نشریه تحقیقات روانشناختی
پیاپی 23 (پاییز 1393)

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر موسیقی درمانی به شیوه ارف بر تمرکز دیداری و ارتباط چشمی کودکان با اختلالات طیف اوتیستیک بوده است. در مطالعه حاضر، جامعه مورد مطالعه را کلیه کودکان با اختلالات طیف اوتیستیک یک مرکز توانبخشی در تهران در سال 1391 تشکیل داده اند. حجم گروه نمونه شامل 10 کودک پسر در محدوده سنی 7-9 سال بود که از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند ولی بدلیل عدم همکاری با مرکز و نیز مشکلات رفتاری شدید،4 کودک حذف شده و نمونه نهایی به 6 نفر رسید. ابزار پژوهش شامل آزمون "تمرکز دیداری تولوز-پیرون"، ثبت ارتباط چشمی و سازهای موسیقی بودند که از ساز ها در جلسات موسیقی درمانی، و آزمون تمرکز دیداری تولوز-پیرون و ثبت ارتباط چشمی به عنوان پیش آزمون، پس آزمون و آزمون پیگیری برای نمونه ها استفاده شد. داده های پژوهش از طریق آزمون T وابسته و نیز اندازه گیری مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که موسیقی درمانی به شیوه ارف بر تمرکز دیداری و ارتباط چشمی کودکان با اختلالات طیف اوتیستیک تاثیر دارد و موسیقی درمانی به شیوه ارف باعث افزایش معنادار تمرکز دیداری و ارتباط چشمی آنها شده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش خود گویی های درونی مثبت بر کاهش میزان اضطراب اجتماعی کوتاه قامتان تهران است. جامعه آماری پژوهش حاضر عبارت از کلیه کوتاه قامتان زن و مرد 20 تا 40 ساله عضو انجمن کوتاه قامتان ایرانی در شهر تهران در سال 1390 می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و از بین افرادی که عضو انجمن کوتاه قامتان شهر تهران بوده و بر اساس پرسشنامه لیبوتیس(1987) به اضطراب اجتماعی دچار بودند، تعداد 32 نفر زن و مرد انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل(هر گروه 16 نفر) قرار گرفتند. روش این پژوهش حاضر شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل از نظر هدف، کاربردی و از نظر جمع آوری اطلاعات، میدانی است. ابزار اندازه گیری پرسشنامه 24 سوالی اضطراب اجتماعی لیبویتس(1987)، بود. که روایی و پایایی آن در پژوهش های مختلف مورد تایید است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آمار استنباطی با روش های تحلیل اندازه گیری های مکرر استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش خودگویی های درونی مثبت بر کاهش میزان اضطراب اجتماعی(هراس عملکرد، هراس اجتماعی، اجتناب از عملکرد و اجتناب اجتماعی) کوتاه قامتان ایرانی موثر است و آموزش خودگویی های درونی مثبت بر کاهش میزان اضطراب اجتماعی(هراس عملکرد، هراس اجتماعی، اجتناب از عملکرد و اجتناب اجتماعی) کوتاه قامتان ایرانی در طول زمان از پایداری مناسبی برخوردار است.این یافته ها نشان می دهد که می توان با روش های درمان شناختی از نوع خودگویی های درونی اضطراب اجتماعی را کاهش داد.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر شن درمانی در کودکان کم توجه -بیش فعال استان تهران بود. بدین منظور با استفاده از پرسشنامه کانرز(1998) و سینی شن غربالگری کودکان انجام گردید و 30 کودک (دختر) کم توجه -بیش فعال 3-6سال بطور تصادفی از بین کودکانی که بیش فعال تشخیص داده شدند بعنوان گروه نمونه انتخاب وبه صورت آرایش تصادفی در دو گروه لیست انتظار و آزمایش قرار گرفتند. این پژوهش با هدف پاسخ به این سوال انجام گرفت که آیا میزان کم توجه -بیش فعال در کودکانی که مورد شن درمانی قرار گرفته اند با کودکانی که از این روش استفاده نشده است، تفاوت وجود دارد. تجزیه تحلیل اطلاعات باروش آماری کوواریانس نشان می دهد تفاوت معنا داری بین نمرات کودکان کم توجه -بیش فعال مورد درمان با شن درمانی و گروه لیست انتظار که درمانی نداشتند وجود دارد. .نتایج تحقیق بیانگر آن است که شن درمانی در درمان کودکان کم توجه -بیش فعال مبتلا موثر است.

