فهرست مطالب
فصلنامه فرهنگ رضوی
سال یازدهم شماره 42 (تابستان 1402)
- تاریخ انتشار: 1402/04/20
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 9-27در منابع معتبر روایی امامیه، همچون اصول کافی، در ضمن بحث از رویت پذیری خداوند از امام رضا (علیه السلام) روایتی نقل شده است که مضمون آن روایت این است که رویت خداوند با ایمان با او، نه در دنیا و نه در آخرت، قابل جمع نیست و ازین رو، رویت خداوند امکان ندارد. اندیشمندان شیعی این روایت را از روایات صعب و غامض برشمرده اند و در تبیین معنای آن راه حل های متعددی را پیشنهاد کرده اند. اما به نظر می رسد که هیچ یک از راه حل های مورد ارایه، قابل پذیرش نیست؛ چرا که برخی از معانی پیشنهادشده یا با ظاهر روایت همخوان نیست و یا آنکه برخی از آنها به لحاظ معنا نمی توانند مطابق با روایت باشند. بدین جهت یا باید در تبیین معنای این روایت به دنبال راه حل دیگری بود و یا آنکه به جهت ناشناخته بودن محمد بن عبید -که راوی آن است- صدور آن را لااقل به شکلی که در منابع روایی آمده است، نفی نمود.کلیدواژگان: رویت خدا، علم ضروری، علم اکتسابی، ایمان، علم شهودی
-
صفحات 29-53
گردشگران می توانند محیط زیست را به خطر بیندازد، باعث تغییر آن شده و اثرات منفی بسیار زیادی در آن به بار آورند اما شناخت صحیح فعالان گردشگری از آموزه های دین و بزرگان آن درباره حفظ محیط زیست و پایبندی به این ارزش ها می تواند به کنترل و نظارت رفتار صحیح خود و گردشگران در محیط های طبیعی کمک نماید؛ از این رو نحوه تاثیر آموزه های اسلامی-رضوی بر خرید محصولات و خدمات گردشگری دوستدار طبیعت هدف این پژوهش می باشد. نوع پژوهش توسعه ای/کاربردی و توصیفی/پیمایشی بوده و جمع آوری داده ها، براساس پرسشنامه ای متشکل از 37 سوال و انتخاب هدفمند نمونه 102 نفری از فعالان صنعت گردشگری انجام گرفته است. یافته های پژوهش از تاثیر مثبت متغیر آموزه های اسلامی-رضوی بر جمع گرایی فعالان گردشگری حکایت دارد. همچنین بر مبنای یافته های پژوهش، میان جمع گرایی با دغدغه زیست محیطی و تمایل به پرداخت، سواد زیست محیطی با تمایل به پرداخت، دغدغه زیست محیطی با تمایل به پرداخت برای محصولات و خدمات سبز گردشگری ارتباط وجود دارد اما میان آموزه های اسلامی-رضوی با سواد زیست محیطی و سواد زیست محیطی با دغدغه زیست محیطی ارتباط معناداری مشاهده نگردید. تبیین کاربردی دیدگاه های محیط زیستی اسلامی-رضوی در حوزه های گردشگری و ثبت روز ملی محیط بان مصادف با میلاد امام هشتم براساس نتایج این پژوهش پیشنهاد می شود.
