نشریه تحقیقات روانشناختی
پیاپی 1 (بهار 1388)

این پژوهش با هدف بررسی عملی بودن، اعتبار، روایی و نرمیابی پرسشنامه مدیریت زمان در گروه نمونهای با حجم 400 نفر از مدیران 9 دستگاه دولتی واقع در شهر تهران به روش نمونهبرداری غیرتصادفی در دسترس انتخاب و پرسشنامه مدیریت زمان بر روی آنها اجرا شد. ابزار پژوهش، مجموعه 32 سوالی مدیریت زمان (.T.M.Q) بوده و هر سوال بر پایه طیف لیکرت چهار گزینهای درجهبندی شده است. پس از اجرای آن روی یک نمونه 50 نفری و بررسی و تایید صاحب نظران، شواهد وابسته به روایی محتوایی سیاهه به دست آمد و اجرای آن در سطح وسیعتر ممکن شد. آلفای کرونباخ، پس از جمعآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده ها، ضریب اعتبار 0/774 را نشان داد. هیچ کدام از سوالها از مجموعه 32 سوالی حذف نشده است. برای بررسی روایی سازه و پاسخ به این پرسش که «مقیاس مدیریت زمان چند عاملی است؟»، از روش تحلیل مولفه های اصلی استفاده شد. مقدار کفایت نمونه برداری (KMO) برابر با 0/772 و معنادار بودن مشخصه کرویت بارتلت حاکی از وجود شرایط مناسب جهت اجرای تحلیل عاملی بوده است. نتایج تحلیل عاملی با چرخش واریماکس استخراج 5 عامل بودکه بر روی هم 36/4 درصدواریانس کل را تبیین کرد. این عوامل عبارتند از: 1) نظمدهی و عمل به موقع، 2) رعایت تعادل و توازن، 3) توجه بر ساعت و زمان، 4) کنترل و نظارت و 5) ساماندهی. در نهایت، به منظور تعبیر و تفسیر نمره های مدیریت زمان مدیران مورد مطالعه دو نوع نرم درصدی و مقولهای تهیه شده است.

پژوهش حاضر بر پایه هدف اصلی استاندارد ساختن و تدوین فرم کوتاه برای پرسشنامه 370 سوالی MMPI-2 در دانشجویان ایرانی به اجرا درآمده است . به منظور اجرای پژوهش ، نمونه ای با حجم 2156 دانشجو (1099 زن و 1066 مرد) در چهار دوره کاردانی ، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری به روش نمونه گیری چند مرحله ای از شش استان کشور انتخاب شدند . ضریب اعتبار اولیه پرسشنامه 0/829 بود . این ضریب با حذف 191 سوال که همبست گی ضعیفی داشتند ، برابر 0/944 گردید . برای پاسخ به این سوال که در فرم کوتاه شده چند عامل است، از روش تحلیل عاملی متمایل و چرخش ابلیمین با توجه به مقدار 0/90564) kmo) و معناداری آزمون بارتلت، تعداد 13 عامل از 179 سوال باقیمانده استخراج گردید. این 13 عامل بر ر وی هم 27/5 درصد کل واریانس متغیرها را پوشش می دهد که سهم عامل اول 17/76 درصد است . نامگذاری عامل ها پس از ب ه دست آمدن روایی محتوایی آزمون توسط روان شناسان بالینی عبارتند از :MF,D,Pa,Sc,Hy,Si,L,Pd,Hs,K,Ma,F,Pt. ضرایب اعتبار مقیاس ها برای جمعیت زنان و مردان ج داگانه محاسبه گردید. برای تفسیر نمره ها، نیمرخ جداگانه ای برای دانشجویان زن و مرد تهیه شد . بنابراین، بر اساس نتایج این پژوهش ، فرم کوتاه تدوین شده MMPI-2 واجد شرایط لازم برای کاربرد در پژوهشهای روان شناختی و فعالیت های - بالینی است.