هوش معنوی عبارت است از مجموعه ای از توانایی ها برای کاربست و ابراز منابع، ارزش ها و ویژگی های معنوی در جهت افزایش کنش و بهزیستی زندگی روزانه. بین هوش معنوی و مکانیزم های دفاعی از نظر تاثیر در سلامت روان، رضایت از زندگی، خودآگاهی و توانایی حل مساله نقاط مشترک وجود دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین هوش معنوی و سبک مکانیزم های دفاعی است. روش تحقیق، از نوع مطالعات همبستگی بود و جامعه آماری آن دانشجویان کارشناسی مشغول بتحصیل سال 1392-1391 دانشگاه شهیدبهشتی بوده اند که از میان آن ها 135 نفر (57 پسر و 87 دختر) به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه مکانیزم های دفاعی اندروز و همکاران (1993) DSQ-40و پرسشنامه هوش معنوی جامع آمرام (2007) را تکمیل کردند. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که تنها بین سبک دفاعی بالغ و روان رنجور با مولفه های هوش معنوی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. برای تحلیل داده ها از تحلیل رگرسیون با روش گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد که زیرمقیاس های «خوبی» و «جهت گیری درونی» پیش بینی کننده مثبت و معنادار سبک دفاعی بالغ اند(001/0p<). هم چنین زیرمقیاس های «تمامیت و کلیت» و «وجود و شخصیت» پیش بینی کننده مثبت و معنادار سبک دفاعی روان رنجور هستند(001/0P<). متغیر جنسیت نیز سبک دفاعی نابالغ را بصورت مثبتی پیش بینی می کند(002/0p<). بر اساس نتایج به دست آمده می توان نتیجه گرفت که از طریق افزایش هوش معنوی، می توان به میزان استفاده از سبک دفاعی بالغ افزود.

پژوهش حاضر به بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه کمال گرایی فراست و رابطه آن با اضطراب امتحان دانش آموزان (مطالعه موردی: دبیرستان های تهران) پرداخته است. متغیر کمال گرایی در این تحقیق شامل شش مولفه است که عبارتند از: نگرانی در مورد اشتباهات، تردید نسبت به اعمال (رفتارها) ، انتظارات والدین، استاندارد های فردی، نظم و ترتیب. این تحقیق از نظر هدف،کاربردی و از دیدگاه انجام و گردآوری اطلاعات، توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری این تحقیق کلیه دانش آموزان دبیرستان های شهر تهران به میزان تقریبی 14751 نفر می باشد. برای پاسخگویی به فرضیات تحقیق ، از میان جامعه آماری (دانش آموزان دبیرستان های تهران) نمونه گیری تصادفی به عمل آمد که حجم نمونه 372 نفر از دانش آموزان شهر تهران می باشند که توسط جدول مورگان محاسبه گردیده است . برای این منظور محقق تعداد 450 پرسشنامه در بین دانش آموزان توزیع کرد که از این میزان تعداد 374 پرسشنامه قابل استفاده بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی(محاسبه فراوانی، میانگین) و استنباطی (مدل معادلات ساختاری) استفاده شد. بررسی نتایج نشان داد که بین مولفه های متغیر کمال گرایی و اضطراب امتحان به جزء دو مورد (استاندارد های فردی،نظم و ترتیب) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین برای بررسی استاندارد بودن پرسشنامه پژوهش خروجی های نرم افزار لیزرل نشان دهنده برازش قابل قبول پرسشنامه بوده است.

هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه کارکرد خانواده و هوش هیجانی با اضطراب دانش آموزان مونث دوره سوم دبیرستان بود. در این پژوهش همبستگی از جامعه مذکور، 252 نفر به شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب و به وسیله پرسش نامه های کارکرد خانواده(FAD)، هوش هیجانی(EQ-I) و اضطراب (BAI)مورد آزمون قرار گرفتند. پس از اینکه داده ها جمع آوری شد با استفاده از آمار توصیفی(فراوانی، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و محاسبه ضریب همبستگی) و آمار استنباطی (رگرسیون چند متغیره به شیوه همزمان)داده ها تجزیه و تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد بین کارکرد خانواده با اضطراب و همچنین بین هوش هیجانی با اضطراب رابطه منفی معنی دار وجود دارد(p<0/01). همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که هر دو متغییر کارکرد خانواده و هوش هیجانی قادر به پیش بینی اضطراب هستند و در مجموع 43 درصد از واریانس اضطراب را پیش بینی می کنند.