کلیدواژگان: محیط زیست، جمع گرائی، سواد محیط زیستی، دغدغه محیط زیستی -
صفحات 55-81شناخت «حقیقت عرش » همواره از مسایل پیچیده و پر اهمیت برای دانشمندان و صاحبان علم و معرفت بوده است، که علت آن آیات شریفه قرآن مانند: «الرحمن علی العرش استوی» (طه، 5)، و روایات مرتبط است که به صراحت از عرش سخن گفته است. لذا اندیشمندان دینی از جمله مفسران و متکلمان در این باره به فحص و جستجو پرداخته اند. هدف از این پژوهش این است که با بررسی مفهوم حقیقی عرش، با توجه به نیاز به شناخت آن در حوزه جهان شناسی و خدا شناسی و معارف الهی، درصدد پاسخی روشن به برخی ابهام ها مانند تفکر مشبهه و مجسمه است که در این موضوع وجود دارد. روش تحقیق کتابخانه ای و تحلیلی است و دستاورد پژوهش با توجه به احادیث امام رضا (ع) خصوصا روایت خواجه اباصلت از امام رضا (ع)، این است که عرش الهی جسم نیست و حقیقتی مستقل و از جنس حقایق غیبی و در مرتبه عوالم مجردات است و مراد از حقیقت عرش، جایگاه تدبیر و مدیریت و ربوبیت الهی، و مقامی است که منشا صدور احکام عالم بوده و همه اوامر الهی به سوی آن منتهی می شود، و عرش، علم الهی نیز به شمار می رود.کلیدواژگان: تدبیر الهی، عرش، علم الهی، احادیث امام رضا (ع)، خواجه اباصلت
-
صفحات 83-122
هدف. هدف اصلی این پژوهش ترسیم شبکه های علمی پژوهش های حوزه موضوعی امام رضا (ع) با روش های علم سنجی است.روش شناسی. پژوهش حاضر با رویکرد علم سنجی و با استفاده از تحلیل هم رخدادی واژگان و تکنیک تحلیل شبکه ای به بررسی و شناسایی روابط مفهومی میان آثار پژوهشی منتشر شده در موضوع امام رضا (ع) پرداخته است. برای تحلیل مقاله ها، کتاب ها و پایان نامه های این حوزه از نرم افزارهایی چون راور ماتریس، یو.سی.آی.نت و نت.دراو استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را 4372 اثر پژوهشی مرتبط با امام رضا (ع) شامل 2423 کتاب، 1305 مقاله و 644 پایان نامه تشکیل داده است. اطلاعات توصیفی گردآوری شده با استفاده از سیاهه وارسی، جهت یکدست سازی و ترسیم نمودارها وارد نرم افزار اکسل شدند. برای ترسیم نقشه های هم رخدادی از نرم افزار راورماتریس استفاده شد. یافته ها. یافته های پژوهش نشان داد که بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (ع)، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی، آستان قدس رضوی سازمان فعال در تولید آثار با محوریت موضوعی امام رضا (ع) هستند و عمده آثار را مردان منتشر کرده اند. نخستین کنگره جهانی حضرت رضا (ع)، محمدبن علی ابن بابویه، محسن صادقی و غلامرضا اکبری زیبدی از محبوب ترین نویسندگان در زمینه موضوعی امام رضا (ع) هستند. انتشارات انصاری، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی، دانشگاه پیام نور و دانشگاه علوم اسلامی رضوی با داشتن بیشترین میزان مرکزیت درجه از محبوب ترین سازمان ها و موسسات در انتشار آثار هستند. همچنین به ترتیب موضوعات امام، اهل بیت، زایرسرا، آستان قدس رضوی و پزشکی اسلامی از محبوبترین موضوعات هستند.
کلیدواژگان: امام رضا (ع)، نقشه های علمی، پژوهش ها -
صفحات 123-147
محیط زیست و حقوق حیوانات از موضوعات مهمی که با توسعه زندگی شهرنشینی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است و همواره محل بحث و نظر است. در این مقاله تلاش شده به بررسی این موضوع مهم از دید اندیشه رضوی پرداخته شود. سوال اساسی که در این زمینه مظرح و بررسی شده این است که محیط زیست و حقوق حیوانات در اندیشه رضوی چه جایگاهی دارد؟ مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی موضوع مورد اشاره پرداخته است. نتایج مقاله بیانگر این امر مهم است که مطابق آموزه های اسلامی، محیط زیست و حیوانات از اهمیت بالایی برخوردار است. به تبع آموزه های اسلامی به عنوان چارچوب مفهومی و ایدیولوژی حاکم بر اندیشه رضوی، امام رضا (ع) به محیط زیست و حقوق حیوانات توجه زیادی نشان داده اند. توجه امام رضا به محیط زیست در قالب عناصر محط زیست شامل آب، هوا، خاک، گیاهان و حیوانات تبین و تحلیل شده و نتایج حاکی است که در اندیشه رضوی به دفعات در خصوص رعایت حقوق حیوانات و همچنین حمایت از خاک، آلوده نکردن و استفاده بهنه از آب، منفعت گیاهان و هوای پاک برای زیست انسان نکات و توصیه های متعددی انجام شده است. نتیجه اینکه در اندیشه رضوی، پاسداشت و احترام به طبیعت یکی از آموزه هایی است که تاسی و عمل به آن می تواند زمینه برپایی جامعه ای سالم و پویا را فراهم کند.