پژوهش حاضر به منظور مقایسه کار آمدی حافظه کوتاه مدت (دیداری و شنیداری)در ریتم های سیرکادین (شبانه روزی) دانش آموز ان 8-10 سال در ساعات مختلف روز با توجه به مبحث زمان -روانشناسی انجام شد. جهت انجام پژوهش با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای 104 دانش آموز (52 دختر و 52 پسر) از مدارس دو نوبته مناطق 7و8 تهران انتخاب شدند. هر دو جنس به چهار گروه 13 نفره تقسیم و در ساعات مختلف (8،11،16،14) مورد آزمون بینایی حافظه کوتاه مدت وحافظه شنیداری عددی وکسلر قرار گرفتند. نتایج با استفاده از آزمون F تجزیه و تحلیل شد و نشان داد :بین کارآمدی حافظه کوتاه مدت دانش آموزان در ساعات مختلف روز در دو جنس تفاوت معنادار مشاهده شدو پسران عملکرد ب الاتری نسبت به دختران نشان دادند . کار آمدی حافظه کوتاه مدت دیداری دختران در ساعت16 و پسران در ساعات 8و 11 بالاتر از ساعات دیگر بود .بین کار آمدی حافظه کوتاه مدت شنیداری دختران و پسران در ساعات مختلف روز تفاوتی مشاهده نشد .برخی یافته ها با آن چه در پژوهش های مشابه در دیگر کشورها به دست آمده، همخوانی دارد . بر اساس یافته های به دست آمده توجه به ریتم های زیستی و زمان - روان شناختی (کرونوسایکولوژی) در توزیع فعالیتهای ذهنی از اهمیت به سزایی در امر برنامه ریزی برخوردار است .

سلامت سازمانی مدارس، با توجه بر وجود میلیون ها دانش آموز در مدارس سراسر کشور به ویژه در مدارس ابتدایی که دانش آموزان دوران حساس زندگی خود را به لحاظ شکل گیری شخصیت و زیرسازی دوران پسین آموزش و پرورش می گذرانند، از اهمیت ویژه ای برخ وردار است . هر آیینه مدارس از سلا مت سازمانی برخوردار نباشند، توانایی های لازم را برای انجام وظیفه تربیتی خود نداشته و در نتیجه فاقد زمینه های کشت، رشد و تربیت خواهند ب ود. سلامت سازمانی مدارس، چون ه ر سازمانی با سلامت روان و تن مدیران ارتباط دارد. مدیران مدارس بدور از سلامت روان و تن، نمی توانند فض ای مطلوب کاری را جهت حصول هدفهای تربیتی بهتر فراهم نمایند . بدین جهت پژوهش حاضر، تحت عنوان رابطه بین فشار روانی - تنی مدیران و سالمت سازمانی مدارس ابتدایی شهر تهران انجام شده است . یافته های حاصل از بررسی ابعاد فشار روانی - تنی مدیران و ارتباط آن با سلامت مدرسه در نمونه آماری، با اجرای دو پرسشنامه و بهره گیری از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد : در مدارس دخترانه ا بتدایی شهر تهران، بین استرس مدی ران در ابعاد، عدالت در پرداخت ها ، عدم شرکت در تصمیم گیری، نقل و انتقال مکرر، روابط نامناسب بین همکاران، جبر مدیران بلافصل و مسیوولیت متعدد سازمانی و سلامت سازمانی مدارس رابطه معنی داری وجود دارد و در ابعاد ابهام در نقش، محیط فیزیکی نامناسب، تعداد اراب رجوع و عدم تناسب اختیار و مسیوولیت، این ارتباط معنی دار نیست.

در پژوهش حاضر، رابطه رضایتمندی زناشویی و راهبردهای حل تعارض والدین با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دبیرستان های شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است . برای این منظور، تعداد 250 مادر دارای فرزند دختر مقطع دبیرستان از طریق نمونه گیری در دسترس در دو گروه مناطق 1 تا 10 و 11 تا 20 تهران انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های رضایتمندی زن اشویی انریچ (1988)، راهبردهای حل تعارض اشتراو س (1979) و معدل نیمسال گذشته دانش آموزان جهت سنجش پیشرفت تحصیلی آنان استفاده شد. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات همبستگی بود .در تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش رگرسیون مشخص شد :- بین رضایتمندی زناشویی مادران و پیشرفت تحصیلی فرزندان ، رابطه مثبت معنی دار دارد. - راهبرد حل تعارض سوء رفتار والدین (مادر و پدر) با پیشرفت تحصیلی فرزندان، رابطه منفی معنی دار دارد .- راهبرد حل تعارض سوء رفتار همسر (پدر) پیش بینی کننده پیشرفت تحصیلی پایین فرزندان است.