تبیین علمی ارتباط ذهن و مغز حاصل تلفیق علوم اعصاب و روانشناسی است .در چند دهه اخیر دو انقلاب اساسی در این علم رخ داده است. اولی انقلاب شناختی که باعث شد روان شناسی رنگ و بوی شناختی به خود بگیرد و انقلاب دیگر و جدیدی که در یک دهه اخیر به اوج خود رسیده انقلاب در روش مطالعه است که این دگرگونی به «تصویر برداری کارکردی مغز» موسوم است. روش هایی چون: MRI، PET، SPECT، FMRI و... از مهم ترین ابزارهای عینی، پژوهشی و تشخیصی عصب روانشناسان محسوب می شوند که برای مطالعه ارتباط مغز و ذهن مورد استفاده قرار می گیرند. هدف این پژوهش بررسی تاثیر گروه در مانی شناختی و آموزش شادکامی به صورت عینی در جریان خون موضعی مغز بیماران قبل و بعد از گروه در مانی شناختی و آموزش شادکامی می باشد. پژوهش حاضراز نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل می باشد.که با توجه به اهداف و سوالات پژوهش 3گروه تشکیل و از این تعداد به طور کاملا تصادفی در هر گروه12 نفر گنجانده شد، گروه اول شامل بیماران افسرده ای که از ترکیب دارو درمانی و جلسات گروه درمانی شناختی بهره مندخواهند شد،گروه دوم از ترکیب دارو درمانی و جلسات آموزش شادکامی استفاده خواهد کرد وگروه سوم که شامل بیماران افسرده ای که فقط دارو مصرف کرده و هیچ مداخله درمانی دریافت نخواهند کرد. ابزار مورد استفاده شامل :دستگاه توموگرافی با نشر فوتون واحد (SPECT) ،پرسشنامه ی افسردگی بک،-پرسشنامه شادکامی آکسفورد(آرجیل و لو 1990) و پرسشنامه جمعیت شناختی محقق ساخته میباشد.برای تحلیل توصیفی داده ها از میانگین,انحراف معیار و جداول و نمودارهای توزیع فراوانی استفاده شد.در سطح آمار استنباطی از تحلیل کوواریانس (ANCOVA) و تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA) و روش اندازه گیری مکرر و نرم افزار اماری spss استفاده گردید و یافته های زیر حاصل شد:-گروه درمانی شناختی و آموزش شادکامی در کاهش افسردگی موثر است.-بین میزان جریان خون در لوبهای پیش پیشانی و پیشانی راست و چپ گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد اما این تفاوت معناداری در لوب گیجگاهی راست و چپ مشاهده نگردید.

هدف از این پژوهش حاضر بررسی ویژگیهای روانسنجی مقیاس فراهیجان در بین دانشجویان بود. برای دستیابی به هدف پژوهش، مقیاس فراهیجان توسط 380 دانشجو (150 پسر و 180 دختر)که به شیوه نمونه گیری برداری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند، تکمیل گردید. از ضریب آلفای کرانباخ برای بررسی پایایی و از روش تحلیل عاملی تاییدی و همبستگی مقیاس فراهیجان با هوش عاطفی برای بررسی روایی پرسشنامه استفاده شد. ضریب آلفای کرانباخ در خرده مقیاس فراهیجان مثبت 87/0 و در خرده مقیاس فراهیجان منفی 70/0 و برای کل مقیاس 89/0 است. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد شاخص های مقیاس فراهیجان دانشجویان بر روی عوامل از قبل طراحی شده توسط بک، هافر و اسکوبلر(2009) بار عاملی بالاتر از 30/0 دارند و ریشه خطای میانگین مجذورات تقریب (RMSEA) برابر 46/0 است. بنابراین پرسشنامه با دو عامل از برازش عاملی قابل قبولی برخوردار است. همچنین همبستگی خرده مقیاس های فراهیجان با خرده مقیاس های هوش عاطفی حاکی از روایی همگرای مقیاس فراهیجان دانشجویان می باشد. نتیجه کلی این تحقیق نشان دهنده احراز خصوصیات روانسنجی مقیاس فراهیجان دانشجویان برای استفاده در ایران است.