کلیدواژگان: سیره رضوی، محیط زیست، حقوق حیوانات -
صفحات 149-175
از عصر صفویه، جایگاه مذهبی- عمرانی ممتاز آستان قدس رضوی عملکرد سیاسی تاثیرگزار آن را به دنبال داشت. با فروپاشی حکومت صفویه، حاکمان کرسی ایالاتی همچون خراسان تضعیف و برکنار شدند و مقدمات خودمختاری بزرگان شهری ازجمله متولی سرکار فیض آثار مهیا شد. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخ به این پرسش است: آستان قدس رضوی چه جایگاهی در دوره افشاریه داشت؟ برای پاسخگویی، به این برآورد می رسیم که در دوره افشاریه، آشوب و ناامنی اجتماعی فراگیر از یک سو موجب مصادره اموال سرکار فیض آثار توسط مدعیان سلطنت و از سوی دیگر سبب طلب استغاثه طبقات مختلف جامعه حتی فرمانروایان در قالب زیارت، سکونت، تدفین و اقدامات عمرانی را فراهم آورد. پژوهش حاضر، با استفاده از روش تحقیق تاریخی و شیوه جمع آوری داده های کتابخانه ای از منابع دست اول تاریخی پس از توصیف و طبقه بندی جنبه های گوناگون جایگاه آستان قدس رضوی به تحلیل و تفسیر این ویژگی ها و تاثیرات مختلف سیاسی- اجتماعی آن می پردازد.
کلیدواژگان: آستان قدس رضوی، زیارت، نظام اداری، اقدامات عمرانی، دوره افشاریه -
صفحات 177-197
قرآن کریم در آیات متعدد به طور وسیع و دامنه دار سخن از صله و رسیدگی به افرادی دارد که خداوند به رسیدگی به آنان دستور داده است و یا نکوهش قطع صله و رسیدگی به آنان دارد. مسایل مربوط به صله رحم در آیات و روایات از نقطه نظرهای گوناگون می تواند مورد توجه و بررسی قرار گیرد. یکی از موضوعات در این زمینه، این مساله است که گستره رحم و خویشاوندان از دید قرآن و حدیث چیست و قلمرو آن چه افرادی را شامل می گردد. این پژوهش با اتخاذ روش کتابخانه ای در گردآوری، و روش توصیفی- تحلیلی در تجزیه و تحلیل داده ها و با هدف اثبات توسعه در قلمرو رحم از خویشاوندان خانوادگی، به نزدیکان و اهل بیت و رحم آل محمد (ص)، گستره رحامت در حدیث منقول از امام رضا (ع) در تفسیر آیه نخست سوره نساء را مورد پژوهش قرار داده و به این نتیجه رسیده است که بر اساس روش تفسیری قرآن به قرآن و به ویژه تبیین روایات تفسیری اهل بیت (ع)، مفاد آیات قرآنی که در باره صله به طور اطلاق و صله رحم و خویشاوندان به خصوص، در درجه اول رعایت حقوق اهل بیت (ع) و در مرحله بعد خویشاوندان خانوادگی می باشد.
کلیدواژگان: خویشاوندی، اهل بیت (ع)، صله رحم، خانواده، امام رضا (ع)
-
Pages 9-27In the authentic sources of Imamiyya narration such as usul -al-kafi while discussing the visibility of God a narration has been narrated from Imam Reza (as) whose content is that seeing God with faith can not be combined with him neither in this world nor in the hereafter therefore it is not possible to see God. Shiite thinkers have considered this narration as a difficult and confusing narration and have proposed various solutions to explain its meaning. But none of the proposed solutions seems acceptable; Because some of the proposed meanings are either inconsistent with the appearance of the narration or some of them can not be in accordance with the narration in terms of meaning. For this reason one should either look for another solution in explaining the meaning of this narration, or because of the unknownness of Muhammad ibn Ubayd who is its narrator its issuance should be denied at least in the form mentioned in the narration sources.Keywords: Seeing God, Essential Knowledge, acquired knowledge, faith, intuitive knowledge
-
Pages 29-53
Tourism can endanger the environment, change it and have many negative effects on it. Proper knowledge of tourism activists about the emphasis of Islam in the field of environment and adherence to these laws will help solve the problems of the country's natural resources and attractions, at least in the tourism sector; Therefore, the purpose of this study is to investigate the effect of their adherence to the environmental Islamic-Razavi rules on the willingness to pay for green and nature-friendly products. Data collection for the research, being a developmental-applied and descriptive- quantitative survey, was accomplished on the basis of a questionnaire consisted of 37 questions that was distributed using the purposive sampling method. The final useful sample consists of tourism activists. Findings of the research revealed there's a positive effect of adherence to the environmental Islamic-Razavi rules on collectivism. Also, based on the research findings, there were relationships between collectivism and environmental concern, and willingness to pay, environmental literacy and willingness to pay, environmental concern and willingness to pay for tourism nature-friendly products, but there were not significant relationships between adherence to Islamic rules and environmental literacy, and environmental literacy and environmental concern.