باز آموزی اسنادی ، آموزشی است که به منظور تغییر سبک اسناد دانشآموزان در مورد موفقیت و شکست آنها صورت میگیرد. هدف متخصصان تعلیم و تربیت از اجرای برنامه بازآموزی این است که به دانشآموزان یا دانشجویان کمک کنند تا به سازگارانهترین نتایج علی ممکن دست یابند. پژوهش حاضر در پی آن بود که تاثیر بازآموزی اسنادی را در تغییر سبک اسناد و همچنین، پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر ناموفق دوره راهنمایی بررسی کند. روش پژوهش نیمه ازمایشی به صورت پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود .جامعه مورد پژوهش شامل دانشآموزان دختر پایه دوم راهنمایی شهر تهران که در سال تحصیلی 1384-85 مشغول به تحصیل بودند (لازم به ذکر است پرسشنامه سبک اسناد کودکان که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت، برای سنین 10 - 13 سال ساخته شده است که این گروه سنی شامل پایه دوم راهنمایی میشود). به منظور نمونه گیری با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحلهای، تعداد 225 دانشآموز در سه گروه انتخاب شدند (75 نفر گروه موفق، 75 نفر گروه ناموفق آزمایشی و 75 نفر گروه ناموفق کنترل). ابزار پژوهش شامل پرسشنامه سبک اسناد کودکان (CASQ) و کارنامه تحصیلی دانش آموزان بود. پرسشنامه مزبور در دو مرحله اجرا شد. مرحله اول برای کل دانشآموزان گروه نمونه بعد از امتحانات نوبت اول و قبل از شروع برنامه بازآموزی اسنادی، سپس گروه ناموفق آزمایشی تحت 9 جلسه بازآموزی اسنادی قرار گرفتند و قبل از امتحانات نوبت دوم ، پرسشنامه سبک اسناد دوباره برروی گروه ناموفق اجرا شد.پس از جمعآوری داده ها، فرضیه های پژوهش با استفاده از آزمون t برای گروه های مستقل و همبسته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که فرضیه اول پژوهش مبنی بر «درونیتر بودن اسناد دانشآموزان ناموفق بعد از شکست تحصیلی » مورد تایید قرار نگرفت؛ اما فرضیه های دیگر پژوهش تایید شدند: فرضیه دوم - اسناد دانشآموزان دختر ناموفق، بعد از شکست تحصیلی پایدارتر است. فرضیه سوم - اسناد دانش آموزان دختر ناموفق ، بعد از شکست تحصیلی کلیتر است. فرضیه چهارم - بازآموزی اسنادی بر سبک اسناد دانشآموزان دختر ناموفق در بعد پایداری تاثیر دارد. فرضیه پنجم - بازآموزی اسنادی بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر ناموفق تاثیر دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی احتمال شناسایی زودرس نارسایی های یادگیری (LD) وازطریق شاخص های رشدی درکودکان پیش دبستانی وپایه اول ابتدایی بااستفاده ازچک لیست مقیاس های رشدی (محقق ساخته) صورت گرفت.به این منظور از روش غربالگری در دو مرحله استفاده شد.مرحله اول شامل نظرات معلمان ومرحله دوم،به صورت استفاده از چک لیست مقیاس های رشدی بود.با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای ازبین 600نفرکودک پیش دبستانی وپایه اول ابتدایی مناطق 6 و7 آموزش و پرورش شهرتهران،تعداد 60نفرگروه مشکوک به LD (30نفر پیش دبستانی و 30نفرپایه اول ابتدایی) و60 نفرگروه عادی همسال (به عنوان گروه گواه) انتخاب شدند.روش پژوهش حاضر ازنوع علی- مقایسه ای بود.ازآمارتوصیفی (نما،میانه، میانگین و انحراف استاندارد) وهمچنین ازآمار استنباطی (آزمون t مستقل،تحلیل واریانس دوطرفه) بھره گرفت ھ شد. نتایج پژوهش نشان دادکه چک لیست مقیاس های رشدی (محقق ساخته) توان غربالگری هردو پایه تحصیلی را داشت. همچنین عملکرد گروه مشکوک به LD در هردو پایه تحصیلی به طورمعناداری پایین تر از گروه عادی همسال بود. با استناد به پژوهش های قبلی و نظریه تاخیر رشدی، تاخیر در مهارت های رشد وتحولی گروه مشکوک بهLD محرز شد؛به عبارت دیگر،این گروه مانند کودکان کم سن تر عمل می کردند. پس می توان با استفاده از شاخص های رشدی نرمال کودکان مشکوک به LD را قبل از ورود به مدرسه شناسایی کرد.