ten narrations, from the three perspectives of the source, the document, and the text. And it was found that these ten narrations have problems from all three aspects that not only make it difficult to accept them; Rather, it strengthens the claim of falsification.Keywords: Al-Saban Al-Mathani, Al-Saban Men Al-Mathani, Interpretation, narration, Fatiha al-Kitab
-
Pages 153-172The tremendous impact of poetry on human societies and the interest of Arab scholars in this field is that the dual division of poetry into two types of value and ignorance by the Qur'an and the attention to the revelatory nature of the Prophet (PBUH) and his Ahl al-Bayt (AS) Followed. The present descriptive-analytical research, considering the importance of analyzing the life of the Imams (AS) and following it, by examining the narrations, analyzes the dual behavior of Allah (AS) in dealing with the poets of the Umayyad and Abbasid eras in two areas of Atta. And has dealt with spiritual and financial prohibitions.Findings of comparative analysis of difficult narrations in this field indicate that; Poets who have not only focused on the emotional aspects and love for the family of Revelation (AS), but also by emphasizing the issue of guardianship, have placed socio-political knowledge and enlightenment at the top of their efforts. They have been approved by the family of revelation (AS) and have inherited the main criterion and criterion of valuable and ritual poetry for the survivors of the field of literature.Keywords: Poetry, Ahl al-Bayt (AS), Wilayah, the problem of hadith, Sira, Imamate
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.