Keywords: Environment, Collectivism, environmental knowledge, Environmental Concerns -
Pages 55-81Review:Knowing the "truth of the Throne" has always been a complex and important issue for scientists and scholars, due to the noble verses of the Qur'an such as: "Al-Rahman Ali Al-Arsh Estavi" (Taha: 5), and related narrations that are explicitly from Throne has spoken. Therefore, religious thinkers, including commentators and theologians, have researched and researched in this regard. The purpose of this study is to examine the true meaning of the Throne, considering the need to know it in the field of cosmology and theology and divine knowledge, seeks a clear answer to some ambiguities such as similar thinking and sculpture that exist in this subject.The research method is library and analytical and the result of the research according to the hadiths of Imam Reza PBUH, especially the narration of Khajeh Abaslat from Imam Reza PBUH, is that the divine throne is not a body and is an independent truth of unseen truths and in the order of abstract worlds. And what is meant by the truth of the Throne is the place of divine providence, management, and lordship, and the position which is the source of the issuance of the rulings of the universe and to which all divine commands lead, and the Throne is also considered the divine knowledge.Keywords: Divine Throne, divine knowledge, Hadiths of Imam Reza PBUH, Abstracts
-
Pages 83-122
Object. The main purpose of this study is to draw the scientific network map of researchs in the subject area of Imam Reza (AS) with scientometric methods.Methodology. The present study has investigated and identified the conceptual relationships between the research works published on the subject of Imam Reza (as) with a scientometric approach and using coherent analysis of words and network analysis technique. Software such as Rover Matrix, UCINET and NetDraw have been used to analyze works in this field. The research community consists of 4372 research works related to Imam Reza (AS) including 2423 books, 1305 articles and 644 dissertations. Descriptive data collected using the checklist were entered into Excel software to smooth and draw the charts. Ravromatrix software was used to draw coherent maps.Findings. Findings showed that Imam Reza International Cultural and Artistic Foundation, Astan Quds Razavi Islamic Research Foundation, and Astan Quds Razavi are active organizations in producing works with a thematic focus on Imam Reza (AS) and most of the works have been published by men. The First World Congress of Hazrat Reza (AS), Mohammad Ibn Ali Ibn Babavieh, Mohsen Sadeghi and Gholamreza Akbari Zebdi are among the most popular writers on the subject of Imam Reza (AS).
Keywords: Imam Reza (AS), Scientific Maps, researches -
Pages 123-147
The environment and animals are significant issues that have been regarded more and more with the development of urban life and are always the subject of discussion and opinion. In this paper, an attempt has been made to investigate this significant issue from the view of Razavi thought. The major question that has been raised and studied in this field is what is the place of environment and animal rights in Razavi's thought? The present paper is an analytical descriptive study, applying the library method. The findings of the paper indicate that according to Islamic instructions, the environment and animals are of great importance. As a result of Islamic instructions as a framework of concept and ideology governing Razavi thought, Imam Reza (PBUH) has paid much attention to the environment and animal rights. Imam Reza's attention to the environment in the form of environmental components, including water, air, soil, plants and animals has been explained and analyzed, and the results show that in Razavi's thought, many points and recommendations have been made many times regarding the observance of animal rights as well as the protection of soil, non-pollution and optimal use of water, the benefit of plants and clean air for human life. The conclusion is that in Razavi thought, protection and respect for nature is one of the instructions that following and practice of it can provide the basis for the creation of a healthy and dynamic society.
Keywords: Razavi thought, Environment, Animal Rights -
Pages 149-175
From the Safavid era, the privileged religious-civil status of Astan Quds Razavi was followed by its influential political performance. With the collapse of the Safavid rule, the rulers of the provinces such as Khorasan were weakened and removed, and the preparations for the autonomy of the city elders including the trustee of Sarkar Feyz Asar were made. the present research, thus aimed to respond to this question: What was the position of Astan Quds Razavi in the Afshari period? To answer this question this study was performed that in the Afsharid period, chaos and widespread social insecurity Provided on the one hand caused the confiscation of the property of Sarkar Feyz Asar by the claimants of the monarchy and on the other hand caused the help of different classes of society even rulers in the form of pilgrimage, residence, burial and civil works. The present study used the method of historical research and the method of collecting library data from historical sources after describing and classifying the various aspects of the Astan Quds Razavi status to analyze and interprets these features and its various socio-political effects.
Keywords: Astan Quds Razavi, Pilgrimage, administrative system, Civil works, Afsharid period
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.